Shenime-Fizike1

1.Levizja me nje permase.

Zhvendosje- madhesi vektoriale-ndryshimi i pozicionit te pikes materiale ,x2-x1 ,
gjate intervalit te kohes t2-t1. Njesia matese: m

Shpejtesia lineare- madhesi fizike vektoriale e cila karakterizon shpejtesine e

⃗
𝒅𝒓
ndryshimit te zhvendosjes ne lidhje me kohen. Njesia matese: m/s ⃗𝒗 =
𝒅𝒕

∆𝑥
Shpejtesia e castit-Limiti drejt te cilit tenton raporti kur ∆𝑡 tenton drejt zeros.
∆𝑡
∆𝒙 𝒅𝒙
v= 𝐥𝐢𝐦 =
∆𝒕→𝟎 ∆𝒕 𝒅𝒕

Nxitimi linear(tangencial)-karakterizon ndryshimin e modulin e shpejtesise ne

⃗
𝒅𝒗
lidhje me kohen . Njesia matese: m/s2 . 𝒂
⃗ =
𝒅𝒕

∆𝑥
Nxitimi I castit- Limiti drejt te cilit tenton raporti ∆𝑡 kur ∆𝑡 tenton drejt zeros. v=
∆𝒗 𝒅𝒗
𝐥𝐢𝐦 =
∆𝒕→𝟎 ∆𝒕 𝒅𝒕
1
Levizja me nxitim konstant— 1.v=v0+at 2.vmes= (v0+v)
2
1 1
3. ∆x=vmest=2(v0+v)t 4. ∆x =v0t+ 2at2 5. V2=v02+2a∆x
 2.Levizja me 2 dhe 3 permasa Ax=3km
0
Bx=4km
cos60 =2km
Perbereset e vektorit
Ay=0 By=4km
sin600=3.46km

Perbereset e zhvendosjes
rezultante jane

Cx= Ax+ Bx=3km+2km=5km

Cy= Ay+
By=0+3.46km=3.46km

Vektori i zhvendosjes-- ⃗⃗⃗⃗ - ⃗⃗⃗⃗

∆𝑟=𝑟2 𝑟1 Vlera e
Zhvendosjes(t.Pitagores)
𝑟=x𝑖+y𝑗 → ∆𝑟=(x2-x1)𝑖+(y2-y1)𝑗 C2=Cx2+C y 2=52+3.462=36.97

Vektori I shpejtesise--- 𝑣 =∆𝑟/∆𝑡 C=6.1 km

𝑪𝒚
𝒕𝒈𝜽= 𝐂𝐱 =0.962 → 𝜽=34.70

Vektori I nxitimit ---- 𝑎=∆𝑣/∆𝑡

Levizja tejbartese-levizja ne te cilen therrmijat levizin me te njejten shpejtesi dhe

nxitim linear. Madhesite fizike qe e karakterizojne jane Zhvendosja Lineare
Shpejtesia Lineare dhe Nxitimi Linear.

• Nxjerrja e ekuacionit te levizjes tejbartese.

𝒅𝒙
1. Nisemi nga moduli I shpejtesise se castit v= 𝒅𝒕 → dx=v dt
2. Zevendesojme v me shpejtesine e nje levizje me nxitim konstant v=v0±at→
dx=(v0±at)dt
𝒙 𝒕
3. Integrojme ane per ane ∫𝒙𝟎 𝒅𝒙=∫𝟎 (𝐯𝟎 ± 𝐚𝐭)𝐝𝐭 ku x0-pozicioni fillestar dhe
x –pozicioni perfundimtar
4. Dhe marrim : x-x0= v0t±at2/2 → ∆x= v0t±at2/2
Renia e lire-levizje e kryer nga trupat nen ndikimin e forces se terheqjes se Tokes.

• Nxjerrja e ekuacionit te renies se lire.

𝒅𝒚
5. Nisemi nga moduli I shpejtesise se castit v= 𝒅𝒕 → dy=v dt
6. Zevendesojme v me shpejtesine e nje levizje me nxitim konstant v=v0±gt→
dx=(v0±gt)dt
𝒚 𝒕
7. Integrojme ane per ane ∫𝒚𝟎 𝒅𝒚=∫𝟎 (𝐯𝟎 ± 𝐚𝐭)𝐝𝐭 ku y0-pozicioni fillestar dhe
y –pozicioni perfundimtar
8. Dhe marrim : y-y0= v0t±gt2/2 → ∆y= v0t±gt2/2
3.Ligjet e Njutonit
Ligji1-Forca rezultante qe vepron mbi nje trup eshte shuma vektoriale e te gjithe
⃗ rez=∑ 𝑭
forcave qe veprojne mbi kete trup. 𝑭 ⃗

Ligji 2-Nxitimi I nje trupi eshte ne perpjestim te drejte me rezultanten e forcave te

jashtme qe veprojne mbi te dhe ne perpjestim te zhdrejte me masen e tij. ⃗𝑭rez=m𝒂 ⃗

Ligji 3- Forcat qe veprojne paraqiten gjithmone dy e nga dy;nqs trupi A vepron me

nje force mbi trupin B,atehere me te njejten force,por te kundert me te do te
veproje trupi B mbi trupin A. ⃗𝑭a=-𝑭⃗a

Parimi I inercise(Ligji1)-Nje trup do te qendroje ne prehje ose do te vazhdoje

levizjen nqs rezultantja e forcave te jashtme eshte zero.

Sistem inercial-Nje system referimi ku Lgji1 I Njutonit eshte I vlefshem

Sistem jo inercial-Sistem referimi ku Ligji 1 iNjutonit nuk eshte I vlefshem. (sistem I

lidhur me siperfaqen e tokes(ne lidhje me qendren e tokes))

Forca-Veprim qe ushtrohet mbi nje trup duke e bere ate te shformohet apo te
ndryshoje levizjen e tij. Njesia Matese- N(Njuton)

Karakteri vektorial I nje force:Per te percaktuar nje force duhen njohur 1-Pika e
Zbatimit 2-Kahu, 3-Suporti 4-Moduli

Masa-veti e brendshme e nje trupi e cila mat rezistencen qe ai I paraqet

ndryshimit te shpejtesise. Njesia Matese-Kg(Kilograme)

Raporti I dy masave- Nqs mbi nje trup me mase m1 vepron forca F duke I dhene
atij nje nxitim a1 atehere F=m1a1 dhe nqs mbi nje trup me mase m2 vepron e njejta
force F duke I shkaktuar atij nje nxitim a 2 atehere F=m2a2 . Duke I bashkuar keto 2
barazime kemi: F= m1a1= m2a2 nga ku m2/m1=a1/a2

Forca e rendeses-Forca me te cilen Toka terheq trupat drejt vetes. ⃗𝑮

⃗ =m𝒈
⃗⃗
Pesha-Forca me te cilet trupi, si rrjedhim i forces se rendeses, meshon mbi
mbeshtetese. ⃗𝑷
⃗ =m𝒈
⃗⃗ (g-nxitimi I renies se lire g=91.8 N)
Veprimi mbi mbeshtetese-Ne rastin kur trupi mbeshtetet mbi nje siperfaqe trupi peson
⃗ e cila quhet force kunderveprimi.
veprimin e nje force 𝑁

⃗𝑵 ⃗⃗ =0
⃗ +𝑮 → N-G=0 → N=G
Perbereset

Px=P sin𝜽=mg sin𝜽 Py=P cos𝜽=mg cos𝜽

∑ 𝑭x= mg sin𝜽 → ax= g sin𝜽
∑ 𝑭y= mg cos𝜽 → ay= g cos𝜽

Forcat qe ekzistojne ne natyre:

• Forca gravitacionale-ushtrohet ndermjet Tokes dhe trupave te tjere.

• Forca elektromagnetike-ushtrohet mbi thërrmija te ngarkuara elektrikisht
• Forca berthamore e forte(adronike)-ushtrohet midis grimcave elementare
qe perbejne berthamen e atomit(protonet,neutronet).
• Forca berthamore e dobet-ushtrohet midis grimcave te cilat jane te ndara ne
hapsire.

4.Ligjet e Njutonit 2
Force ferkimi-nqs rreshqasim nje trup mbi nje siperfaqe , trupi has rezistencen e nje
force 𝑓 ,e cila eshte ne kah te kundert me levizjen, kjo eshte forca e ferkimit.
1- Ferkim statik- ekuilibron forcen F qe shtrohet mbi trup kur ai eshte ne gjendje te
palevizshme.
fs max=𝝁sF (𝝁s-koeficent I ferkimit statik)
2- Ferkim dinamik- kundershton levizjen kur trupi tenton te rreshqase.
Fd=𝝁dF (𝝁s-koeficent I ferkimit dinamik)
Forca e tensionit-Nqs nje litar eshte lidhur tek nje trup dhe e terheq kete te fundit
atehere themi qe litari e terheq trupin duke ushtruar mbi te nje force 𝑇⃗ ,e quajtur
force Tensioni.
Forca fictive-Force qe varen nga kendi I references çka do të thotë se ato shfaqen
për shkak të adaptimit të këndeve të referencës (psh forca centrifugale)

5.Puna dhe Energjia

Puna- madhesi fizike skalare.Themi qe nje force kryen pune mbi nje trup nqs
zhvendo piken e zbatimit te saj. A=Fcos𝜽∆𝒙 (Njesia matese J-Jaul)
Puna e kryer nga nje force e pandryshueshme- perkufizohet si e barabarte me
ndryshimin e energjise kinetike ne intervalin e kohes.
𝟏 𝟏
Aplot=∆Ek=𝟐mvp2-𝟐mvf2 ose A=Fx∆x

Puna e kryer nga nje force e ndryshueshme-perkufizohet si e barabarte me

siperfaqen e kufizuar nga kurba qe paraqet F x ne funksion te x per ate force.
𝑥2
A=∫𝑥1 𝐹 xdx

Fuqia-Puna e kryer ne njesi te kohes (Njesia matese W-Vat) Pmes=∆𝑨/∆𝒕

Energjia kinetike-Energjia qe zoteron nje pike material ne levizje, madhesi skalare
𝟏
e cila varet nga masa dhe shpejtesia e pikes materiale Ek=𝟐mv2

Nxjerrja e ekuacionit te Energjise Kinetike

1. Dime nga ligji 2 I Njutonit qe Fx=max
2. Ne rastin e nje levizje me nxitim konstant, largesia e pershkruar shprehet me ane
te shpejtesise fillestare dhe perfundimtare me ane te formules vp2=vf2+2ax∆x ku
vp-shpejtesi perfundimtare dhe vf-shpejtesi fillestare
3. Puna e plote e kryer 𝑨plot=𝑭 ⃗ x∆𝒙=max∆𝒙
1 1 1
4. Zevendesojme ax∆x me 2(vp2-vf2) dhe merret 𝑨plot=2mvp2- 2mvf2)
 1
5. Madhesia 2mv2 quhet energji kinetike

⃗ rezd𝒔
∆𝑨plot=𝑭 ⃗
Teorema e Energjise Kinetike-Puna e plote e kryer mbi nje pike material eshte e
𝟏 𝟏
barabarte me ndryshimin e energjise kinetike te saj. Aplot=∆Ek=𝟐mvp2-𝟐mvf2

Energji potenciale-Energjia qe zoteron nje trup ne lartesi

Nxjerrja e ekuacionit te Energjise Potenciale

1. dU=-𝑭⃗ d𝒔 ⃗ )=mg dy
⃗ =-(-mg𝒋)(dx𝒊+dy𝒋+dz𝒌
2. Integrojme ane per ane ∫ 𝐝𝐔 = ∫ 𝐦𝐠 𝐝𝐲
3. U=U0+mgy ku U0-vlera e Ep ne piken y=0
𝟏
Energjia potenciale elastike U=𝟐kx2

Forcat konservative-Quajme ate force , ne te cilen puna e kryer mbi nje pike
materiale eshte e pavarur nga rruga e ndjekur nga ajo pike materiale.(psh forca
gravitacionale, elektrostatike,elektrike,elektromagnetike ndermjet dy poleve
magnetike, elastike,ajo e ushtruar mbi nje suste)
𝑺𝟐
⃗ d𝒔
dA=𝑭 ⃗ =-dU → ∆U=U2-U1=-A=- ∫𝑺𝟏 ⃗𝑭d𝒔
⃗

Forcat jokonservative- Quajme ate force , puna e kryer e se ciles eshte e barabarte
me ndryshimin e energjise mekanike te plote te sistemit(forca e friksionit,
tensionit,e shtytjes dhe terheqjes,ferkimit) A=∆𝑾

Energjia mekanike-Shuma e energjise kinetike dhe energjise potenciale te sistemit

W=Ek+Ep Teorema e Energjise Kinetike te Pergjithesuar- Puna e kryer nga nje force
jo konservative eshte e barabarte me ndryshimin e energjise mekanike te plote te
sistemit. A=∆Ep1+∆Ep2 + ∆𝑬k= ∆𝑾

Parimi I ruajtjes se energjise- Ehyrese-Edalese=∆𝑬sistem

6.Sistemet e pikave material dhe Impulsi
Qendra e mases- MXqm=m1x1+m2x2 (M-masa e pergjithshme e sistemit)

Impulsi-madhesi vektoriale, per nje therrmije me mase m e cila leviz me shpejtesi

𝑣 , impulse I therrmijes paraqitet :⃗⃗⃗𝑝=m𝑣

Ligji I ruajtjes se impulsit-Nqs rezultantja e forcave te jashtme , qe veprojne mbi

nje system eshte zero, shpejtesia e qendres se mases se sistemit eshte konstante
dhe impulsi I pergjithshem I sistemit ruhet. 𝑃⃗=∑ m𝑣 i

Ligji I ruajtjes se impulsit-Impulsi I sistemit para goditjes eshte I barabarte me

impulsion e sistemit pas goditjes. m𝑣 1+ m𝑣 2= m𝑣 1’+ m𝑣 2’

Energjia kinetike e nje sistemi pikash materiale-shprehet si shume e energjise

kinetike te qendres se mases dhe energjise kinetike te levizjes se pikave material
ne lidhje me qendren e mases.

Lidhja impuls-force I nxjerre nga ligji 2 I Njutonit

Goditje elastike-goditja ndermjet therrmijave ku energjia fillestare eshte e
barabarte me energjine perfundimtare,shpejtesia relative e largimit pas goditjes
eshte e barabarte me shpejtesine relative para goditjes

Goditje joelastike-goditje nga e cila therrmijat pesojne shformime jo elastike te

cilat shoqerohen me nje ferkim te brendshem qe rrit energjine e brendshme te
tyre ne kurriz te zvogelimit te energjisse kinetike, e cila nuk ruhet me.
7.Levizja rrotulluese
Levizja rrotulluese-Levizja rrethore qe kryejne trupat (psh Toka rreth boshtit)

Zhvendosja kendore-quajme kendin d𝜃 qe eshte I njejte per te gjitha pikat

𝑑𝑠
materiale qe perbejne diskun. d𝜃= 𝑟 ku s-gjatesia e harkut dhe r –rrezja e tij.
2𝜋r
(PSH: nqs disku kryen nje rrotullim ds=2𝜋r→. d𝜃 = =2𝜋 rad=3600=1 rrotullim)
𝑟

⃗
𝑑𝜃
Shpejtesia kendore-shpejtesia e ndryshimit te kendit ndaj kohes. 𝜔
⃗ = 𝑑𝑡 = (rad/s)

Nxitimi kendor- shpejtesia e ndryshimit te shpejtesise kendore ndaj kohes

⃗⃗⃗
𝑑𝜔
𝛼= 𝑑𝑡 =(rad/s2)

Nxitimi qendersynues(normal)-Per nje pike materiale qe leviz me shpejtesi v ne

nje rreth me rreze R, I nenshtohet nje nxitimi te orientuar per nga qendra e rrethit
qe quhet nxitim normal. a= v2/r ku v=2𝜋r/t ose a=r ⃗𝝎 ⃗⃗ 2

Ekuacioni I levizjes rrotulluese: 𝜃=𝜃 0+ 𝜔0t+at2/2

𝒅𝜽 ⃗
1. Nisemi nga moduli I shpejtesise kendore ⃗𝝎 ⃗ = ⃗𝝎
⃗⃗ = → 𝒅𝜽 ⃗⃗ dt
𝒅𝒕
2. Zevendesojme shpejtesine e levizjes rrotulluese per levizjen me nxitim
kendor konstant𝝎= 𝝎0+at ne formulen e mesiperme → 𝒅𝜽 ⃗ =( ⃗𝝎
⃗⃗ 0+𝒂
⃗ t ) dt
𝜽
⃗ =∫𝒕( ⃗𝝎
3. Bejme integralin e dy aneve ∫𝜽𝟎 𝒅𝜽 ⃗⃗ 𝟎 + 𝐚
⃗ 𝐭 ) 𝐝𝐭
𝟎
4. Marrim ⃗𝜽-𝜽
⃗ 0= ⃗𝝎 ⃗ t2/2
⃗⃗ 0t+𝒂

Shpejtesi tangenciale(l.lineare)- shprehet me ane te shpejtesise kendore Vit=𝑟𝜔

⃗

Nxitim tanngecial(l.lineare) - shprehet me ane te nxitimit kendor a it=𝑟 𝛼

Kah force-Largesia ndermjet drejtezes se veprimit te forces dhe boshtit te

rrotullimit

Moment I forces- është tendenca e një force për të rrotulluar një objekt rreth nje
boshti ose mund ta perkufizojme edhe si produkti i madhesisë se forcës me krahun
⃗⃗ =F𝑟=m𝑟2𝛼
e saj. 𝑀
Moment I inercise- madhesi fizike e cila tregon masen e rezistences se nje trupi
me mase m ndaj ndryshimit te levizjes rrotulluese rreth nje boshti te dhene . Pra
me fjale te thjeshta tregon se me cfare rezistence rrotullohet nje trup.

⃗ 2= (kg*m2)
I=∑ 𝒎𝒓

Momenti I impulsit(moment kendor)-Ne rastin e nje pike material qe leviz duke

pershkruar nje rreth me rreze r dhe shpejtesi kendore 𝜔,moment I impulsit L I
lidhur me qendren e rrethit perkufizohet si prodhim I impulsit mv me rrezen r.
⃗𝑳=mv𝒓 ⃗ 2 ⃗𝝎
⃗ =m𝒓 ⃗⃗ = (kg*m2/s)
⃗⃗ =I ⃗𝝎
𝟏
⃗⃗ 2
Energjia kinetike e rrotullimit- Ek= I ⃗𝝎
𝟐
1 1
1. Ek=2mv2 ku v-shpejtesia tangenciale v=r𝜔
⃗ 2→ Ek=2 mr2 𝜔
⃗ 2
1
2. mr2=I → Ek=2 I 𝜔
⃗ 2

Ligji 2 I Njutonit- Momenti resultant I forcave te jashtme qe veprojne mbi nje

system eshte e barabarte me shpejtesine e ndryshimit te momentit te impulsit te
⃗⃗⃗
⃗⃗ rez=𝑰 𝒅𝝎
sistemit. ⃗𝑴 =I𝜶
𝒅𝒕

Ligji I ruajtjes se momentit te impulsit-Nqs moment resultant I forcave te jashtme

qe veprojne mbi nje sismtem eshte zero, atehere moment I plote I impulsit te
⃗
𝑑𝐿
sistemit qendron konstant. =0 → 𝐿 ⃗ = konstante
𝑑𝑡

Madhesia Levizja lineare Levizja rrotulluese

Zhvendosja ∆x ∆𝜃
Shpejtesia V=dx/dt 𝜔=d𝜃/dt
Nxitimi a=dv/dt 𝛼=d𝜔/dt
Ekuacion ∆x=vmes∆t ∆𝜃= 𝜔mes∆t
a-kostant v=v0+at 𝜔= 𝜔0+ 𝛼t
a-kostant vmes=1/2(v0+v) 𝜔mes=1/2(𝜔0+𝜔)
a-kostant X=x0+v0t+at2/2 𝜃= 𝜃0+ 𝜔0t+at2/2
a-kostant V2=v02+2a∆x ω2=ω02+2α∆θ
Impulsi P=mv L=I ω
Energjia kinetike Ek=1/2mv2 Ek=1/2I ω2
Fuqia P=Fv P=M ω
Ligji2 Njutonit Frez=ma M=I α
8.Fluidet
Fluidi-trup I cili ne dallim nga trupat e ngurte ,mund te rrjedhe.

Fluidi ideal: fluidi quhet ideal ne rastin kur mungojne forcat e ferkimit

Karakteristikat e fluidit ideal: Vijat e Rrymes(trajektoret qe ndjekin pikat e lengut) dhe

Tubi I Rrymes(vendosja ne menyre te rregullt te vijave te rrymes)

𝒎
Dendesia-sasia e materies ne njesine e vellimit 𝝆= 𝑽 (kg/m3)

Sforcimi-raport I forces me siperfaqen=F/S

Shformim-ndryshim relative I gjatesise se shufres =∆𝑙/𝑙

𝑠𝑓𝑜𝑟𝑐𝑖𝑚
Moduli I Jungut- E= 𝑠ℎ𝑓𝑜𝑟𝑚𝑖𝑚

Shtypja-Madhesi fizike skalare qe percakton forca e ushtruar pingul mbi njesine e

𝐹
siperfaqes p=𝑆 (Paskal)

Ligji hidrostatik-Ndryshimi I shtypjes ndermjet dy pikave te lengut te ndodhura ne

thellesi h1 dhe h2 nga siperfaqja e lengut. p2-p1=𝜌g(h2-h1) ku 𝜌-shtypja

𝑝 ∆𝑉/𝑉
Modul I ngjeshjes: K=- Moduli I ngjashmerise k=-
∆𝑉/𝑉 𝑝
Parimi I Paskalit- Shtypja e ushtruar ne nje leng te mbyllur ne nje ene,shkakton nje
ndryshim te njejte te shtypjes ne cdo pike te lengut dhe te faqeve te enes .
Parimi I Arkimedit-Nje trup I zhytur plotesisht apo pjeserisht ne nje fluid peson nje
shtytje te drejtuar vertikalisht lart,moduli I se ciles eshte I barabarte me forcen e
rendeses se fluidit te zhvendosur.

𝑝𝑒𝑠ℎ𝑎 𝑒 𝑡𝑟𝑢𝑝𝑖𝑡 𝑛𝑒 𝑎𝑗𝑒𝑟

Dendesia relative=ℎ𝑢𝑚𝑏𝑗𝑎 𝑒 𝑝𝑒𝑠ℎ𝑒𝑠 𝑠𝑒 𝑡𝑟𝑢𝑝𝑖𝑡 𝑡𝑒 𝑧ℎ𝑦𝑡𝑢𝑟 𝑛𝑒 𝑢𝑗𝑒

Prurja- është masa fizike që përdoret për matjen e sasisë së rrjedhesit në funksion
të kohës.
Ekuacioni I vijueshmerise- vlen per rrjedhje te qendrueshme ku shpejtesia ne cdo pike
nuk ndryshon me kalimin e kohes. Qv=Sv=konstante ose S1v1=S2v2

Ekuacioni I Bernulit
Efekti i Venturit-Nqs shpejtesia e nje fluidi rritet, shtypja e tij zvogelohet.(Psh
cezma, sa me e vogel siperfaqja e prerjes terthore, aq me e madhe shpejtesia e
rrjedhesit, dhe me rritjen e shpejtesise , zvogelohet shtypja).
9.Temperatura dhe gazet
Temperatura- mat energjine kinetike te brendshme molekulare te trupit.

Veti termometrike- nje veti fizike qe ndryshon me temperaturen.

Kontakt termik-kur trupat jane ne bashkeveprim me njeri tjetrin.

Ekuiliber termik- vetite termike te dy trupave nuk ndryshojne kur vihen ne kontakt
te drejtperdrejte me njeri tjetrin.

Parimi Zero I Termodinamikes-nese dy trupa jane ne ekuiliber termik me nje te

trete, ata jane ne ekuiliber termik dhe ndermjet tyre.

Shkalla Celsius

Shkalla Fahrenhait:

Shkalla Kelvin(Temperatura Absolute)

Bymimi termik

Gazi ideal-quajme ate gaz qe ploteson 3 kritere:

1. Forcat e bashkeveprimit midis molekulave merren te paperfillshme.

2. Goditjet midis molekulave te gazit dhe molekulave te gazit ne faqet e enes
jane plotesisht elastike.
3. Vellimi qe ze gazi ne krahasim me vellimin e enes qe ai mbush eshte I
paperfillshem.
Ekuacioni I pergjithshem I gazit- pV=nRT

1. Per sasi te vogla gazi kemi pV=CT ku C eshte nje konstante pjestueshmerie
qe varet nga sasia e gazit. C=kN
2. →pV=NkT ku k-quhet konstante e Bolcmanit qe ka te njejten vlere per cdo
lloj gazi.
3. Per n mole substance, numri I molekulave eshte: N=nNA dhe barazimi merr
trajten pV=nNAkT=nRT

Temperatura absolute shpreh energjine kinetike mesatare te molekulave te tij.

Ligji I Boil-Mariotit- pV=konstant

Teoria kinetike e gazeve- model mikroskopik ku shtypja e nje gazi eshte rezultant I
goditjeve te molekulave te tij ne faqet e enes.

Ekuacioni I Van der Valsit

10.Nxehtesia , Parimi 1 i Termodinamikes
Nxehtesia- Nxehtësia është një formë e energjisë që transmetohet nga një trup në
tjetrin në saje të ndryshimit të temperaturave.

Kapacitet termik-Sasia e energjisë termike Q, e nevojshme për ngritjen e

temperaturës së një lënde, Q = C T= m c  T =(kalori)

Kapacitet termik specific- kapaciteti termik I njesise se mases c=C/m

Energji e brendshme: Shuma e energjive te te gjithe molekulave te lendes

Nxehtesia e fshehte e shkrirjes- sasia e nxehtesise se nevojshme per shkrirjen e

nje lende me mase m,pa ndryshimin e temperatures. Q=mLsh

Nxehtesia e fshehte e avullimit- sasia e nxehtesise se nevojshme per avullimin e

nje lende me mase m,pa ndryshimin e temperatures. Q=mL a

Ndryshimi i gjendjes agregate- Ndryshimi I gjendjes se lendes,psh ngurtësimi

(kalimi nga gjendja e lëngët në të ngurtë); avullimi(kalimi nga gjendja e lëndët në
atë të gaztë) dhe sublimimi(kalimi nga gjendja e ngurtë në atë të gaztë).

Trasmetimi i nxehtësisë-Nxehtësia transmetohet, apo përhapet, nga njëra pikë në

tjetrën, nëpërmjet tre proçesesh:

1. Përcjellshmëria- nxehtesia transmetohet nepermjet bashkeveprimit

atomeve/molekulave.
2. Konveksioni - nxehtesia transmetohet nepermjet transportit te mases(psh
kur ngrrohet ajri,zgjerohet dhe ngjitet lart)
3. Rrezatimi- trupat rrezatojne dhe thithin energji ne formen e rrezatimit
elektromagnetik.

Ne rastin e percjellshmerise dhe konveksionit

Ligji I Stefan- Bolzmanit-Sasia eenergjise termike e emetuar nga njetrup ne njesine
e kohes eshte ne perpjestim te drejte me siperfaqen e trupit dhe temperaturen
absolute ne fuqi te katert. P= e 𝝈 S T4

Parimi I Pare I Termodinamikes- Sasia e pergjithshme e nxehtesise se dhene nje

sistemi,eshte e barabarte me shumen e ndryshimit te energjise se brendshme te
sistemit dhe punen e kryer nga sistemi. Q=∆U+A

• Proces izobarik- shtypje konstante

• Proces izotermik-Temperature konstante
• Proces izohorik-vellim konstant
Puna dhe diagrama pV për një gaz ideal:

Puna termodinamike eshte e barabarte me siperfaqen e kufizuar nga tre kurbat e

izoproceseve:
Përcaktimi i kapacitetit termik të një lënde jep informacion mbi energjinë e
brendëshme, e cila, nga ana e saj, jep informacion mbi strukturën e saj molekulare.

Teorema e shperndarjes se barabarte te energjise pohon: Ne nje lende ne

gjendjen e ekuilibrit cdo grade lirie I takon nje energji mesatare 1/2kT per cdo
molecule ose 1/2RT per cdo mol.

Proçes adiabatik: Një proçes në të cilin sistemi nuk merr dhe nuk jep nxehtësi nga
mjedisi i jashtëm.

Ekuacion i adiabatës:

Puna ne nje proces adiabatic-

11. Parimi 2 i Termodinamikes

Makinat termike
janë ato makina në të cilat bëhet shndërrimi i energjisë së brendshme që çlirohet
gjatë djegies së lëndës së djegshme, në forma të tjera energjie më të dobishme, si
energji mekanike apo elektrike. Makina të tillë punojnë në mënyrë ciklike për një k
ohë të gjatë
Qëllimi i një makine termike është të kthejë në punë pjesën më të madhe të
mundshme të nxehtësisë Q1 të thithur nga burimi i nxehtë.
Rendimenti η i një makine termike është raporti midis punës (A) se kryer dhe
nxehtësisë (Q1) që merr sistemi

Rendimenti i një motori, pavarësisht nga lënda

punuese, është gjithmonë më i vogël se një.
Parimi 2 I Termodinamikes formulimi Kelvin Plank:Eshte e pamundur qe nje
makine termike,gjate nje cikli te marre nxehtesi nga nje burim nxehtesie dh eta
shnderroje ate te gjithen ne pune.
Një makinë frigoriferike është në fakt një makinë termike me funksion të
anasjelltë: Puna që kryhet në këtë rast mbi sistemin shërben për të marrë
nxehtësinë nga një burim i ftohtë dhe per t’ia transmetuar atë një burimi të
ngrohtë.
Efekti frigorifer i një makine frigoriferike, matet me raportin Qf, /A, që quhet
koefiçienti i efektit frigorifer dhe shenohet me ε ε=Qf/A
Parimi i dyte i Termodinamikes,formulimi i Klausius Kleperonit :Është e
pamundur që një makinë frigoriferike të transferojë, gjatë një cikli, nxehtësi nga
një trup i ftohtë në një trup të ngohtë pa u kryer punë.

→Rendimenti Karno
Makina Karno:Asnje makinë tjetër termike që punon me dy burime nxehtesie, nuk
mund të këtë rendiment më të lartë sesa një makinë termike që punon me dy
burime nxehtesie me procese të kthyeshëm

Entropia- madhesi termodinamike e cila perkufizohet si funksion I gjendjes se

sistemit e cila mat shkallen e crregullise se sistemit.
𝒅𝑸𝒌𝒕𝒉
∆S=∫ 𝑻 ku Qkth-nxehtesia e sistemit te kthyeshem.
Parimi I Dyte I Termodinamikes per Entropine-Gjate nje procesi te kthyeshem,
ndryshimi I entropise se sistemit universal eshte zero.Gate nje procesi te
pakthyeshem, entropia e sistemit universal rritet. Per cfardo lloj procesi qe
kryhet,entropia e sistemit universal nuk zvogelohet kurre.