You are on page 1of 149

Poka Yoke Seminerine

Hoşgeldiniz

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke’nin Tanımı

Poka Yoke, kusurlu parça/ünite


üretilmesini engelleyecek
iyileştirmeler yapmaktır.

Hata Önleme Zero Quality Control

Jidoka
Error Proofing
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Sıfır Hata Felsefesi

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Ayakta kalabilmek
için:

SATIŞ FİYATI=PAZAR
FİYATI

ÇEŞİTLİLİK

KALİTE

TESLİMAT

MALİYET

GÜVENİLİRLİK
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
En ufak bir müşteri şikayetine dahi
tahammülümüz yok…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Şirketiniz müşteri odaklı mı?

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Fabrikamızın içinde de hatalara
yer yok

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Hata ve Kusur farklı mıdır?
 Hata: Belirlenmiş bir üretim prosesinden sapmadır. Yani,
bir işlemin yanlış yapılmasıdır.
 Kusur: Bir ürünün belirlenen özellikleri yerine
getirememesi ve müşteri şikayetine sebep olmasıdır.

Hata ve Kusur farklıdır.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Anormallik
Anormallik Hata
Hata Kusur
(Fuguai)
(Fuguai) (Error) Kusur
(Error) (Defect)
(Defect)

Müşteri
memnuniyetsizliği

Oluşabilecek
Oluşabilecek hataların
hataların anormallik
anormallik
seviyesinde
seviyesinde tespit
tespit edilerek
edilerek
önlem
önlem alınması
alınması esastır.
esastır.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kusurlu ürün nasıl ortaya
çıkar?
 Prosesi tanımlayan spesifikasyonlar yetersizdir
 Operasyonlarda aşırı değişkenlikler vardır
 Kullandığımız malzeme kalitesiz veya
değişkendir
 Aşınmış, eskimiş makina parçaları
 İnsan hatası

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsanlar her
zaman hata
yapabilir…

eğer önlem
almazsak,
bozuk ürünler
son testte
(hatta
müşteride)
ortaya çıkar.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsanlar her zaman
hata yapabilir…

fakat bunları
önlemenin yollarını
bulmalıyız.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Acaba,
örnekleme
metodu kusurlu
malı müşteriye
kaçırmamızı,
GERÇEKTEN
önler mi?

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


% 100 muayene
kusurlu malı
müşteriye
kaçırmamızı
kesinlikle önler…

fakat yüksek
maliyetini ve ayırılan
kusurlu ürünleri ne
yapacağımızı göz ardı
edemeyiz.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Teşhisinde hiç hata yapmayan
doktor hangisidir?

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Ürünümüz
hakkında kullanıcı
(müşteri) en
geçerli
kontrolü
yapacaktır.

Fakat artık çok


geçtir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Önemli olan hataları
önceden
belirlemektir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Asla müşteriniz istemeden ÜRETMEYİN
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Ürününüz müşterinizin istediği zaman,
istediği şekilde kullanımına hazır olsun.
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Mümkün olduğunca tek parça akışını
sağlayınız.
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Hata Türleri

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kusurlu
ürünler de
çeşitlidir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Üretimin
5
temel
elemanı

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Hata Türleri
 Unutkanlık
 Yanlış anlama
 Yanlış tanımlama
 Amatörlük
 Bilerek yapılanlar
 Bilmeden yapılanlar
 Yavaşlık
 Standartların olmayışı
 Süprizler
 Kasıtlı

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Örnek
Olay
Çalışması

Arızalı
Ürünler İle
İnsan
Hataları
Arasındaki
İlişkiler
Tablosunu

Birlikte
Dolduralım

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök
Nedenleri
İnsan Hatalarının Nedenleri
Sözlü
Sözlüiletişim
iletişim
Yazılı
Yazılıprosedürler
prosedürlerve vedökümanlar
dökümanlar
İnsan/makina
İnsan/makinaarayüzü
arayüzü(interface)
(interface)
Çevre
Çevrefaktörleri
faktörleri
İş
İşplanlaması
planlaması
İş
İşuygulamaları
uygulamaları
İş
İşorganizasyonu
organizasyonu
Nezaret
Nezaret metodu
metodu
Eğitim/sertifikalandırma
Eğitim/sertifikalandırmametodu
metodu
Değişiklik
Değişiklikyönetimi
yönetimi
Kaynakların
Kaynaklarınyönetimi
yönetimi
Yönetim
Yönetimyaklaşımı
yaklaşımı
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Sözlü İletişim
İşİşçalışana
çalışanaiyice
iyicetarif
tarifedilmemiş
edilmemiş
Potansiyel
Potansiyelhatahatanoktaları
noktalarıvurgulanmamış
vurgulanmamış
İşin
İşinnenezaman
zamanbaşlayacağı
başlayacağıne nezaman
zamanbiteceği
biteceğitanımlanmamış
tanımlanmamış
Vardiya
Vardiyadevir/teslimi
devir/teslimiyapılmamış
yapılmamış
Nezaretçiye
Nezaretçiyeproblem
problemhakkında
hakkındabilgi
bilgiverilmemiş
verilmemiş
Uygun bilgi sağlanmamış
Uygun bilgi sağlanmamış
Gönderilen
Gönderilenbilgibilgianlaşılmamış
anlaşılmamış
Mesaj
Mesajdoğru
doğrudeğil
değil
Aşina
Aşinaolunmayan
olunmayançok çoksayıda
sayıdabilgi
bilgibir
birkerede
keredegönderilmiş
gönderilmiş
Bilgi
Bilgiçok
çokgeç
geçgönderilmiş
gönderilmiş
İletişim
İletişim ortamıyok
ortamı yok(veya
(veyayetersiz)
yetersiz)
İletişim
İletişimaraçları
araçlarıyetersiz
yetersiz
İletişim
İletişimaraçları
araçlarıyanlış
yanlışkullanılmış
kullanılmış
Değişiklik  Yüz yüze
Değişiklikzamanında
zamanındabildirilmemiş
bildirilmemiş  Telefonla
Mesaj yoruma
Mesaj yoruma açık açık
Mesajı  Telsizle
Mesajıalan
alangöndereni
gönderenidinlememiş
dinlememiş  El işareti
Mesajı
Mesajıalanın
alanınihtiyacından
ihtiyacındanfazla
fazlabilgi
bilgigönderilmiş
gönderilmiş
Görevde öncelikler evvelce görüşülmemiş  Intranet
Görevde öncelikler evvelce görüşülmemiş
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Yazılı Prosedürler ve Belgeler
Talimat
Talimatadımları
adımlarıveya
veyabilgisi
bilgisiyanlış
yanlışsıralanmış
sıralanmış
Yazı
Yazıformatı
formatıyetersiz
yetersiz
Talimatın
Talimatınsunumu
sunumuyetersiz
yetersiz
Bilginin
Bilgininsunumu
sunumuyetersiz
yetersiz
Referanslar
Referanslarvevegöndermeler
göndermeleryanlış
yanlış
Anlaşılamaz
Anlaşılamazifadeler
ifadelerve
vegramer
gramer
Okunmaz
Okunmazhalde
halde
Yanlış
Yanlışyerde
yerdevurgulamalar
vurgulamalar  Prosedür
Çizelgelerin
Çizelgelerinveya
veyaresimlerin
resimlerinyetersizliği
yetersizliği  Geçici prosedür
Değişikliklerin
Değişikliklerindoğru
doğruyansıtılmaması
yansıtılmaması  Samimi yazışmalar
Prosedürel
Prosedüreldeğişikliklerin
değişikliklerinaçık
açıkolmaması
olmaması  Bakım iş Emirleri
 Üretim iş emirleri
 Bilgi fişleri (memo’lar)
 Çizimler
 Teknik Spek’ler
 Etiketler, kayıt dosyaları

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
İnsan/makina Arayüzü
Kontrol
Kontroldüğmeleri/göstergeleri
düğmeleri/göstergelerigerekli
gereklifakat
fakatyok
yok
Düğmelerin/göstergelerin
Düğmelerin/göstergelerinne neişe
işeyaradığı
yaradığıbelli
bellideğil
değil
Düğme/göstergelerin
Düğme/göstergelerinyerleşimi
yerleşimiyetersiz
yetersiz
Okunabilirlik
Okunabilirlikyetersiz
yetersiz
Ulaşım
Ulaşımyetersiz
yetersiz
Müdahale
Müdahalezorzor
Göstergelerin
Göstergelerinçözünürlüğü
çözünürlüğüyetersiz
yetersiz
Göstergelerin
Göstergelerinhassasiyeti
hassasiyetiyetersiz
yetersiz
Göstergeler  Etiketler
Göstergelerdoğru
doğrudeğer
değervermiyor
vermiyor
Çalıştırma  Çizgiler
Çalıştırmaalanı
alanıyetersiz
yetersiz
Tasarlandıkları  Sinyaller
Tasarlandıklarışekilde
şekildekullanılmıyorlar
kullanılmıyorlar
Sesli  Durum ışıkları
Sesliuyarılar
uyarılaryetersiz
yetersiz
Değişiklikler  Ekranlar
Değişikliklerdoğru
doğruuygulanmıyor
uygulanmıyor
Tasarım  Klavye
Tasarımsırasında
sırasındagüvenilirlik
güvenilirlikhususu
hususuiyiiyiele
ele
alınmamış  Printer
alınmamış
 Kaydedici
Etiketler  Ses cihazları
Etiketlerbakımsız
bakımsızbırakılmış
bırakılmış
Göstergeler  Ölçü aletleri
Göstergelerbakımsız/bozuk
bakımsız/bozuk
Düğmeler
Düğmelerbakımsız/bozuk
bakımsız/bozuk
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Çevre Faktörleri

Yetersiz
Yetersizaydınlatma
aydınlatma
Yetersiz
Yetersizaydınlatmada
aydınlatmada uzunuzunsüresürebulunmak
bulunmak
İşyeri
İşyeriyerleşiminin
yerleşiminin(layout)
(layout)yetersizliği
yetersizliği
Ergonomik
Ergonomikolmayan
olmayançalışma
çalışmakoşulları
koşulları
Etrafın
Etrafındağınıklığı
dağınıklığı(ve
(vekirliliği)
kirliliği)
Kalabalık
Kalabalık
Yüksek
Yüksekgürültü
gürültü
Anormal
Anormalısı ısıve
venem
nem
Radyasyon
Radyasyon
Çalışma
Çalışmayerinde
yerindemaske
masketakma
takmazorunluluğu
zorunluluğu  Aydınlatma
Uzun
Uzunsüre
süreözel
özelkoruyucu
koruyucuekipman
ekipmankullanma
kullanma  Solunan hava
Uzun
Uzunsüre
süreözel
özelkoruyucu
koruyucugiysi
giysikullanma
kullanma  Ses
Yüksek
Yüksekısıdaki
ısıdakicisimlerle
cisimlerleçalışmak
çalışmak  Atmosferik koşullar
 Elbise
 Isı
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
İş Planlaması

Gerekli
Gerekliuyanıklık/dikkat
uyanıklık/dikkatsağlanmamış
sağlanmamış
Uyuklama
Uyuklamahali hali
Yavaş
Yavaşreaksiyon
reaksiyon
Harekete
Hareketegeçmek
geçmekiçin içinyavaş
yavaşkalma
kalma
Yorum,
Yorum,anlama,
anlama,tanıtanı(teşhis)
(teşhis)yavaşlığı
yavaşlığı
Karar
Kararvermede
vermedegecikme
gecikme
Tek
Tekdüze
düzeişlerin
işlerinçokluğu
çokluğu
Dikkatin
Dikkatindağılması
dağılması
Dikkatin
Dikkatinişişdışı
dışıkonulara
konularayönelmesi
yönelmesi(hayal
(hayalkurma)
kurma)
İşin
İşinniteliği
niteliğiile
ileplanlananın
planlananınçelişmesi
çelişmesi
Yeterli
Yeterlihazırlığın
hazırlığınyapılmaması
yapılmaması
İşe
İşeyeterli
yeterlizamanın
zamanınverilmemesi
verilmemesi
 Aşırı fazla mesai

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
İş Uygulamaları

Kendi
Kendikendine
kendinekontrol
kontroluygulanmamış
uygulanmamış
İşe
İşebaşlanmadan
başlanmadanekipmanın
ekipmanındurumu
durumukontrol
kontroledilmemiş
edilmemiş
Gerekli
Gerekliolan
olanresim
resimvevespek’ler
spek’lerkullanılmamış
kullanılmamış
Belgelere
Belgelereuyum
uyumyokyok
Belgeler
Belgelergüncel
günceldeğil
değil
Kullanılan
Kullanılanaraçlar
araçlarişe
işeuygun
uygundeğil
değil
Kullanılan
Kullanılanmalzeme
malzemespekspekdışı
dışı
İşİşemniyeti
emniyetiaraç
araçgereçleri
gereçlerikullanılmamış
kullanılmamış
Gerekli
Gerekliaraç/gereç
araç/gereçişe
işebaşlamadan
başlamadanişiş
istasyonuna
istasyonunagetirilmemiş
getirilmemiş
Gerekli  Prosedür
Gereklibelge
belgeve
veresimler
resimlerişe
işebaşlamadan
başlamadan
temin  İş talimatı
teminedilmemiş
edilmemiş
 Spekler
 Teknik resimler

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
İş Organizasyonu

İşe
İşehazırlık
hazırlıkiçin
içinyeterli
yeterlizamanın
zamanınolmaması
olmaması
İşİşiçin
içinyeterli
yeterlizamanın
zamanınolmaması
olmaması
İşİşpaylaşımının
paylaşımınınsağlıklı
sağlıklıyapılmaması
yapılmaması
İşe
İşeçok
çokaz azişgücü
işgücüverilmesi
verilmesi
Yeterli
Yeterlisayıda
sayıdadeneyimli
deneyimliişçinin
işçiningörevlendirilmemesi
görevlendirilmemesi
İşİşprogramının
programınıngerçekçi
gerçekçiolmayışı
olmayışı
İşİşprogramının
programınınaksaklıkları
aksaklıklarıveveduruşları
duruşları
hesaba
hesabakatmaması
katmaması
İşİşprogramının
programınınişçilerin
işçilerinyorulma
yorulmafaktörünü
faktörünü
hesaba
hesabakatmaması
katmaması
İşin
İşinalt
altadımlarında
adımlarındaçok çoksayıda
sayıdatekdüze
tekdüzefaaliyet
faaliyet Çalışana işini
olması
olması yapabilmesi için
İşin
İşinilgili
ilgilibirimler
birimlerarasında
arasındaiyi
iyikoordine
koordineedilmemesi
edilmemesi yeterli zamanın
verilememesi

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Nezaret Metodu

Görevinin
Görevininne neolduğu
olduğuişçiye
işçiyeaçıklanmamış
açıklanmamış
İşin
İşingelişimi
gelişimiyeterince
yeterincetakip
takipedilmiyor
edilmiyor
İşİşöncesi
öncesinezaretin
nezaretinneneölçüde
ölçüdeolacağı
olacağıbelirlenmemiş
belirlenmemiş
Nezaret
Nezaretveveişe
işemüdahale
müdahalebirbirine
birbirinekarışmış
karışmış
Programa
Programauyabilmek
uyabilmekiçin
içinkalite
kaliteve
vemetod
metodgözgözardı
ardıediliyor
ediliyor
İşin
İşinperformansı
performansıve vekendi
kendikendine
kendinekontrol
kontrolmetodları
metodlarıiyi
iyitanımlanmamış
tanımlanmamış
İşçiye
İşçiyeaynı
aynıanda
andayapması
yapmasıgereken
gerekençok
çoksayıda
sayıdaiş
iştanımlanmış
tanımlanmış
Sık
Sıksık
sıkiş
işistasyonu
istasyonudeğişikliği
değişikliği
Görevlendirme
Görevlendirmesırasında
sırasındaçalışanın
çalışanındeneyimleri
deneyimleri
göz
gözardı
ardıedilmiş
edilmiş
Görevlendirilen
Görevlendirilenpersonelin
personelingözetimi
gözetimiseyrek
seyrek
Sadece
Sadecehata
hatadurumlarında
durumlarındapersonel
personeluyarılıyor
uyarılıyor  Görevlendirme
 İşin nasıl yapılacağı

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Eğitim/sertifikalandırma Metodu

Sadece
Sadecegenel
genelbilgilendirmelerin
bilgilendirmelerinyapılması
yapılması
Sadece
Sadecespesifik
spesifikbilgilendirme
bilgilendirme
Kullanılan
Kullanılansistem
sistemveveekipmanın
ekipmanınişçiye
işçiyeöğretilmemesi
öğretilmemesi
İşİşmetodlarının
metodlarınınöğretilmemesi
öğretilmemesi
İşçinin
İşçininkendi
kendiişinin
işinintüm
tümfabrika
fabrikaakışı
akışıiçindeki
içindeki
rolünü
rolünübilmemesi
bilmemesi
Anormalliklerin
Anormalliklerinne negibi
gibihataya
hatayadönüşeceği
dönüşeceği
Hataların
Hatalarınmaliyeti
maliyeti
Kendi
Kendikendini
kendinikontrolü
kontrolünasıl
nasılyapacağı
yapacağı
İşinin
İşininkalite
kalitegöstergeleri
göstergeleri
Nasıl
Nasıltakım
takımçalışması
çalışmasıyapılacağı
yapılacağı

Yetersiz  Eğitim
Yetersizeğitim
eğitimmateryali
materyali
Yetersiz  Beceriler
Yetersizeğitim
eğitimsüresi
süresi
Eğitimde  Teknik bilgi
Eğitimdeyetersiz
yetersizuygulama
uygulamaörnekleri
örnekleri
Simülasyonun  Eğitim olanakları
Simülasyonungerçeği
gerçeğitam
tamtemsil
temsiletmemesi
etmemesi
Eğitim  Sınav
Eğitimetkinliğinin
etkinliğininölçülmemesi
ölçülmemesi
 İBE
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Değişiklik Yönetimi

Değişiklik
Değişikliknedeni
nedeniişçiye
işçiyetam
tamaçıklanmamış
açıklanmamış
Değişiklik
Değişiklikzamanında
zamanındabildirilmemiş
bildirilmemiş
Değişiklik
Değişiklikiçin
içinyeterli
yeterlikaynaklar
kaynaklarayırılmamış
ayırılmamış
Değişiklik
Değişiklikkonusunda
konusundatedarikçi
tedarikçihazır
hazırdeğil
değil
Riskler
Riskleranaliz
analizedilmemiş/tedbir
edilmemiş/tedbiralınmamış
alınmamış
Diğer
Diğerögelerle
ögelerleilişkiler
ilişkilergözden
gözdengeçirilmemiş
geçirilmemiş
Diğer
Diğerdepartmanlarla
departmanlarlaolan olanilişkiler
ilişkilergözden
gözdengeçirilmemiş
geçirilmemiş
Gerekli
Gerekliekipman
ekipmansağlanmamış
sağlanmamış
Belgeler
Belgelerrevize
revizeedilmemiş
edilmemiş
Değişiklik
Değişiklikdoğrulanmamış/onaylanmamış
doğrulanmamış/onaylanmamış
Değişikliği tanımlayan
teknik resimler ve
belgeler

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Kaynakların Yönetimi

İlk
İlkamirlere
amirlereçok
çokfazla
fazlayönetim
yönetimgörevi
görevibırakılmış
bırakılmış
İlk
İlkamir
amirsayısı
sayısıçok
çokazaz
Hedeflere
Hedeflereulaşılmasını
ulaşılmasınıgözeten
gözetenaz azsayıda
sayıdapersonel
personel
Yeterli
Yeterlieğitim
eğitimverilemiyor
verilemiyor
Gerekli
Gereklideğişikliklere
değişikliklerekaynak
kaynakbulunamıyor
bulunamıyor
Belgeler
Belgelergüncel/yeterli
güncel/yeterlikalitede
kalitededeğil
değil
Gerekli
Gerekliaraç/gereç
araç/gereçbulunamıyor
bulunamıyor
İşçi
İşçialımında
alımındaaranan
arananyetenekler
yeteneklerişe
işeuygun
uygundeğil
değil
İşİşiçin
içingerekli
gerekliolan
olanyetkinlikler
yetkinliklertanımlanmamış
tanımlanmamış

Gerekli araç/gereçler
bilgi, işgücü, nezaretçiler

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


İnsan Hatalarının Kök Nedenleri
Yönetim Yaklaşımı

Hedefler
Hedeflerbazı
bazıbirimleri
birimleri(örneğin:
(örneğin:bakım)
bakım)kapsamıyor
kapsamıyor
Kullanılan
Kullanılanmetodlar
metodlarbilinen
bilinenproblemlere
problemlerehızlıhızlıçözüm
çözümüretemiyor
üretemiyor
Metodlar
Metodlarsürekli
sürekligeri
geribildirim
bildirimile
ilegeliştirilmiyor
geliştirilmiyor
Risk
Riskanalizi
analiziyapılmıyor
yapılmıyor
Kullanılan
Kullanılanmetodların
metodlarıngeçerliliği
geçerliliğisağlanmamış
sağlanmamış
Metodlar
Metodlarsorgulanmadan
sorgulanmadanuygulanıyor
uygulanıyor
Metodlar
Metodlarbirimler
birimlerarası
arasımutabakatı
mutabakatı
içermiyor
içermiyor
Çalışanların
Çalışanlarıntüm
tümyetenekleri
yetenekleriseferber
seferberedilmemiş
edilmemiş  Misyon ve hedefler
Buluşlar
Buluşlaraçığa
açığaçıkamıyor
çıkamıyor  Politikalar
Öneriler
Önerilerdeğerlendirilmiyor
değerlendirilmiyor  Deneyim
Başarısızlıklar
Başarısızlıklarcezalandırılıyor...
cezalandırılıyor...  Yetki delegasyonu
 Kök neden arayışı
 İşçi sağlığı
 Çevre
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Poka Yoke Ne Demektir ?

 Poka Yoke, kusurlu parça/ünite üretilmesini


engelleyecek iyileştirmeler yapmaktır.
 Poka Yoke,
- Fiziksel: Poka Yoke Araçları ile
- Operasyonel: Prosedür, iş
sırası vs.’nin hataları önleyecek şekilde
düzenlenmesi ile -
Felsefi: Çalışanları Poka Yoke Faaliyetleri
yapmaya teşvik etmek ile
mümkündür...

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Ne Demektir ?

İlk uygulayıcısı ve isim babası


Shigeo Shingo’dur

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Yöntemleri
 Hata Engelleme: Hata oluşumunun imkansız
hale getirilmesi veya oluşabilecek hataların
kusura yol açmasının engellenmesidir.

 Kusur Tespit: Üretilen kusurlu


parçanın/ünitenin yakalanması ve derhal
düzeltici tedbirlerin alınarak, kusurun müşteriye
yansımasının engellenmesidir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Operasyonlarımızı hata
yapamaz hale getirmeliyiz…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Fabrikalarda
“SIFIR
HATA”
Stratejisi

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Şimdi 1. filmimizi izleyebiliriz...

The Poka Yoke System


Theory

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Şimdiye kadar ne
yapıyorduk?

Hataları ayırdedebilmek için kriterleri belirlemek


Bu kriterleri yürürlüğe koymak
Muayene metodlarında otomasyon
Hata uyarısının geribildirimi
Hata nedenlerinin araştırılması
Gerekli önlemlerin alınması

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Bu yaklaşım da yetersiz kalabilir...

Hızlı
Hata
Geribildirim
Tespitinde
Ve
Geliştirme
Çözüm

Çünkü, hataların hiç oluşmaması için bir tedbir alınmıyor.


GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
PUKÖ Çevrimi
(PYSU çevrimi olarak da adlandırılmaktadır)

P Planla
Y Yap
P U
S Sına
U Uygula
Ö K
Planla: P
Uygula: U
Kontrol Et: K
Önlem Al: Ö

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Hata kaynağının kontrol
Planlama altına alınması

P U
Hata

Ö K

Kontrol ve
Geribildirim
Önlem
Hatanın “Uygulama”
sırasında oluştuğuna dikkat
ediniz...
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Muayenenin Evrimi

 İnsan kararına dayalı muayene


(ayıklama)
 İPK – İstatistiksel Proses Kontrol
 Örnekleme muayene
 Ardışık muayene, kendi kendini
muayene
 Kaynağın kontrol altına alınması
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
O halde, ne yapmalıyız?

Hataların “kaynağını” kurutmalıyız


GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
O halde, ne yapmalıyız?

 Hataların
Hataların kusurlu
kusurlu ürüne
ürüne dönüşmemesi
dönüşmemesi
için
için kaynağın
kaynağın kontrol
kontrol altına
altına alınması
alınması

 Ürünlerin
Ürünlerin %
% 100
100 kontrolü
kontrolü

 Kendi
Kendi kendini
kendini muayene,
muayene, ardışık
ardışık muayene
muayene

 İnsanların
İnsanların hata
hata yapması
yapması kaçınılmaz,
kaçınılmaz,
çaresi
çaresi POKA
POKA YOKE
YOKE araçlarıdır
araçlarıdır
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Ürünlerin muayenesi…

konusunda
konusunda üç
üç temel
temel yaklaşım
yaklaşım vardır.
vardır.

1.
1.Karara
Karara dayalı
dayalı muayene
muayene (kusurları
(kusurları yakalar)
yakalar)

2.
2.Bilgi
Bilgi sağlayan
sağlayan muayene
muayene (kusurları
(kusurları azaltır)
azaltır)

3.
3.Kaynağın
Kaynağın muayenesi
muayenesi (kusurları
(kusurları sıfırlar)
sıfırlar)
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Ürünlerin muayenesi…

Kusurlar konusunda
proses geri bildirimde SIFIR
bulunarak HATA
azaltılmalarını sağlar
Kusurları
tespit eder
fakat, azaltmaz

Karara Bilgi Kaynağın


Dayalı Sağlayan Muayenesi
Muayene Muayene

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Karara dayalı muayene…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Bilgi sağlayıcı muayene…

 İPK – SPC

 Ürünün
ardışık
muayenesi

 Üründe
kendi kendine
muayene
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Sıfır hata için…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kusur Nelere Yol Açar?
 Yüksek maliyet (yeniden işlem, hurda oranında
artış, işletme giderlerinde artış,..vs),
 Düşük kalite (müşteri memnuniyetsizliği
dolayısıyla rekabet gücünün azalması, prestij
kaybı,..vs)
 Sağlıksız işyeri (iş kazaları,..vs)

KUSURLU ÜRÜN = İSRAF

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke’nin Kazandırdıkları
 Poka Yoke en iyi Proses Kontrol
metodudur. Bu metodun uygulandığı her
yerde kusurlu üretim azalır ve kalite artar.
 Poka Yoke metodu uygulandığında boşa
harcanan zaman tasarruf edilmiş olur ve
verimlilik artarak göstergelere yansır.
 Poka Yoke hataların ortadan kaldırılmasını
ve standartlara uygunluğu sağlayarak,
müşteri memnuniyetinin artmasını ve
maliyetlerin düşmesini sağlar.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Döngüsü

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Hatırlatma: Poka Yoke’nin 3 temel adımı

Ucuzdur Kolay
1. uygulanabilir
Hatayı Önle

Odaklanmıştır 2. Ekip
Hatayı tespit et işidir

3.
Kusuru tespit et

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


FMEA

FMEA – Failure Mode & Effect Analysis


HŞEA – Hata Şekilleri ve Etkileri Analizi
ISO
ISO 9000
9000 ve
ve QS
QS 9000
9000
Standartlarında
Standartlarında
kalite
kalite sistem
sistem
yapılanmasının
yapılanmasının
vazgeçilmez
vazgeçilmez
araçlarından
araçlarından biridir
biridir
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
FMEA

FMEA ve POKA YOKE araçlarının


Kaizen Metodolojisi ile kullanılması

Kaizen
Kaizenekibi
ekibiproblemin
problemintespitinden,
tespitinden,
analizinden
analizindenveveçözümün
çözümün
uygulanmasından
uygulanmasındansorumludur
sorumludur
Ekibe
Ekibeyeterli
yeterlikaynak
kaynaksağlanmalıdır
sağlanmalıdır
Çözüm
Çözümiçin
içinhedeflenen
hedeflenentarih
tarih
verilmelidir
verilmelidir
Gerekli
Gereklieğitimler
eğitimlerkendilerine
kendilerine
sağlanmalıdır
sağlanmalıdır

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


FMEA’nın 10 Adımı

1.
1. Adım:
Adım: Üniteyi/prosesi
Üniteyi/prosesi gözden
gözden geçirin
geçirin

2.
2. Adım:
Adım: Beyinfırtınası
Beyinfırtınası yolu
yolu ile
ile oluşabilecek
oluşabilecek tüm
tüm
hata
hata şekillerini
şekillerini listeleyin
listeleyin

3.
3. Adım:
Adım: Herbir
Herbir hata
hata şekli
şekli için
için etkileri
etkileri tespit
tespit edin
edin

4.
4. Adım:
Adım: Herbir
Herbir etkinin
etkinin “Vehamet”
“Vehamet” puanını
puanını bulun
bulun

5.
5. Adım:
Adım: Herbir
Herbir etkinin
etkinin “Sıklık”
“Sıklık” puanını
puanını bulun
bulun
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
FMEA’nın 10 Adımı
6.
6. Adım:
Adım: Herbir
Herbir etkinin
etkinin “Farkedilebilirlik”
“Farkedilebilirlik” puanını
puanını bulun
bulun

7.
7. Adım:
Adım: RÖK
RÖK –– Risk
Risk Öncelik
Öncelik Katsayısını
Katsayısını herbir
herbir etki
etki
için
için ayrı
ayrı ayrı
ayrı hesaplayın
hesaplayın

8.
8. Adım:
Adım: Olası
Olası hataları
hataları önceliklendirin
önceliklendirin

9.
9. Adım:
Adım: RÖK’ü
RÖK’ü enen yüksek
yüksek olan
olan hata
hata şekline
şekline karşı
karşı
Poka
Poka Yoke
Yoke aracını
aracını tasarlayıp
tasarlayıp uygulayın
uygulayın

10.
10. Adım:
Adım: Yeni
Yeni RÖK’ü
RÖK’ü tespit
tespit edin
edin
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
FMEA

RÖK - Risk Öncelik Katsayısının Tespiti

RÖK
RÖK == Vehamet
Vehamet xx Sıklık
Sıklık xx Farkedilebilirlik
Farkedilebilirlik

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


FMEA

Vehamet (Şiddet): Ortaya çıkabilecek


hatanın getireceği zararın boyutu

Sıklık: Hatanın hangi sıklıkda ortaya


çıkabileceği

Farkedilebilirlik: Hata oluştuğunda onu


farkedebilme olasılığımız

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


1. Adım: Üniteyi/prosesi gözden geçirin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


2. Adım: Beyinfırtınası yolu ile
oluşabilecek tüm hata şekillerini
listeleyin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


3. Adım: Herbir hata şekli için etkileri
tespit edin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


4. Adım: Herbir etkinin “Vehamet”
puanını bulun
Vehamet – Şiddet Puanlama çizelgesi
yardımı ile herbir etkinin doğuracağı zararın
büyülüğünü tespit edin.
Ekip üyeleri arasında –önceden belirlenmiş
kriterlere göre- uzlaşım puanını saptayın
FMEA Analiz Formuna işleyin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


FMEA - Vehamet (Şiddet) Derecelendirme Skalası

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


5. Adım: Herbir etkinin “Sıklık”
puanını bulun
Sıklık Puanlama çizelgesi yardımı ile herbir
hatanın hangi sıklıkta oluşacağını tespit
edin.
Ekip üyeleri arasında –önceden belirlenmiş
kriterlere göre- uzlaşım puanını saptayın
FMEA Analiz Formuna işleyin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


FMEA - Sıklık Derecelendirme Skalası

Önem Derecesi Tanımı Açıklama


Çok sık: Günde en az bir kere oluşan veya 10 oluşumda 3’den fazla rastlanan
10 Hata kaçınılmaz hatalar (C pk < 0.33)
Üç, dört günde bir rastlanan veya 10 oluşumun 3’ünün hatalı olması
9 durumu (C pk , 0.33 cıvarında)
Sık:
Haftada bir rastlanan veya 100 oluşumun 5’inin hatalı olması durumu
8 Tekrarlanan
(C pk , 0.67 cıvarında)
hatalar
Ayda bir rastlanan veya 100 oluşumun birinin hatalı olması durumu
7 (C pk , 0.83 cıvarında)
Orta sıklık:
Üç ayda bir rastlanan veya 1000 oluşumdan 3’ünün hatalı olması
6 Arasıra oluşan
durumu (C pk , 1.00 cıvarında)
hata
Altı ayda bir rastlanan veya 10 000 oluşumdan birinin hatalı olması
5 durumu (C pk , 1.17 cıvarında)
Yılda bir rastlanan veya 100 000 oluşumdan 6’sının hatalı olması
4 durumu (C pk , 1.33 cıvarında)
Düşük sıklık: 1 ila 3 yıl içinde bir kere rastlanan veya 10 milyon oluşum içinde
3 Çok seyrek hata 6’sının hatalı olması durumu (C pk , 1.67 cıvarında)
3 ila 5 yıl içinde 2 kere rastlanan veya 1 milyar oluşum içinde 2 kere
2 hata olması durumu (C pk , 2.00 cıvarında)
Çok nadiren 5 yıldan daha uzun sürede 1 kere rastlanan veya 1 milyar oluşum
1 oluşabilecek hata içinde 2 kereden daha az hata olması durumu (C pk > 2.00)
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
6. Adım: Herbir etkinin
“Farkedilebilirlik” puanını bulun
Farkedilebilirlik Puanlama çizelgesi yardımı
ile herbir hatanın müşteriye yansımadan
önce bulunabilme olasılığını tespit edin.
Ekip üyeleri arasında –önceden belirlenmiş
kriterlere göre- uzlaşım puanını saptayın
FMEA Analiz Formuna işleyin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


FMEA - Farkedilebilirlik Derecelendirme Skalası

Önem Derecesi Tanımı Açıklama


Ünite kontrol altında değil veya kusuru tespit etmek mümkün
10 Tam belirsizlik
olamıyor
Ünite belirli düzeyde hataya taviz veren bir sistematikle muayene
9 Çok uzak ihtimal
ediliyor
Oldukça uzak
8 ihtimal
Ünite örnekleme yoluyla muayene ediliyor
Çok düşük ihtimal
7 Ünite % 100 gözle kontrole tabi tutuluyor

6 Düşük ihtimal Ünite % 100 araçla kontrole tabi tutuluyor


Farkedilmesi
5 olası
Ünite proses içinde veya son kontrolde İPK yoluyla denetleniyor
Oldukça yüksek İPK uygulanıyor ve kontrol limitlerinin dışına çıkıldığında acil önlem
4 ihtimal alınabiliyor
3 Yüksek ihtimal Etkin İPK uygulanıyor ve proses yetenekleri (C pk > 1.33)
Çok yüksek
2 ihtimal
Bütün üniteler % 100 otomatik kontrol altında
Kesinlikle Kusur kolaylıkla farkediliyor veya Poka Yoke araçları sayesinde
1 farkedilir kusurlu ünitenin yoluna devam
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited etmesi
Şirketi imkansız hale getirilmiş
7. Adım: RÖK – Risk Öncelik
Katsayısını herbir etki için ayrı ayrı
hesaplayın

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


8. Adım: Olası hataları önceliklendirin

“Vehamet”
“Vehamet”kategorisinde
kategorisinde99veya
veya10
10puan
puanalan
alanbir
birhata
hataşekline
şekline
rastlandı
rastlandı ise
iseRÖK
RÖKsıralamasındaki
sıralamasındakiyerine
yerine bakılmaksızın
bakılmaksızın bu
bu
hata
hatapotansiyelinin
potansiyelininüzerine
üzerineöncelikle
öncelikle gidilebilir
gidilebilir
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Risk puanlarını düşürmek için...
Vehamet (Şiddet) Sıklık Farkedilebilirlik
 Koruyucu araçların  Prosesin  İPK
(gözlük, eldiven, sağlamlığının (Cpk)  Ölçü aletleri yeterli
kulaklık... vb.) herkes arttırılması hassasiyette ve
tarafından gerektiği yer  Sürekli gelişmeye kalibrasyonlu
ve zamanlarda önem verilmesi. Kaizen  Problemler ortaya
kullanılması çalışmalarının çıkmadan onlara karşı
 Acil durdurma arttırılması önlem alınması
bütonları, fotoseller,  Ürüne, kullanıcının yaklaşımı – Kestirimci
dokunmatik band kendini emniyete Bakım
switch’ler almadıkça start  Anormalliklerin, renk,
 Kaza anında tehlike veremeyeceği ışık, ses ögelerini
yaratmayacak mekanizmaların kullanarak çalışanlara
malzemelerin tercih eklenmesi farkkettirilmesi
edilmesi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
9. Adım: RÖK’ü en yüksek olan hata
şekline karşı Poka Yoke aracını
tasarlayıp uygulayın

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


10. Adım: Yeni RÖK’ü tespit edin

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Ekibin
Belirlenmesi

Risk Kaizen Kararı Görevlendirme

Hedefin Konması

FMEA

Kaizen

Poka Yoke
Aracı
Standardizasyon
Yeni RÖK
ÇÖZÜM
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
FMEA Çalışması Örneğini Birlikte
Gözden Geçirelim...

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Yangın Söndürücüde
Rastlayabileceğimiz Hata Şekilleri

Katılımcı Notları’nda
verilen FMEA – Çalışma
Formunu inceleyiniz

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Örnek Olay Çalışması

Birlikte bir FMEA çalışması yapalım...

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Bilgisayarlara
disketlerin ters
takılmasının
önlenmesi

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

İki veya daha


fazla çekmece
birden açılırsa
dolap öne
devrilebilir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri
Otomobile
yanlış benzin
konmasının
önlenmesi ve
kapak açıkken
aracın hareket
ettirilememesi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri
Otellerde saç
kurutucularının
yerlerine
konduğunda
otomatik
olarak
durmaları
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Otomobillerin
bünyelerinde
hata önleyici
birçok araç
devrededir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Musluğu açık
unutursak…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Kullanılmayan
ütü bir süre
sonra ısınmayı
durduruyor.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Başkası için
yazılmış yazıyı
yanlış adrese
göndermek
bizi çok
mahçup
edebilir.
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Çamaşır
makinası
çalışırken
kapağını
açmamalıyız.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Yüksek araçla
tavanı alçak
park yerine
girmemeliyiz.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Lavaboda işi
bitince
musluğun
kapatılmasını
unutanlar
oluyor.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri
Algılayıcı Sensör

Sifonu
çekmeyi
unutanlar
için…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Günlük Hayatta Poka Yoke
Örnekleri

Arşiv odasında
hareketli
rafların arasına
sıkışma
tehlikesi…

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Şimdi, 2. filmimizi izleyelim...

The Poka Yoke System


Practical Applications

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke
Araçları

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Araçları

Poka Yoke Araçları; çoğu zaman son derece


ucuza mal olan basit yapılardır. Örneğin*;
arka aks kovanının boru çakma presine ters
konumlanmasını önleyen bir pim gibi.
Araçlar, hatanın oluşmasını engelleyen
yapıda veya ortaya çıkan hatayı ve kusuru
tespit eden yapıda olabilir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Tipik 5 Poka Yoke Aracı

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Poka Yoke Araçlarının
Prosesi Düzeltici
Fonksiyonları

Durdurma
Durdurma

Uyarı
Uyarı (Alarm)
(Alarm)

Kontrol
Kontrol
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Poka Yoke Araçlarının
Prosese Müdahale
Fonksiyonları

Dokunma
Dokunma

Sabit
Sabit değer
değer

Hareket
Hareket adımları
adımları
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Poka
Yoke’nin

Temel

İşlevleri

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poke Yoke Araçlarını
Tasarlarken Kullanacağımız
Elemanlar (Pnömatik)

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poke Yoke Araçlarını
Tasarlarken Kullanacağımız
Elemanlar (Sensörler)

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Lojik Devrelerinin
Temel Elemanları

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Röle ve Kontaktörler

Normalde kapalı kontak Normalde açık kontak

ANAHTAR ANAHTAR

Kontrol edilen Kontrol edilen


eleman eleman

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Röle ve Kontaktörler

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kontrol Mantığının
Oluşturulması
VE
R1 R2

R3

n
Örnek:
Örnek:Kapı
Kapıkapalı
kapalıise
ise(R
(R1)1)ve
vepencere
pencerekapalı
kapalıise
ise(R
(R2)2)klima
klimadevreye
devreye
girsin
girsin(R
(R3))
3
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Kontrol Mantığının
Oluşturulması
VE DEĞİL
R1 R2
V

R3

n
Örnek:
Örnek:Ortalık
Ortalıkaydınlık
aydınlık değil
değilise
ise(R(R1)1)ve
vekapı
kapıkapalı
kapalı değil
değilise
ise(R
(R2)2)
antrenin
antreninaydınlatması
aydınlatmasıyansın
yansın(R(R3)) 3
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Kontrol Mantığının
Oluşturulması
VEYA
R1
V
R2

R3

Örnek:
Örnek:Bahçe
Bahçekapısındaki
kapısındakibütona
bütonabasıldı
basıldıise
ise(R
(R1)1)veya
veyaev
evkapısındaki
kapısındaki
bütona
bütonabasıldı
basıldıise
ise(R
(R2))zil
zilçalsın
çalsın(R
(R3))
2 3
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Kontrol Mantığının
Oluşturulması
VEYA DEĞİL
R1
V
R2
R3

Örnek:
Örnek:Tesisat
Tesisatsuyu
suyubasınçlı
basınçlı değil
değilise
ise(R
(R1)1)veya
veyadepo
depodolu
doludeğil
değilise
ise
(R
(R2))ikmal
ikmalpompası
pompasıçalışsın
çalışsın(R
(R3))
2 3
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Kontrol Mantığının
Oluşturulması
ÖRNEK DEVRE
R1 R2
V

R3
R4

Örnek:
Örnek:Kontak
Kontakanahtarı
anahtarıçevrilmiş
çevrilmişise
ise(R(R1)1)ve
vedebriyaja
debriyajabasılmış
basılmış
ise
ise(R
(R2))veya
veyaaraba
arabavitesde
vitesdedeğil
değilise
ise(R
(R3))marş
marşmotoru
motoruçalışsın
çalışsın(R
(R4))
2 3 4
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Kontrol Mantığının
Oluşturulması
Zaman Röleleri (Timer’lar)

ON-Delay

OFF-Delay T

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kontrol Mantığının
Oluşturulması
Sayıcılar

sayma sinyali NA

NK

reset O

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kontrol Mantığının
Oluşturulması
Flip-flop’lar

set NA

NK

O
reset

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke
Örnekleri

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Fabrikalarımızda
Poka Yoke Uygulama Süreci

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Uygulama
Süreci İki Safhada
Gerçekleştirilir

Uygulama Alanının Hazırlanması

Alanda Uygulama

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Uygulama Süreci

Görev, Uygulama Adımları ve


Alt Adımları yandaki çizelgede
gösterilmektektedir.

Detaylı inceleme için notlarınıza


bakınız.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Uygulama Alanının Hazırlanması
Yönünde Checklist

Uygulama alanının hazırlanmasına ilişkin aşağıdaki


sorulara olumlu cevap verebiliyor musunuz?
Evet Hayır
Poka Yoke’nin A) Tanımı; B) Yaklaşımı; C) Yararları D) Örnekleri; Hazırlık ve
Uygulama kademeleri çalışanlara aktarılabiliyor mu?
Poka Yoke Kayıt Dosyasını oluşturdunuz mu?

Bölgelerde 3-5 en önemli kusuru belirleme metodunu kullanıma koydunuz mu?

Poka Yoke kusur tanımlama çizelgesini doldurabiliyor musunuz?

Belirli bir kusuru üzerinde çalışılmak üzere seçerken, tercih nedenlerinizi


rasyonel olarak belgeleyebiliyor musunuz?

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke’nin Tanımı

Poka Yoke belirli kusurların bir daha ortaya


çıkmaması için yapılan proses geliştirme
çalışmasıdır.

Fiziksel: PY aracının yapılması

Operasyonel: Doğru işlem sürecinin tanımlanması ve dökümante


edilmesi

Felsefi: İş gücünün PY araçları yapacak şekilde motive edilmesi

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Yaklaşımları

1.Önleme

2.Algılama

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Tanımlamalar

1- Kusur

2- Hata

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kusur ve Hatanın Farkı

Kusur-Sonuç Hata-Sebep

Tost yanmış Timer ayarı

Fotokopi çıkmamış Aslı ters

Tarih kodu yok Stampa kurumuş

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Hazırlık ve
Uygulama Safhaları
1. Poka Yoke Temel eğitimi
2. Poka Yoke Faaliyetleri Dosyasının oluşturulması
3. Proseslerde ortaya çıkan kusurların listelenmesi
4. Kusur Tanımlama Çizelgesinin doldurulması
5. Poka Yoke Faaliyeti uygulanacak kusurun seçilmesi
6. Poka Yoke uygulama nedenlerinin ve hedeflerinin belirlenmesi
7. Poka Yoke Takip Formu eğitimi
8. Hataların veya hata kaynaklarının belirlenmesi
9. Poka Yoke Araçlarının belirlenmesi ve devreye alınması
10. Sonuçların değerlendirilmesi ve dökümante edilmesi
11. Kalite Sistemine entegrasyonu
12. Ekibin tebrik edilmesi
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Poka Yoke Araçları

Poka Yoke araçları ucuz ve pratiktir.

Oluşabilecek hataları önlerler

Oluşmuş hatalardan doğan kusurları


tespit ederler

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Dosyası

Toplantı Tutanakları

Veriler
Tamirler, hurdalar, yeniden işlem
Kusur sayıları (ÖNCE ve SONRA)

Uygulama
Zaman/parasal maliyetler
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Görevlendirme

Poka Yoke Dosyasının güncel


tutulması için görevlendirmenin
yapılması

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Veri Toplama

Hangi noktalarda, hurda, tamir,


yeniden işlem hususlarında veri
toplanacağına karar verilmesi

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kusurları Önceliklendirme

Kalite biriminden,

Kusurların tipleri

Ortaya çıkma sıklığı

konularında bilgi alınmalıdır.


GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Kusurları Önceliklendirme

Geçmişe ait

ve şu andaki kusur

verileri derlenmelidir

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Kusurları Önceliklendirme
Toplanan veriler Kusur Çeşidine göre sınıflandırılmalıdır.
En sık görülen kusur çeşitleri şunlardır;
- Hasarlanma (taşıma sırasında parça hasarlanması)
- Terslik (montajda parçanın ters takılması)
- Yabancı madde hasarı (boya içindeki toz ve pislik)
- Yerine oturmamış parça
- Karşılamama (deliği karşılamayan civata)
- Montaj edilememe
- Testten geçememe
- Yan sanayiden gelen kusurlu parça
- Yanlış parça (parça numarası hatası)
- Boyut hatası
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Sınıflandırılan Verilerin Grafik Gösterimi
• Verilerden, toplam Örnek
kusur sayısı KUSUR
:
ADET % DAĞILIM
hesaplanır civata sıkılmamış 150 (150/200)x100=%75
• Her kusurun toplam parça oturmamış 50 (50/200)x100=%25
içindeki % dağılımı toplam kusur 150+50=200 -
hesaplanır
• Her kusurun yüzde KUSUR DAĞILIMI
dağılımını dökümante
edilir. 100 75
80
• Kusur yüzdelerini 60
40 25
büyükten küçüğe 20
doğru sıralayarak 0
grafik haline getirilir. civata sıkılmamış parça oturmamış

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Hata/Kusur Seçimi
Oluşturulan Kusurların % dağılımı grafiği,
bir bakışta hangi hatayla (veya kusurla) en sık
karşılaşıldığını gösterir.

Üzerinde çalışılarak öncelikle ortadan kaldırılacak


hatayı/kusuru tespit etmek sürekli iyileştirme için
gereklidir.

Yapılması gereken, grafik yardımıyla en sık


rastlanan 3 ya da 5 hata/kusurun tespit edilmesidir.

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Kusur Tanımlama Çizelgesi

Seçilen 3 ila 5

kusur

PY Kusur Tanımlama

Çizelgesine işlenir

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Kusur Tanımlama Çizelgesi

Çizelgenin yardımı ile

bize en çok zarar

veren/ RÖK’ü yüksek

kusur KONU olarak

seçilir
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi
Seçimin Rasyonel Sebepleri
Belirlenir

PY Kusur Tanımlama Çizelgesinin


yardımıyla seçimin doğrulanması
yapılır

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Alanda Uygulama İçin Checklist

Alanda Poka Yoke uygulayabilmek için aşağıdaki sorulara


olumlu cevap vermelisiniz Evet Hayır

Yapılacak iyileştirme faaliyetinin etkilerini fiziksel olarak ölçüp sonuçları


sağlayabiliyor musunuz?

Poka Yoke Uygulama Çizelgesindeki maddeleri açıkça tanımlayabiliyor


musunuz?

Neden-neden analizini kullanabiliyor musunuz?

Tanımlanan kök nedeni ortadan kaldıran PY aracını yapabiliyor musunuz?

PY aracının tesis edilmesinden sonra elde edilen verileri analiz ederek söz
konusu hatanın tamamen ortadan kalktığına emin olabiliyor musunuz?

Elde edilen başarının başka yerlerde kullanılabilmesine ilişkin ilanda


bulundunuz mu?

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Uygulama Çizelgesi

Çalışma Sonucunda

Poka Yoke Uygulama

Çizelgesinin

doldurulmasına geçilir

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke Uygulaması
Sonucunda

Geliştirmenin Standardizasyonu

Başka nerede kullanılabilir – Başka kim


haberdar olmalı?

GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi


Poka Yoke
konusunda bizimle temasa geçmek
istediğinizde...

Lemi Ali Güngördü

Gemba Mühendislik yönetim Danışmanlığı Limited


Şirketi

Ataköy 9. Kısım A3-A Blok D:62


Bakırköy İstanbul

Tel: 0212 560 8168


GSM: 0532 311 4701
E-Mail: Lemig@superonline.com
GEMBA Mühendislik Yönetim Danışmanlığı Limited Şirketi

You might also like