PENGAJIAN AM

SEMESTER 1

TOPIK 5:

DEMOKRASI & PILIHAN RAYA

AMALAN DEMOKRASI DI MALAYSIA
• Malaysia mengamalkan sistem demokrasi berparlimen.
• Kerajaan dipilih oleh rakyat dalam pilihan raya umum.
• wakil-wakil yg dipilih oleh rakyat itu pula boleh terdiri daripada
anggota parti politik yang berlainan atau calon bebas, iaitu calon
yang tidak mewakili mana-mana parti politik.
• Parti politik yang memenangi majoriti mudah bilangan kerusi
dalam pilihan raya umum akan berkuasa untuk membentuk
kerajaan.
• oleh itu, sistem demokrasi berteraskan konsep “kerajaan rakyat,
oleh rakyat dan untuk rakyat”
 PILIHAN RAYA UMUM

• Mengikut PP, PRU diadakan sekali dalam tempoh lima

tahun.
• Namun demikian, PRU boleh diadakan lebih awal
daripada tempoh lima tahun itu jika Parlimen dibubarkan
oleh YDPA atau Dewan Undangan Negeri dibubarkan oleh
Raja atau YDPN lebih awal daripada tempohnya.
• PRU dijalankan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya.
• PRU terbahagi kpd pilihanraya kawasan Parlimen dan
pilihan raya kawasan Dewan Undangan Negeri.
 PERBEZAAN ANTARA PILIHAN RAYA KAWASAN
PARLIMEN DENGAN PILIHAN RAYA KAWASAN DUN

• setiap negeri di Malaysia terbahagi kepada kawasan

Parlimen dan kawasan DUN.
• dalam sesebuah kawasan Parlimen pula, terdapat
beberapa buah kawasan DUN.
• calon yang bertanding di kawasan Parlimen akan dipilih
untuk menjadi ahli dewan Rakyat.
• calon yang bertanding di kawasan DUN akan dipilih untuk
menjadi ADUN.
• hal ini bererti bahawa setiap pengundi dlm sesebuah
kawasan pilihan raya akan diberi dua keping kertas
undi: sekeping untuk mengundi ahli Dewan Rakyat
dan sekeping lagi utk mengundi ADUN.
• akan tetapi, untuk Wilayah Persekutuan Kuala
Lumpur, Labuan dan Putrajaya, terdapat kawasan
Parlimen sahaja. oleh itu, pengundi akan memilih ahli
Dewan Rakyat sahaja.
CONTOH KERTAS UNDI
 PERBEZAAN ANTARA PRU DAN PRK
PRU
• Melibatkan semua kawasan
Parlimen dan DUN di seluruh
negara
• diadakan apabila Parlimen dan
DUN terbubar secara automatik
apabila cukup tempoh 5 tahun,
atau
• Parlimen dibubarkan lebih awal
oleh YDPA dan DUN dibubarkan
lebih awal oleh Raja @ YDPN
PRK
• melibatkan sesebuah kawasan
Parlimen atau DUN
• diadakan apb belaku kekosongan luar
jangka; didapati hilang kelayakan @
meletakkan jawatan @ meninggal
dunia @dibatalkan kemenangannya
oleh mahkamah pilihan raya
• jika kekosongan luar jangka kerusi DR
atau DUN berlaku dlm 2 tahun
terakhir dpd tempoh 5 tahun DR atau
DUN, PRK tidak perlu diadakan.
• namun demikian, jika kekosongan luar jangka kerusi
DR atau DUN itu menyebabkan parti yg memerintah
kehilangan majoriti, Speaker DR atau Speaker DUN
akan meminta SPR untuk mengadakan PRK utk mengisi
kekosongan kerusi tersebut.
SISTEM PILIHAN RAYA DI
MALAYSIA
• Malaysia mengamalkan demokrasi berparlimen di samping
mengamalkan sistem Raja Berpelembagaan.
• Di peringkat negeri pula, Sultan atau Yang di-Pertua Negeri
merupakan Pemerintah Berpelembagaan bagi negeri-negeri
berkenaan.
• Mengikut Perlembagaan Persekutuan, tanggungjawab untuk
mengadakan pilihan raya untuk Dewan Rakyat dan Dewan
Undangan Negeri terletak pada Suruhanjaya Pilihan Raya.
 SURUHANJAYA PILIHAN RAYA

• Ditubuhkan di bawah Perkara 113 Fasal (1) PP untuk

memelihara, menyelia, dan mengekalkan proses
demokrasi negara melalui pilihan raya yang adil dan
saksama.
• SPR ialah badan yg bebas dpd kawalan politik
SURUHANJAYA PILIHAN RAYA (BAH 8
PP)
KEANGGOTAAN

• SPR dianggotai oleh seorang Pengerusi, seorang Timbalan

Pengerusi dan 5 org ahli.
• Anggota SPR dilantik oleh YDPA slps berunding dgn MRR.
• Seseorg anggota SPR memegang jawatan sehingga berumur 66
tahun.
• Apabila hilang kelayakan, pada bila-bila masa beliau mesti
meletakkan jawatannya melalui surat yg ditujukan kpd YDPA.
• Tidak boleh dipecat dpd jawatan kecuali atas syor tribunal yg
ditubuhkan.
• YDPA boleh memecat jawatan mana-mana anggota SPR jika
anggota tersebut:
• seseorang bankrap yg belum lepas;
• melibatkan diri dalam apa-apa jawatan atau pekerjaan
berbayar di luar tugas jawatannya
• ahli mana-mana satu Majlis Parlimen atau Dewan
Undangan Negeri

 saraan di bawah peruntukan Parlimen dan

dipertanggungjawabkan pada Kumpulan Wang
Disatukan
 Parlimen juga membuat peruntukan terma jawatan
 FUNGSI UTAMA SPR
• Membuat kajian dan persempadanan semula bahagian
Pilihan Raya Parlimen dan Negeri tidak kurang 8 tahun dari
tarikh persempadanan semula yang terdahulu.
• menjalankan urusan pendaftaran pemilih dan semakan
daftar pemilih
• menjalankan pilihan raya umum untuk Dewan Rakyat dan
Dewan Undangan Negeri, dan menjalankan pilihan raya kecil
sekiranya berlaku kekosongan.
 PERSEMPADANAN SEMULA
BAHAGIAN-BAHAGIAN PILIHAN RAYA

• SPR bertanggungjawab utk mengkaji semula

sempadan bahagian-bahagian Pilihan Raya Parlimen
dan Negeri.
• syor awal persempadanan bahagian pilihan raya
hendaklah dimaklumkan kpd YDP Dewan Rakyat dan
PM dan dikehendaki menyiarkan dalam warta.
PERSEMPADANAN
DI NEGERI
SEMBILAN
 TUGAS-TUGAS SPR
• menentukan tarikh pilihan raya
• menjalankan PRU
• menjalankan PRK
• mendaftarkan pemilih baharu serta menyemak daftar
pemilih dan urusan ini dijalankan pada setiap tahun
• mendaftarkan dan memastikan calon-calon yang bertanding
memenuhi syarat-syarat kelayakan yg ditetapkan
• melantik pegawai-pegawai utk menjalankan pilihan raya
 TUGAS-TUGAS SPR
• mengurus pengundian melalui pos
• mengisytiharkan pihak yg layak membentuk kerajaan slps
mengetahui keputusan pilihan raya
• mewartakan keputusan pilihan raya
• menyampaikan keputusan pilihan raya Parlimen kpd YDPA
dan DUN kpd raja @ YDPN
• menerima rayuan-rayuan tentang perjalanan sesuatu pilihan
raya
 TUGAS-TUGAS SPR
• memastikan setiap calon yg bertanding menyerahkan akaun
perbelanjaan kempennya dlm masa 31 hari selepas
keputusan pilihan raya diwartakan
• mengkaji hal-hal tentang persempadanan kawasan pilihan
raya sekurang-kurangnya sekali dalam 8-10 tahun (dilakukan
dgn majoriti 2/3 majlis Parlimen atau DUN)
 PENDAFTARAN PEMILIH
• seseorang pemilih itu mestilah mendaftar dgn SPR SEBELUM
dia boleh mengundi dalam pilihan raya bagi Dewan Rakyat
atau Dewan Undangan Negeri.
• seseorang itu layak utk mendaftar jika dia:
• warganegara Malaysia
• berumur tidak kurang dpd 18 tahun pd tarikh kelayakan
• seseorang penduduk di mana-mana bahagian pilihan
raya
• tidak hilang kelayakan
 Pendaftaran tukar
Pendaftaran Baru
bahagian pilihan raya
• Terdapat 2 jenis pendaftaran pemilih iaitu:
• Pendaftaran pemilih • Permohonan pemilih
buat pertama kali berdaftar untuk
mendaftarkan
alamat tempat
tinggalnya yang baru
Semakan daftar pemilih....
 HILANG KELAYAKAN PEMILIH
• Pada tarikh kelayakan, ditahan krn tidak siuman atau sedang
menjalani hukuman penjara
• sebelum tarikh kelayakan, telah didapati bersalah dan
dihukum mati atau penjara utk tempoh lebih 12 bulan dan
masih menjalani hukuman pd tarikh kelayakan
• telah didapati bersalah di bawah Akta Kesalahan Pilihan Raya
1954
• telah memperoleh kerakyatan asing
 KELAYAKAN CALON
Seseorang layak menjadi calon dlm mana-mana pilihan
raya:

 w/negara Malaysia yg bermastautin di negara ini

berumur tidak kurang dpd 18 tahun pd hari
penamaan calon
tinggal di negeri di mana dia akan betanding
 HILANG KELAYAKAN MENJADI
CALON
• Telah didapati atau diisytiharkan tidak siuman
• Didapati dan belum dilepaskan bankrap
• memegang jawatan berkepentingan “office of profit”
• gagal mengemukakan laporan perbelanjaan pilihan raya
• telah didapati bersalah oleh mahkamah di Malaysia dan
dijatuhi hukuman penjara utk tempoh tidak kurang dr 1
tahun atau denda tidak kurang dr RM2000 dan belum
mendapat pengampunan
• Telah mendapat kewarganegaraan asing
 TEMPOH PILIHAN RAYA

• pilihan raya utk DR dan DUN diadakan sekali di dalam tempoh

5 tahun kecuali jika dewan dibubarkan lebih awal.
• PRU diadakan dlm tempoh 60 hari di Semenanjung dan 90
hari di Sabah dan Sarawak slps tarikh pembubaran.
• Pilihan Raya Kecil juga diadakan dlm tempoh 60 hari dari
tarikh kekosongan, sama ada disebabkan kematian, peletakan
jawatan atau seseorang ahli DR itu hilang kelayakan.
• tarikh kekosongan kerusi akn ditetapkan oleh SPR.
 PROSES PILIHAN RAYA

PENGELUARAN WRIT
• Apb berlaku pembubaran Parlimen atau DUN atau terdapat
kekosongan luar jangka, SPR akn mengeluarkan writ iaitu surat
kuasa utk menjalankan pilihan raya kpd Pegawai Pengurus pilihan
raya.
• pd ms yg sama satu notis pilihan raya akn diwartakan. Notis
tersebut akn mengandungi tarikh penamaan dan pengundian yg
akn dijalankan.
 DEPOSIT CALON PILIHAN RAYA
• jumlah RM10,000 bg kerusi
Parlimen dan RM5,000 bg
kerusi DUN.
• calon akan hilang wang
deposit sekiranya gagal
memperoleh 1/8 dpd jumlah
undi yg diperoleh oleh
semua calon yg bertanding
di dalam sesuatu bahagian
pilihan raya berkenaan.
 PETISYEN PILIHAN RAYA
• Keputusan pilihan raya boleh dicabar di mahkamah.
• sesuatu petisyen boleh dibuat atas sebab ketidakpatuan
undang-undang dan peraturan pilihan raya
• petisyen hendaklah dikemukakan ke Mahkamah Tinggi dlm
masa 21 hari slps tarikh keputusan pilihan raya diwartakan.
• Keputusan Mahkamah Tinggi Pilihan Raya boleh dirayu ke
Mahkamah Persekutuan.
• Petisyen pilihan raya hanya boeh dibuat atas alasan-alasan
berikut:
• Sogokan, peras ugut atau sebarang salah laku yang boleh
menjejaskan pilihan raya.
• Ketidakpatuhan peruntukan undang-undang dan peraturan
pilihan raya.
• Perbuatan rasuah atau perbuatan menyalahi undang-undang
yang dilakukan oleh calon-calon atau ejen-ejennya.
• calon atau ejennya didapati tidak layak untuk menyertai pilihan
raya.
 PENYATA PERBELANJAAN PILIHAN
RAYA
• Perbelanjaan pilihan raya tidak boleh melebihi
RM200,000 bg Dewan Rakyat dan RM100,000 bg
Dewan Undangan Negeri.
• Laporan perbelanjaan mestilah dihantar kpd
Pengarah Pilihan Raya Negeri di dalam tempoh
31 hari slps tarikh keputusan pilihan raya
diwartakan.
 ELEMEN PENTING PILIHAN RAYA

• Bahagian pilihan raya

• pemilih/pengundi
• calon pilihan raya
• proses pilihan raya
 *****NOTA*****

• jika kekosongan berlaku 2 tahun SEBELUM

pembubaran DR / DUN, kekosongan tidak
boleh diisi kecualiutk membentuk majoriti.
• seseorang tidak boleh menjadi ahli DR/DUN
dlm tempoh 5 tahun dr tarikh hilang
kelayakan.
 PROSES PILIHAN RAYA
PENGELUARAN WRIT
• Apb berlaku pembubaran Parlimen atau DUN atau terdapat kekosongan
luar jangka, SPR akn mengeluarkan writ iaitu surat kuasa utk menjalankan
pilihan raya kpd Pegawai Pengurus pilihan raya.
• pd ms yg sama satu notis pilihan raya akn diwartakan. Notis tersebut akn
mengandungi tarikh penamaan dan pengundian yg akn dijalankan.
 PROSES PILIHAN RAYA

PENAMAAN CALON

• Pada hari penamaan calon ditetapkan, Pegawai Pengurus akn

menerima borang-borang penamaan dari calon, pencadang atau
penyokong atau ketiga-tiga sekali
• selain dr penyerahan borang,deposit juga perlu diserahkan.
• Borang Akaun Berkanun. Borang ini perlu dimatikan setem
di Pejabat Duti Setem.
• Kertas2 penamaan yg diterima akn dipamerkan dr jam 10pg
hingga 11pg utk diteliti dan dibuat bantahan oleh calon dan
pemilih terdaftar di kawasan berkenaan.
• Apabila selesai urusan tersebut, Pegawai Pengurus akn
mengisytiharkan calon2 yg layak bertanding
 PROSES PILIHAN RAYA

KEMPEN PILIHAN RAYA

• Slps sahaja urusan penamaan calon selesai, calon-calon atau wakilnya

bolehlah memulakan urusan kempen yg terdiri dpd pemasangan poster,
ceramah-ceramah, pengedaran risalah dan kempen dari rumah ke rumah.
• aktiviti kempen ini perlu dihentikan pada jam 12.00 tgh malam sebelum
hari mengundi
• utk tujuan kempen, calon2 dikehendaki membayar
deposit bahan kempen sebanyak RM5,000 bg pilihan
raya Parlimen dan RM3,000 bg pilihan raya DUN.
• begitu juga pemasangan poster ia perlu membayar
sejumlah wang kpd pihak berkuasa tempatan.
• bg membolehkan calon mengadakan ceramah
terbuka mrk perlu mendapat kelulusan dari pihak
polis.
 PROSES PILIHAN RAYA

PENGUNDIAN

• pada hari mengundi yg telah ditetapkan, pemilih-pemilih yg namanya ada

di dalam daftar pemilih akan keluar mengundi di pusat-pusat mengundi
yg telah ditetapkan.
• pada amnya masa mengundi yg telah ditetapkan oleh SPR ialah antara
8.00pg-5.00ptg
• bg pengundi2 tidak hadir atau kalangan yg layak
mengundi secara pos, mrk boleh mengundi lebih
awal dari hari mengundi yang ditetapkan.
 PROSES PILIHAN RAYA

PENJUMLAHAN RASMI UNDI

• sebaik sahaja urusan pengundian selesai, Ketua Tempat Mengundi akn

membuat pengiraan kertas undi
 PROSES PILIHAN RAYA

PENGUMUMAN KEPUTUSAN PILIHAN RAYA

• setelah selesai menjumlahkan borang 14 dan 15, Pegawai Pengurus bagi

sesuatu bahagian pilihan raya itu akan mengisytiharkan calon yg
mendapat undi majoriti dan mengesahkannya sebagai wakil yang terpilih
bg bahagian pilihan raya yang berkenaan.
• keputusannya tidak boleh dipertikaikan.
• mana-mana pihak yg tidak berpuas hati dgn keputusan
pilihan raya boleh mengemukakan di Mahkamah Pilihan
Raya melalui petisyen pilihan raya.
 PROSES PERSEMPADANAN KAWASAN PILIHAN
RAYA
• harus diadakan tidak kurang dr 8 tahun sejak persempadanan semula
terakhir.
• perlaksanaan proses persempadanan semula akn bermula apabila SPR
menerbitkan dlm warta kerajaan dan surat khabar tempatan di mana peta
yg dicadangkan akn dipaparkan di setiap kawasan pilihan raya yg akn
terkesan oleh proses persempadanan semula.
• sblm itu SPR akn memaklumkan kps PM dan YDP DR tentang niat utk
memulakan proses tersebut.
• Pihak yg boleh membantah cadangan yg dikemukakan ialah:
• Kerajaan Negeri
• Pihak Berkuasa Tempatan
• Kumpulan yg terdiri dpd sekurang-kurangnya 100 org pengundi di kawasan
pilihan raya yg terkesan dan dalam daftar pemilih semasa.
• bantahan boleh dibuat sebulan dr tarikh penerbitan SPR dlm
Warta Kerajaan dan Surat Khabar.
• DR meluluskan persempadanan semula dgn memerlukan
majoriti mudah.
• tetapi sekiranya cadangan tersebut melibatkan peningkatan
jumlah kerusi, Dewan Rakyat perlu meminda Perkara 46
dalam PP dgn majoriti 2/3.
• proses persempadanan akn berakhir apabila SPR
membentangkan cadangannya kpd PM.
 JENIS-JENIS PENGUNDIAN

PENGUNDIAN BIASA
• melibatkan pemilih-pemilih biasa yg akn
mengundi pada hari yg ditetapkan sbg
pengundi
 PENGUNDIAN AWAL

• melibatkan anggota tentera dan pasangan

• anggota polis dan pasangan
• isteri atau suami kpd seorang pegawai polis yg
berkhidmat dgn Pasukan Gerakan Am (PGA)
 PENGUNDIAN POS

• Anggota tentera & pasangan

• Anggota Polis & pasangan yg bertugas di luar
kawasan atau luar negara
• PGA yg terpaksa menjalankan tugas operasi pd hari
mengundi
 • pelajar di luar negara dan pasangan
• kakitangan awam yg berkhidmat di luar negara dan
pasangan
• ahli panel/ pegawai/ kakitangan/ petugas pilihan
raya
• petugas media yang bertugas semasa pilihan raya
• mana-mana individu yg dibenarkan oleh SPR dr
semasa ke semasa
• pegawai pilihan raya yg menjalankan tugas
 Pilihan Raya Umum (PRU)
JENIS PILIHAN
• diadakan apabila Parlimen atau
• untuk mengisi kekosongan kerusi
DUN dibubarkan atau terbubar
sendiri selepas taman tempoh 5
tahun
Pilihan Raya Kecil (PRK)
RAYA
Parlimen atau DUN diluar jangka
disebabkan oleh
• kematian
• peletakan jawatan
• hilang kelayakan
• pembatalan keputusan pilihan
raya oleh Mahkamah Pilihan
Raya
 PEMILIH DAN CALON 18
TAHUN
• Pelaksanaan pindaan bagi menurunkan had umur mengundi,
pendaftaran pengundi automatik dan menurunkan umur
calon bertanding pilihan raya kepada 18 tahun masih belum
dikuatkuasakan
• Pendaftaran Pemilih Automatik dan Undi18 dijangkakan
boleh dilaksanakan setelah menilai semula pelbagai
kekangan dan isu yang telah menjejaskan perancangan dan
persiapan awal SPR