Wika

Katuturan, Katangian at kahalagahan

Ano ang
Wika?
Ano ang Wika?
Ang salitang wika ay nagmula sa salitang latin sa
Lengua, na ang literal na kahulugan ay “dila”, kayat
magkasingtunog ang dila at wika. Ito raw ay simbolong
salita ng mga kaisipan, saloobin, behikulo o paraan ng
paghatid ng mga ideya, opinion pananaw, lohikal o mga
kabatirang ginagawa sa proseso na maaring pasulat o
pasalita.
Ayon sa pagpapahayag ni Constantino, isang
dalubwika, ang wika ay maituturing na
behikulo ng pagpapahayag ng damdamin,
isang instrument, rin sa pagtatago at
pagsisiwalat ng katotohanan
 Binanggit ni Austero et al (1999) mula kay Gleason na “ang
wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na
sinasaayos sa paraang arbitraryo. Ang mga tunog ay hinugisan
/binigyan ng mga makabuluhang simbolo (letra) na pinagsama-
sama upang makabuo ng mga salita na gamit sa pagpapahayag.

Ayon kay Mangahis et al (2005) na ang wika ay may

mahahalagang papel na ginagampanan sa pakikipagtalastasan,
ito ang medyum na ginagamit sa maayos na paghatid at
pagtanggap ng mensahe na susi sa pagkakaunawaan.
Ano ang kahalagahan ng Wika?
Mga kahalagahan ng Wika:
1.Ito ay midyum sa pakikipagtalastasan o komunikasyon;
2.Ginagamit ito upang malinaw at epektibong maipahayag
ang damdamin at kaisipan ng tao;
3.Sumasalamin ito sa kultura at panahon ng kanyang
kinabibilangan;
4.At isa itong mabuting kasangkapan sa pagpapalaganap
ng kaalaman.
Katangian ng wika

1 . Ang wika ay masistemang balangkas dahil dito ito ay

binubuo ng mga makabuluhang tunog (ponema) na kapag
pinagsama-sama sa makabuluhang sikwens ay makakalikha ng
mga salitang (morpema) na bumabagay sa iba pang mga salita
(semantiks) upang makabuo ng mga pangungusap. Ang
pangungusap ay may istrakyur (sintaks na nagiging basehan sa
pagpapakahulugan sa paggamit ng wika
Ponolohiya o fonoloji- pag-aaral ng mga ponema
Morpolohiya- ang pag-aaral kung paano binubuo
ang mga salita.
Sintaksis- ang pag-aaral ng istruktura ng
pangungusap.
Semantika- ang pag-aaral ng mga
pagpapakahulugan ng isang wika.
2 . Ang wika ay binubuo ng mga tunog. Upang magamit ng
Mabuti ang wika, kailangang maipagsama-sama ang mga
binibigkas na tunog upang makalikha ng mga salita

3 . Ang wika ay Arbitraryo. Lahat ng wika ay napagkakasunduan

ng mga gumagamit nito.
4 . Ang wika ay may kakayahan. Lahat ng wika ay may sariling
set ng palatunugan, leksikon at istrukturang panggramatika.
Halimbawa:

Wikang Sawahili- atanipena (magugustuhan niyo ako)

Wikang filipino- Opo, po
Wikang Subanon- gmangga (manga)
Wikang ingles- girl/girls (batang babae/ mga batang babae
Wikang tausog- tibua (hampasin mo, pugaa (pigain mo)
Wikang French- Francois (pangngalan/fransh-wa/)
5. Ang wika ay buhay o dinamiko. Patuloy na nagbabago at
yumayaman ang wika.

6. Lahat ng wika ay nanghihiram. Humuhuiram ang wika ng

fonema at morfema mula sa ibang wika kaya’t ito’y patuloy na
umuunlad.

Halimbawa: Chavacano.
7. Ang wika at kultura ay magkabuhol at hindi maaaring
paghiwalayin.

8. Ang wika ay bahagi ng karamihang anyo/uri ng

komunikasyon.
9. Nasusulat ang wika. Bawat tunog ay sinasagisag ng mga
titik o letra ng alfabeto.

10. May level o antas ang Wika.

a.Formal at di-formal
b.Lingua franca- wikang ginagamit ng karamihan.
c. Kolokyal- ito ay ang pakikibagay ng wika sa taong gumagamit
nito. Kadalasan napaikli ang mga salita ngunit
napapagkasundoan ang pagpapaikli nito. Hal. Tayo na – Tana
Lalawiganin- karaniwang salita o dayalekto ng mga katutubo sa
lalawigan gaya ng mga katutubo sa lalawigagan ng mga Cebuano at
iba pa na may tatak-lalawiganin sa kanilang pagsasalita.
- isang palatandaan ng lalawiganing tatak ay ang punto o accent.
Balbal o Pangkalye- wikang ginagamit ng mga tao na halos likha-
likha lamang at may kanya-kanyang kahulugan gaya ng mga
tambay at bakla.
Edukado/malalim- wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan
at Pamantasan, sa gobyerno at iba pang venyung propesyon.
Mga Dapat Isaalang-alang sa Epektibong Komunikasyon

Ayon sa lingguwistang si Dell

Hymes, magiging mabisa lamang
ang komunikasyon kung ito ay
isasaayos, at sa pagsasaayos ng
komunikasyon, may mga bagay na
dapat isaalang-alang. Ginamit
niya ang SPEAKING bilang
acronym upang magkaroon ng
mabisang pakikipagtalastasan.
S – (Setting)- Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o
nakikipagtalastasan.
P – (Participants)- Ang mga taong nakikipagtalastasan.
E – (Ends)- Mga layunin ng pakikipagtalastasan.
A – (Act Sequence)- Ang takbo ng usapan.
K –(Keys)- Tono ng pakikipag-usap.
I – (Instrumentalities)- Tsanel o midyum na ginagamit,
pasalita o pasulat.
N – (Norms)- Paksa ng usapan.
G – (Genre)- Diskursong ginagamit, kung nagsasalaysay,
nakikipagtalo, o nangangatwiran.