Pi ta go BÀI : ĐỊNH LÝ PITAGO

Tam giác vuông

Pythagora

32 + 42 = 52
Nhắc lại các khái niệm về tam giác vuông

 Định nghĩa tam giác vuông

 Cho tam giác ABC vuông tại A. Nêu tên gọi
các cạnh của tam giác ABC

A C
 ?1 Vẽ một tam giác vuông có các cạnh góc vuông là 3
cm và 4 cm. Đo độ dài cạnh huyền.

Đo cạnh huyền BC
B

5 cm
3 cm

A C
4 cm
 ?2 Cắt ghép hình

c
a

b a+b
a+b

a+b
a+b

Hình 121 Hình 122

 ?2 Cắt ghép hình

c
a

a a+b b a a+b b
2
b c c
a
c
b b b

a+b
c 2
a+b
a
b

a c
c
b a a 2
a c a

b a
a
Hình 121 Hình 122
 c
b
c2 = a2 + b2
a

5
3
2 2 2
5 =3 +4
4
 Định lí SGK: Trong một tam giác vuông, bình phương của
cạnh huyền bằng tổng bình phương của hai cạnh góc vuông.

ΔABC vuông tại A => BC2 = AB2 + AC2

Hoặc: Hai số x và y có tổng bình phương là: x2 + y2

Khác với hai số x và y có bình phương của tổng là: ( x + y)2

Tương tự tổng bình phương của ba số x , y, z viết là x2 + y2 + z2

Còn bình phương của tổng ba số x , y , z viết là: ( x + y + z)2
BT 1 ΔABC vuông tại A thì hệ thức nào sau đây là đúng
theo định lí Pitago?

1. AC2 = AB2 + BC2

2. BC2 = AB + AC2
3. BC2 = AB2 + AC2
4. BC2 = (AB + AC)2
5. AB2 = BC2 - AC2

Định lí Pitago:
Trong một tam giác vuông, bình phương của cạnh huyền
bằng tổng bình phương của hai cạnh góc vuông.
 BT 2
ΔDHK có góc vuông, hệ thức nào đúng
với hình nào sau đây theo dịnh lý Pitago?
D
D D

a
H K H
H K K

1. DH2 = DK2 + HK2 4. DH2 - DK2 = HK2

2. HK2 = HD2 + KD2 5. DK2 = HK2 + HD2

Tam giác có hai cạnh góc Tam giác vuông có cạnh góc
vuông là 3cm và 4 cm thì vuông là 3cm và cạnh huyền
Cạnh huyền dài 5 cm. dài 5 cm thì cạnh góc vuông
còn lại là 4 cm.

Tam giác vuông có cạnh góc

vuông là 5cm và 12 thì Tam giác vuông có
cạnh huyền dài 13 cm . cạnh góc vuông là
21cm và cạnh huyền
Hình 127 a.
- Có x2 = 52 + 122 = 25 + 144 = 169
dài 29 cm thì cạnh góc
=> x = 169 = 13 vuông kia dài 20 cm.
 48cm
Bài 59/133 SGK B C
Bạn Tâm muốn đóng một nẹp chéo
36cm
AC cho chiếc khung hình chữ nhật x 36cm
ABCD có kích thước như hình vẽ.
Tính độ dài AC? A 48cm D

Hình 134.
-Xét ΔADC vuông tại D, theo đ/lí Pitago ta có hệ thức:
x2 = 482 + 362 = 2304 + 1296 = 3600
=> x = 3600 = 60
Độ dài nẹp chéo AC là 60cm

Nhận xét
-Vì 48 và 36 đều là bội của 12, nên ta chia cho 12 thì được 3 và 4
Vậy AC = 5.12 = 60 ( 3; 4; 5 là bộ ba số Pitagi – tam giác Ai cập)
Bài toán. Vẽ tam giác ABC có AB = 3 cm, AC = 4cm và BC = 5cm
Thì góc A có vuông hay không?
Tam giác có ba cạnh 5; 12; 13 có là tam giác vuông hay không?

?
Ba nghìn năm trước
A

BA
B BC = 5cm
BC
mBC = 5,00
AB =
= 5cmcm
5cm CB
C
(B;(B;
3cm)
3cm) (C;
( C;
4cm)
4cm)
2. Định lý Pitago đảo
Nếu một tam giác có bình phương của một cạnh bằng tổng các
bình phương của hai cạnh kia thì tam giác đó vuông.
ΔABC có BC2 = BA2 + CA2 => góc BAC = 900
B
BT 1. Nếu ΔABC có:
AC2 = BC2 + BA2
=> góc .......... = 900
A C
A

Định lí Pitago: BT 2. Nếu ΔABC có:

Trong một tam giác AB2 = BC2 + CA2
vuông, bình phương của => góc ..... vuông
C B
cạnh huyền bằng tổng Q
BT 3. Nếu ΔMNQ có:
bình phương của hai
MN2 = MQ2 + NQ2
cạnh góc vuông.
=> ΔMNQ vuông
M N
tại .....
ΔABC vuông tại A <=> BC2 = AB2 + AC2
BT 56 trang 131 SGK.
Tam giác nào vuông trong các tam giác có độ dài ba cạnh như sau.
a. 9cm, 15cm, 12cm
b. 5dm , 13dm, 12dm
c. 7m, 7m, 10m
b. Do cạnh dài nhất là 13cm
-Có 132 = 169
-Và 52 + 122 = 25 + 144 = 169
=> 132 = 52 + 122
Vậy có tam giác vuông.
a. Xét cạnh dài nhất là 15cm
-Có 152 = 225
-Và 92 + 122 = 81 + 144 = 225
=> 152 = 92 + 122
Vậy có tam giác vuông.
c. Cạnh dài nhất là 10m
- Có 102 = 100
-Và 72 + 72 = 49 + 49 = 98
=> 102 ≠ 72 + 72
Vậy không có tam giác vuông.
 BT 57 trang 131 SGK.
ΔABC có AB = 8, AC = 17, BC = 15 có phải là tam giác vuông?

Bạn Tâm giải như sau:

- Có AB2 + AC2 = 82 + 172 = 64 + 289 = 353
- Và BC2 = 152 = 225
=> Do AB2 + AC2 ≠ BC2 ( vì 353 ≠ 225)
Vậy Δ ABC không phải là tam giác vuông.

b. Do cạnh AC = 17cm là dài nhất,

- Có AC2 = 172 = 289 A

-Và AB2 + BC2 = 82 + 152 = 225 + 64 = 289

=> AC2 = AB2 + BC2 = 289
B C
=> Δ ABC vuông tại B.

Ta có thêm bộ ba số Pitago: 8; 15; 17

BT 58 trang 132 SGK. BT 62 trang 133 SGK.

b. Có 2 cạnh góc vuông

là 4 và 21 dm
có 42 + 202 = 16 + 400 = 416
còn 212 = 441< 400 A 4 8 D
=> có thể dựng tủ lên
3
gần chạm trần nhà t x

R
6 z
y

B C
 Hình 136 trang 153 SGK.
-Có x2 = 32 + 42 = 52
D
- => x = =5<9
A 4 E 88

x 33 t
Hình 136 trang 153 SGK.
K
H
O R -Có y2 = 62 + 42 = 36 + 16 = 52
y
66 z - => x2 < 92
B 4
G
8 C Hình 136 trang 153 SGK.
-Có t2 = 32 + 82 = 9 + 64 = 72
- => t2 = 72 < 92

Hình 136 trang 153 SGK.

-Có z2 = 62 + 82 = 102
- => z2 = 102 > 92

Kết luận: Con chó đi đến được ....

không đến được ......
 BT. Tính AB, AC. Trong hình có bao nhiêu tam giác vuông?

AA Có tam giác vuông Có hệ thức Pitago

A
thì có hệ thức Pitago. sẽ có tam giác vuông.
15 20
20
15 Tính AB: ΔABD vuông ở D,
12
theo đ/l Pitago có hệ thức:
9 16
D AB2 = BD2 + DA2
BB D 25 CC
B 25 C => AB2 = 92 + 122 = 81 + 144 = 225
=> AB = 225 = 15

Tính AC: ΔACD vuông ở D, - xét ΔABC có :

theo đ/l Pitago có hệ thức: AB = 15,
AC2 = AD2 + DC2 AC = 20,
=> AC2= 162 + 122 = 256 + 144 = 400 BC = 9+ 16 = 25
=> AB = 400 = 20 Là bộ ba số Pitago
nên ΔABC vuông ở A.
 BT. ΔABC cân tại A có AB = AC = 5, cạnh đáy BC = 6
Tính độ dài chiều cao AH?
A
- Xét ΔABH và ΔACH có:
5
+ có AH BC=> Góc H1 = góc H2 = 900
5
4 h=?
+ AB = AC = 5 cm ( gt)
3
H
3 + góc B = góc C ( t/c ΔABC cân ở A)
B C
6 => ΔABH = ΔACH ( cạnh huyền góc nhọn)
=> HB = HC = BC : 2 = 6: 2 = 3cm
- Xét ΔAHC vuông ở H, theo đ/l Pitago ta có
AC2 = AH2 + HC2
=> 52 = AH2 + 32 =>AH2 = 25 - 9 = 16
=> AH = 4cm
Diện tích ΔABC là AH. BC : 2 = 4.6: 2 = 12 (cm2)
BT. ΔABC cân tại A có AB = AC = 5cm, chiều cao AH = 4cm
Tính chu vi tam giác ABC?
A

5cm
5cm
4cm

B H C

BT. ΔDFE cân tại F có FD = FE = 5 cm, cạnh đáy DE = 8cm.

Tính diện tích tam giác FDE?

F
5cm 5cm

D M E
8cm
 BT. Tính chu vi ΔPQR?

P
10cm j 10cm
6cm

Q K R

BT. Tính diện tích ΔQPR?

P
15cm 15cm

Q M R
24cm