Learning Area Araling Panlipunan Grade Level V

W7 Quarter Ikatlo Date

I. LESSON TITLE Mga Katutubong Pilipinong na Lumaban sa mga Espanyol.

II. MOST ESSENTIAL LEARNING
COMPETENCIES (MELCs)
III. CONTENT/CORE CONTENT
Napapahalagahan ang mga katutubong Pilipinong lumaban upang
mapanatili ang kasarinlan.
MELC ph.42, AP5 Pilipinas Bilang Isang Bansa ph. 210-212
Naipaliliwanag ang di matagumpay na pananakop sa mga katutubong
pangkat ng kolonyang Espanyol.

Sa araling ito ay dadalhin ka sa panahon ng kolonyalismong Espanyol. Dito matutunan mo ang pagpapahalaga ng
mga katutubong Pilipino upang mapanatili ang kasarinlan.
Sa aralin ding ito malalaman mo kung sino ang mga katutubong nakipaglaban para sa kalayaan at ang dahilan
kung bakit hindi nagtagumpay ang mga kolonyalistang kastila na sakupin ang mga katutubong Igorot.
Bilang isang mag-aaral ikaw ay inaasahan:
a. natutukoy ang mga katutubong Pilipino na lumaban sa mga Espanyol upang mapanatili ang kanilang
Kalayaan;
b. naibibigay ang mga dahilan ng pananakop ng mga Espanyol sa mga katutubong Igorot; at
c. napahahalagahan ang mga katutubong Pilipinong lumaban upang mapanatili ang kasarinlan.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Word Hunting

Panuto: Sipiin ang puzzle sa sagutang papel. Bilugan ang mga salita na inilalarawan ng bawat pangungusap.
Maaaring patayo, pahilis o pahiga ang pagbilog.

1. Mga katutubong naninirahan sa Cordillera.

2. Hangarin at pangunahing dahilan ng pagsakop ng mga Espanyol sa mga Igorot
3. Gobernador na nag-utos upang siyasatin ang kalidad ng ginto sa Hilagang bahagi ng Luzon.
4. Relihiyon na nais ipalaganap ng mga Espanyol sa mga katutubo.
5. Itinatag ng ahensya ng pamahalaang Espanyol upang mabantayan ang mga katutubong Pilipino at mga
taga Pangasinan kung tumutupad sa Monopolyo ng Tabako.

Ngayon ay ating alamin kung paano nakipaglaban ang katutubong Pilipino sa mga Espanyol.

Hindi naging madali sa mga Espanyol na sakupin ang Pilipinas. Kinailangan nilang magkaroon ng isang magandang
taktika upang mahimok ang mga katutubong Pilipino na tanggapin ang kolonyalismo at masupil ang mga ito. Ang
Hilagang Luzon at Mindanao ay iilan sa mga lugar na nais sakupin ng mga Espanyol dahil sa mga likas na yaman na
mayroon ang mga lugar na ito at baguhin ang kanilang paniniwala na may kinalaman sa relihiyon.
Idinaan ng mga Espanyol sa marahas na pamamaraan ang pagsupil sa mga Igorot at Muslim. Gamit ang iba’t
ibang armas, ang pamahalaang kolonyal ay nagpadala ng ekspedisyong militar sa Cordillera at Mindanao upang
matiyak ang pagkatalo ng puwersa ng mga katutubo.
Ipinatupad din nila ang divide and rule policy upang pagwatak-watakin ang mga katutubo at upang humina
ang pwersa ng mga ito sa pakikipaglaban. Nagpadala rin sila ng mga mersenaryo upang labanan ang kapwa
katutubo. Sa kabila nito, buong giting na nakipaglaban ang mga ito upang mapanatili ang kanilang mapayapang
pamumuhay sa kanilang lupain.

Ang mga Igorot sa Cordillera

Isa sa mga lugar na hindi napagtagumpayan sakupin ng mga Espanyol ay ang mga kabundukan ng
Cordillera. Naninirahan dito ang mga Igorot na nahahati sa iba’t-ibang pangkat etniko. Nakabatay ang kanilang
hanapbuhay sa pagsasaka, paghahabi ng tela pagnganganga at pangangayaw o paglahok sa digmaan laban sa
ibang pangkat etniko.

Pananakop sa mga Igorot dahil sa Ginto

Pangunahing dahilan ng pananakop ng mga Espanyol sa mga Igorot ay ang deposito ng ginto sa Cordillera.
Natuklasan nila mula kay Miguel Lopez de Legazpi ang mina ng ginto sa Cordillera na ayon sa balita ay dinadala ng
mga Igorot sa Ilocos. Lalong naging maigting ang paghahanap ng ginto sa pagsiklab ng Thirty Years War sa Europa
dahil sa matinding pangangailangan ng Espanya ng pantustos sa digmaan.
Noong 1624, tuluyang inihinto ang paghahanap ng minang ginto sa Cordillera. Kasunod nito, napag-alamang
mababang kalidad lamang ang gintong nanggagaling dito.
 Pananakop sa mga Igorot dahil sa Kristiyanismo
Matapos ang hindi matagumpay na paghahanap ng ginto sa Cordillera, ipinadala naman dito ang mga
Dominikano at Augustiniano upang gawing Kristiyano ang mga Igorot at baguhin ang kanilang pamumuhay
ayon sa pamantayanng mga Espanyol. Sinikap din ng mga Espanyol na magsulat ng isang diksyunaryo ng
wikang Igorot upang maging mas madali ang pakikipagtalastasan sa mga katutubo.
Mahigpit na tinutulan ng mga Igorot na sila ay mabinyagan sa Kristiyano. Dahil dito, ipinasunog ng mga
Espanyol ang mga tahanan ng mga katutubo.

Pananakop sa mga Igorot dahil sa Monopolyo ng Tabako

Upang mabantayan ang mga Igorot at ang mga taga-Pangasinan, itinatag ang Comandancia del Pais
de Igorrotes. Sa ilalim ng Monopolyo ng tabako, iba’t ibang pangaabuso ang naranasan ng mga Igorot.
Kadalasan dinadaya sila ng ahensya ng pamahalaan. Binibili nila ang tabako sa murang halaga at binebenta sa
mataas na halaga. Katulad ng dati, hindi rin nagtagumpay ang mga Espanyol na pasunurin ang mga katutubo.
Dahil dito, tinagurian sila ni Willian Henry Scott bilang “tribus independientes” o tribong malaya.
Mga Tanong:
1. Ano ang tawag sa mga taong nakatira sa bulubundukin ng Cordillera?
2. Ano-ano ang dahilan ng mga Espanyol at nais nilang masakop ang mga katutubong Pilipino?
3. Nagtagumpay ba ang mga Espanyol na masakop ang mga Igorot? Bakit?
4. Anong pagpapahalaga ang ipinakikita ng mga Igorot?

5. Ang mga gabay na tanong ay maaaring magamit ng mga magulang upang maproseso at maunawaan ng
mag-aaral ang teksto na binasa.
Sa tulong ng mga prosesong tanong ay nagkaroon ka ng kaalaman sa mga pagpapahalaga ng mga katutubong
Pilipinong lumaban upang mapanatili ang kasarinlan. Upang lubos na maunawaan ang aralin gawin ang mga
sumusunod na gawain:

Gawain sa Pagkatuto Bilang 1:

Panuto: Isulat ang masayang mukha kung ang mga pangungusap ay nagsasaad ng pagpapahalaga ng mga
katutubong Pilipino upang mapanatili ang kasarinlan at malungkot na mukha naman kung hindi. Isulat ito sa
sagutang papel.

1. Masayang tinanggap ng mga Igorot ang mga patakaran ng mga Espanyol.

2. Hindi tinanggap ng mga Igorot ang relihiyong Kristiyanismo.

3. Madaling ibinigay ng mga Igorot ang deposito ng ginto sa mga Espanyol.

4. Matapang na ipinaglaban ng mga Igorot ang kanilang Kalayaan.

5. Hindi pumayag ang mga Igorot na sila ay bininyagan sa Kristiyanismo.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 2:

Panuto. Piliin sa loob ng kahon ang tamang salita sa mga puwang upang mabuo ang talata. Isulat ito sa sagutang
papel.
Muslim, Espanyol, ginto, Thirty Years War, pananakop, katutubong

Pangunahing dahilan ng (1) ng mga Espanyol sa (2) Pilipino ay upang makuha ang deposito ng (3)
. Higit na umigting ang kanilang pagnanasa ng sumiklab ang (4) sa Europa. Subalit hindi nagtagumpay ang mga
(5) _ na matatagpuan ito.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 3:

Panuto: Sumulat ng isang sanaysay tungkol sa pagpapahalaga ng mga katutubong Pilipino sa pagpapanatili ng kanilang
kalayaan. Gamit ang rubrik na nasa ibaba.
 Pagkatapos mong malaman ang mga pakikipaglaban ng mga Igorot para sa kalayaan laban sa mga Espanyol
ay linangin mo pa ang iyong kaalaman sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na gawain:

Gawain sa Pagkatuto Bilang 4:

Panuto: Basahin ang bawat parirala. Lagyan ng markang tsek (/) ang mga dahilan kung bakit nais ng mga Espanyol
na ang mga Igorot ay masakop at (X) naman kung hindi. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Maging kaibigan ang mga Igorot.
2. Makuha ang deposito ng ginto sa Ilocos.
3. Palaganapin ang Kristiyanismo.
4. Mabinyagan ang mga katutubong Igorot.
5. Sundin ang Monopolyo ng Tabako

Gawain sa Pagkatuto Bilang 5:

Panuto: Sipiin ang tsart at isulat ang mga dahilan at ang mga naging bunga ng pananakop ng mga Espanyol sa
katutubong Pilipino. Isulat ang sagot sa sagutang papel

Dahilan Bunga

Gawain sa Pagkatuto Bilang 6:

Panuto: Ibigay ang iyong saloobin sa tanong na ito. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.