Aralin 6: Ang mga

Pandaigdigang
Pangyayari at
Malayang
Kaisipan
PANIMULA
• Ang mga Europeo ay may
malalaking paniniwala na
ang ginto at pilak ay
makakatulong para sa
kanilang adhikain maging
makapangyarihan at
maunlad.
• Ang merkantilismo ay isang
sistemang pang-ekonomiya na
lumaganap sa Europa na
naghahangad ng pagkakaroon
ng maraming ginto at pilak
bilang tanda ng kayamanan at
kapangyarihan ng bansa.
• Ang pera o salapi ay higit
na naging mahalaga
bilang pinagkukunan ng
kapangyarihan sa
panahong iyon kaysa sa
lupa.
• Ang mga bansang sumunod
sa sistemang merkantilismo
ay higit na marami ang
iniluwas na produkto kaysa
sa inangkat na produkto
mula sa mga kolonya ng
bansa.
• Naging sanhi ito ng pagsakop
sa Pilipinas ng bansang
Espanya. Sa paglipas ng
panahon, may ilang pangyayari
sa mundo noong ika-19 na siglo
na nagbunsod sa pagsilang ng
diwang nasyonalismo ng bansa.
 ALAMIN MO

• Ano-ano kaya ang mga

pandaigdigang
pangyayari na
nakapagpabago ng diwa o
kaisipan ng mga Pilipino?
 ALAMIN MO

• Paano kaya lumitaw ang

kaisipang “La
Ilustracon”?
PAGTATALAKAY
 MERKANTILISMO BILANG
BATAYANG PANG-EKONOMIYA
• Naniniwala ang mga
Kanluranin na kapag mas
maraming hawak na kolonya,
makapangyarihan at
maimpluwensya ang bansa.
 MERKANTILISMO BILANG
BATAYANG PANG-EKONOMIYA
• Ang pangunahing pakay ngmga
Europeo sa pangongolonya ng
mga bansa sa Asya tulad ng
ginawa ng Espanya sa Pilipinas
ay upang mapalago ang
kanilang ekonomiya.
 MERKANTILISMO BILANG
BATAYANG PANG-EKONOMIYA
• Nanakop sila ng mga lupain
dahil sa pagnanais na
makatuklas ng mga lugar na
mayaman sa mga yamang
mineral lalung-lalo na sa ginto
at pilak.
 MERKANTILISMO BILANG
BATAYANG PANG-EKONOMIYA

• Ang sistemang
merkantilismo ay may
kinalaman din sa
layuning ito.
Ano ang sistemang merkantilismo?

• Ang merkantilismo ay isang

sistemang pangkabuhayan sa
Europa noong ika-16 at ika-17
siglo na nakatuon sa
akumulasyon ng maraming
ginto at pilak.
Ano ang sistemang merkantilismo?

• Naipapakita ang yaman ng isang

bansa batay sa dami ng mga
kayaman nito.
• Sa madaling salita, maituturing na
mayaman ang isang bansa batay sa
dami ng reserbang ginto at pilak.
Ano ang sistemang merkantilismo?

• At dahil salat o kulang sa mga likas

na yaman ang mga bansa sa Europa,
sila ay naghanap ng mga lugar na
maaaring pagkunan ng mga likas na
yaman.
• At dito na nga nag-umpisa ang
kolonyalismo.
Ano ang sistemang merkantilismo?
• Sa panahon ng pagtuklas at paggalugad,
naglakbay ang mga bansang mahuhusay
sa larangan ng paglalayag upang
makakita ng mga lugar na maaaring
pagkunan ng mga ginto at pilak na
kinakailangan upang maituring ang
isang bansang mayaman at
makapangyarihan.
Ano ang sistemang merkantilismo?

• Isa rin ito sa mga dahilan kung

bakit sinakop ng mga Kastila ang
Pilipinas. Dahil sa mga gintong
palamuti na isinusuot ng ating mga
ninuno, nahumaling ang Espanya sa
ating bansa at tuluyan na nga itong
ginawang kolonya.
Ano ang sistemang merkantilismo?

• Pagkatapos ng sistemang
merkantilismo,
ipinakilala ng Brittanya
ang sistema ng malayang
kalakalan.
 Pagbubukas ng Pilipinas sa
Pandaigdigang Kalakalan
• Upang mas mabilis ang pag-
aangkat ng produkto sa mga
kolonya ng mga bansa sa Europa,
binuksan sa pandaigdigang
kalakalan ang Suez Canal noong
ika-17 ng Nobyembre 1869.
 Pagbubukas ng Pilipinas sa
Pandaigdigang Kalakalan
• Ang pagbubukas ng kanal na ito
na nagdurugtong sa Mediterranian
Sea at Red Sea ay naging dahilan
upang mapadali sa isang buwan
ang paglalakbay sa pagitan ng
Espanya at Pilipinas.
 Pagbubukas ng Pilipinas sa
Pandaigdigang Kalakalan
• Hindi lamang ito nagdala ng mga
kalakal sa bansa kundi ng mga
kaisipang liberal o malaya gaya ng
pagtutol sa paraan ng pamumuno
ng isang lider na hindi karapat-
dapat o ang pag-aalsa laban sa
pamahalaan.
 Paglitaw ng Gitnang Antas ng
Lipunan
• Dahil sa pag-unlad ng ekonomiya
ng bansa ay nagkaroon ng
panggitnang antas ng talo sa
lipunan at ito ay kinabibilangan
ng mayayamang Pilipino na
tinawag na mga Ilustrado.
 Paglitaw ng Gitnang Antas ng
Lipunan
• Ang kanilang mga anak na nag-
aral ng kolehiyo sa Maynila,
Espanya, at ibang bansa ay higit
na naging masigasig sa paghiling
ng mga pagbabago at pagtatanggol
sa kanilang karapatan.
Paglitaw ng Gitnang Antas ng
Lipunan - Ilustrado
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Nagkaroon ng pagbabago sa
pag-uuri ng mga tao sa lipunan
kaugnay ng kalakalang
pandaigdig.
• Mula sa “lahi”, ang bagong
batayan ay”kayamanan”.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Sa usaping yaman at
edukasyon, nahigitan ng ilang
Pilipino ang mga Espanyol,
may bagong uring nabuo.
• Ang pangkat na ito ay kilala
bilang “panggitnang uri”
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Binubuo sila ng mayayamang
Pilipino at mestisong Espanyol.
• Sila ang nagmamay-ari o
nagrerenta ng malalawak na
hacienda o malawak na taniman.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Sa kabila nito, mababa pa
rin ang tingin sa kanila ng
mga Espanyol.
• Nabuo ang hangarin ng
gitnang uri na magkaisa.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Hinangad nilang
magkaroon ng kalayaan
at karapatang politikal
kagaya ng mga Espanyol.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Dahil mayayaman ang
gitnang uri, nakapag-aral ang
mga anak nila sa matataas na
institusyon ng edukasyon sa
Pilipinas at sa Europa.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Tinawag na Ilustrado ang
mga Pilipinong
nagkaroon ng pormal na
edukasyon sa mga
pamantasan.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Ang pag-aaral at paglalakbay
sa ibang bansa ang nagbukas
ng kanilang kaisipan sa ideya
ng pagkakapantay-pantay na
hindi nangyayari sa Pilipinas
sa ilalim ng Espanya.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Kalaunan, sila ay
nakabuo ng Kilusang
Propaganda na humingi
ng pagbabago mula sa
Espanya.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Sa ganitong paraan lumitaw
ang kaisipang “La Ilustracion”
na pinangunahan ng mga
Ilustrado (nangangahulugang
“mga naliwanagan”)
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Dahil sa pag-unlad ng ekonomiya
ng bansa ay nagkaroon ng
panggitnang antas ng tao sa
lipunan at ito ay kinabibilangan
ng mayayamang Pilipino na
tinawag na mga Ilustrado.
 Paglitaw ng Kaisipang La
Ilustracion
• Ang kanilang mga anak na nag-
aral ng kolehiyo sa Maynila,
Espanya, at ibang bansa ay higit
na naging masigasig sa paghiling
ng mga pagbabago at pagtatanggol
sa kanilang karapatan.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre
• Ang pagbubukas ng Suez Canal na
nagdurugtong sa Mediterranean Sea at Red
Sea ay hindi lamang nagdala ng mga
kalakal sa bansa kundi ang mga kaisipang
liberal o malaya gaya ng pagtutol sa paraan
ng pamumuno ng isang lider na hindi
karapat-dapat o ang pag-aalsa laban sa
pamahalaan.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre
• Naitulad ng mga Pilipino ang
kanilang sarili sa pangyayari sa
Pransya na kung saan naitatak sa
kanilang isip ang adhikain ng
rebolusyon na pagkakapantay-
pantay, kalayaan, at pagkakapatiran.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre

• Noong ika-19 ng
Setyembre 1868,
sumiklab ang isang
himagsikang Spain.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre

• Nagbunga ito sa pagpapalit

ng pamamahala ng Spain
mula sa kamay ng mga
konserbatibo tungo sa mga
liberal.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre

• Sa panahong ito, ipinadala

bilang bagong gobernador-
heneral sa Pilipinas si
Carlos Maria de la Torre.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre
• Ang simula ng panunungkulan ni de
la Torre ay nakatulong nang malaki
sa pag-unlad ng nasyonalismo sa
puso ng mga Pilipino, nabigyan ng
ilang kalayaan at karapatan ang mga
Pilipino.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre
• Madaling nakuha ni de la Torre
ang pagtitiwala ng mga Pilipino.
• Sa unang pagkakataon ay
naramdaman nilang sila ay hindi
mga alipin kundi mamamayang
bahagi ng isang lipunan.
 Pagpasok ng Liberal na Kaisipan at
Pamumuno ni Gob. Hen. Carlos Maria de la
Torre
• Ang panunungkulan ni de la
Torre ay nagbigay ng ibayong
pagsusumigasig sa mga
Pilipinong ipagpatuloy ang
kanilang nasimulan na lalo pang
umigting sa pagdaan ng panahon.
Isyu ng Sekularissasyon
• Ang mga paring regular
(Espanyol) ay nagsanay ng
mga paring sekular
(Pilipino) upang
makatulong sa pagtuturo ng
relihiyon.
 Isyu ng Sekularisasyon
• Itinadhana ng Konseho ng Trent
na ang mga paring regular ang
mamuno sa mga misyon at sa
pagpapalaganap ng Katolisismo
samantalang ang mga paring
sekular ang mamahala sa mga
parokya ng bansa.
 Isyu ng Sekularisasyon
• Ikinatakot ito ng mga
regular kaya guamwa sila
ng paraan upang maibalik
sa kanila ang pamumuno
sa mga parokya.
 Isyu ng Sekularisasyon
• Hindi nagutuhan ng mga sekular
ang pamamalakad ng simbahan
sa bansa sa ilalim ng mga regula
kaya binuo nila ang Kilusang
Sekularisasyon na humuhiling ng
pantay na karapatan ng mga
paring sekular at regular.
 Isyu ng Sekularisasyon
• Hindi nagutuhan ng mga sekular
ang pamamalakad ng simbahan
sa bansa sa ilalim ng mga regula
kaya binuo nila ang Kilusang
Sekularisasyon na humuhiling ng
pantay na karapatan ng mga
paring sekular at regular.
SAGUTIN
• 1. Ano ang tawag sa
sistemang pangkabuhayan
ng Europa noong ika-16 at
ika-17 siglo na nakatuon sa
akumulasyon ngmaraming
ginto at pilak?
• 1. Ano ang tawag sa
sistemang pangkabuhayan
ng Europa noong ika-16 at
ika-17 siglo na nakatuon sa
akumulasyon ngmaraming
ginto at pilak?
• Sagot: MERKANTILISMO
• 2. Bakit sinakop ng
Espanya ang Pilipinas?
• 2. Bakit sinakop ng Espanya
ang Pilipinas?
• Sagot: Isang lugar na maaaring
pagkunan ng mga ginto at
pilak na kinakailangan upang
maituring na isang bansang
mayaman at makapangyarihan
• 3. Ano ang
pandaigdigang
pangyayari tungo sa
pakikibaka ng bayan
ang ipinakikilala?
• 3. Ano ang pandaigdigang
pangyayari tungo sa
pakikibaka ng bayan ang
ipinakikilala?
• Sagot: Pagbubukas ng
Pilipinas sa Pandaigdigang
Kalakalan
• 4. Paano nakatulong
ang kalakalang
pandaigdig tungo sa
pakikibaka ng mga
Pilipino para sa
kalayaan?
• 4. Paano nakatulong ang
kalakalang pandaigdig tungo sa
pakikibaka ng mga Pilipino
para sa kalayaan?
• Sagot: Napadali sa isang buwan
ang paglalakbay sa pagitan ng
Espanya at Pilipinas.
• 5. Bakit mahalaga ang
paglitaw ng gitnang uri ng
lipunang Pilipino sa
pagbuo ng diwang
makabayan? Kamalayang
pambansa ng mga Pilipino?
• 6. Paano nakaambag
ang pamamahala ni
Gobernador Heneral de
la Torre sa pagmulat ng
kamalayang pambansa
ng mga Pilipino?
• 6. Paano nakaambag ang pamamahala
ni Gobernador Heneral de la Torre sa
pagmulat ng kamalayang pambansa
ng mga Pilipino?
• Sagot: Nakatulong ng malaki sa pag-
unla ng nasyonalismo sa puso ng mga
Pilipino, nabigyan ng ilang kalayaan
at karapatan ang mga Pilipino.
• 7. Ano ang palatandaan
ng taong may kaisipang
liberal o malaya?
• 7. Ano ang palatandaan ng
taong may kaisipang liberal o
malaya?
• Sagot: May pagtutol sa paraan
ng pamumuno ng isang lider
na hindi karapat-dapat o ang
pag-aalsa laban sa pamahalaan.
• 8. Ano ang naging isyu
sa sekularisasyon?
• 8. Ano ang naging isyu sa
sekularisasyon?
• Sagot: Itinadhana ng Konseho ng
Trent na ang mga paring regular ang
mamuno sa mga misyon at sa
pagpapalaganap ng Katolisismo
samantalang ang mga paring sekulat
ang mamahala sa mga parokya ng
bansa.
GAWIN
MO
Gawain A
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 1. Pag-unlad ng
kalakalan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 1. Pag-unlad ng
kalakalan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 2. Pagbubukas ng
Suez Canal.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 2. Pagbubukas ng
Suez Canal.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 3. Pagpapagawa
ng mga daan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 3. Pagpapagawa
ng mga daan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 4. Pagpapatayo ng
mga pabrika.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 4. Pagpapatayo ng
mga pabrika.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 5. Pagkatatag ng
Kilusang Sekularisasyon
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 5. Pagkatatag ng
Kilusang Sekularisasyon
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 6. Pamumuno ng
pamahalaang liberal ni Gob.
Hen. Carlos Maria de la Torre.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 6. Pamumuno ng
pamahalaang liberal ni Gob.
Hen. Carlos Maria de la Torre.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.

• _____ 7. Pag-aaral ng
mga Pilipino sa Europa.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.

• _____ 7. Pag-aaral ng
mga Pilipino sa Europa.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.

• _____ 8. Paglitaw ng
gitnang antas ng lipunan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.

• _____ 8. Paglitaw ng
gitnang antas ng lipunan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 9. Pagbubukas ng mga
daungan ng barko sa Pilipinas.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.
• _____ 9. Pagbubukas ng mga
daungan ng barko sa Pilipinas.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.

• _____ 10. Pagbibigay ng isang

pangalan sa buong kapuluan.
Lagyan ng bandila ang patlang
kung ang pangyayari ay nakatulong
upang magising ang diwang
makabayan ng mga Pilipino. Lagyan
ng ekis ( ) kung hindi.

• _____ 10. Pagbibigay ng isang

pangalan sa buong kapuluan.