ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

 Σκοπός
 Σκοπός της ενότητας είναι η εισαγωγή σε εννοιες που σχετίζονται με
το άγχος των εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής
 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως εκπαιδευτικοί ειδικής
αγωγής
 Να κατονομάζουν τις αιτίες εργασιακού Άγχους
 Να αναγνωρίζουν την συμπτωματολογία του εργασιακού Άγχους
 Να αναλύουν τις συνέπειες του του εργασιακού Άγχους
 Να περιγράφουν τρόπους αντιμετώπισης του εργασιακού Άγχους
 Έννοιες κλειδιά
 Εργασιακό Άγχος
 Stress
 Επαγγελματική εξουθένωση
 Burnout
 Ο κύκλος του άγχους
ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΑΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ
 Άγχος
 Επαγγελματική εξουθένωση

 Συμπτωματολογία Άγχους

 Αιτίες εργασιακού άγχους

 Συνέπειες εργασιακού άγχους

 Τρόποι διαχείρισης του άγχους

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
 Σκοπός
• Σκοπός της ενότητας είναι η εισαγωγή σε εννοιες που σχετίζονται με το άγχος των
εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής
 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής
 Να κατονομάζουν τις αιτίες εργασιακού Άγχους
 Να αναγνωρίζουν την συμπτωματολογία του εργασιακού Άγχους
 Να αναλύουν τις συνέπειες του του εργασιακού Άγχους
 Να περιγράφουν τρόπους αντιμετώπισης του εργασιακού Άγχους
 Έννοιες κλειδιά
 Εργασιακό Άγχος
 Stress
 Επαγγελματική εξουθένωση
 Burnout
 Ο κύκλος του άγχους
ΑΓΧΟΣ
 «αντίδραση του σώματος σε κάθε υπερεπιβάρυνση που
αντιμετωπίζει…»
 «…είναι η ενεργοποίηση του οργανισμού ως αντίδραση
σε απαιτήσεις ή απειλές.» (Ηans Selye) “…το άγχος είναι
το αλάτι της ζωής…»
 «το στρες είναι το αποτέλεσμα της ενεργητικής
αλληλεπίδρασης του ατόμου με το περιβάλλον του κι ότι
μπορεί να έχει φυσιολογικές, ψυχολογικές και
κοινωνιολογικές παραμέτρους…» (Lazarus)
ΑΓΧΟΣ
 Όταν το άτομο αντιληφθεί ότι οι απαιτήσεις μιας
κατάστασης είναι δυσανάλογα μεγάλες με τις
δυνατότητές του, τότε ο οργανισμός αντιδρά (Sarafino,
1999).
 Βιομηχανικό στρες

 Εργασιακό στρες

 Εκπαιδευτικό στρες
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ
 Burnout κορεσμός κι εξάντληση από το
επάγγελμα (Freudenberger,1975).

 συναισθηματική εξάντληση
 αποπροσωποποίηση
 μειωμένη αίσθηση προσωπικών επιτευγμάτων
ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΓΧΟΣ
(KYRIAKOU, SUTCLIFFE,1978)
Βία

Απείθαρχοι Αδιαφορία
μαθητές μαθητών

Κακή σχέση
Δασκάλου Μέγεθος
Με τάξης
μαθητές
Εργασιακό
άγχος

Απρόσωπη Φόρτος
Διοίκηση εργασίας

Αναποτελε- Συγκεντρωτικά
σματική Μοντέλα
διοίκηση διοίκησης
ΔΙΑΦΟΡΕΣ STRESS ΚΑΙ BURNOUT
Stress Burnout
 Προσωρινή προσαρμοστική  Κατάρρευση ψυχική και
διαδικασία σωματική, με χρόνια
 Θετικό ή αρνητικό ανάλογα με την δυσλειτουργία στην
πρόσληψη του ατόμου εργασία
 Εμφάνιση σε κάθε είδους εργασία  Εμφάνιση συχνότερα σε
επαγγέλματα
κοινωνικών υπηρεσιών
κι ανθρωπιστικών
σχέσεων
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΓΧΟΥΣ
CLICK ΕΔΏ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΤΗΝ
ΕΡΩΤΗΣΗ

1. ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ
ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ
2. ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΓΙΑ
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ ΣΩΣΤΟ
Συμπτώματα ΛΑΘΟΣ
άγχους 3. ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ ΤΗΝ
ΧΑΜΗΛΗ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

Νοητικά Συμπεριφορικά Συναισθηματικά

αδυναμία συγκέντρωσης, απουσίες από την εργασία, κατάθλιψη,
αυξημένη λήθη, τα συχνά λάθη, ευερεθιστότητα,
αυξημένα σφάλματα, ατυχήματα, φόβος αποτυχίας,
αυξημένη ονειροπόληση, κατανάλωση ουσιών, χαμηλή αυτοπεποίθηση,
ασθενής κρίση, διαταραχές ύπνου, κλάμα, ένταση,
αδυναμία λογικής σκέψης, ανησυχία, αγωνία,
αναποφασιστικότητα κ.α. νευρικότητα  αυτοκτονικές τάσεις,
Αίτια (σύμφωνα με ένα σύνολο
ερευνών)
ENA BINTEO ME ΘΕΜΑ ΑΙΤΙΕΣ
Αφοσίωση ΑΓΧΟΥΣ
Στο
σχολείο

Ευθύνη
Συχνές
Κοινωνικού
μετακινήσεις
ρόλου

Μη ανταμοιβή
Της Έλλειψη
Καλής
Εργασιακό Κοινωνικού
απόδοσης Άγχος κύρους

Κακές σχέσεις
Ευαλωτότητα
Με
ατόμου
συναδέλφους
Αυτή η φωτογραφία από Άγνωστος συντάκτης με
άδεια χρήσης CC BY-NC
Αλληλεπίδραση
Ατόμου-
κατάστασης
ΑΙΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Έλλειψη
Οικονομικών
ΜΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΙΣ
πόρων ΑΙΤΙΕΣ
Χαμηλή
Πολλαπλές Αναγνώριση
αρμοδιότητες Από την
Πολιτεία

Συγκεντρωτισμός
Κοινωνικό κύρος
Ελληνικού
διευθυντή
συστήματος
Άγχος
Διευθυντών

Συγκρούσεις
Έλλειψη
Και
Υποστηρικτικών
Διαχείριση
δομών
κρίσεων

Έλλειψη
Κακές κτιριακές
Ανάληψης
καταστάσεις
πρωτοβουλιών
ΕΡΕΥΝΑ EU-OSHA ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ
ΑΓΧΟΥΣ- ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ
 Περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους
θεωρούν το εργασιακό άγχος σύνηθες φαινόμενο
στον χώρο εργασίας τους.
 Συνηθέστερες αιτίες: η αναδιοργάνωση της εργασίας
ή η εργασιακή ανασφάλεια (70% των ερωτηθέντων),
οι υπερωρίες ή ο υπερβολικός φόρτος εργασίας και ο
εκφοβισμός ή η παρενόχληση στην εργασία (περίπου
60% των ερωτηθέντων).
 Από την ίδια δημοσκόπηση προέκυψε ότι περίπου 4
στους 10 εργαζόμενους θεωρούν ότι η αντιμετώπιση
του άγχους δεν είναι αυτή που θα έπρεπε στον χώρο
εργασίας τους.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΑΓΧΟΥΣ
Α) ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ
Δυσκολία
Λήψης
Αποφάσεων

Επιβάρυνση
Θυμός
Σωματικής
Κούραση
Και
Ευερεθιστότητα
Ψυχικής υγείας

Μειωμένη Εργασιακό Κατανάλωση

Απόδοση άγχος Αλκοόλ, ουσιών

Κακές σχέσεις
Χαμηλή
Με
απόδοση
συναδέλφους

Χαμηλή
Αυτοεκτίμηση
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΑΓΧΟΥΣ
Β) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ-ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Μειωμένη
αποδοτικότητα

Αυξημένες
Μείωση
Απουσίες
Δέσμευσης
Προσωπικού
εργαζομένων
ΛΙΝΚ ΝΑΠΗΓΑΙΝΕΙ
ΚΑΠΟΥ

Εργασιακό
Άγχος
Αυξημένα Κακή ποιότητα
Παράπονα Προϊόντων,
πελατών υπηρεσιών

Αύξηση Μειωμένο
Συχνότητας Ηθικό
ατυχημάτων εργαζομένων
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Εργασιακό Χαμηλή
άγχος αυτοεκτίμηση
εργαζομένου
ΛΙΝΚ ΝΑΠΗΓΑΙΝΕΙ
ΚΑΠΟΥ

Χαμηλή
αποδοτικότητα
Κι
αποτελεσματικότητ
α
ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ ENA BINTEO ME ΘΕΜΑ ΤΡΟΠΟΙ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΓΧΟΥΣ

Εκτίμηση
Κινδύνων-
Παραγόντων
άγχους

Εκπαίδευση
Επανασχεδιασμός
στη διαχείριση
της
του
εργασίας
άγχους

Ανοιχτή
επικοινωνία
Σωστός Εργασιακό Μεταξύ
προγραμματισμός εργαζομένων
Άγχος και
διοίκησης

Αυτή η φωτογραφία από Άγνωστος συντάκτης με

άδεια χρήσης CC BY-NC

Ορθή διαχείριση Ρεαλιστικές

χρόνου προσδοκίες

Ανταμοιβή
καλής
απόδοσης
ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΓΧΟΥΣ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ)
 Προγραμματισμός και έγκαιρη τοποθέτηση του
διδακτικού δυναμικού
 Ανάλυση της εργασίας των καθηγητών και των στελεχών
της εκπαίδευσης
 Κατάρτιση οργανωμένου προγράμματος υποδοχής των
νέων εκπαιδευτικών
 Ύπαρξη σχολικού ψυχολόγου
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ
 Να γίνεται σωστά η διατύπωση των αντικειμενικών
σκοπών.
 Να γίνεται η σύνδεση των αντικειμενικών σκοπών με
τις δραστηριότητες.
 Να γίνεται κατανοητή από το προσωπικό η φιλοσοφία
της οργάνωσης και διοίκησης, καθώς επίσης κι οι
τρόποι επικοινωνίας.
 Να γίνεται συνεχής αξιολόγηση της προόδου του
προσωπικού.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
 Στις διεθνείς έρευνες των τελευταίων ετών, στο επίπεδο
του κλίματος της τάξης, έχει μετατοπιστεί το ενδιαφέρον
από το άγχος των μαθητών στο άγχος που βιώνουν οι
εκπαιδευτικοί. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει την άμεση
ανάγκη για μέριμνα της επαγγελματικής ικανοποίησης
των εκπαιδευτικών.
 Σε συστήματα αποκεντρωμένα, όπου ο επαγγελματισμός των
εκπαιδευτικών είναι μεγαλύτερος, όπως κι η συμμετοχή τους
στη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση των στόχων,
παρατηρείται μεγαλύτερη ικανοποίηση των εκπαιδευτικών από
το επάγγελμά τους.
« το άγχος είναι το αλάτι της ζωής… Το
άγχος μας ξυπνά και μας κάνει
ζωντανούς».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Αμαραντίδου, Σ. (2010). Επαγγελματική εξουθένωση και επαγγελματική ικανοποίηση
εκπαιδευτικών: Μια διαχρονική μελέτη (Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας).
Διαθέσιμο από τη βάση δεδομένων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (Κωδ. 31416).
 Troesch, L. M., & Bauer, C. E. (2017). Second career teachers: Job satisfaction, job stress,
and the role of self-efficacy. Teaching and Teacher Education, 67, 389-398.
 Αναστασιάδης, Π., Κωτσίδης Κ. (2017). Παιδαγωγικός Σχεδιασμός και Υλοποίηση Εξ
αποστάσεως προγράμματος επιμόρφωσης εκπαιδευτικών: Η Αξιοποίηση του web 2.0 στο
Σύγχρονο Σχολείο» με έμφαση στη συνεργασία και την δημιουργικότητα. Στο: 9 th International
Conference in Open & Distance Learning. Αθήνα.
 Srivastava, D. (2019). Advantages & Disadvantages of E-Education & E-Learning.
Journal Of Retail Marketing & Distribution Management, 2(3), 22-27.