BANGHAY ARALIN SA ARALING PANLIPUNAN 5

I. LAYUNIN:

a. Nakikilala ang mga Pilipinong nagtanggol sa bansa laban sa mga Espanyol

b. Naisa-isa ang mga pagtatanggol ng mga katutubong pangkat ng mga Pilipino laban sa
mga kolonyalismong Espanyol.
c. Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong
Espanyol

II. PAKSANG ARALIN

Pamagat: Pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa Kolonyalismong Espanyol
Kagamitan: larawan, cartolina at tarpapel, graphic organizer
Sanggunian: Araling Panlipunan Pilipinas Bilang Isang Bansa 5
Pahina-230-236
Pagpapahalaga: Pagpapahalaga sa pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa
Kolonyalismong Espanyol

III. PAMAMARAAN

Panimulang Gawain

A. BALIK ARAL
: Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.
1. Ilang taon naging kolonya ang Pilipinas sa mga dayuhang Espanyol?
2. Sino ang sumulat ng El Filibusterismo at Noli Me Tangere?
3. Sa anong paraan nakikipaglaban si Dr. Jose Rizal laban sa mapang-abusong mga
dayuhan?
4. Sila ang mga Pilipinong nakapag-aral ng kolihiyo sa Pilipinas man o sa Espanya. Ano
ang tawag sa kanila?
5. Sino ang ating Pambansang Bayani?

B. PAGGANYAK
Hatiin sa apat na pangkat ang mga mag-aaral. Ipabuo sa mga mag-aaral ang isang larawan.
Kailangan nilang buuin ang mga larawang ginupit. Pagkatapos buuin ay ididikit ito sa pisara.
Itanong ang mga sumusunod.
1. Ano ang makikita natin sa larawan?
 2. Ano kaya ang ginagwa ng mga tao sa larawan?
3. Bakit kaya an gating mga katutubong Pilipino ay lumalaban sa mga dayuhang Espanyol?
4. Ano ang dahilan ng kanilang pag-aalsa?

C. PAGLALAHAD NG BAGONG ARALIN

Ngayong araw ay tatlakayin natin ang Pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa
Kolonyalismong Espanyol.
Kristiyanismo at makabagong paraan sa pangangalakal ang ipinatupad ng mga Espanyol sa
Pilipinas upang lubos itong masakop. Nagkaroon ng sari-saring reaksiyon ang mga Pilipino.
Marami ang yumakap sa kolonyalismong Espanyol. Ngunit may mga natatanging Pilipino
ang lumalaban sa pamamagitan ng pag-aaklas upang ipagtanggol ang ating bansa. Dahilan sa
pang-aabuso at pangmamalupit na patakaran.

D. PAGMOMODELO
Heto ang ilan sa mga katutubong Pilipinong nagtanggol sa bansa laban sa kolonyalismong
Espanyol.
Pag-aalsang Agraryo (1745)
Dulot ng mga pang-aabuso sa Agraryo at pangngamkam ng mga prayle ng lupa mula sa mg
katutubo, isang pag-aalsa ang sumiklab sa Katagalugan sa pangunguna ng mga bayan ng Lian at
Nasugbo sa Batangas sa pagitan ng 1745-1746.
Pag-aalsa ni Hermano Pule (1840-1841)
Maituturing ng isa sa pinakatanyag na pag-aalsang panrelihiyon na pinamumunuan ni Apolinario
de la Cruz.
Itinatag niya ang Confradia de San Jose – isang kapatirang panrelihiyon sa kinabibilangan ng
mga Indio.

Pag-aalsa ni Lakandula (1574)

Hindi pagtupad sa ipinangako sa kanila ni Gobernador-Heneral Legazpi na malibre sa
pagbabayad ng buwis at polo ang mga kaanak ni Lakandula, ang huling hari ng Maynila.
Tinanggal ang mga pribilihiyong ito ng palitan sai Legazpi ni Guido Lavezares bilang
gobernador-heneral ng Pilipinas.

Pag-aalsa ni Bancao at Tamblot (1621-1622)

Pinamunuan ni Datu Bancao ng Carigara na lumaban sa Katolika ng Leyte.
Nasupil ang kanilang rebelyon at pinugutan ng ulo si Bancao.
Si Tamblot naman ay sa Bohol. Pagtutol ng mga Boholano sa Kristiyanismo sa pamumuno ng
dating babaylan na si Tamblot.

Pag-aalsa ni Dagohoy (1744-1829)

Dahil sa pagtutol ng kura ng bigyan ng marangal na libing ang kanyang konstableng kapatid. Ito
ay itinuturing na pinakamahabang pag-aalsa.
Pinamunuan ni Francisco Dagohoy.

Pag-aalsa ni Sumuroy (1649-1650)

Pinamunuan ng Waray na si Agustin Sumuroy ang pag-aaklas laban sa polo y servicio sa Samar.
Ipinag-utos ng mga Espanyol na magpadala ng mga polista na taga-Samar sa Cavite upang
gumawa ng mga barko na lubhang malayo sa kanilang tirahan.

Pag-aalsa nila Diego Silang at Gabriela Silang (1762-1763)

Nag-aalsa si Diego Silang dahil sa buwis at pagnanais na palayasin ang mga Espanyol. Pinatay
siya ng kaniyang kaibigan na si Miguel Vicos.
Ipinagpatuloy ni Gabriela Silang ang ipinaglaban ng asawa. Nahuli si Gabriel at binitay.

Pag-aalsa ng mga Igorot sa Cordillera

Hindi nagpabinyag ang mga katutubong Igorot sa relihiyong kristiyanismo na ipinakilala ng mga
Espanyol at pagsuway sa patakarang Monopoly sa Tabako.

Mga Muslim sa Mindanao

Ipinamalasa ang kanilang katapangan at nagkaroon ng anim na digmaang Moro. Isa na ditto ang
kauna-unahang Jihad o banal na digmaan na pinamumunuan ni Sultan Kudarat.

E. GINABAYANG PAGSASANAY

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Sa anong taon naganap ang pag-aalsang Agraryo?

2. Tinaguriang pinakamahabang pag-aalsa?
3. Ito ay tinatawag na banal na digmaan ng mga Moro.
4. Sinong mag-asawa ang nagnais na palayasin ang mga Espanyol sa Pilipinas?
5. Pag-aalsang naganap sa Leyte at Bohol.
6. Pag-aalasang pinamunuan ni Apilinario de la Cruz.
7. Sino ang namuno sa pag-aalsang Samuruy noong 1649-1650?
8. Isang kapatirang panrelihiyon na itinatag ni Hermano Pule.
9. Isang pag-aalsa ng mga katutubong Igorot at pagsuway sa patakarang Monopolyo sa
tabako.
10. Anong tawag sa pag-aalsa noong 1574?
Sagot:
1. 1745
2. pag-aalsa ni Dagohoy
3. Jihad
4. Diego Silang at Gabriela Silang
5. Pag-aalsa ni Bancao at Tamblot
6. Pag-aalsa ni Hermano Pule
7. Agustin Sumuroy
8. Confradia de San Jose
9. Pag-aalsa ng mga Igorot sa Cordillera
10. Pag-aalsa ni Lakandula

F. MALAYANG PAGSASANAY

Hatiin sa tatlong grupo ang mga mag-aaral.

Panuto: Kompletuhin ang graphic organizer.

Unang Pangkat Pangalawang pangkat

Mga Pilipinong
nagtatanggol ng
bansa laban sa mga Mga pag-aalsa
Espanyol laban sa mga
Espanyol

-
-
Pangatlong pangkat

Taon ng pag-
aalsa laban
sa mga
Espanyol

G. PAGPAPAHALAGA
Paano mo pahahalagahan ang mga ginawang kabayanihan ng mga ninunong nagtatanggol sa
ating bansa?
H. PAGLALAHAT
1. Ano-ano ang mga ginawang pagtatanggol ng mga katutubong Pilipino laban sa mga
kristiyanismong Espanyol?
2. Sinong mga katutubong Pilipino ang nagtatanggol sa bansa laban sa mga Espanyol?
 I. PAGTATAYA
Panuto: Hanapin sa hanay B ang tinutukoy sa hanay A. Isualt ang letra ng tamang sagot sa iyong
sagutang papel.

Hanay A Hanay B
1. Nangunguna sa pag-aalsa sa bohol noong 1621 a. Agustin Sumuroy
2. Namuno sa pag-aalsa sa Leyte b. Diego at Gabiela Silang
3. Mag-asawang Ilocano na lumaban c. Lakandula
para tutulan ang pamamalakad ng mga Espanyol. d. Sultan Kudarat
4. Isang paraang ginamit ng mga Pilipino e. Tamblot
upang maipagtanggol ang bansa laban
sa mga Espanyol. F. pag-aalsa
5. Namuno sa pag-aalsa sa Mindano. g. Bancao
6. Namuno sa pag-aalsa noong 1744-1829 h. Hermano Pule
7. Pinamunuan ng isang Waray ang
pag-aaklas laban sa polo y servicio sa Samar. i. Pag-aalsa ni Dagohoy

8. Pinakamahabang pag-aalsa.
9. Hindi pagtupad sa ipinangako sa kanila ni j. polo y servicio
Gobernador-Heneral Legazpi na malibre sa
pagbabayad ng buwis at polo ang mga kaanak. K. Francisco Dagohoy
10. Maituturing ng isa sa pinakatanyag na pag-aalsang panrelihiyon
na pinamumunuan ni Apolinario de la Cruz.

J. TAKDANG ARALIN
Panuto: Bilang isang mag-aaral, paano mo mapahahalagahan ang ginawang kabayabihan ng mga
katutubong Pilipino na lumalaban para matatamasa mo ang iyong kalayaan laban sa mga
mapang-aping mga dayuhang Espanyol? Ipaliwanag ang iyong sagot? Isulat ito sa sagutang
papel na may limang pangungusap.

Inihanda ni:
MERLYN S. AL-OS