KALIGIRANG KASAYSAYAN

1. Nagsimula ang Panahon ng Bagong Lipunan noong ika-21 ng Setyembre, 1972.

– idineklara ni Marcos ang Proclamation No. 1081 o ang Batas Militar (Martial Law).
Matapos ipalabas ang proklamasyon, agad na ipinaaresto ang mga katunggali ni Fredie
sa pulitika, at mga palimbagan ng mga dyaryo. Hinigpit ang seguridad nagtupad ang
curfew sa buong kapuluan. 
Idineklara ang Martial Law dahil sa assassination plot laban kay dating Defence
Secretary/Minister Juan Ponce Enrile, paglakas ng pwersa ng mga kumonistang grupo at
pamahalaan at patulog na kaguluhan sanhi ng mga demonstrasyon laban sa pamahalaan
at ang pagpapasabog sa Plaza Miranda. Hangad ng Martial Law na iligtas ang republika
mula sa mga masasamang elemento at bumuo ng Bagong Lipunan.

2. Nagpatuloy pa rin ang Gawad Carlos Palanca sa pagbibigay ng patimpalak.

- Halos tungkol sa ikauunlad ng bayan ang naging karaniwang paksain ng mga akda tulad
ng Luntiang Rebolusyon (Green Revolution), pagpaplano ng pamilya, wastong pagkain
(nutrition), “drug addiction,” polusyon, at iba pa.
3. Pinagsikapan ng Bagong Lipunan na maputol ang mga malalaswang babasahin
-gayundin ang mga akdang nagbibigay ng masamang impluwensiya sa moral ng mga
mamamayan. Ang lahat ng pahayagang pampaaralan ay pansamantalang pinahinto, at
maging ang mga samahang pampaaralan.
4. Nagtatag ang Pamahalaang Militar ng bagong kagawaran na tinawag na “Ministri ng
Kabatirang Pangmadla”
-upang siyang mamahala at sumubaybay sa mga pahayagan, aklat, at mga iba pang
babasahing panlipunan.
5. Muling ibinalik ng Unang Ginang Imelda Romualdez Marcos sa pagpapanibagong-buhay
ang ating mga sinaunang dula tulad ng Senakulo, Sarsuela, Embayoka ng mga Muslim at
iba pa.
6. Ipinatayo niya ang Cultural Center of the Philippines, Folk Arts Theatre, at maging ang
Metropolitan Theater ay muli rin niyang ipinagawa upang mapagtanghalan ng mga
dulang Pilipino.
7. Naging laganap din ang pag-aawit noon sa wikang Pilipino. Maging ang mga ipinadadala
sa ibang bansa ay awiting Pilipino rin ang inaawit. -Ang mga lingguhang babasahin tulad
ng Kislap, Liwayway, at iba pa ay malakiang naitulong sa pagpapaunlad ng panitikan.
Naging lagusan ito ng manunulat upang mailathala ang kanilang mga akda.
8. Tahasang masasabi na naging maningning ang Panitikang Filipino sa panahong ito.

ANG PANULAANG TAGALOG SA PANAHON NG BAGONG LIPUNAN

Ilang buwan ang nakalipas pagkatapos ideklara ang Batas Militar, ang mga sumusunod
ang naging “Islogan” ng Bagong Lipunan ay nabasa at narinign ng mga mamamayan: 1.
“Sa ikauunlad ng bayan Disiplina ang kailangan.” 2. “Tayo’y kumain ng gulay Upang
humaba ang buhay.”
9. 6. 3. “Magplano ng pamilya Nang ang buhay ay lumigaya.” 4. “Ang pagsunod sa
magulang Tanda ng anak na magalang.” 5. “Tayo’y magtanim Upang mabuhay.” 6.
“Tayo’y magbigayan at huwag magsikisikan.”
10. Naging paksa rin ng tula ang pagkakaisa, tiyaga, pagpapahalaga sa pamnasang kultura,
ugali, kagandahan ng kapaligiran, at iba pa. -Kabilang sa mga nagsisulat ng tula nang
panahong ito sina Ponciano Pineda, ang kasalukuyang direktor ng SWP, Aniceto
Silvestre, Jose Garcia Relevo, Bienvenido ramos, Vicente Dimasalang, Cir Lopez
Francisico, Pelagio Sulit Cruz, at iba pa.
11. 8. AWITIN SA PANAHON NG BAGONG LIPUNAN -Noong 1975, nagbago ang takbo ng
kasaysayan ng awitinng Pilipino nang ang “TL Ako Sa Iyo” ay awitin ng pangkat
Cinderella. Ang awiting ito ay naging popular sa tawag na himig-Maynila. Binubuo ito ng
ilang “balbal” na Pilipino na may kakaibang kumpas kaya mabilis na tinanggap ng mga
tao. -Naging tanyag din si Rico J. Puno sa pag-awit ng himigMaynila tulad ng kanyang
“The Way We Were.” Kabilang din sina: Freddie Aguilar – Anak Florante – Ako’y Pinoy
Jose Mari Chan Tito, Vic at Joey
12. 9. DULA SA PANAHON NG BAGONG LIPUNAN -Nabuhay muli ang mga sinaunang dula
tulad ng Sarsuela ng mga Tagalog, Senakulo, at Embayoka ng mga Muslim na pawang
itinanghal sa ipinakumpuning Metropolitan Theater at ipinatayong Folk Arts Theater at
Cultural Center of the Philippines. Marami ring mga paaralan at samahan ang
nagtanghal ng naiibang dula. 1. Mindanao State University – Sining Kambayoka 2. PETA
– nins Cecile Guidote Alvarez at Lino Brocka 3. Repertory Philippines – nina Rebecca
Godines at Zenaida Amador 4. UP Repertory – ni Behn Cervantes 5. Teatro Filipino – ni
Rolando tinio
13. Itinanghal din ang “Tales of Manuvu” na isang makabago o istilong rock na operang
ballet at ` nakadagdag din sa dulaang Pilipino noong 1977. Ito’y tinampukan nina Celeste
Legazpi, Leah Navarro, Hajji Alejandro, Boy Camara, Anthony Castelo, Rey Dizon, Gina
Mariano, at iba pa. Sinulat ito ni Bienvenido Lumpera. -Si Imee Marcos na anak ng ating
ng Pangulo ng bansa ay isa ring artista ng dulaan sa kanyang pagkakaganap bilang
pangunahing papel sa “Santa Juana ng Koral” at “The Diary of Anne Frank.
14. ANG RADYO AT TELEBISYON -Ang radyo ay patuloy pa ring tinatangkilik nang panahong
ito. Ang kanyang dugtungang “Si Matar”, “Dahlia”, “Ito ang Palad Ko,” at “Mr. Lonely,”
at iba pa ang naging pampalipas oras o libangang pakinggan ng ating mga kabataan.
-Subalit di maikakaila na maraming artista sa radyo na lumipat sa telebisyon sa dahilang
mas malaki ang bayad ng pagganap sa telebisyon kaysa sa radyo. Ilan dito ay sina
Augusto Victa, Gene Palomo, Mely Tagasa, Lina Pusing, Ester Chavez, Luz Fernandez, at
iba pa.
15. Ang mga dula sa telebisyon nang panahong ito na labis na tinagkilik ng marami ay ang
Gulong ng Palad, Flor de Luna, Anna Liza at iba pa. -Ang “Superman” at “Tarzan” ay
kinagiliwan ng mga bata nang panahong ito.
16. ANG PELIKULANG PILIPINO -Nagkaroon ng Pista ng mga Pelikulang Pilipino sa panahong
ito. Sa ganitong kapistahan ay pawang mga pelikulang Pilipino ang ipinalalabas sa mga
sinehan sa Metro Manila. Ginagawaran ng gantimpala at pagkilala ang nagwawaging
mga pelikula at artista. -Nagsilabas sa panahong ito ng Bagong Lipunan hanggang 1979
 ang mga pelikulang walang romansa o seks subalit tinangkilik dahil sa kakaibang
kayarian nito.
17. MGA PELIKULA: 1. “Maynila…Sa mga Kuko ng Liwanag” – sinulat ni Edgardo Reyes.
Isinapelikula sa direksyon ni Lino Brocka sa pangunguna ni Bembol Roco. 2. “Minsa’y
Isang Gamu-gamo” – ang pangunahing bituin dito ay si Nora Aunor. 3. “Ganito Kami
Noon…Paano Kayo Ngayon” – pinangunahan nina Christopher de Leon at Gloria Diaz. 4.
“Insiang” – pinangunahan ni Hilda Coronel 5. “Aguila”- pinangunahan ni Fernando Poe
Jr., Jay Ilagan, at Christopher de Leon.
18. Ngunit hindi pa rin napahindian nang panahong ito ang mga pelikulang nahihinggil sa
seks na kinagiliwan ng mga tao. Mula sa mga inangkat na pelikula sa ibang bansa na
natutungkol dito at maging ang mga pelikulang Pilipino ay ito ang naging kasangkapan
ng mga prodyuser sa pagkita ng salapi mula sa takilya.
19. ANG PAHAYAGAN, KOMIKS, MAGASIN, AT IBA PANG BABASAHIN -Sa panahong ito ng
Bagong Lipunan, nagbihis ng panibagong anyo ang nilalaman ng mga pahayagan. Ang
mga balitang dati’y naglalahad ng karahasan tulad ng patayan, nakawan, panggagahasa,
at iba ay napalitan ng mag balitang pangkaunlaran, pangekonomiko, disiplina,
pangkultura, turismo at iba pa. Maga Pahayagan: 1. Bulletin Today 5. Pilipino Express 2.
Times Journal 6. Phil Daily Express 3. Peolple’s Journal 7. Evening Express 4. Balita 8.
Evening Post
20. Sadyang nakahiligan nang basahin ng mga mamamayang Pilipino ang magasing
Liwayway simula noong 1922. Bukod sa Liwayway, ang ilan pang magasing mababasa
nang panahong ito ay ang: 1. Kislap 2. Bulaklak 3. Extra Hot 4. Jingle Sensation
21. Bukod sa mga magasin, para namang mga kabuteng nagsisulpot ang mga komiks na
siyang kinagigiliwang basahin ng marami. Kabilang dito ang mga sumusunod: 1. Pilipino
4. Klasik 2. Hiwaga 5. Espesyal 3. Love Life -Sa kabuuang tanaw, masasabing ang sangay
ng Panitikang Pilipino na nanaluktok sa Bagong Lipunan ay ang mga sanaysay, mga
talumpati at tula.

22. Pangkalahatang Pananaw sa Panitikan sa Panahon ng Bagong Lipunan • Sa kabuuan,

bagaman nagkaroon ng sensura sa mga paksaing maaring talakayin ang mga manunulat
sa Panahon ng Bagong Lipunan, nagpatuloy pa rin sa pag-unlad ang panitikan. Naging
mabunga ang panahong ito sa pagpukaw sa interes ng mga Pilipino sa mga bagay na
pangkalinangan na naipahayag sa uri ng mga dulang naitanghal, awitin at musikang
naisulat at mga pelikulang naipalabas.
23. Layong iligatas ang republika mula sa mga masasamang elemento katulad ng mga
komunista sa pamamagitan ng pagdedeklara ng Batas Militar. Imbes na humina at
mawala ang mga komunista, lalong lumakas at dumami ang kanilang mga miyembro,
nag-alab sila laban sa rehimeng Marcos. Mas tumindi ang giyera sa pagitan ng gobyerno
at mga komunista kaya maraming inosente ang namatay sa salpukan ng dalawa. Ang
mga mamamahayag ay napagbintangan na sila’y kasapi ng grupong Communist Party of
the Philippines at New People’s Army kaya marami ang kaso ng Extrajudicial killings sa
panahon ng panunungkulan ni Macoy. Maski ang mga ordinaryong tao ay
 napagbintangan kaya ang iba sa kanila ay sinaktan, pinatay at pinahiya sa harap ng
mamamayang takot at mabilis maniwala samga sabi ng gobyerno
24. Hangad ni Marcos na baguhin ang lipunan sa pamamagitan ng Batas Militar. Nabago nga
niay ang lupunan dahil sa takot ng mga Pilipino sa kanya. Malaki ang pinagbago ng
kalagayang pangkabuhayan at pangkalinisan –nawala ang mga basura sa daan at ang
paligid ng mga tahanan ay nagging malinis at napanatiling malinis ng mag tao na rin.
Nabawasan ang mga pasugalang ipinagbabawal lalo na sa mga pangunahing lungsod ng
Maynila. Nagkaroon nga kapayapaan at katahimikan sa mga pook ng paaran na dati
rati’y may ligalig at karahasan. 
25. Napapaloob ang mga programa at reporma ng pamahalaan sa salitang “PLEDGES” na
ang ibig sabihin ay Peace and Order (Kapayapaan at Kaayusan); Land Reform (Reporma
sa Lupa); Economic Development (Kaunlaran saKabuhayan); Development of Moral
Values Government Reforms (Mga pagbabago sa Pamahalaan); Educational Reforms
(Mga Pagbabago sa Sistema sa Edukasyon); Social Services (Serbisyong Panlipunan).
26. Itinuturing na maganda ang reporma ngunit ang pepormang naipangako ay hanggang
papel lamang. Kung may pagbabago ay nangyari lamang sa unang taon ng Bagong
Lipunan. Ang kanyang bagong lipunan ay nabalot ng takot at pangamba dahil sa isang
utos niya lang, dapat sumunod at maniwala ang lahat o ipapapatay sila. Hatid niya ang
bagong Pilipinas na puno ng karahasan at patayan
27. Ika-21 ng Septyembre 1972