BİLGİ ELDE

ETMEDE SEZGİ
Zehra Betül Anayol 9-B
Bilgi Nedir ?
 Bilgi, bilen varlık (özne) ile bilinen varlık (nesne) arasında kurulan ilişkiden doğan ürüne verilen addır.
Daha açık bir ifadeyle öznenin nesneyi yorumlamasına, onun hakkında bir yargıda bulunmasına veya
açıklama yapmasına bilgi denilmektedir.
Bilginin birçok türü vardır. Bilginin türleri şunlardır: *Gündelik
Bilgi *Bilimsel Bilgi
*Dini Bilgi *Teknik Bilgi
*Sanat Bilgisi *Felsefi Bilgi
Sezgi Nedir ?
Sezgi, çıkarım olmadan, ispatlanmamış bir inanç, bir içine doğma, bir iç görüş, bir konu hakkındaki
hakikatlerin doğrudan bilgisi anlamlarına gelir. Ayrıca sezgi, gerçeğin dolaysız, içgüdüsel bir biçimde
kavranması anlamına da gelir.
Felsefe tarihine bakıldığında pek çok filozofun sezgiye önemli ölçüde yer verdiğini görmekteyiz. Her biri
farklı biçimde sezgiyi kendi düşünce yapısının temeli saymıştır. Bu açıdan sezgi konusunu üç kategoride
incelenir:
1-Duyu Sezgisi
2-Akli Sezgi
3-Metafizik Sezgi
Sezgi Türleri
1- Duyu sezgisi: Duyu sezgisine en tipik örnek Kant’ın sezgi anlayışıdır. Kant’a göre “…bütün bilgilerimiz
tecrübeyle başlar, ancak tecrübeden ibaret değildir. (…) Tecrübe dünyasına ait bilgilerimiz duyu
verilerinden ve bilgi yetimizden oluşmuştur”. İşte sezgi bu tecrübe alanında etkilidir. Tecrübe alanında,
önce tam anlamıyla nesneleşmemiş olgular söz konusudur.

Kant
Sezgi Türleri
2- Akli Sezgi: Bu sezgiye örnek olarak başlıca Eflatun ve Descartes'in sezgi anlayışını gösterebiliriz.
Descartes ve Eflatun’a göre bütün bilgilerimizde sezgi unsuru vardır. Sezgi aynı zamanda bir akıl
yürütmenin çeşitli adımlarını oluşturan önermeler arasındaki ilişkileri anlamamızda da mevcuttur. Akıl
yürütmenin kendisi de kavradığımız bazı bağıntılara dayanır. Geçerli sezgiler duyuların ve reflektif
düşüncenin ortaya çıkaracağı bilginin kısa parçalarıdır.
Eflatun Descartes
Sezgi Türleri
3- Metafizik Sezgi: Hem duyuların algısını hem de aklın bunlar üzerindeki işleyişini aşan bir başka sezgi
anlayışı daha vardır. Bu sezgiye metafizik sezgi adı verilmiştir. Bu metafizik sezgiyi bilimsel olarak
şekillendiren Henri Bergson’dur. Bergson'a göre sezgi bilgi yolunu ifade eden bütün tabirlerden üstündür.
Fakat yine de belirsizliğe elverişlidir. Sezgiden çıkan bir fikir zihinden çıkan bir kavram gibi doğrudan
doğruya açık olmayıp belirsizdir. Ne var ki, bu belirsiz bilgi belirliliği yırtabilir ve çözülemez gibi görünen
bir çok meseleleri çözebilir.

Henri Bergson
Gazali ve Sezgi
Gazali "İnsanda iki göz vardır. Birincisi fiziki gözdür. İnsan bununla maddi dünyaya yönelir ve bir takım
bilgilere ulaşır. Bu göz bilim ve felsefeyi kuran akıl gözüdür. İnsan için bu yeterli değildir. İkincisi ise kalp
gözüdür. Kalp gözü manevi olduğu için insan kalbiyle gerçekleri bütün açıklığıyla kavrar." sözüyle bu
yaklaşımı savunmuştur. Gerçeklik sezgi ile bir kerede ve tam olarak kavranır, akla dayanan bilgi ise asla
tam ve kesin olamaz düşüncesi bu felsefelerin ana tezidir. Böylece hem rasyonalizme hem de materyalizme
bir karşı çıkış söz konusu edilmektedir.
Bilgi Elde Etmede Sezgi
Eğer sezgi yalnız başına bilginin kaynağı olarak alınmak istenirse güvenli bir metot olmaz. Sezgi akılla ve
duyularla kontrol edilmedikçe saçma iddialar ortaya çıkabilir ve çok kolayca yanlışa düşülebilir Sezgi
kendi iç görüşlerini nakletmek ve açıklamak istediğinde duyu organlarının algılarına ve aklın kavramlarına
geri dönmelidir ya da onların yanlış yorumlanmalarına ve saldırılara karsı kendini savunmalıdır.
Kaynakça
◦ http://felsefekulubu.pau.edu.tr
◦ https://tr.wikipedia.org
◦ https://www.felsefe.gen.tr
◦ https://cdn-acikogretim.istanbul.edu.tr
◦ https://ozlemfatma.weebly.com
◦ https://www.filozofunyolu.com
◦ https://www.risaleajans.com
◦ https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/179692