GJIMNAZI “PETRO NINI

LURASI”

Lënda : Fizikë X

Temat mësimore:

1. Puna mekanike e një force konstante.

2. Zgjidhje ushtrimesh dhe problemash.
 Tema 1
Puna mekanike e një force konstante

 Puna në jetën e përditshme:

Në jëtën e përditshme punë quhen
veprimtarimtaritë e ndryshme që kryen njeriu
bazuar në aftësitë fizike e mendore të tij.
Psh shpjegimi i mësimit nga mësuesi, kryerja e
detyrave nga nxënësi, larja e enëve, pastrimi i
kopshtit,etj.
 Puna në fizikë
 Kur kryejmë punë?  Puna është madhësia fizike që lidh
forcën me zhvendosjen,pra puna A
Kryejmë punë kur harxhojmë
e kryer nga një forcë F jepet me
energji. produktin e madhësisë F të forcës
 Shembuj të  punës në fizikë :   me madhësinë d të zhvendosjes në
 zhvendosim një kuti mbi drejtimin e forcës:
sipërfaqen e dyshemesë;  Formula A = F x d
 Puna është madhësi skalare dhe në
 kur gjuajmë një top futbolli, SI matet me xhaul J ( 1J = 1N 1m)
etj  Puna është 1J atëherë kur forca 1N e
 Në të gjitha këto raste  zhvendos trupin 1m sipas drejtimit
transmetojmë energji dhe të veprimit të forcës.
themi që kryhet punë sa herë  Shumëfishat
që një forcë vë në lëvizje një 1kJ = 1000 J =103 J
trup. 1MJ = 1000000 J=106J
Shembuj të kryerjes së punës në
fizikë.
 Puna kur formohet një kënd midis drejtimit në të cilin
lëviz tupi dhe drejtimit në të cilin vepron forca.

 Nësë drejtimi i lëvizjes së trupit nuk

është i njëjtë me drejtimin e veprimit të
forcës, pra formohet një kënd  midis
drejtimit sipas të cilit lëviz trupi dhe
drejtimit në të cilin vepron forca
atëherë :
A= FX d = F d cos 
 Nëse α < 90O (kënd i ngushtë),cos α >0  Puna e forcës së fërkimit është
negative sepse ajo formon këndin 180O
A> 0( pozitive ) me drejtimin e zhvendosjes.
 Nëse α =90O (kënd i drejtë ) cos α = 0  Nëse mbi trupin veprojnë njëkohësisht
disa forca, atëherë cilësojmë se punën
A= 0( nuk kryhet punë ) e cilës forcë do të llogaritim.
 Nëse α > 90O( kënd i gjerë ) cos α < 0  Shuma algjebrike e punëve të të gjitha
A < 0( A negative, pengon lëvizjen e forcave është
trupit )  puna e forcës rezultante :
AFR = Σ A Fi
 Shembull
 Kutia në figurë ka masë1.5 kg.Forca F me të cilën fëmija tërheq kutinë është 30 N dhe
formon këndin 60o me drejtimin e lëvizjes .Sipërfaqja e dyshemesë nuk është e lëmuar dhe
ushtron një forcë fërkimi 5N.Njehsoni punën e secilës forcë që vepron mbi kuti dhe punën e
kryer nga të gjitha forcat kur kutia zhvendoset për 10 m.

Të dhënat :
 m = 1.5 kg
 F = 30N
 α = 60O
 cos 60O = 0.5
 Ff = 5 N
 d = 10 m
a) A F = ?
A Ff = ?
AG=?
AN=?
b) A = ?
 ZGJIDHJE
a) Si kah pozitiv zgjedhim kahun e zhvendosjes së kutisë OX.Mbi kutinë
veprojnë ,forca e kundërveprimit N, e rëndesës G, forca e ferkimit Ff dhe
forca tërheqëse F.
 Forca G dhe N nuk kryejnë punë sepse  janë pingul me drejtimin e
zhvendosjes, pra α =90o (kënd i drejtë )  cos 90o = 0    
A G = 0 dhe A N = 0
 Forca F ka një përbërëse  sipas drejtimit pingul me drejtimin e
zhvendosjes  OY,Fy e cila formon këndin α =90o dhe puna e saj është 0,
ndersa perbersja tjeter e F sipas drejtimit pozitiv te zhvendosjes OX, Fx  e
cila kryen punën :
AF = FX d = F d cos = 30N x 10 m x 0,5 = 150 J
 Ndërsa puna e kryer nga forca e fërkimit F f është negative
AFf = Ff d cos  = Ff d cos 180o = 5N x 10 m x (-1)= -50J
b) Puna e kryer nga të gjitha forcat që veprojnë mbi kuti është shuma
algjebrike e punëve të kryera nga secila forcë :
A = AF + A G + A N + A Ff = 150J + 0 + 0 - 50 J = 100J
 Tema 2
Zgjidhje ushtrimesh dhe problemash

 Hapat për zgjidhjen e  Ushtrimi 1

ushtrimeve
• Lexojmë ushtrimin me
kujdes  Një djalë shtyn një arkë me
• Shkruajmë të dhënat dhe i forcë 200 N , për ta ngjitur
konvertojmë ato në SI në rrafshin e pjerrët. Lartësia
e ngjitjes është 3m ndërsa
• Vizatojmë figurën
gjatësia e rrafshit është 10m.
• Analizojmë nga ana fizike të
Pesha e arkës është 500N.
dhënat dhe tregojmë lidhjen
midis tyre
 a) Gjej punën e kryer nga
forca shtytëse që ushtron
• Shkruajmë formulat dhe
djali mbi arkën.
gjejmë madhësitë që
kërkohen
 Zgjidhja e ushtrimit 1
 Të dhënat :  Zgjidhja
F= 200N
d=10m
h= 3m
P =mg=500 N G=mg=500 N
a) AF = ?
 Figura
 Forca shtytëse vepron sipas
drejtimit të lëvizjes, atëherë puna
është
AF =F d = 200N *10m = 2000J
d h
 Zgjidhja e ushtrimit 2
 Ushtrimi 2
 Një automjet me masë 991.7 kg niset nga
prehja dhe pas 100m e ka shpejtësinë Figura
11m/s.Motori i makinës ushtron forcën
mesatare 800N ndërsa forca e fërkimit është
200 N.
 a)Gjej punën e kryer nga motori i makinës.
 b)Gjej punën e forcës së fërkimit.

 Të dhënat :
m= 991.7 kg
Zgjidhja
d=100m
a) Forca e motorit vepron sipas drejtimit të lëvizjes,
v0 = 0
pra puna :
v =11m/s
AFm= Fm *d= 800N* 100m=80 000 J
Fm = 800 N
Ff= 200 N
b)Forca e fërkimit pengon lëvizjen dhe ka kah të
a) AFm =?
kundërt me drejtimin e lëvizjes, pra puna e saj është
negative:
b) AFf = ?
AFf = - Ff *d= - 200N*100m=-20000 J