PANAHON NG

AKTIBISMO
1970-1972

KALIGIRANG KASAYSAYAN
Iuulat ni:
Kristineanne Villanueva
 PANAHON NG AKTIBISMO (1970- 1972)
-Ang pagiging Malaya sa turing ng mga Pilipino ay
hindi maatim tanggapin ng ilang mga mamamayang
Filipino, lalo na ng mga kabataan.
-Sabi ng mga kabataan na di na “demokratiko” kundi
isa nang “ Gobyernong Kapitalista”.
- Sabi naman ng iba dapat ng palitan ng “sosyalismo”
o “kumonismo” ang bulok na pamamahala.
- Mga kabataan ang nanguna sa panahon na iyon,
marami ang mga naging miyembro ng Bagong Hubok ng
Bayan o “New People’s Army”, may mga naging “Burgis”
at meron naming natiling walang pakialam.
- Maraming mga kabataan ang mga naging aktibista
upang humingi ng pagbabago sa takbo ng pamahalaan.
-Sa panahong ito, mas naging matalim at mabalasik ang
panulat ng ilan sa mga kabataan.
 ANG BINHI NG AKTIBISMO
-Humantong sa pagkakadeklara ng Batas Militar (Martial
Law) noong 1972 ang binhi ng aktibismo.
-Masasabing monopolohiya ng ng Kabataang may init ng
dugong dumadaloy sa kanilang ugat ang dahilan ng
paghihimagsik laban sa makapangyayaring lakas ng
Pilipinas.

Ang kabataan ang pag-asa ng bayan

-Rizal
 PANAHON NG DUGUANG PLAKARD
-Sa “Panitikang Pilipino sa Kaunlaran ng Bayan” ni G.
Ponciano Pineda, dito pinatunayan ng Kabataang Pilipino na
hindi lamang pagyuko ng ulo at pag-ilag sa hangin ang
bumubuo ng kaniyang pagkalahi ay pagkabansa.
-Sa kabuuan, maraming kabataan ang nagbuwis ng buhay,
nagpamalas ng buong giting sa pagtatanggol ng Karapatan ng
masang Pilipino.
“Okay lang mabawian ng buhay, maipaglaban lamang ang
prinsipyo at ang tunay na Karapatan”
May sukdulan ang kaniyang pagtitimpi, Sumasabog
parang Taal, kung puno na sa ngitngit ang matimping
kalooban.
Dugo? Ano ang dugo ng isang tao kung ihahambing
sa Dugong ibinubo upang ikulay sa pula ng ating
bandila?
Buhay? Ano ang buhay kung itatapat sa habang
panahong hintuturong nakatundos sa mukha ng isang
duwag at di nagkakaroon ng paninindigan para sa
sarili at gayun din sa kasunod na salinlahi?
PANITIKAN SA PANAHON NG
AKTIBISMO

Iuulat ni:
Brian Tanique
 KALAGAYAN NG PANITIKAN SA PANAHON NG AKTIBISMO
-Ganap na nagging mapanghimagsikan ang akda
nuong panahong ito.
-Ang mga dating aristrokatang manunulat ay
nagkaroon ng kamulatang panlipunan.
-Tinalakay nila ang kabulikan ng Lipunan at pulitika.
-Rolando Tinio, Rogelio Mangahas, Efren Abueg, Rio
Alma, Clemente Bautista at iba pa.
 ANG PANULAANG PILIPINO SA PANAHON NG
AKTIBISMO
May tatlong katangian ang mga tula sa panahong ito.

1. Pagmamasid at pagsusuri sa kalagayan ng bayan

2. Pagsisiswalat ng mga katiwalaan at dayukdok na
pagpapasasa ng mga nanunungkulan
3. Tahasang masasabing labag sa kagandahang-asal na
panunungayaw at karahasan sa pananalita.
 Ilan sa mga Katipunan ng mga tula nuong panahon ng
aktibismo:

1. Mga A! ng Panahon- Alejandro Q. Perez

2. Kalikasan- Aniceto Silvestre
3. Mga Tula ng Bayan ko at Iba pa- V.G. Suarez
4. Sitsit sa Kuliglig- Rolando S. Tonio
5. Mga Gintong Kaisipan- Segundo Esguerra
 MGA DULA, MAIKLING KWENTO AT NOBELA SA
PANAHO NG AKTIBISMO
-Labis na naging mapangahas ang mga manunulat ng
dula, maikling kwento o maging ng nobela sa panahong
ito, hindi lamang sa paksa kundi maging sa usapan o
salitaan ng kanilang mga tauhan sa akda.
 ANG MGA PELIKULA AT KOMIKS

- Nagsimulang mapanood ang mga pelikulang

malalaswa na nakasisisra sa kaugaliang silangin- ang
tinatawag na mga Pelikulang Bomba
- Dumagsa din ang mga larawang ginuguhit na walang
saplot sa katawan.
 PANAHON NG
BAGONG LIPUNAN
1972-1981
KALIGIRANG KASAYSAYAN
Iuulat ni:
Angelica Mae Peria
 PANAHON NG BAONG LIPUNAN (1972-1981)
-Nagsimula ang Panahon ng Bagong Lipunan noong ika-
21 ng Setyembre, 1972.
-Nagpatuloy p a rin ang Gawad Carlos Palanca sa
pagbibigay ng patimpalak.
-Sa ikauunlad ng bayan ang naging karaniwang paksain
ng mga akda tulad ng Luntiang Rebolusyon (Green
Revolution), pagpaplano ng pamilya, wastong pagkain
(nutrition), "drug addiction,"polusyon, at iba pa.
-Pinagsikapan ng Bagong Lipunan na maputol ang mga
malalaswang babasahin, gayundin ang mga akdang
nagbibigay ng masamang impluwensiya sa moral ng mga
mamamayan.
-Ang lahat ng pahayagang pampaaralan ay pansamantalang
pinahinto, at maging ang mga samahang pampaaralan.
-Nagtatag ang Pamahalaang Militar ng bagong kagawaran na
tinawag na "Ministri ng Kabatirang Pangmadla“ upang siyang
mamahala at sumubaybay sa mga pahayagan, aklat, at mga
iba pang babasahing panlipunan.
-Muling ibinalik ng Unang Ginang Imelda Romualdez Marcos
sa pagpapanibagong-buhay ang ating mga sinaunang dula
tulad ng Senakulo, Sarsuela, Embayoka ng mga Muslim at iba
pa.
-Ipinatayo niya ang Cultural Center of the Philippines, Folk
Arts Theatre, at maging ang Metropolitan Theater upang
mapagtanghalan ng mga dulang Pilipino.
-Naging laganap ang awit sa wikang Filipino
-Ang mga lingguhang babasahin tulad ng Kislap, Liwayway,
at iba pa ay malaki ang naitulong sa pagpapaunlad ng
panitikan.
ANG PANULAANG
TAGALOG SA
BAGONG LIPUNAN
Iba’t Ibang Islogan ng Bagong Lipunan

1. “Tayo’y magbigayan at huwag

magsiksikan”
Iba’t Ibang Islogan ng Bagong Lipunan

2. “Tayo'y magtanim upang

mabuhay”
Iba’t Ibang Islogan ng Bagong Lipunan

3. “Ang pagsunod sa magulang tanda

ng anak na magalang”
Iba’t Ibang Islogan ng Bagong Lipunan

4. ”Tayo’y kumain ng gulay upang humaba ang iyong

buhay”.
Iba’t Ibang Islogan ng Bagong Lipunan

5. “Magplano ng pamilya nang ang buhay ay lumigaya

Iba’t Ibang Islogan ng Bagong Lipunan
Naging paksa din sa mga Islogan ay tulad
ng:
•
Pagkakaisa
•
Tiyaga
•
Pagpapahalaga sa Pambansang Kultura
•
Ugali
•
Kagandahan ng kapaligiran
 MGA MANUNULAT NA NAGSULAT NG TULA NOONG
PANAHONG ITO AY SINA:
Ponciano P.B Pineda

- Pinangunahan niya ang ilang

reporma sa Wikang Filipino, kabilang
ang modernisasyong alpabeto na
binubuo ng 28 titik noong 1987 at
ang pagtatatag ng 12 sentrong
panrehiyon ng wika sa buong
bansa
-Si Pineda ay nagwagi ng Don Carlos Palanca Memorial
Award para sa kaniyang mga akdang Ang Mangingisda (1958)
at Malalim ang Gabi (1954).

-Ginawaran din siya ng Varsitarian ng Parangal Hagbong

noong taong 2000 para sa kaniyang mga kontribusyon sa
pagpapaunlad ng wika at panitikang Filipino.

-Tinagurian din siya bilang “Ama ng Komisyon sa Wikang

Filipino”.
 MGA MANUNULAT NA NAGSULAT NG TULA NOONG
PANAHONG ITO AY SINA:
Aniceto Silvestre

- Ang tradisyon at modernismo ay

napagsalikop sa panulaan ni Anecito F.
Silvestre. Ito ay hindi lamang sa anyo at
pamamaraan, kung hindi sa paksa at
damdamin rin. Makata ng damdamin.
Ang kanyang tulang “ Filipinas” ay
ipinagwagi niya ng gantimpala sa tula sa
isang patimpalak na Surian ng Wikang
pambansa noong 1946
 MGA MANUNULAT NA NAGSULAT NG TULA NOONG
PANAHONG ITO AY SINA:
Jose Garcia Relevo
- Kinilalang Pambansang Alagad ng
Sining para sa Panitikan noong
1973. Isa siyang makata,
mangangatha, kritiko, at kabílang
sa unang henerasyon ng mga
Filipinong manunulat sa wikang
Ingles.
-Kilala sa sagisag panulat na Doveglion, nagpakilala si
Villa ng mga bagong pamamaraan sa pagtula.
Napatanyag ang tinaguriang tulang kuwit o mga
tulang ginagamitan ng bantas ng kuwit sa pagitan ng
bawat salita.
-Nakilala rin ang kaniyang mga tulang may reversed
consonance rime scheme. Ang mga pagbabagong ito ay
makikita sa mga aklat ng tula niyang
Have Come, Am Here (New York, 1942) at Volume Two(New
York, 1949)
 MGA MANUNULAT NA NAGSULAT NG TULA NOONG
PANAHONG ITO AY SINA:
Bienvenido A. Ramos
- Madidilim ang mga kuwento ni
Ramos, ngunit ang gayong pangyayari’y
nagkukubli lamang sa pagtatanggol ng
puri, pagbawi ng dangal, at pagbangon
mula sa pandurusta at kahirapanAng ilan
niyang mga gawa ay:
-Dalit sa Lahi (1999)
-Una ang huling pag-ibig (1999)
-Muntik nang maantala ang
Pasko (1998)
-Ang ibigin ka ay kasalanan
MGA MANUNULAT NA NAGSULAT NG TULA NOONG
PANAHONG ITO AY SINA:

Vicente Dimasalang
Cir Lopez Francisco
ANG AWITING
FILIPINO SA
BAGONG LIPUNAN
Bagong Lipunan
I. May bagong silang/ May bago nang buhay/
Bagong Bansa,bagong dangal/ Sa bagong lipunan
II. Nagbago ang lahat/ Tungo sa pag-unlad
at ating itanghal/ Bagong Lipunan
III. Ang gabi’y nagmaliw ng ganap
at lumipas na ang magdamag
madaling araw/ ay nagdiriwang
sa umagang daratal/
IV. Ngumiti ang pag-asa/
Sa umagang anong ganda
 ANG AWITING FILIPINO SA BAGONG LIPUNAN
-Noong 1975, nagbago ang takbo ng kasaysayan ng
awiting Pilipino, dahil sa pagsikat ng kantang “TL
ako sayo” ng pangkat Cinderella.
-Ito’y naging popular sa tawag na himig- Maynila.

-Maging si Rico J. Puno sa kanyang awiting “The

Way We Were”.
TL Ako Sa ‘Yo
I
Ewan ko ba kung bakit type kita Di ka naman guwapo
Kahit malabo ang pagpili ko TL ako sa ‘yo
Panay kantiyaw ng mga ng utol ko Dehins ka raw bagay
sa kagandahan ko ?
(Koro)
Ganyan liko-liko ang takbo ng isip ko? Sabi ng lolo may toyo ang
utak ko.
Sabi ng lola ay humanap ng iba May porma't
mayaman
TL wala naman
 The way we were by Rico J. Puno
Alaala, ng tayo'y mag-sweetheart pa
Namamasyal pa sa Luneta
Nang walang pera
So it's the laughter
We will remember
Whenever we remember
The way we were
Doo do do do do dooo
 ANG AWITING FILIPINO SA BAGONG LIPUNAN
-Ilang pang mangaawit na nadagdag ay sina,
Freddie Aguilar, Florante, Jose Marie Chan, at sina
Tito, Vic and Joey.
-Naging tanyag ang awitin ni Ka Freddie na Anak.
Sa katunayan ay nagkaroon pa ito ng salin sa
Hapon at iba pang wika.
[Verse 1]
Nung isilang ka sa mundong ito
Laking tuwa ng magulang mo
At ang kamay nila ang 'yong ilaw
At ang nanay at tatay mo'y
'Di malaman ang gagawin
Minamasdan pati pagtulog mo
At sa gabi'y napupuyat ang iyong nanay
Sa pagtimpla ng gatas mo
At sa umaga nama'y kalong ka ng
Iyong amang tuwang-tuwa sa'yo
 AKO’Y PINOY
Ako'y isang Pinoy sa puso't diwa Wikang pambansa ang gamit kong salita
Pinoy na isinilang sa ating bansa Bayan kong sinilangan
Ako'y hindi sanay sa wikang mga banyaga Hangad kong lagi ang kalayaan
Ako'y Pinoy na mayroong sariling wika
Ako'y isang Pinoy sa puso't diwa
Wikang pambansa ang gamit kong salita Pinoy na isinilang sa ating bansa
Bayan kong sinilangan Ako'y hindi sanay sa wikang mga banyaga
Hangad kong lagi ang kalayaan Ako'y Pinoy na mayroong sariling wika

Si Gat Jose Rizal nuo'y nagwika

Siya ay nagpangaral sa ating bansa
Ang hindi raw magmahal sa sariling wika
Ay higit pa ang amoy sa mabahong isda
 ANG DULA SA BAGONG LIPUNAN
-Nanguna sa pagpapanibagong buhay ng
ating sinaunang dula ang ating nagin Unang
Ginang Imelda Marcos.
-Binuhay niya ang Sarzuela ng mga Tagalog,
Senakulo, at Embyadoka ng mga Muslim.
Metropolitan Theatre
Folk Arts and Theater

Cultural Center of the

Philippines
MGA PAARALAN AT SAMAHAN
NA NAGTATANGHAL NG
NA-IIBANG DULA
Mindanao State University - Sining Kambayoka
Tales of Manuvu
Imee Marcos

"Santa J u a n a ng Koral" at
"The Diary of Anne Frank”
 Philippine Educati onal Theatre Associati on
(PETA)
- nina Cecile Guidote Alvarez at Lino Brocka
Repertory Philippines - nina Rebecca
Godines at Zenaida Amador
UP Repertory - ni Behn Cervantes
Teatro Filipino - ni Rolando Tinio
KALAGAYANG NG IBA’T IBANG
MULTIMEDIA SA PANAHON NG
BAGONG LIPUNAN
Iuulat ni:
Stephany May Sosa
 RADIO AT TELEBISYON
Naging pampalipas oras o libangang pakinggan ng mga
wala pang telebisyon.

Si Matar

Dahlia

Ito ang palad ko

Mr. Lonely at iba pa.
Mga Artistang Pilipino sa Radyo
-Augusto Victa
-Gene Palomo
-Mely Tagasa
-Lina Pusing
-Ester Chavez
-Luz Fernandezat iba
pa.
 Mga Palabas na Sumikat sa Telebisyon tulad ng:
-Gulong ng Palad
-Flor De Luna at
-Ana Liza

Mga Palabas na Kinagiliwan ng mga Kabataan

sa Panahon ng bagong lipunan at hangang sa
kasalukuyang panahon.
-Super Man at
-Tarzan
 ANG PELIKULANG PILIPINO
-Nagkaroon ng taunang Pista ng mga Pelikulang Pilipino sa panahong ito.
- Ginagawaran ng gantimpala at pagkilala ang nagwawaging mga pelikula at
artista.

1. Maynila… Sa mga Kuko ng Liwanag- sinulat ni Edgardo Reyes.

Isinapelikula sa direksyon ni Lino Brocka at sa pangunguna ni Bembol Roco.
2. Minsa’y Isang Gamu-gamo- ang pangunahing bituin dito ay si Nora Aunor.
3. Ganito Kami Noon … Paano Kayo Ngayon- pinangunahan nina Christopher
de Leon at Gloria Diaz.
4. Insiang- pinangunahan ni Hilda Coronel.
5. Aguila- pinangunahan nina Fernando Poe Jr., Jay Ilagan, at Christopher
de Leon.
Ang mga Pahayagan, Komiks, Magasin at iba pang
babasahin
-Sa panahong ito ng Bagong Lipunan, nagbihis ng
panibagong anyo ang nilalaman ng mga pahayagan. Ang
mga balitang dati’y naglalahad ng karahasan tulad ng
patayan, nakawan, panggagahasa, at iba pa ay napalitan ng
mga balitang pang-kaunlaran, pang ekonomiko, disiplina,
pangkultura, turismo, at iba.
Narito ang mga sumusunod na
pahayan:

1. People’s Journal
2. Times Journal
3. Bulletin Today
4. Pilipino Express
5. Balita
6. Evening Express
7. Evening Post
MAGASIN- Sadyang nakahiligan nang basahin
ng mga mamamayang Pilipino ang magasing
Liwayway simula pa noong 1922.

Bukod sa Liwayway, ang ilan pang magasing

mababasa nang panahong ito ay ang:
1. Kislap
2. Bulaklak
3. Extra Hot
4. Jingle Sensation
KOMIKS- Bukod sa mga magasin, para
namang mga kabuteng nagsisulpot ang mga
komiks na siyang kinagiliwang basahin ng
marami.
Kabilang dito ang mga sumusunod:
1. Pilipino
2. Extra
3. Love Life
4. Hiwaga
5. Klasik
6. Espesyal
Sa kabuuang tanaw, masasabing ang sangay
ng Panitikang Pilipino na nanaluktok sa
Bagong Lipunan ay ang mga sanaysay, awit,
mga talumpati at tula.
Walang pinag-iba ang mga maikling kwento
nang panahong ito sa mga naisulat noong
bago magkaroon ng aktibismo, gayun din
naman ang nobela at dula.
MARAMING SALAMAT
SA INYONG
PAKIKINIG!