PANAHON NG

AMERIKANO AT
HAPONES

1
 Kaligirang Pangkasaysayan
Sa halos tatlong daang taon na pananakop ng mga dayuhang Kastila sa
Pilipinas. Naiwagayway natin ang ating bandila sa bayan ng Kawit, Cavite
noong ika-12 Hunyo, 1898 sa pamumuno ni Hen. Emilio F. Aguinaldo, noon
bilang unang pangulo ng unang Republika ng Pilipinas. Subalit ang
kasarinlang iyon ay naging panadalian lamang sapagkat lumusob ang mga
Amerikano. Nagkaroon ng digmaang Pilipino-Amerikano na naging sanhi ng
pagsuko ni Hen. Miguel Malvar noong 1903. Maraming Pilipino ang
nagsalong ng sandata at muling nanulat, sapagkat ang diwa at damdaming
makabayan ng mga kababayang ito ay hindi nakuhang igupo ng mga
Amerikano, bagkus ay lalong naging maalab pa.
Pinasok ng mga manunulat na Pilipino ang lahat ng larangan ng
panitikan tulad ng lathalain, kwento, dula sanaysay, nobela at iba pa.
Maliwanag na mababasa sa mga akda nila ang pag-ibig sa bayan at pag-
asam ng kalayaan.

2
MGA PAHAYAGAN SA
PANAHON NG
AMERIKANO

3
 El Nuevo Dia
(Ang Bagong Araw)
- itinatag ni Sergio Osmeña noong
1900. Makalawang pinatigil ng mga
sensor na amerikano ang paglalathala
nito at binalaan si Osmeña at ang mga
kasamahan na ipapatapon dahil sa
lathalaing makabayan.

4
 El Grito Del Pueblo (Ang Sigaw
Ng Bayan)
– itnatag ni Pascual Poblete
noong 1900.

5
 El Renancimiento (Muling
Pagsilang)
– itinatag ni Rafael Palma
noong 1900.

6
 Walang Sugat – ni Severino Reyes
 Kahapon, Ngayon at Bukas- – sinulat ni Aurelio Tolentino. Naglalahad ito ng panlulupig ng
mga Amerikano at ang tangka nila na manakop sa
Pilipinas.
 Tanikalang Ginto – ni Juan Abad
 Malaya – ni Tomas Remegio

7
Mga Katangian ng Panitikan sa
Panahong Ito
 Tatlong pangkat ng mga manunulat ang kumatawan sa
panitikan Pilipino nang panahong ito:
Pangkat ng mga manunulat na gumamit ng wikang Kastila.
Pangkat ng mga manunulat na gumamit ng wikang Tagalog.
Pangkat ng mga manunulat na gumamit ng katutubong wika
sa mga lalawigan.

8
A. Panitikan sa Kastila
Naging inspirasyon ng ating mga manunulat sa
Kastila si Rizal hindi lamang sa kanyang pagiging
makabayang lider kundi dahil pa rin sa kaniyang
naisulat na dalawang nobelang Noli at Fili.
Sinasabing ang dalawang nobelang ito ang
nagtataglay ng pinakamahusay na katangian sa lahat
ng naisulat na nobelang pampanitikan, maging sa
Ingles at Pilipino.

9
Mga Manunulat
Sa Panitikan
Sa Kastila

10
Cecilio Apostol

- ay may mga tulang

handog kay Rizal, Jacinto,
Mabini at halos sa lahat ng
mga bayani ng lahi, ngunit
ang kaniyang tulang handog
kay Rizal ang ipinalalagay na
“pinakamainam ng tulang
papuri” sa dakilang bayani
ng Bagumbayan.

11
 Fernando Ma . Guererro
-ipinalalagay na kasukob ni
Apostol sa paghahari ng
balagtasan sa kastila noong
kanilang kapanahunan. Sumulat
din sya ng mga tulang handog kay
Rizal, ngunit ang kanyang mga
pinakamagagaling na tula ay
tinipon niya sa isang aklat na
pinamagatang Crisalidas (Mga
Higad).

12
 Jesus “Batikuling” Balmori
-naging kalaban ni
Manuel Bernabe sa
balagtasan sa Kastila sa
paksang “El Recuerdo
Y El Olvido”. Nahirang
syang “poeta
laureado” dahil sa
tinalo niya sa labanang
ito si Bernabe.

13
 Manuel Bernabe
-isangmakatang liriko at ang sigla ng kaniyang damdaming
makabayan ay hindi nagbabago sa alin mang paksang
kaniyang sinusulat. Sa pakikipagbalagtasan niya kay
Balmori, higit siyang naging kaakit-akit sa madla dahil sa
melodiya ng kaniyang pananalita. Ipinagtanggol niya ang
“Olvido” na nangangahulugang “limot”.
Narito ang taludtod na kanyang binigkas:

Gumugunita!
Kaawa-awang kaluluwang may gunita!
Ang pagkadurog na dinanas ng tagimpan
Ang gunita ay halimaw na sumila
Sa kaawa-awang puso.

14
 Claro M Recto
-isang siyang matayog at dakila sa pananalita at
pamamakas sa panitikang Kastila. Tinipon nya ang
kanyang mga tula sa aklat na pinamagatang “Bajo los
Cocoteros” (Sa Ilalim ng Niyugan). Narito naman ang
ilang bahagi ng kanyang isinulat para kay Rizal na
pinamagatang “Ante El Martir”

Tagalog na manunubos! Ang banal na isip

Na ipinunla mo sa kaluluwang Pilipino
Ay matipuno nang pananim ngayon
Na ninibol sa bawat dibdib at lumalaki
Pinamumulaklakan ng mga simulaing makabayan.

15
 Mga Iba pang
Manunulat sa
Wikang Kastila
Isidro Marpori
-napatanyagsiya dahil sa
kanyang apat na aklat na
pinamagatang “Aromas de
Ensueno”

16
Adelina Gurrea
- kauna-unahang
makatang babae sa
Pilipinas na
magaling sa Kastila.
Nagkamit siya ng
gantimpalang
“Premyo Zobel” sa
kaniya tulang “El
Nido”

17
Macario Adriatico
-sumulat ng
magandang alamat
ng Mindoro na
pinamagatang
niyang “ La Punta
de Salto” Ang
Pook na Pamulaan”

18
Epifanio De Los
Santos
– nakilala sa tawag na
“Don Panyong”.
Ipinapalagay siyang
magaling na
mamumuno, at
mananalambuhay sa
buong panitikang
Kastila.

19
Pedro Aunario
– sumulat ng
Decalogo Del
Protocionismo.

20
 Ang Florante at Laura ni Francisco “Balagtas”
Baltazar at ang Urbana at Felisa ni Modesto De
Castro ang naging inspirasyon naman ng mga
manunulat sa Tagalog.

21
Panitikan sa Tagalog
Ang Florante at Laura ni Francisco “Balagtas” Baltazar at ang Urbana at Felisa ni
Modesto De Castro ang naging inspirasyon naman ng mga manunulat sa Tagalog.

22
Tatlong URI NG MAKATANG TAGALOG
ayon kay Julian Cruz Balmaceda
A. Makata ng Puso C. Makata ng Dulaan
Lope K Santos Aurelio Tolentino
Inigo Ed. Regalado Patricio Mariano
Carlos Gatmaitan Severino Reyes
Pedro Gatmaitan Tomas Remegio
Jose Corazon De Jesus
Cirio H Panganiban
Nemecio Carabana
Mar Antonio
B. Makata ng Buhay
Lope K Santos
Jose Corazon De Jesus
Florentino Collantes
Patricio Mariano
Carlos Gatmaitan
Amado V Hernandez
23
 Sa panunulat naman ng mga maiikling katha na
magpasimulang lumabas sa mga pampitak ng
PANANDALIANG LIBANGAN at DAGLI, nahanay rito ang
mga pangalan nina Lope K. Santos, Patricio Mariano, Rosauro
Almario, Teodor Gener, Cirio H. Panganiban, Atbp.
Naging tanyag namang nobelista o mangangathambuhay
sina Valeriano Hernandez Pena, Lope K Santos, Inigo Ed.
Regalado, Faustino Aguilar, Atbp.

24
 Lope “Taga-Pasig” K. Santos
-isang nobelista, makata, mangangatha, at
mambabalarila sa tatlong panahon ng panitikang
Tagalog: Panahon Ng Amerikano, Hapones at
Bagong Panahon. Kung si Manuel L. Quezon
ang “Ama Ng Wikang Pambansa”, si Santos
naman ang “Apo” ng mga Mananagalog. Ang
Banaag at Sikat ang siyang pinalalagay niyang
pinaka-obra maestra. Ang tulang “Pagtatapat”
ang malimit niyang bigkasin sa tuwing hihingan
ng tula.

25
Mga Akda:
Banaag at Sikat
Alas ng kapalaran
Ang Selosa
Ang Pangginggera
Puso at Diwa
Mga Hamak na Dakila
Sino ka….Ako’y Si….
Pagtatapat
Sa Harap ng Libingan
Kadaki-dakilaang Asal

26
 Jose Corazon “Huseng Batute”
De Jesus
-tinaguriang “Makata ng Pag-ibig” noong kanyang kapanahunan. Ang “Isang Punong Kahoy”
na tulang elehiya ang kanyang pinaka-obra maestra.
Mga Akda:
 Mga Dahong Ginto
 Sa Dakong Silangan
 Itinapon ng Kapalaran
 Ilaw sa Kapitbahay
Ang Pamana
 Ang Pagbabalik
 Isang Punongkahoy
 Ang Bato
 Halamanan ng Diyos
Maruming basahan

27
Florentino “Kuntil Butil”
Collantes
-isa ring batikang
“duplero” tulad ni Batute.
Siya ang unang makatang
tagalog na gumamit ng
tula sa panunuligsang
pampolitika sa panahon
ng mga Amerikano. Ang
kanyang obra maestra ay
ang “Lumang Simbahan”

28
 Amado “Makata Ng Mga
Manggagawa” V. Hernandez
– sa kanyang mga tula masasalamin natin
ang marubdob na pagmamahal sa mga
dukhang manggagawa. Para sa kanya,
ang tula ay halimuyak, taginting,
salamisim, aliw-iw. Ang panitik ay
makapangyarihan at ayon sakanya pati
hari ay mapapayuko ng panitik. Marami
siyang akdang naihandog tulad nang:
Isang Dipang Langit, Mga Ibong
Mandaragit, Luha Ng Buwaya, Baying
Malaya, Ang Panday, Munting Lupa,
Atbp. Ngunit ang pinakaobra mestra niya
ay ang tulang “Ang Panday”
29
ANG PANDAY 

Kaputol na bakal na galing sa bundok.  Ang lumang araro'y pinagbagang muli 

sa dila ng apoy kanyang pinalambot;  atsaka pinanday nang nagdudumali
sa isang pandaya'y matyagang pinukpok  naging tabak namang tila humihingi, 
at pinagkahugis sa nasa ng loob.  ng paghihiganti ng lahing sinawi! 

Walang ano-ano'y naging kagamitan,  Kaputol na bakal na kislap ma'y wala

araro na pala ang bakal na iyan;  ang kahalagahan ay di matingkala
Ang mga bukiri'y payapang binungkal,  ginawang araro: pangbuhay ng madla
nang magtaniman na'y masayang tinamnan.  ginawang sandata: pananggol ng bansa!

Nguni't isang araw'y nagkaroon ng gulo  Pagmasdan ang panday, nasa isang tabi, 
at ang boong bayan ay bulkang sumubo,  bakal na hindi man makapagmalaki; 
tanang mamamaya'y nagtayo ng hukbo  subali't sa kanyang kamay na marumi 
pagka't may laban nang nag-aalimpuyo!  ay naryan ang buhay at pagsasarili!

 
 
30
 Valeriano “Kintin Kulirat ”
Hernandez Peña
-kilala siya sa tawag na
“Tandang Anong” at ang
kanyang pinaka-obra ay
ang “Nena at Neneng”.

31
Inigo Ed . “Odalager ” Regalado
-anak siya ng isang tanyag na
manunulat noong panahon ng
Kastila. Pinatunayan niya na hindi
lamang siya nanalunton sa
dinaanan ng kanyang ama, kundi
nakaabot pa sya sa karurukan ng
tagumpay o “sumpong” sa panitik.
Naging tanyag din siyang
kuwentista, nobelista, at
peryodista. Ang kalipunan ng
kaniyang tula ay pinamagatang
“Damdamin”

32
 Ang Dulang Tagalog
Sa pagpasok ng panahon ng mga Amerikano,
sina Severino Reyes at Hermogenes Ilagan ay
nagsimula ng kilusan laban sa moro-moro at
nagpilit na magpakilala sa mga tao ng mga
lalong kapakinabangang matatamo sa zarzuela at
tahasang dula.

33
 Severino Reyes
“Ama ng Dulang Tagalog” at “Ama ng Sarswelang Tagalog”.
 unang patnugot ng lingguhang Liwayway kaya’t tinawag din
ng ibang manunulat ng Ama ng Liwayway.
 dahil sa kanyang mga akdang “Mga Kwento ni Lola
Basyang” ay tinawag siyang lola Basyang.
Akda:
Walang Sugat - Puso ng isang Pilipina
 Ang Kalupi - Bagong Fausto
 Cablegrama Fatal - Alma Filipina
 Los Martires dela Patria - Tatlong Babae
Filipinas para los Filipinos - Mga Pusong Dakila
 Mga pusong Dakila - Minda Mora
 Opera Italiana - Filotea

34
Video Footage ng WALANG
SUGAT by Tanghalang Ateneo

35
Aurelio Tolentino
- ang ipinagmamalaking mandudula
ng mga Kapangpangan. Kabilang sa
kanyang sinulat ay ang “Luhang
Tagalog” na tinagurian niyang obra-
maestra at ang “Kahapon, Ngayon
At Bukas” na siya niyang
kinabilanggo.

36
Hermogenes “Ama ng Zarsuelang
Tagalog” Ilagan
– nagtayo ng isang samahang “Compana Ilagan” na nagtatanghal ng maraming dula sa
kalagitnaang Luzon.
Kilala sa tawag na “Ka Mohing”
Mga Akda:
 Dalagang Bukid
 Dalawang Hangal
 Biyaya ng Pag-ibig
 Ilaw ng Katotohanan
 Kagalingan ng Bayan
 Punyal de Rosas
 Wagas na Pag-ibig
 Ang Mangkukulam
 Ang Buhay nga Naman

37
Patricio Mariano
Tinawag siya ni G. Artigas y Cuerva na “anak ng pahayagang Tagalog”
 tinawag din syang puno ng mandudulang Tagalog
Mga Akda:
 Ang Sampaguita
 Tulisan
 Luha’t Dugo
 Silanganan
 Ang Unang Binhi
 Ang pakakak
 Ako’y Iyo pa rin
 Ang Dalawang Pag-ibig
 Deni
 Lakambini
 Nena at Neneng
 Ang Anak ng Dagat

38
Julian Cruz
Balmaceda
– sumulat ng “Bunganga Ng Pating”. Ito ang nagbigay sakanya ng karangalan at kabantugan.
- Sagisag “Itang Badbarin”
Mga Akda:
- Sugatang Puso
- Piso ni Anita
- Sa Bunganga ng Pating
- Higanti ng Patay
- Dahil sa Anak
- Sankwalatang Abaka
- Heneral Gregorio del Pilar
- Kayamanang lumilipad
- Budhi ng Manggagawa
- Kaaway na Lihim

39
 Ang Nobelang Tagalog
Maganda rin ang naging kalagayan ng nobelang tagalog nang
panahon ng Amerikano. Bukod kina Lope K. Santos. Valeriano
Hernandez Pena, naging dakila rin namang nobelista sina
Faustino Aguilar at Inigo Ed.Regalado.

40
 Ang Maikling Kwentong Tagalog
Dalawang aklat na kalipunan ng mga kwento ang napalathala
noong panahon ng mga Amerikano. Una’y ang “Mga Kwetong
Ginto” na napalathala noong 1936, at ang ikalawa’y ang “50
Kuwentong Ginto Ng 50 Batikang Kuwentista” noong 1939.
Ang una ay inakda nina Alejandro Abadilla at Clodualdo Del
Mundo na naglalaman ng 25 ng pinakamabuting kuwento,
ayon sa kanila. At ang ikalawang ay kay Pedrito Reyes. Ang
“Parolang Ginto” ni Del Mundo at ang “Talaang Bughaw” ni
Abanilla ay nagpatanyag din nang panahong ito.

41
 Ang Tulang Tagalog
Lahat halos ng mga manunulat natin sa tagalog
nang panahon ng Amerikano ay nakalikha ng
magagandang tula na sadyang napakahirap
tarukin kung alin ang pinakamaganda.
Palibhasa na kahit na sintanda na ng
kasaysayan ang pitak panulaan, sa tuwing ito’y
lilitaw ay nagpapakita parin ito ng katamisan,
kagandahan at kalamyuan.

42
Panitikang Ilokano
Pedro Bukaneg
-“Ama Ng Panitikang
Iloko” sa pangalan niya
hinango ang salitang
“bukanegan” na
nangangahulugan sa
tagalog ng balagtasan.

43
Claro Caluya
– “Prinsipe ng mga
Makatang Ilukano”
kilala siya sa pagiging
makata at nobelista.

44
Leon Pichay
– “ Pinakamabuting Bukanegero” isa rin syang
makata, nobelista, kuwentista, mandudula, at
manananaysay.

45
Panitikang Kapampangan
Juan Crisostomo Soto
– “Ama ng Panitikang Kampangpangan” ang
salitang “Crisotan” na nangangahulugan ng
“balagtasan” sa tagalog ay hinango sa kanyang
pangalan.

46
Aurelio Tolentino
-ang may-akda ng Kahapon, Ngayon At Bukas, na ginawan nya ng salin sa kapampangan na
pinamagatang Napon, Ngeni At Bukas.
Unang gumamit ng salitang dula upang irumbas sa “drama”. Isang salitang Bisaya ang dula
 Mga Akda:
 Kahapon, Ngayon at Bukas
 Luhang Tagalog
 Germinal
 Bagong Kristo
 La Rosa
 manood Kayo
 Sinukuan at Sinumpaan
 Lagrimas
 Neneng
 Filipinas at Espanya

47
Panitikang Bisaya
Eriberto Gumban
– “Ama Ng Panitikang Bisaya”
nakasulat siay ng zarsuela, moro-moro
at mga dula sa Bisaya.

48
Magdalena Jalandoni
– nag-ukol naman sa
panahon sa nobelang
bisaya. Isinulat niya
“Ang Mga Tunuk San
Isa Ca Bulaclac”.

49
 PANITIKANG FILIPINO SA INGLES
Noong 1900, sinimulang ituro sa mga paaralang Filipino ang
asignaturang Ingles. Mula sa taong ito hanggang 1903 ay
maraming naisulat na mahahalagang sanaysay, maikling kwento,
at mga tula. Ang ilan sa mga sanaysay ay madaling unawain dahil
pawing mga katatawanan subalit ang iba nama’y nauukol sa mga
paksang pormal tulad ng tungkol sa edukasyon, kasaysayan,
pulitika at mga suliraning panlipunan. Kadalasan tungkol sa pag-
ibig ang mga paksa at pangyayari ay pawing mga ginaya lamang.
Sa larangan naman ng tula, pinunang pawing mga mukhang
artipisyal ang gayon sa paglalarawan ng mga makatang
Amerikano. Sa madaling salita, walang orihinalidad ang mga
akdang pampanitikang naisulat noong panahon ng Amerikano.

50
Jose Garcia Villa
-“Doveglion’’
pinakatanyag na
Pilipinong
manunulat sa
Ingles sa larangan
ng maikling katha.

51
Jorge Bocobo
– isang mananaysay at
mananalumpati. Ilan sa
kaniyang mga sinulat ay
ang “Filipino Contact
With American, A Vision
Of Beauty” at “College
Education”.

52
Zoilo Galang
- sumulat ng
kauna-unahang
nobelang Pilipino
sa wikang Ingles
na pinamagatang
“A Child Of
Sorrow”.

53
Angela Manalang
Gloria
– umakda ng
“April Morning”
nakilala siya
pagsulat ng mga
tulang liriko sa
panahon ng
Komonwealth.

54
Zulueta De Costa
- nagkamit ng unang
gantimpala sa kaniyang
tulang “Like The
Molave” sa
Commonwealth Literary
Contest noong 1940.

55
Nestor Vicente Madali Gonzales
– may-akda ng “My
Islands” at
“Children of the
Ash Covered
Loom”. Ang huli ay
isinalin sa iba’t-
ibang wika sa India.

56
Estrella Alfon
- ipinalalagay ng
pinakapangunahing
manunulat na babae
sa ingles bago
magkadigma. Siya
ang sumulat ng
“Magnificence” at
“Gray Confetti”.
57
Arturo Rotor
– may-akda ng “The
Wound and the Scar”
na siyang kauna-
unahang aklat na
nailimbag sa
Philippine Book
Guild.

58
59
PANAHON
NG
HAPON

60
Kaligirang Kasaysayan
Ang panitikang Filipino sa wikang Ingles sa pagitan ng taong 1941-1945 ay
nabalam sa kaniyang tuloy-tuloy na sanang pag-unlad nang muling sakupin ng isa na
namang dayuhan mapaniil - ang mga Hapones. Natigil ang panitikang Ingles. Maliban
sa Tribune at Philippine Review, ang lahat halos ng pahayagan sa Ingles ay pinatigil ng
mga Hapones.
Naging maganda naman ang bunga nito sa panitikang Tagalog. Patuloy na
umunlad ito sapagkat ang mga dating sumulat, sa Ingles ay bumaling sa pagsulat
ng Tagalog. Si Juan Laya na dating manunulat sa Ingles ay nabalng sa pagsulat ng
Tagalog, dahil sa mahigpit na pagbabawal ng pamahalaang hapon tungkol sa
pagsulat ng anumang akda sa Ingles.
Ang lingguhang liwayway ay nilalagay ng mga Hapones sa mahigpit na
pagmamatyag hanggang sa ipabahala ito sa isang Hapong nangangalang Ishikawa.
Sa madaling salita, nabigyan ng puwang ang panitikang tagalog ng panahong
ito. Marami ang mga nagsisulat ng dula, tula, maikling kwento, at iba pa. ang mga
paksain ay pawang natutungkol sa buhay lalawigan.

61
Ang pangunahing paksa sa panahon ng mga Hapones ay tungkol sa bayan o
pagkamakabayan, pag-ibig, kalikasan, buhay lalawigan o nayon,
pananampalataya, at sining.

Mga Uri ng Tula

1. Haiku- isang tulang may malayang taludturan na kinagigiliwan ng mga
Hapones. Ito’y binubuo ng labimpitong pantig na nahahati sa tatlong
taludtod. Ang unang taludtod nito ay may limang pantig, ang pangalawa
ay may pitong pantig, at ang ikatlo ay may limang pantig ang una. Maikli
lamang ang haiku ngunit nagtataglay ng masaklaw at matalinghagang
kahulugan.
2. Tanaga- tulad ng haiku, ito’y maikli ngunit may sukat at tugma. Ang
bawat taludtod ay may pitong pantig. Nagtataglay din ng mga
matatalinhagang kahulugan
3. Karaniwang anyo

62
Tutubi
ni Gonzalo K Flores
 

Hila mo’y tabak

…
Ang bulaklak
nanginig
Sa paglapit mo

63
PALAY
ni Ildefonso Santos
 
Palay siyang
matino
Nang humangi’y
yumuko
Nguni’t muling
tumayo
Nagkabunga ng
ginto.

64
 PAG-IBIG
ni Teodoro Gener
 Umiibig ako at ang inibig
Ay hindi dilag na kaakit-akit
Pagkat kung talagang gandalang ang nais
Hindi ba nariyan ang nunungong langit?
Lumiliyag ako at ang nililiyag
Ay hindi ang yamang pagkariliag-rilag
Pagkat kung totoong perlas lang ang hangad
Di ba’t masisisid ang pusod ng dagat?

Umiibig ako at sumusintang tunay

Di sa ganda’t sa gintong ni yaman
Ako’y umiibig sapagkat may buhay
Na di nagtitikim ng kaligayahan.
Ang kaligayahan ay wala sa langit
Wala rin sa dagat ng hiwang tubig
Ang kaligayaha’y nasa iyong dibdib
Na inaawitan ng aking pag-ibig.

65
Nagkaroon ng puwang ang dulang Tagalog sa panahon ng Hapones dahil
napinid ang mga sinehang nagpapalabas ng mga pelikulang Amerikano. Ang
mga malalaking sinehan ay ginawa lamang tanghalan ng mga dula.
Karamihan sa mga dulang pinalabas ay salin sa Tagalog mula sa Ingles. Ang
mga nagsipagsalin ay sina Francisco Rodrigo, Alberto Cacnio, At Narciso
Pimentel. Sila rin ang nagtatag ng isang samahan ng mga mandudulang
Pilipino na pinangalanang “Dramatic Philippines”. Ilan sa mga naisulat na
dula ay ang mga sumusunod:
 Panday Pira ni Jose Ma. Hernandez
 Sa Pula, Sa Puti ni Francisco Soc. Rodrigo
 Bulaga ni Clodualdo Del Mundo
 “Sino Ba Kayo?”, “Dahil Sa Anak” at “Higanti Ng Patay” ni Julian
Cruz Balmaceda

66
 Naging maunlad ang larangan ng maikling kwento noong panahon ng
Hapones.Maraming mga nagsisulat ng maikling kwento. Kabilang dito sina Brigido
Batungbakal, Macario Pineda, Serafin Guinigundo, Liwayway Arceo, Narciso Ramos,
Nvm Gonzales, Alicia Lopez Lim, Ligay Perez, Gloria Guzman, atbp.
Ang pinakamahusay na akda ng taong 1945 ay pinili ng lupon ng mga inampalan
na binubuo nina Francisco Icasiano, Jose Esperanza Cruz, Antonio Rosales, Clodualdo
Del Mundo, at Teodor Santos. At ang 25 maikling kwentong pinili ay pinasuri naman
kina Lope K. Santos, Julian Cruz Balceda, at Inigo Ed. Regalado. ang kinawakasan ng
pagsusuri ay nagsasabing ang mga sumusunod ang nagkamit ng unang tatlong
gantimpala:
Unang Gantimpala: Lupang Tinubuan – ni Narciso Reyes

Ikalawang Gantimpala: Uhaw Ang Tigang Na Lupa – ni Liwayway Arceo

Ikatlong Gantimpala: Lunsod Nayon At Dagat-Dagatan – ni NVM Gonzales

67
Panitikang Filipino sa wikang
Ingles
Kung baga sa langit, naging makulimlim ang panitikang
Filipino sa wikang Ingles noong panahon ng Hapon
dahil sa mga mahigpit na pagbabawal ng mga hapones
ng pagsulat at pagtatanghal ng akda sa Ingles. Ilan
lamang ang naglakas loob sumulat nito at kabilang sa
mga nagsipagsulat ay sina Salvador Lopez, Francisco
Icasiano, Federico Mangahas, Manuel Aguilla, Carlos P.
Romulo, At Carlos Bulosan.

68