BÀI 1

ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ

LÃNH ĐẠO ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN
( 1930 – 1945 )
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
1. Bối cảnh lịch sử
1.1. Thế giới
1.1.2. Sự chuyển biến của CNTB sang giai đoạn ĐQCN
- CNTB đã chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai
đoạn độc quyền, đế quốc chủ nghĩa. Chúng đã xâm lược, biến
hàng trăm quốc gia dân tộc trở thành thuộc địa của chúng. Vấn
đề dân tộc trở thành vấn đề quốc tế lớn.
- Mâu thuẫn giữa các dân tộc bị áp bức với CN đế quốc ngày
càng gay gắt. Phong trào đấu tranh chống CNĐQ diễn ra nhiều
nơi trên thế giới
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

1.1.2. Thắng lợi của cách mạng Tháng 10 Nga và sự ra đời của
Quốc tế cộng sản (3-1919- Quốc tế 3)
+ Cách mạng Tháng 10 Nga mở ra cho nhân loại con đường hiện
thực để giải phóng người lao động thoát khỏi ách áp bức, bóc lột,
cổ vũ nhân dân các nước trong đó có nhân dân Việt Nam đứng lên
đấu tranh giành quyền sống.
+ Là điểm đến và nơi hội tụ các nhà yêu nước và cách mạng thế
giới. Nước Nga Xô Viết và quốc tế Cộng sản là nơi đào tạo, huấn
luyện nhiều chiến sĩ cách mạng cho các dân tộc. Đây là nhân tố tác
động lớn đến sự ra đời của Đảng cộng sản Việt nam.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

1.2. Việt Nam

- Ngày 1-9-1858: Tấn công xâm lược Việt Nam tại Đà Nẵng
nhưng thất bại. Sau đó chuyển sang tấn công thôn tính 3 tỉnh
miền Đông rồi miền Tây. Đến cuối những năm 60 của thế kỷ
XIX thôn tính xong Nam Kỳ.
- Năm 1873: Đánh chiếm Bắc Kỳ và thành Hà Nội lần 1 và
năm 1882 lần 2
- Năm 1883: Triều đình nhà Nguyễn ký Hàng ước Hác –
măng và năm 1884: ký Hiệp định Pa-tơ-nốt chấp nhận sự đô
hộ của thực dân Pháp trên toàn cõi Việt Nam .
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

- Đặc điểm chủ yếu của chính sách cai trị của thực dân Pháp
+ Về kinh tế: thi hành chính sách kinh tế rất bảo thủ
+ Về chính trị: Chế độ cai trị trực tiếp rất tàn bạo
+ Về văn hoá - xã hội: Chính sách ngu dân triệt để
- Chính sách cai trị bảo thủ và tàn bạo đã tác động lớn đến xã
hội Việt Nam dẫn đến những thay đổi sâu sắc trong xã hội Việt
Nam lúc này:
Thứ nhất: Làm cho tính chất xã hội Việt Nam thay đổi từ xã
hội phong kiến độc lập sang xã hội thuộc địa nửa phong kiến
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Thứ hai: Các mâu thuẫn cơ bản và chủ yếu trong xã hội cũng thay
đổi. Xã hội Việt Nam lúc này có 2 mâu thuẫn cơ bản:
+ Mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với đế quốc Pháp xâm lược.
Đây là mâu thuẫn chủ yếu và gay gắt nhất.
+ Mâu thuẫn giữa nhân dân ta (chủ yếu là nông dân) với giai cấp
địa chủ phong kiến.
- Việc nhận thức đúng các mâu thuẫn này giúp giai cấp lãnh đạo
CM xác định rõ các yêu cầu của xã hội Việt Nam để đề ra được
nhiệm cần thiết nhằm giải quyết các mâu thuẫn này, thúc đẩy xã
hội phát triển
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
Thứ ba: Kết cấu giai cấp thay đổi. Có 5 giai cấp cơ bản:
+ Giai cấp địa chủ - phong kiến, phân hoá làm 3 hạng: đại, trung
và tiểu địa chủ.
+ Giai- cấp- nông dân: có mâu thuẫn gay gắt với ĐQ và PK. Họ
chiếm số đông trong dân cư.
+ Giai cấp công nhân: Tuy ra đời ở một nước thuộc địa, kém phát
triển nhưng họ vẫn có những đặc điểm của giai cấp công nhân
quốc tế, và là lực lượng chính trị tiên tiến nhất của xã hội Việt
Nam lúc này.
+ Giai cấp tư sản chia làm 2 bộ phận: Tư sản mại bản và tư sản
dân tộc.
+ Tầng lớp tiểu tư sản: Nhạy bén về thời cuộc (nhất là trí thức)
song hay hoang mang dao động về tư tưởng
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Xã hội Việt Nam muốn phát triển thì phải giải quyết cho được 2
mâu thuẫn đồng thời là hai yêu cầu, nhiệm vụ hết sức quan trọng
này. Đây là vấn đề rất lớn mà các phong trào yêu nước ở Việt Nam
cuối TK XIX đầu thế kỷ XX tập trung giải quyết, song do không
có đường lối đúng nên thất bại. Điều này đã dẫn đến cuộc khủng
hoảng sâu sắc về đường lối cứu nước ở Việt Nam. Lịch sử đặt ra
cho những người con yêu nước một thách thức nặng nề và rất khó
khăn. Trong bối cảnh đó chúng ta càng thấy vai trò và công lao to
lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong
việc giải quyết thách thức này.
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

1.2.3. Phong trào yêu nước theo khuynh hướng phong kiến và Tư
sản
- Phong trào Cần vương (theo hệ tư tưởng phong kiến)
+ Người khởi xướng: Tôn Thất Thuyết và Vua Hàm Nghi
+ Diễn ra từ 1885 đến 1895 với nhiều cuộc khởi nghĩa lớn như:
Hương Khê, Ba Đình, Bãi Sậy...
+ Do phải đối đầu với kẻ thù mới rất mạnh và sự hạn chế trong tổ
chức và giai cấp lãnh đạo nên cuối cùng phong trào đã bị thực
dân Pháp dìm trong bể máu.
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
- Phong trào Đông du: Do Phan Bội Châu để xướng và lãnh
đạo, diễn ra từ 1906-1908
Mục đích chủ yếu: Đưa thanh niên sang Nhật đào tạo để chuẩn
bị lực lượng đánh Pháp. Tuy nhiên do sự cấu kết giữa Pháp và
Nhật nên chính phủ Nhật đã trục xuất các nhà cách mạng Việt
Nam khỏi nước Nhật. Phong trào thất bại.
- Phong trào Duy Tân: Do Phan Chu Trinh lãnh đạo
Mục đích: giành độc lập bằng con đường cải cách.
Phương pháp tiến hành: Dựa vào Pháp đế cải cách với phương
châm: Nâng cao dân trí, chấn hưng dân khí, cải cách dân sinh.
Thực dân Pháp tiến hành đàn áp, giải tán phong trào. Phong
trào thất bại.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
- Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục:
Do Lương Văn Can, Nguyễn Quyền tổ chức
Nội dung chủ yếu: truyền bá chữ quốc ngữ, tiến hành cải cách
giáo dục, cải cách xã hội.
Thực dân pháp đã ra lệnh đóng cửa các trường học, bắt giam
các nhà lãnh đạo Phong trào tan rã.
- Khởi nghĩaYên Bái của Việt Nam Quốc dân Đảng
Người tổ chức và lãnh đạo: Nguyễn Thái Học và tổ chức chính
trị theo hệ tư tưởng Tư sản: Việt Nam quốc dân Đảng. Tổ chức
này hành động theo tư tưởng "tam dân" của Tôn Trung Sơn
(Trung quốc). Họ đã tiến hành khởi nghĩa vũ trang ở Yên Bái
và một số nơi khác với phương châm: không thành công cũng
thành nhân.
Bị thực dân Pháp đàn áp dã man và phong trào đã thất bại.
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Như vậy phong trào đấu tranh theo ý thức hệ phong kiến và tư
sản diễn ra dưới nhiều hình thức đã thất bại. Thất bại của con
đường cứu nước theo khuynh hướng chính trị phong kiến và Tư
sản đã dẫn đến sự khủng hoảng sâu sắc về đường lối cứu nước ở
Việt Nam. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự thất bại này nhưng
nguyên nhân chủ yếu và quan trọng nhất là cách mạng Việt Nam
thiếu một giai cấp và một tổ chức chính trị tiên tiến lãnh đạo.
Nhiệm vụ quan trọng nhất của các nhà yêu nước Việt Nam lúc
này là phải tìm được con đường cứu nước đúng đắn, phải xây
dựng được một tổ chức chính trị tiên tiến đủ tầm để lãnh đạo cách
mạng.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
1.2.4. Phong trào công nhân
- Do sự áp bức bóc lột nặng nề, do chịu sự tác động của phong
trào yêu nước của nhân dân ta và chịu ảnh hưởng của cách mạng
thế giới, giai cấp công nhân Việt Nam đã sớm đứng lên đấu
tranh giành quyền sống. Tuy nhiên trước năm 1928 về cơ bản
phong trào công nhân vẫn tự phát.
- Sau phong trào «vô sản hóa» (1928) của hội VNCMTN, chủ
nghĩa Mác - Lê nin, lý luận cách mạng của Hồ Chí Minh được
truyền bá vào Việt Nam đã làm cho phong trào công nhân tiến
mau từ tự phát sang tự giác. Đến đầu năm 1930 đã kết hợp
nhuần nhuyễn với PT yêu nước và CN Mác - Lê nin.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

1.2.5. Vai trò của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc

- Sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam gắn liền với vai trò của
tập thể các chiến sĩ cách mạng Việt Nam mà người có công đầu
là lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc
- Lộ trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc
+ Ngày 5-6-1911: Ra đi tìm đường cứu nước
+ Tìm hiểu cách mạng Tư sản Mỹ (1776); Cách mạng Tư sản
Pháp (1789); nghiên cứu hệ thống thuộc địa của CNTB; tìm hiểu
chủ nghĩa Uyn-xơn… và rút ra kết luận về con đường cách mạng
tư sản: Tiếng là cộng hoà dân chủ nhưng kỳ thực trong nó tước
lục (tước đoạt) công nông, ngoài nó áp bức thuộc địa; Do đó
Người đã kiên quyết không đi theo con đường này.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

- Tìm hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin (trực tiếp là Đề cương về

dân tộc và thuộc địa của Lênin), tìm hiểu phong trào cách mạng
thế giới và cách mạng Tháng 10 Nga (1917), Nguyễn Ái Quốc
kết luận: Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con
đường nào khác con đường cách mạng vô sản.
- Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự phát triển của phong
trào công nhân, đối với sự ra đời của Đảng Cộng Sản Việt Nam
Việt Nam là rất to lớn. Điều này thể hiện:
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Thứ nhất: Tìm ra con đường cứu nước đúng đắn đó là con
đường cách mạng vô sản; tìm thấy hệ tư tưởng cách mạng khoa
học, để làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động
của Đảng đó là CN Mác Lê Nin. Truyền bá CN Mác- Lê nin
vào Việt Nam. Điều nay góp phần quyết định giải quyết được
cuộc khủng hoảng về đường lối cứu nước ở Việt Nam trong
những năm đầu thế kỷ 20
Thứ hai: Chuẩn bị về mọi mặt cho sự ra đời của Đảng Cộng Sản
Việt Nam
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

- Về chính trị tư tưởng:

+ Viết các sách báo tố cáo tội ác man rợ của bọn đế quốc thực
dân qua đó thức tỉnh các tầng lớp nhân dân đứng lên đấu tranh.
+ Giới thiệu phổ biến, tuyên truyền những nội dung cơ bản của
chủ nghĩa Mác Lê Nin, nội dung con đường và phương pháp cách
mạng Việt Nam cho các chiến sĩ yêu nước và nhân dân Việt Nam
- Về tổ chức nhân sự:
+ Thành lập tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên (6-
1925) để tập hợp các chiến sĩ yêu nước Việt Nam
+ Tổ chức huấn luyện, đào tạo hàng trăm chiến sĩ cách mạng.
Đây là những "hạt giống đỏ" là nguồn nhân lực đầu tiên vô cùng
quí báu cho sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Thứ 3: Chủ động triệu tập và trực tiếp chỉ đạo hội nghị Hợp nhất
thành lập Đảng cộng sản Việt Nam (3-2-1930) và đạt kết quả tốt đẹp.
Thứ 4: Soạn thảo Chính cương vắn tắt, Sách lược văn tắt, Chương
trình tóm tắt của Đảng.
Đây là bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên, hết sức đúng đắn của Đảng
CSVN. Nhờ vậy ngay tư khi ra đời Đảng đã có đường lối cách mạng
rất đúng đắn, sáng tạo để lãnh đạo dân tộc và cách mạng Việt Nam đi
đến thắng lợi.
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
2. Hội nghị thành lập Đảng và Cương lĩnh chính trị đầu tiên của
Đảng
2.1. Bối cảnh và nội dung hội nghị thành lập Đảng.
- Sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng Việt Nam sau
khi chủ nghĩa Mác Lê Nin, tư tưởng Nguyễn Ái Quốc HCM được
truyền bá vào Việt Nam thông qua nhiều con đường, đặc biệt thông
qua phong trào "vô sản hoá" của hội Việt Nam cách mạng thanh niên
(1928). Điều này đã dẫn đến sự ra đời của 3 tổ chức cộng sản:
+ Đông Dương Cộng Sản Đảng (6-1929)
+ An Nam Cộng Sản Đảng (8-1929)
+ Đông Dương Cộng sản Liên Đoàn (9-1929)
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

- 3 tổ chức cộng sản đã nối tiếp nhau ra đời ở Việt Nam chứng
tỏ việc thành lập Đảng Cộng Sản là nhu cầu bức thiết của cách
mạng Việt Nam. Tuy nhiên việc cùng tồn tại 3 tổ chức cộng
sản trong một nước đã vi phạm nguyên tắc thống nhất trong
việc tổ chức Đảng cộng sản của chủ nghĩa Mác - Lê Nin, và
ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của cách mạng Việt
Nam. Vì vậy cần phải nhanh chóng hợp nhất lại thành một
chính Đảng Cộng sản duy nhất. Đó là yêu cầu cấp bách của
cách mạng Việt Nam.
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

- Được sự uỷ nhiệm của Quốc tế cộng sản và với sự chủ động

tích cực của mình, Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập và chủ trì hội
nghị Hợp nhất, thành lập Đảng CSVN, từ ngày 3-7/2-1930 tại
Hương cảng (Trung quốc) và đã thành công tốt đẹp. Hội nghị
quyết định:
+ Đặt tên Đảng là Đảng cộng sản Việt Nam
+ Thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt chương
trình tóm tắt của Đảng. Đây là bản Cương lính chính trị đầu tiên
của Đảng
+ Đề ra kế hoạch hợp nhất các tổ chức cộng sản trong cả nước
+ Thành lập Ban chấp hành Trung ương lâm thời
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI
VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

2.2. Nội dung cơ bản Cương lính chính trị đầu tiên của
Đảng
- Gồm các văn kiện: Chính cương vắn tắt của Đảng, Sách lược
vắn tắt của Đảng, chương trình tóm tắt của Đảng
- Nội dung chủ yếu của Cương lĩnh:
+ Phương hướng chiến lược của cách mạng là: "Làm tư sản
dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội
cộng sản"
+ Nhiệm vụ chủ yếu của cách mạng trong cách mạng tư sản
dân quyền và thổ địa cách mạng:
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Về phương diện xã hội: dân chúng được tự do tổ chức…

Về kinh tế: Tịch thu toàn bộ các sản nghiệp lớn của bọn đế
quốc giao cho chính phủ công, nông, binh.
Tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc làm của công và chia cho
dân cày nghèo
Mở mang công nghiệp và nông nghiệp
Miễn thuế cho dân cày nghèo
Thi hành luật ngày làm tám giờ
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

+ Về lực lượng cách mạng

Đảng chủ trương tập hợp đại bộ phận giai cấp công nhân, nông
dân và dựa vào hạng dân cày nghèo để lãnh đạo nông dân làm
cách mạng ruộng đất.
Lôi kéo tiểu tư sản, tri thức, trung nông.... đi vào phe vô sản.
Đối với phú nông, trung, tiểu địa chủ và tư sản An Nam thì phải
tranh thủ, ít ra làm cho họ đứng trung lập. Bộ phận nào đã đặt ra
mặt phản cách mạng phải đánh đổ
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

+ Phương pháp cách mạng

+ Lãnh đạo cách mạng: giai cấp công nhân thông qua Đảng
Cộng Sản.
Đảng phải thu phục được đại bộ phận giai cấp mình phải làm
cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng.
+ Quan hệ với phong trào cách mạng thế giới
Xác định cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng
thế giới
Phải đoàn kết với những dân tộc bị áp bức và quần chúng vô sản
trên thế giới nhất là với vô sản Pháp
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN

Nội dung cơ bản của Cương lĩnh đã giải đáp đúng yêu cầu khách
quan của XH Việt Nam dưới chế độ thuộc địa nửa phong kiến,
giải quyết đúng hai mâu thuẫn cơ bản, trong xã hội. Cương lĩnh
đã vạch rõ những mục tiêu của cách mạng, chỉ đúng kẻ thù, xác
định đúng lực lượng cách mạng; bộ tham mưu lãnh đạo cuộc
đấu tranh giải phóng dân tộc và giai cấp. Cương lĩnh đã có
những nhận thức đúng đắn về những vấn đề chiến lược, liên
quan đến sự thành bại của cách mạng mà các nhà yêu nước
trước đây chưa thể nào đạt tới.
Tuy nhiên do điều kiện lịch sử, Cương lĩnh phải ở dạng, vắn tắt"
nên nhiều vấn đề chưa được giải thích cụ thể., thấu đáo
 I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ
3. CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
3. Ý nghĩa lịch sử của việc thành lập Đảng Cộng sản Việt
Nam
- Chấm dứt sự khủng hoảng bế tắc về đường lối cứu nước, cách
mạng Việt Nam trở thành một bộ phận của cách mạng thế giới
- Ba yếu tố thành lập Đảng
- Sự trưởng thành của giai cấp công nhân Việt Nam về mọi mặt,
đủ sức lãnh đạo cách mạng nước ta
- Giá trị của Cương lĩnh chính trị 2/1930
- Khẳng định con đường cách mạng vô sản