პოლიტიკური სისტემა და

საზოგადოება

პოლიტიკური სისტემის ცნება

პოლიტიკური წყობის, ძალაუფლების, ბატონობის და ძალის

ცნებები
პოლიტიკური სისტემა და ბიუროკრატია

ტოტალური სახელმწიფოს ნიშნები

ავტორიტარული სახელმწიფოს ნიშნები

დემოკრატიული სახელმწიფოს ნიშნები

politika, `sxva araferia, Tu ara miswrafeba ZalauflebaSi monawileobisaken, an mis ganawilebaze zegavlenis
mopovebisaken; sulerTia, iqneba es Zalauflebis gadanawileba sxvadasxva saxelmwifoebs, Tu erTi romelime
saxelmwifos SigniT _ adamianTa sxvadasxva jgufebs Soris~

`ZalauflebaSi monawileobas, mis gadanawilebasa Tu SenarCunebas warmarTavs. is vinc politikaSia,

Zalauflebisaken miiswrafvis, sulerTia, rogor esaxeba mas es Zalaufleba _ sxva, idealur an materialur mizanTa
miRwevis saSualebad Tu Zalauflebad `mxolod Zalauflebis gulisTvis~, raTa datkbes prestiJulobis im
grZnobiT, rasac adamians igi aniWebs~
 პოლიტიკური სისტემის
ცნება
politikuri sistema esaa yovel damoukidebel sazogadoebaSi urTierTqmedebis sistema, romelic asrulebs
integraciisa da adaptaciis (sazogadoebis SigniT da gareT, agreTve sazogadoebaTa Soris) funqciebs,
metad Tu naklebad legitimuri fizikuri iZulebis gamoyenebis da daSinebis gziT.
amgvarad, politikuri sistema esaa legitimuri, sazogadoebaSi wesrigis gamamtkicebeli, mxardamWeri
da gardamqmneli sistema. igi dakanonebuli Zalaa, romelic sazogadoebis `Semaval~ da `gamaval~
faqtors gamsWvalavs, mas gansakuTrebul Tvisebebsa da sazriss aniWebs, da sazogadoebis rogorc
sistemis erTianobas uzrunvelyofs.
 პოლიტიკური წყობის, ძალაუფლების, ბატონობის და ძალის
ცნებები
პოლიტიკური წყობა შეიძლება განვსაზღვროთ როგორც იდეოლოგიებისა და ინსტიტუტების
ერთობლიობა, რომელიც ახდენს საზოგადოებაში პოლიტიკური მოღვაწეობის ფორმირებას .
პოლიტიკური წყობის გაგებისათვის ჩვენ უნდა ვიცოდეთ რას ნიშნავს ცნებები :
ძალაუფლება, ძალა და ბატონობა.

uzogadesi gagebiT Zalaufleba esaa erTi individis (individebis) unari gaakontrolos meore
individis (individebis) moqmedeba

`Zalaufleba (Macht) niSnavs socialuri urTierTiobebiT ganmtkicebul nebismier SesaZleblobas

daiJino da gaitano sakuTari TviT winaaRmdegobebis arsebobisasac ki, damoukideblad
imisagan, raSic es SesaZlobloba gamoixateba~.

`saerTod da mTlianad `Zalauflebis~ qveS Cven

gvesmis _ wers m. veberi _ erTi adamianis an
adamianTa SesaZlebloba _ realizeba gaukeTos
sakuTar nebas erTobliv saqmianobaSi, im
adamianTa mxriv winaaRmdegobebis
miuxedavad, romlebic monawileoben miTiTebul
moqmedebaSi~
 ხელისუფლება, ავტორიტეტის ბატონობა

ავტორიტეტი უფრო შეზღუდული ფორმაა, ვიდრე ძალაუფლება. ვებერი ავტორიტეტს

განსაზღვრავს, როგორც როგორც “იმის ალბათობას, რომ ბრძანებას მორჩილებით შეხვდება
ადამიანთა განსაზღვრული ჯგუფი.” ავტორიტეტი გულისხმობს ისეთ ცნებას, როგორიცაა
ინსტიტუციონალიზაცია და ლეგიტიმაცია.
ყველაზე ხშირად ბრძანებები გაიცემა ოფიციალურ გარემოში , მაგ. ორგანიზაციებში და
დაწესებულებებში.

ბრძანებები სრულდება არა როგორც პირადი თხოვნები, არამედ როგორც ავტორიტეტული

მოთხოვნა, რომელიც დადგენილია ორგანიზაციებში. ამგვარად საბრძოლო ბრძანების ავტორიტეტი
შეიძლება ჩავთვალოთ ძალაუფლების ინსტიტუციონალიზებულ და ლეგიტიმურ ფორმად.
 ბატონობის ტიპები

ხარიზმული ბატონობა ეფუძნება იმ ადამიანისადმი ერთგულებას, რომელიც აღჭურვილია

მაღალი მისტიკური ძალაუფლებით. ხარიზმულ ლიდერად შეიძლება ჩავთვალოთ მაგ.
ქრისტე, მუჰამედი, განდი.
ტრადიციული ბატონობა დაფუძნებულია ტრადიციებზე და ჩვევებზე. როგორც
მაგალითი, შეიძლება მოვიყვანოთ ქვეშევრდომებზე მონარქის ძალაუფლება.
ლეგალური - რაციონალურ (სხვა სიტყვებით დაკანონებული) ბატონობა
უკავშირდება ფორმალური წესების ჭეშმარიტებისა და მათი აუცილებლობის
რწმენას. ამ ტიპის ბატონობა გავრცელებულია თანამედროვე ორგანიზაციებში, მაგ.
კორპორაციებში.
ძალის განსაზღვრებისაგან დამოუკიდებლად, აუცილებელია განვასხვავოთ
ძალაუფლება და ძალა. ძალა ეს არის ფიზიკური ძალის გამოყენება,
იმისათვის, რომ საკუთარი ნება სხვებს მოვახვიოთ თავზე. მიუხედავად ამისა
ძალა უფრო ვიწრო გაგებაა, ვიდრე ძალაუფლება, რამდენადაც ძალაუფლება
შეიძლება გამოვიყენოთ ძალის გამოყენების გარეშეც.
 პოლიტიკური სისტემა და ბიუროკრატია

biurokratia, teqnikurad warmoadgens legaluri batonobis yvelaze wminda tips.

saxelmwifos “racionaluri” tipis Sesatyvisi iuridiuli ganaTlebis garda, Cinovniki unda flobdes, agreTve, specialur
ganaTlebasac, ramdenadac misgan moiTxoveba saqmis codnac anu ama Tu im dargSi, kompetenturobac. racionalur-
biurokratiuli mmarTvelobis wminda tips veberi Semdegnairad aRwers:
`mmarTvelobis Stabi... Sedgeba calkeuli Cinovnikebisagan, romlebic:
piradad Tavisufalni arian da eqvemdebarebian mxolod saqmian samsaxureobriv movaleobas;

1. piradad Tavisufalni arian da eqvemdebarebian mxolod saqmian

samsaxurebriv movaleobas
2. aqvT myari samsaxureobrivi ierarqia;
3. aqvT mtkiced garkveuli samsaxureobrivi kompetencia;
4. muSaoben kontraqtis ZaliT, maSasadame, principulad Tavisufali arCevanis
safuZvelze, specialuri kvalifikaciis Sesatyvisad;
5. gasamrjelos iReben mudmivi fuladi saxsrebiT _ anu xelfass;
6. TavianT samsaxurs erTaderT, an mTavar profesiad Tvlian;
7. TavianT karieras, an dawinaurebis safuZvels sakuTari niWisa da unaris
Sesabamisad xedaven;
8. muSaoben `marTvis saSualebebisagan sruli mowyvetis” pirobebSi da
samsaxureobrivi adgilebis miTvisebis gareSe;
9. eqvemdebarebian erTian mkacr samsaxurebriv disciplinasa da kontrols”.
 სახელმწიფოს ნიშნები

`swored saxelmwifoa adamianTa iseTi erToba, romelic erTi, misTvis niSandoblivi aris SigniT
Tavis xelSi iRebs (da warmatebiTac) monopolias legitimur fizikur Zaladobaze~

1. teritoriuli are;
2. samarTali anu iurisdiqcia
3. fizikur Zaladobaze monopolia
 ტოტალიტარული სახელმწიფოს ნიშნები

ტოტალიტარული სახელმწიფოს მართველები ცდილობენ საკუთარ კონტროლს დაუქვემდებარონ

ხალხი და ქვეყანა. ისინი ეწინააღმდეგებიან ნებისმიერ ჯგუფს, რომელიც ცდილობს ჩადგეს
ხელისუფლებასა და მოქალაქეებს შორის.

1. იდეოლოგიის ფართო
გამოყენება. ტოტალიტარული
სახელმწიფო ცდილობს ახსნას
ცხოვრების ყოველი ასპექტი.

2. ერთპარტიული სისტემა.

3. ტერორი.

4. მას – მედიის კონტროლი.

5. იარაღის მარაგის კონტროლი.

6. ეკონომიკაზე კონტროლი
 ავტორიტარული სახელმწიფოს ნიშნები

ავტორიტარულ სახელმწიფოში ძალაუფლება გადადის მონარქის ან დიქტატორის ხელში, რომელიც მართავს ძალის
გამოყენებით.

ავტორიტარული რეჟიმების პირობებში პარტიები და იდეოლოგიები თამაშობს რაღაც როლს, მაგრამ ისინი ნაკლები
დონით განახორციელებენ კონტროლს, ვიდრე ტოტალიტარულ საზოგადოებებში.

დისიდენტებზე კონტროლისათვის ან მასობრივი ინფორმაციის კონტროლისათვის შეიძლება არსებობდეს ცენზურა,

შეიარაღებულ ძალებთან ერთად შეიძლება გამოიყენებოდეს ტერორი. თუმცა ეს რეჟიმები მნიშვნელოვნად სუსტია,
ვიდრე ტოტალიტარული. ისინი უფრო მეტად იყენებენ მმართველობის ტრადიციულ საშუალებებს. ცდილობენ რა
ძალით შეინარჩუნონ თავიანთი პოლიტიკური ძალაუფლება, მათ ნაკლებად შეუძლიათ განახორციელონ
მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ცვლილებები. გარდა ამისა, აქ ნაკლებად ცდილობენ შეაღწიონ ქვეშევრდომთა პირად
ცხოვრებაში, ამიტომაც ავტორიტარული მართველობის დროს უფრო ნათელია ზღვარი საზოგადოებრივ და პირად
სფეროებს შორის, ვიდრე ტოტალიტარულ სახელმწიფოებში.
 დემოკრატიული სახელმწიფოს ნიშნები

1. ინდივიდუალიზმი.
2. მართველობის კონსტიტუციური ფორმა
3. მართულთა საერთო თანხმობა.
4. ლოიალური ოპოზიცია.