Komunikasyon at

Pananaliksik sa Wika
at Kulturang Pilipino
 FINAL
OUTPUT
Sa librong “Research Methods for Cultural Studies” na inedit ni Michael
Pickering, detalyado niyang tinalakay ang ilan sa mga karaniwang metodo sa
pananaliksik-pangkultura na maaaring magamit para sa inyong final output.
Libreng madadownload ang nasabing aklat sa internet. Narito ang mga
nasabing metodo:
■ Kwentong-buhay
■ Pag-oobserba
■ Pakikipamuhay
■ Focus Group Discussion (FGD)
■ Pagsasagawa ng Survey
■ Literature Review
■ Pag-iinterbyu
■ Documentary/Textual Analysis
Bumuo ng pangkat at tiyakin na ang bawat pangkat ay binubuo ng
5-7 na mag-aaral.
Gamit ang mga natutuhan sa buong semestre, magsagawa ng isang
pananaliksik-pangkultura hinggil sa anumang makabuluhang
paksa na inyong nais saliksikin.
Ang inyong pananaliksik ay dapat na naglalaman ng makabuluhang
datos at pagsusuri kaugnay ng mgamahahalagang elemento ng
kulturang Pilipino (tradisyonal man o kontemporaryo), at mula 20
– 50 pahina, doble-espasyo sa short bond paper, Arial font.
Bukod sa awtput ng pangkat, ang bawat mag-aaral ay inaasahang
magsusumite rin ng isang kritikal na sanaysay na nagbubuodsa
pananaliksik na isinagawa ng kanilang pangkat.
■ pananaliksik-pangkultura
makabuluhang datos at pagsusuri kaugnay ng mgamahahalagang
elemento ng kulturang Pilipino (tradisyonal man o
kontemporaryo),
■ kritikal na sanaysay na nagbubuodsa pananaliksik na
isinagawa ng kanilang pangkat
■ Lahat ba ng tao ay may kakayahang
magsalita?
■Ano ba ang ginagamit ng tao
para makapagsalita nang
malinaw at maayos?
Kahulugan ng
Wika
“Ang wika proseso ng
ay
malayang paglikha; ang mga
batas at tuntunin nito ay hindi
natitinag, ngunit ang paraan ng
paggamit sa mga tuntunin ng
paglikha ay malaya at nagkakaiba-
iba. Maging ang interpretasyon at
gamit ng mga salita ay
kinasasangkutan ng proseso ng
malayang paglikha.”
–Noam Chomsky
“Ang wika ay kasintanda ng
kamalayan, ang wika ay
praktikal na kamalayan na
umiiral din parasa ibang
tao...ang wika, gaya ng
kamalayan, ay lumilitaw
lamang dahil kailangan,
dahilan sa pangangailangan sa
pakikisalamuha sa ibang tao.”
– Karl Marx
“...habang pinangangalagaan ng isang
bayan ang kanyang wika,
pinangangalagaan niya ang
marka ng kanyang kalayaan, gaya
ng pangangalaga ng tao sa kanyang
kalayaan habang pinanghahawakan
niya ang sariling paraan ng pag-iisip.”
– Jose Rizal
“Kapag kinausap mo ang tao
sa wikang kanyang
nauunawaan, ito’y patungo
sa kanyang isip. Kapag
kinausap mo siya sa kanyang
wika, ito’y patungo sa
kanyang puso.”
– Nelson Mandela
Katangian ng wika
 nakabatay
sa kultura
Sinasalitang
 tunog Dinamiko

Arbitrary Komunikasyon
o

Masistemang WIK Makapangyarihan

A
Balangkas
Masistemang Balangkas

WIKA
 ■Ang wika ay masistemang
balangkas
■ Ang wikang ginagamit ng bawat tao sa
daigdig ay sistematikong nakaayos sa isang
tiyak na balangkas.
Anu-ano ang mga salitang maaaring mabuo
kapag pinagsama-sama ang mga tunog na ito?

/m/ /i/ /s/ /a/

Anu-ano ang mga salitang maaaring mabuo
kapag pinagsama-sama ang mga tunog na ito?

/m/ /i/ /s/ /a/

Mais
Misa
Asim
 Balangkas ng wika
Ponema Tunog Ponolohiya
Makabuluhang tunog Pag-aaral ng mga tunog

Salitang-ugat
Morpema + Panlapi + Morpemang Ponema
Morpolohiya
Pinakamliit na yunit ng wika na may kahulugan Pag-aaral sa pagbuo ng mga salita

Pangungusap
Sintaksis
makaagham na pag-aaral ng mga pangungusap

Diskurso
■Makabuluhang tunog?
■Pag-aaral ng tunog?
■Pinakamliit na yunit ng wika na may
kahulugan
■Pag-aaral ng yunit ng salita
■ makaagham na pag-aaral ng mga
pangungusap
Masistemang Balangkas Arbitraryo

WIKA
 Ang wika ay arbitraryo.

■ Ang wika ay arbitraryo dahil ito ay mga salitang

pinagkasunduan lang ng mga tao para gamitin nila sa
pang araw-araw na pamumuhay.
Halimbawa na nauugnay sa arbitraryo ay:

■ Charot
■ Amats
■ Humuhugot ka na naman
■ Gg
■ Besh
■ Geh
■ Skl
■ yorme
 Arbitraryo

Masistemang
Balangkas Sinasalitang tunog

WIKA
 ■ Ang wikang ay sinasalitang tunog
■ Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay nagtataglay ng tunog.
Subalit hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat hindi
lahat ng tunog ay may kahulugan. Sa tao, ang
pinakamakabuluhang tunog na nilikha natin ay ang tunog na
salita.
■ Ito rin ang kasangkapan ng komunikasyon sa halos lahat ng
pagkakataon. Tanging sinasalitang tunog lamang na
nagmumula sa tao ang maituturing na wika.
 Arbitraryo Sinasalitang tunog

Masistemang Balangkas
nakabatay sa
kultura

WIKA
■ Ang wikang ay nakabatay sa kultura
– Dahil hindi maaaring paghiwalayin ang wika at kultura
sapagkat sa pamamagitan ng wika, nasasalamin ang kultura
ng isang bansa.
 Sinasalitang tuno
g

nakabatay sa
Arbitraryo
kultura

Masistemang WIK Dinamiko

A
Balangkas
 ■ Ang wikang ay dinamiko.
– Sa pagbabago ng panahon kasabay nito ang mabilisang
pagbabago ng ating wika o bokabularyo.
 Sinasalitang t nakabatay
unog sa kultura

Arbitraryo Dinamiko

Masistemang
Balangkas WIKA Komunikasyon
 ■ Ang wikang ay komunikasyon.
– Kasangkapan upang maipahayag ang mga damdamin,
kaisipan, pangarap, imahinasyon, kaisipan, pangarap,
imahinasyon, layunin at pangangailangan ng tao.
 nakabatay
sa kultura
Sinasalitang
 tunog Dinamiko

Arbitrary Komunikasyon
o

Masistemang WIK Makapangyarihan

A
Balangkas
 ■ Ang wikang ay makapangyarihan.
– Ito ay nagbubuklod sa mga tao. Ang wika ay nagsisilbing
daan upang tayo ay makapagkomunika sa iba at mailahad
ang ating saloobin o damdamin.
– Maaaring itong kasangkapan ng pang-alipin
– Maaari ring maging wika ng pagpapalaya.
– Ang mga salita, sinulat man o sinabi, ay isang lakas na
humihigop sa mundo.
– Ito ay nagpapabaliw, bumubuo o nagwawasak, nagpapakilos
o nagpapahinto
Kahalagahan ng
Wika
Ano ang kahalagahan naidudulot
ng wika sa buhay ng tao?
Ano ang kahalagahan naidudulot ng wika

■ Sa Pang-araw-araw nating Buhay?

Wika sa pang-araw-araw nating Buhay

■ Ang wika ay ang pangunahing instrument ng komunikasyon at

napakahalaga nito para sa pakikipagtalastasan dahil kung wala
nito, wala tayong maigagamit na kasangkapan para sa
pakikipag-usap sa kapwa nating tao
Ano ang kahalagahan naidudulot ng wika

■Sa Pamahalaan?
Pamahalaan

■ Nakasulat sa papel ang mga batas na galing sa

pamahalaan at maari nating mabasa, Ingles man o
Pilipino. Ang wika ay nagiging gabay at nagbibigay ng
kaalaman sa kung ano ang katanggap-tanggap o hindi.
Ano ang kahalagahan naidudulot ng wika

■Sa Media at Entertainment?

Media at Entertainment

■ Ang wika ay importante sa pagbibigay ng

impormasyon sa pamamagitan ng balita. Ito rin
ay ginagamit para sa mga teleserye o mga
pelikula na tinatanaw natin, bagaman sa aspeto
ng pelikula, mayroong tinatawag na mga silent
films noong unang panahon.
Ano ang kahalagahan naidudulot ng wika

■Sa Edukasyon?
Edukasyon

■ Sa aspeto naman ng edukasyon, mahalaga ito sapagkat

sa pamamagitan nito, naging malawak ang ating
kaalaman. Sa pag-aaral ng dalawang wika (Ingles at
Filipino) naging lalong nadalisay ang ating pag-intindi
at tamang paggamit nito.
Ano ang kahalagahan naidudulot ng wika

■Sa Bansa at Ang Naninirahan Nito

Sa Bansa at Ang Naninirahan Nito

■ Ang wika ay isa sa mga importanteng kasangkapan na

bumubuo ng partikular na bansa. Ang bawat bansa ay
may kani-kanilang wika na ginagamit. Ang wika rin
ang dahilan kung bakit nagkakaisa-isa ang mga
miyembro sa lipunan o ang mga naninirahan sa isang
bansa.
 Gawain
■  Magsaliksik ng 10 salita sa Filipino na may ibang kahulugan
kung sa ibang rehiyon gagamitin. Sundan ang halimbawa sa ibaba

Salita Kahulugan ng 
Salita sa Lugar Kahulugan ng 
Salita sa Tiyak
Filipino na Lugar
Taya Pusta Cagayan De Oro Kalawang
Gamit ng Wika
sa L ipunan
 Gamit ng Wika
Ang wika ay nagagamit sa iba’t ibang paraan at layunin. 
Maaari itong gamitin upang magtakda ng isang kautusan,
magpalaganap ng kaalaman, kumumbinse ng kapwa na gawin
opaniwalaan ang isang bagay, bumuo at sumira ng relasyon,
kumalinga sa mga nahihirapan atnasisiphayo, at sa marami
pang kaparaanan.
Ayon nga sa Australyanong linggwista na si M.A.K. Halliday,
may iba’t ibang gamit ang wika. Tinalakay niya ang mga ito sa
kanyang “systemic functional linguistic model.”
1
Gamit ng Wika Halimbawa
Ang instrumental na gamit ng wika “Gusto ko ng gatas.”
ay nakatuon sa pagpapahayag ng
pangangailangan ng tao, tulad ng
anumang kahilingan kaugnay ng
pagkain, inumin at iba pa.
2
Gamit ng Wika Halimbawa
Ang gamit na regulatori o “Ilipat n’yo ang channel ng
regulatoryo naman ay nakapokus sa TV.”
paggamit ng wika sa pagbibigay ng
utos o pagbibigay ng gabay sa
posibleng gagawin ng ibang tao.
3
Gamit ng Wika Halimbawa
Samantala, ang interaksyonal naman “Share tayo sa chocolate.”
na gamit ng wika ay nagbibigay-
pansin sa pagpapahayag kaugnay ng
pagbuo ng ugnayan o relasyon, o
anumang gawain ng pakikisalamuha
sa ibang tao.
4
Gamit ng Wika Halimbawa
Ang personal na gamit ng wika ay “Mabait ako.”
tumutukoy naman sa pagpapahayag
ng damdamin, opinyon, at indibidwal
na identidad.
5
Gamit ng Wika Halimbawa
Sa gamit na heuristiko, ang “Paano ginagawa ang ice
pagpapahayag ay nakatuon sa cream?”
pagkalap ng impormasyon o
kaalaman tungkol sa kapaligiran ng
nagsasalita.
6
Gamit ng Wika Halimbawa
Ang gamit na imahinatibo naman ay “Parang bulsa ni Doraemon
may kaugnayan sa pagpapahayag ng ang wallet ni daddy.”
kwento at joke, at sa paglikha ng
kapaligirang imaginary (kathang-
isip).
7
Gamit ng Wika Halimbawa
Ang representasyonal o “Nagpunta sa palengke si
representatibo naman na gamit ay tatay.”
tumutukoy sa pagpapahayag ng datos
at impormasyon.
Gawain
Magsaliksik ng iba pang sitwasyong pangwika sa lipunang Pilipino.
Magtala ng mga tiyak na salitang madalas gamitin sa napiling
sitwasyon, at bigyang-pansin ang pormalidad (o kawalan nito) sa
paggamit ng wika. Ibahagi ang iyong tala sa klase.
■ 1. FX/jeep/bus/tricycle driver sa kaniyang mga pasahero at kapwa
tsuper
■ 2. Simbahan
■ 3. Rally ng mga manggagawa/magsasaka
■ 4. Health worker sa mga pasyente sa isang Rural Health Unit
■ 5. Usapan ng mga bata sa isang internet shop
■ Pag-uusap ng punong-guro at mga magulang ng mga mag-aaral
Wikang Pambansa