Ğarîbu’l-Kur’ân –‫غريبا لقرآن‬

Ğarîbu’l-Kur’ân –‫غريبا لقرآن‬

 Lugavî Manası:
 ‫ غريب‬: “Garîb” kelimesi, yabancı, anlaşılmaktan uzak ve kapalı anlamına gelmektedir.
 Terim Anlamı:
 Kureyş Lehçesi dışında diğer lehçelere ait kelimelerle, İslam dini gelmeden önce Arapça dışındaki
dillerden Arapçaya girerek Kur’ân’da yer alan kelimeler Ğarîbu’l-Kur’ân konusunu
oluşturmaktadır.
 Ğarîbu’l-Kur’ân Konusuna Yaklaşımlar:
 A: Sahabe, Tabiîn ve Tebe-i Tabiînin Görüşleri: Abdullah b. Mes‛ūd (ö. 32/652), Abdullah b.
Abbas (ö. 68/687) gibi sahâbîler ve Sa‛īd b. Cubeyr (ö. 95/714), Mucāhid b. Cebr (ö. 104/722),
‛İkrime (ö. 104/722), Ḍaḥḥāk b. Muzāḥim (ö. 105/723), Suddī (ö. 127/745), Muḳātil b. Süleymān
(ö. 150/767) gibi tabiîn ve tebe-i tabiîn müfessirler, Kur’ân’daki birçok kelimeyi tefsir ederken
bunların köken olarak İbranice, Süryanice, Aramice, Akkadça, Habeşçe, Farsça gibi başka
dillerden geldiğini ifade ederler.
 B: Şâfiî (ö. 204/819), Taberî (ö. 310/923) ve Ebu Ubeyde (ö. 210/827) gibi âlimlere göre
Kur’ân’daki kelimelerin tamamı Arapçadır.
 C: İbn Hazm (ö. 456/1063), İbn Atiyye (ö. 546/1151) ve Şâtıbî (ö. 790/1388) gibi çoğu âlime göre
Kur’ân diğer dillerden de kelime barındırmaktadır.
 Sahabe, Tabiîn ve Tebe-i Tabiînin Ğarîbu’l-Kur’ân Tefsir Örnekleri
 Abdullah b. Mes‛ūd ve Abdullah b. Abbas, ‫اشئَ َة‬
ِ S َ‫( ن‬73/Muzemmil, 6) kelimesinin
Habeşçeden geldiğini ifade ederler.
 Abdullah b. Abbas,‫ ْد ٍن‬S‫( َع‬9/et-Tevbe, 72) kelimesinin Süryaniceden geldiğini ifade eder.
 Sa‛īd b. Cubeyr’e göre ise Kur’ân’da, yeryüzündeki tüm dillerden kelimeler
bulunmaktadır.
 Mucāhid b. Cebr, ‫س‬ ْ (18/el-Kehf, 107) kelimesinin Rumcadan, ‫لي ُد‬SS‫ا‬
ِ ‫لفِرْ َد ْو‬SS‫ا‬ ِ َ‫( َمق‬42/eş-Şūrā,
12) kelimesinin ise Farsçadan geldiğini ifade eder.
 ‛İkrime,‫ينِ َين‬S ‫( ِس‬95/et-Tīn, 2) kelimesinin Habeşçeden geldiğini söyler.
 Ḍaḥḥāk b. Muzāḥim, ‫ ْينَا َء‬S ‫( َس‬23/el-Mu’minūn, 20) kelimesinin Naptîceden geldiğini dile
getirir.
 Suddī, ُS‫( ِم ْن َسأَتَه‬34/Sebe’, 14) kelimesinin Habeşçeden geldiğini ifade eder.
 Muḳātil b. Süleymān, ‫س‬ ْ (18/el-Kehf, 107) kelimesi ile ‫لقسطاس‬SS‫( ا‬17/el-İsrā’, 35)
ِ ‫لفِرْ َد ْو‬SS‫ا‬
kelimesinin Rumcadan; S‫ه‬S‫( ط‬20/Ṭāhā, 1) kelimesinin Süryaniceden; ‫ستبرق‬S‫( إ‬18/el-Kehf,
31) kelimesinin ise Farsçadan geldiğini ifade eder.
 Ğarîbu’l-Kur’ân Örnekleri
 Kelime Dil/Lehçe Anlamı
 Sefih → Kinane → Cahil
 Ricz → Tayy Lehçesi → Azap
 Bağy → Temim Lehçesi → Hased
 Tûr → Süryanice → Dağ
 Sînîn → Nabat Dili → Güzel
 Yemm → Kıptî Dili → Deniz
 Mühl → Berber Dili → Kızgın Yağ
 Rakîm → Rum Dili → Kitap
 Nihle → Kays Lehçesi → Farz
 Siccîl → Fars Dili → Çamur
 Ğîd → Habeşçe → Noksan
Ğarîbu’l-Kur’ân Örnekleri
Nafi b. Ezrak → İbn Abbas
Nafi b. Ezrak → İbn Abbas
Nafi b. Ezrak → İbn Abbas
Nafi b. Ezrak → İbn Abbas
Nafi b. Ezrak → İbn Abbas
Garîbu’l-Kur’ân Konusunda Yazılmış Bazı Kaynaklar

 Malik b. Enes → Tefsîru Garîbi’l-Kur’ân

 Ebu Ubeyde → Garîbu’l-Kur’ân
 İbn Kuteybe → Tefsîru Garîbi’l-Kur’ân
 es-Sicistânî → Garîbu’l-Kur’ân
 er-Rağıb → el-Mufredât fî Garîbi’l-Kur’ân