TÜRKİYE VE DÜNYA ENERJİ

POLİTİKALARI

Doç. Dr. Mustafa ÖZALP

Enerji Nedir?
 .

Doğal Kaynakların Tanımı

Canlı ve cansız doğada kendiliğinden
oluşmuş, meydana gelme
aşamalarında insanın herhangi bir
rolünün bulunmadığı, bütün
zenginliklere denir.
,

DOĞAL
KAYNAKLAR

Tükenmeyen Tükenebilen
Doğal Doğal
Kaynaklar Kaynaklar

Daimi Yenilenebilen
Doğalgaz Petrol
• ,

Kaynaklar Kaynaklar

Rüzgar Orman Madenler Kömür

Jeotermal
Dalga
Enerji

Güneş Toprak

Su Hava
 ENERJİ GÜVENLİĞİ
Enerjinin arz-talep sıkıntısı yaşamaksızın kesintisiz, ihtiyaç
miktarında, makul edilebilir fiyattan, sürdürülebilir bir büyüme
ve kalkınmanın devamlılığını sağlayacak oranda, çevreci
yollardan temin edilmesine denir.
Enerji güvenliğinin Sağlanabilmesi için Kesin Gerekli 6 Ana Unsur
1. Güvenli Kaynak
2. Güvenli Güzergah
3. Hesaplılık-Makul Fiyat
4. Sürdürülebilirlik
5. Öngörülebilirlik
6. Depolama Kapasitesi
ENERJİ BAĞIMLILIĞI ve
KARŞILIKLI BAĞIMLILIK NEDİR

BAĞIMLILIKLARIN BİRBİRLERİ İLE

OLAN İLİŞKİLERİ
ENERJİ TASARRUFU: İhtiyaç dışı
enerjinin kullanılmaması …
ENERJİ VERİMLİLİĞİ: Yapılacak aynı
miktarda işin, daha az enerji
tüketilerek yapılması işlemine denir.
Enerjiyi Verimli Tasarruflu ve Etkin
Kullanabilmek için Neler
Yapmalıyız?
Enerjiyi Verimli Tasarruflu ve Etkin
Kullanmamızın Sebepleri Nelerdir?
Dünya Enerji Arz Talep Dengesini Etkileyen Unsurlar
 Enerji Ekonomisini Yönlendiren Etmenler
1. İthalatçısı ülkeler
2. İhracatçı ülkeler
3. Enerji transit ülkeleri
4. Enerji arama, ithalat ve ihracatını
sağlayan enerji şirketleri
5. Ulusal ve uluslararası nitelikli kriz ve
savaşlar.
 2021 Yılı Küresel Birincil
Enerji Tüketimi %

Fosil kaynaklar %82

Kaynak: BP
2010-2050 Yılları Kaynak Bazında Küresel Enerji Arzı

Kaynak: WEO
2010-2050 Yılları Bölge Bazında Petrol Talebi

Kaynak: WEO, 2021

2020 Yılı Bölgelere Göre Dünya Petrol Rezervi

Kaynak: BP, 2021

2020 Bölge Bazında Rezerv Miktarları ve Ömrü

Kaynak: BP
2011-2021 Yılları Bölge Bazında Küresel Petrol Üretimi
2020-2030 Yılları Bölgelere Göre Petrol Talep Değişimi

Kaynak: UEA, WEO

2020 Yılı Dünya Doğal Gaz Rezervleri Dağılımı

Kaynak: BP, 2021)

2020 Yılı En Fazla Doğal Gaz Rezervine Sahip İlk 10 Ülke

Kaynak: BP
2020 Yılı Bölgelere Göre Doğal Gaz Rezervi ve Rezerv Ömrü

Kaynak: BP
•
2012-2021 ABD Kaya 2012-2021 ABD Kaya
Petrolü Üretimi Gaz Üretimi
2017-2021 Yılları Küresel Doğal Gaz Ticareti
2020 Yılı Türkiye
Birincil Arzı İçerisinde
Kaynakların Dağılımı

Kaynak: EİGM
2020 Yılı
Türkiye Enerji
Tüketiminin
Sektörel Dağılımı

Kaynak: EİGM
1990-2020 Yılları Türkiye Enerji Talebinin Dışa Bağımlılık Oranı

Kaynak: EİGM
 2012-2021 Yılları Türkiye’nin Doğal Gaz Arzı ve Yurt İçi Üretim
Oranları

Kaynak: EPDK
2021 Yılı
Türkiye’nin
İthal Ettiği
Petrolün
Kaynak
Ülkelere Göre
Dağılımı

Kaynak: EPDK
2021 Yılı
Türkiye’nin
İthal Ettiği
Doğal Gazın
Kaynak
Ülkelere Göre
Dağılımı

Kaynak: EPDK
2012-2021 TPAO Tarafından Gerçekleştirilen Sondaj Faaliyetleri
2021 Yılı Türkiye'de Yapılan Sondaj Sayıları

Kaynak: MAPEG
Karadeniz’de keşfedilentoplam rezerv 540 milyar
metreküp olup, 1938 m su derinliğinde ve 3850 m
son derinlikte sondajı gerçekleştirilmiştir.

Projesi kapsamında, 2023’te tamamlanması

öngörülen ilk fazda 10 milyon m3/g doğal gaz
üretilmesi, ilerleyen yıllarda ise proje
kapasitesinin 40 milyon m3/g’ye yükseltilmesi
planlanmaktadır.
 Türkiye Üzerinden Geçen Doğal Gaz Boru Hatları

• Rusya – Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı (Batı Hattı) 1988 yıl, 6 Mrd. m3
• Mavi Akım Gaz Boru Hattı yıl 2005 16 Mrd. m3
• Doğu Anadolu Doğal Gaz Hattı (İran-Türkiye) yıl 2001, 10 Mrd. m3
• Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı yıl 2007, 6 Mrd. m3
• Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Enterkonneksiyonu yıl 2007
• Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi yıl 2018, 31 Mrd. m3
• TürkAkım Gaz Boru Hattı Projesi yıl 2019 2X 15,75 Mrd. m3
1
Türkiye Üzerinden Geçen Petrol Boru Hatları

• Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı. Bir birine paralel 2

boru hattından oluşmaktadır, biri 1976 diğeri ise 1986
da devreye alınmıştır. Yıllık taşıma kapasitesi 70,9
milyon tondur.

• Bakü-Tiflis-Ceyhan Ana İhraç Ham Petrol Boru Hattı. Yıl

2006, 50 milyon ton kapasitelidir.
Türkiye Üzerinden Geçen Petrol Boru Hatları
 Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Tanımlaması
1

BMDHS’de belirtilen MEB’e ilişkin en ön önemli konu ise mesafe uzaklığı,

yani 200 deniz mili (yaklaşık 370 km) olan bir alanın kastedilmesi
durumudur.
«Münhasır ekonomik bölge sahibi bir kıyı devlet, deniz yatağı üzerindeki
sularda, deniz yataklarında ve bunların toprak altında canlı ve cansız doğal
kaynaklarını araştırılması, işletilmesi, muhafazası ve yönetimi konularıyla;
aynı şekilde sudan, akıntılardan ve rüzgârlardan enerji üretimi gibi bölgenin
ekonomik amaçlarla araştırılmasına ve işletilmesine yönelik diğer
faaliyetlere ilişkin egemen haklara sahiptir.»
«Münhasır ekonomik bölgede sahildar devlet, söz konusu sözleşme uyarınca
haklarını kullanırken ve yükümlülüklerini yerine getirirken, diğer devletlerin
haklarını ve yükümlülüklerini gerektiği şekilde göz önünde bulunduracak ve
bahsi geçen Sözleşme hükümleriyle bağdaşacak biçimde hareket edecektir.»
GKRY’ye ve Yunanistan’a Göre Doğu Akdeniz’e Kıyıdaş Ülkelerin
MEB Dağılımı
Türkiye’nin ve KKTC’nin TPAO’ya Verdiği Ruhsat Alanları ile GKRY’nin
İhaleye Çıkardığı Alanlar
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki Kıta Sahanlığı
Doğu Akdeniz Enerji Rezervlerinin Batıya Taşınması için
Öngörülen iki Güzergâh
Kıta sahanlığı, kıyı devletinin, kara sularının ötesinde fakat kıyıya
1

bitişik sualtı alanlarının deniz yatağı ve toprak altındaki cansız

kaynaklarını araştırma ve işletme konusunda münhasır egemen
haklara sahip olduğu bir deniz alanı olarak tanımlanmaktadır.
Münhasır Ekonomik Bölge: Söz konusu bölgede gerek deniz
yatağı altında, gerekse içerisinde su yüzeyi toprak altı ve üstü
canlı ve cansız doğal kaynakların araştırılması, muhafazası,
işletilmesi, korunması ve idaresine ilişkin kıyı devletine önemli
ekonomik haklar ve yetkiler veren bir kavramdır. Bu alan kıyı
devletinin mutlak egemenliği altında bir alan olmayıp, kıyı
devletine sadece doğal kaynaklar üzerinde münhasır yetkiler
tanıyan bir deniz alanıdır. Bu alankardan itibaren 200 mil (370,4
kilometre)’ dir.
Kuzey Kutbunda Keşfedilen Enerji Kaynakları