REHIYON VIII.

SILANGANG BISAYA

START QUIT

EXIT PLAY
 PANGUNAHING IMPORMASYON
TUNGKOL SA SILANGANG KABISAYAHAN

LALAWIGAN KABISERA

LEYTE TACLOBAN

BILIRAN NAVAL

SAMAR CATBALOGAN

SILANGANG SAMAR BORONGAN

HILAGANG SAMAR CATARMAN

TIMOG LEYTE MAASIN

 PAGLALARAWAN NG REHIYON

1 NAPAPALIGIRAN NG TUBIG.

MABUNDOK AT MAY MALALIM NA LAMBAK AT DALAMPASIGAN

2 -ANG LEYTE AY MABUNDOK SAMANTALANG ANG SAMAR AY
MABUROL AT WALANG KAPATAGAN.
KLIMA
Malimit dalawin ng
bagyo dahil
sinasabing ito ay nasa
‘’Typhoon belt’’
 EKONOMIYA

AGRIKULTURA- Bigas, mais, niyog, tubo, saging

INDUSTRIYAL- Basket Weaving, Metal Craft, needle craft,
wood craft, shell craft, bamboo craft, ceramics, pottery.
- Pangunahing Pinagkukunan ng yaman o pinagkakakitaan ay
manufacturing, wholsesale, retail, at mga serbisyo. Ang pag
mimina, pangingisda at turismo ang nakakatulong din sa
kanilang ekonomiya.
- Tacloban ang sentro ng pamumuhunan, kalakalan at kaularan ng
rehiyon.
 WIKA

ABAKNON- sinasalita sa Caoul Island sa Hilagang Samar.

BAYBAYANON- sinasalita sa Baybay City sa Leyte.
ANG BOHOLANO- sinasalita sa Southern Leyte.
CEBUANO- sinasalita sa Biliran, Leyte, Southern Leyte,
Samar, Northern Samar, at Eastern Samar
KINABALIAN- sinasalita sa munisipalidad ng San Juan,
Southern Leyte
WARAY-WARAY- Sinasalita sa Biliran, Leyte, Southern
Leyte, , Samar, Northern Samar, at Eastern Samar
 KULTURA
SAYAW
TINIKLING- pambansang sayaw ng Pilipinas ay katutubong bayan na nagmula
sa rehiyon.
KURATSA- ang pinakapopular sa sayaw sa kultura sa mga warays, sumasayaw
sa pagdiriwang ng kapistahan at mga espesyal na pagtitipon. Ang Leyte
Kalipayan Dance Company, isang local na pangkat ng kultusa, ay gaganapin ang
matagumpay na pagtatanghal sa buong mundo.

MUSIKA
Ang Ibong Tikbubulan
Ang Niyog
Ang Irony nga tanan
Ha kan Inday
Ako an bata
 TULA

BALAC/AMORAL/ISMAYLING
ANG AKING DAMPA Tula ng pag-ibig sa pagitan ng
(1941) ILLUMINADO isang babae at isang lalaki.
LUCENTE Tumatalakay sa mga bagay na ukol
sa puso na kadalasan ay pakanta.

TITIGOHON- Maikling tula na

may na dalawang linya na
naglalarawan sa isang bagay sa
pamamagitan ng paghahambing o
metapora.
 BUGTONG

TIGO-TIGO – Maiksing tula na may 2

linya at naglalarawan sa isang bagay
sa pamamagitan ng paghahambing o
metapora.
 AWITING BAYAN

IRIGNOM – Isang bahagi ng IBONG TIKBUBULAN- Isinatitik

pagtitipon na nagbibigay ng at isinaayos nina Agustin Elamora
pagkakataon upang awitin o at Lenor Almeria
malikhain ng bagong awit.

ANG NIYOG- Awiting bayan na

isinatitik, (1982)

AWIT NG MAGTUTUBA AT ANG LUPANG TINUBUAN- Ni

Iluminado Lucente, (1940,1945)
KWENTONG BAYAN

“ANG KATAKSILAN NI
SINOGO”
(JOHN MAURICE MILLER)

“MANIK BUANGSI”
 MGA MANUNULAT NG SILANGANG KABISAYAAN

• FRANCISCO ALVARADO
- Madalas siyang tumula tungkol sa pag-ibig, kalikasan, pagmamahal sa bansa
at relihiyon.
- Ang kanyang mga tulang nagong popular ay;
Requiescant in Pace/Mapayapang Pagpapahinga (walang petsa)
Palu (1912)
Palo (walang petsa)
- Noong 1924, nanalo ng Unang Gantimpala ang kanyang tulang
Kadayunan/Walang Hanggan.
- Nagsulat din siya ng mga dula tulad ng:
An Liburan/Ang Eskuwela (1912)
La Receta de Quezon/Ang Reseta ni Quezon (1916)
Lolay (1922)
Lambong Han Himaya/Anino ng Tagumpay (1931).
ILLUMINADO LUCENTE
-Itinuturing siyang pinakaromantikong manunula at mandudula sa
Leyte at Samar.
- May ritmo at tugma sa kanyang mga tula at awit;
- Dinudumdom ko Ikaw/Naaalala kita (1906).
- Ayaw Na Ha Ak Panumdom/Ako’y Iyong Kalimutan Na (1909)
- Ang kanyang mga makabansang tula ay:
- Pagbangon, Pepe (1909)
- Ha Akon Tunang Natawhan/Sa Aking Lupang Tinubuan (1911)
- Bilang mandudula, nakasulat si Lucente ng mahigit tatlumpung dula
para sa mga Waray tungkol sa kahirapan, pag-iibigan, pagmamahal
sa bayan, kababaihang Biasaya, atbp.
- Ilan sa kanyang mga nababantog na dula;
• EDUARDO MAKABENTA
- Siya ay nagsimulang magsulat ng mga tulang Binisaya noong 1927.
- Ang kanyang unang tula ay pinamagatang, Pag- Usaan/Pag-iisa.
- Noong inagurasyon ng gobyernong Commonwealth, isinalin niya sa Waray
ang tulang Hosanna ni Jesus Balmori.
- Noong 1938, isinalin naman niya ang Ultimo Adios ni Rizal.

• RICARDO OCTAVIANO
- Ang kanyang mga kilalang tula ay:
- The Miraculous Holy Infant Jesus (1960; Ingles ang pamagat ngunit
nasa wikang Waray ang nilalaman)
- Bungto ha Dulag/Bayan ng Dulag (19630
- Salapi (1972)
- Nagsulat din siya ng mga dulang panradyo tulad ng ;
- Anak ng Napa-Manila/Anak na Napunta sa Maynila (1966)
- May puon nga Pinaurog/Ang Pinagpala.
• AGUSTIN EL O’MORA
- Nagsulat siya ng dalawang bolyum ng mga barso:
- Siday Han Kabataan/Mhga Bersong Pambata (1959)
- Ito ay isang koleksyon ng 176 tula tungkol sa paniniwala sa
Panginoong May Kapal, pagmamahal sa lupang tinubuan, masasarap
na pagkain, iba;t ibang hayop, sari-saring laro’t laruan, kalikasan,
wastong pagkilos sa bahay lipunan.
- Tanaman Han Mga Inop/Hardin ng mga Pangarap
- Ito naman ay binubuo ng 5,000 tula ay isinaayos ayon sa
sumusunod na klasipikasyon:
• NORBERTO ROMUALDEZ

- Itinayo niya ang Sanghiran San Binisaya/Sanggunian ng Binisaya.

- Tanyag siya para sa kanyang mga dula tulad ng;
- Anak Han Mararanggot/Anak na Manunuba (1926; unang itinanghal
sa Ateneo de Manila noong 5 Pebrero 1927).
- Isinalin niya sa wikang Waray ang;
• Doctrina Kristiyana/Patoron-an Han Mga Kristyanos (1910)

• CASIANO TRINCHERA
- Mahilig siyang magsulat tungkol sa pag-ibig
- Ang kanyang mga kilalang tula ay;
• An Lambung MO/Ang Iyong Anino (1907)
• Hain Ka?/Nasaan Ka? (1907)
• “Pagsumpa” (1907).
 • ESPIRIDION BRILLO
- Ang kanyang tulan, Ginadayaw Ko Ikaw/Pinupuri kita ay unang lumabas sa
Hinugpong, isang koleksyon ng panulaang Waray, noong 1910.
- Noong 1917, isinulat niya ang Hinumduman Hin Usa nga Amay/Pag-alala sa
Isang Ama at San-o Ka Bumaya/Bago ka Umalis.

• VICENTE I. DE VEYRA
- SI Vicente I. De Veyra ay nagsulat ng mga awit at kaalamang-bayan,
nangolekta ng mga kasabihan at bugtong, at naglathala ng mga tuntunin sa
wikang Waray.
- Noong 1920, itinuon niya ang kanyang pansin sa pangongolekta ng mga
awiting bayan at mga kasabihan sa Waray na lumabas noong 1922 kasama ang
mga Ambahan ha Balitaw ug Kurratsa.
 • JUAN RICACHO
- Isa siya sa mga masisikap na manunulat sa Waray. Isinulat niya ang Ha Kan
Mercedes/Para kay Mercedes noong 1907, Kahidlaw/Pangungulila noong 1910 at
Katapusan nga Pamimilet, ang kanyang sariling salin ng Ultimo Adios ni Rizal noong
1911

• CEFERINO MONTEJO
- Mas nakilala si Ceferino Montejo sa pagsusulat ng Ingles at siya ang
tinaguriang pinakamagaling na manunulat ng Leyte na may kontribudyon sa
panitikang Pilipino sa wikang Ingles. Nakapagsulat din naman siya ng ilang mga
tula sa Waray na nailathala sa ilang local ng pahayagan.
- Hindi sya tuladng ibang manunulat na kadalasang nagsusulat ng mga tula
tungkol sa pag-ibig. Nagsusulat siya tungkol sa kamatayan.
-Heimweh noong 1939 noong mamatay ang kanyang tiyuhin.
• FRANCISCO AURILLO
- Nang magsimulang marinig sa ere ang unang istasyon ng radio sa
Tacloban, ang DYLL, si Francisco Aurillo ang nagimg kaunaunahang
mamamahayag sa Waray, na dati ay isang manunulat sa dyaryo. Naging
isa siyang magaling na mamamahayag na hingaan ng lahat dahil sa
kanyang pambihirang galling sa wikang Waray.
- Dati ay nagging estudyante sa Illuminado Lucente at tinipon nya ang
lahat ng kanuilang aralin at mga tula noong nasa mataas na paaralan pa
siya. Noong 1942 nakapagsuat siya ng tula at ilan dito ay ang;
- Didal-Didal
- Disyimbre ika-30, 1986
• PEDRO SEPARA
- Isa si Pedro Separa sa mga kilalang manunuloat sa panitikang Waray. Isinulat
niya ang Talwas Ta nga Nasud/Ang Ating Bayang Malaya at An Puraw nga
Gatas/Ang Dalisay na Gatas noong 1958.
- Bukod pa sa Dadlagan han Kinabuhi” na kanyang isinulay noong 1965, nangolekta
din siya ng mga berso na tinipon niya sa isang bolyum na pinamagatang Mga
Siday/Mga tula.

• JAIME C. DE VEYRA
- Si Don Jaime C. De Veyra ay ipinanganak sa Tanauan, Leyte at nagging isang
tanyag na manunulat, kritiko, politico. At makabayang iskolar na napapabilang
sa listahan ng mga tanyag na Pilipino ng kanyang panahon tulad nina Cecilio
Apostol, Fernando at Leon, Ma. Guerrero, Jose at Rafael Palma, Mariano Ponce
at iba pa.
- Ilan sa kanyang mga naisulat au;
- Tandaya o Kandaya (1912)
- Filipinas y Filipinos (1934)
- Ang Konstitusyon ng Biak-na-Bato