Wastong Gamit ng

Mga Salita
 
a. Nang at Ng
 
1. Ang nang ay karaniwang ginagamit na pangatnig sa mga hugnayang
pangungusap at ito ang panimula ng katulong na sugnay.
 
Halimbawa:
 
Mag-aral kang mabuti nang makapasa ka sa eksam.
Nagsisimula na ang programa nang dumating ang mga panauhin.
Magsikap tayo nang umunlad ang ating buhay.
 Ang nang ay nagmula sa na at inaangkupan ng ng at inilalagay sa
pagitan ng pandiwa at ng panuring ito.
 
Halimbawa:

Nagpasa si Marvin ng proyekto nang maaga.

Nangaral nang mahinahon si G. Morales.
Nagdasal nang taimtim ang mga deboto.
 
Ginagamit ang nang sa gitna ng dalawang salitang-ugat na inuulit, dalawang
pawatas o neutral na inuulit at dalawang pandiwang inuulit.
 
Halimbawa:
 
suklay nang suklay
mag-ipon nang mag-ipon
nagdasal nang nagdasal
 
 Ang ng ay ginagamit na pananda sa tuwirang layon ng pandiwang
palipat.

Halimbawa:
 
Nag-aaral siya ng liksyon.
Bumili siya ng pasalubong para sa kanyang anak.
Nagtanim ng palay ang magsasaka.
 
Ang ng ay ginagamit na pananda ng actor o tagaganap ng pandiwa sa
tinig balintiyak.

Halimbawa:
 
Pinangaralan ng guro ang mga nahuling mag-aaral.
Tinulungan ng binata ang matanda sa pagtawid.
Ibinaling ng bata ang kanyang atensyon sa liksyon.
Ang panandang ng ay ginagamit kapag nagsasaad ng pagmamay-
ari ng isang bagay o katangian.

Halimbawa:

Ang pera ng bayan ay kinurakot ng ilang buwayang

pulitiko.
Ang palad ng mga mayayaman ay karaniwang makikinis.
Ang pagsabog ng bulkan ay nag-iiwan ng mapapait na
alaala sa mga Ita.
b. Kung at Kong
 
1. Ang kung ay pangatnig na panubali at ito’y ginagamit sa hugnayang
pangungusap.

Halimbawa:
 
Malulutas ang mga problema ng bayan natin kung isasantabi ng mga
pulitiko ang kanilang pamumulitika.
Aatend ako ng parti kung papayagan ako ng aking mga magulang.
Kung hindi kasama nagtaas ng boses ay hindi kayo nag-away ng iyong
kaibigan.
 
 2. Ang kong ay nanggaling sa panghalip na panaong ko at
inaangkupan lamang ng ng.

Halimbawa:
 
Gusto kong tulungan ka ngunit kailangan mo munang
tulungan ang iyong sarili.
Maaasahan sa mga gawain ang mga matalik kong kaibigan.
Ang tangi kong inaasahan sa iyo ay ang maging tapat sa ating
pag-ibig.
 
c. May at Mayroon
 
1. Ginagamit ang may kapag sinusundan ng pangngalan.

Halimbawa:
 
Ang ngiti ay may liwanag dulot sa pinagbibigyan nito.
May virus ang nahiram niyang USB.
Habang may buhay ay may pag-asa.
 
 
2. Ginagamit ang may kapag sinusundan ng pandiwa.
 
Halimbawa:
 
May pupuntahan ka ba mamaya?
May tatapusin pa akong trabaho mamayang gabi.
May nakita siyang nakakapaghilakbot na
pangitain kagabi.
 3. Ginagamit ang may kapag sinusundan ng pang-uri.
 
Halimbawa:
 
May mahabang buhok si Olga.
May bagong cellphone si Aldrin.
Ang magkakaibigan ay may mabuting pagsasamahan.
 4. Ang may ay ginagamit kapag sinusundan ng panghalip na
panao sa kaukulang paari.
 
Halimbawa:
 
Bawat tao ay may kanya-kanyang problema sa buhay.
Ang mga anak ni Aling Anna ay may kani-kanilang nang
kabuhayan.
Masayang ipinagdiriwang ang pista roon sa may anim.
 
 5. Ang mayroon ay ginagamit kapag may napapasingit na kataga
sa salitang sinusundan nito.
 
Halimbawa:
 
Mayroon pa bang natirang ulam?
Mayroon po kaming isusumbong sa inyo.
Si Marvin ay mayroon ding magagandang katangian tulad ni
Joseph.
 6. Ang mayroon ay ginagamit na panagot sa tanong.
 
Halimbawa:
 
May pasok na tayo? – Mayroon.
May maaasahan ba akong tulong sa kanya? – Mayroon
naman.
May takdang-aralin ka ba? – Mayroon po.
 
 7. Ang mayroon ay ginagamit kung nangangahulugan ng pagka-
maykaya sa buhay.
 
Halimbawa:
Ang mga Morales ay mayroon sa bayan ng Dolores.
Si Norberto ay nagpapanggap na mayroon sa kanilang
lalawigan.
Iniiwasan kong makibarkada sa mga mayroon sa aming
paaralan dahil ako’y isang mahirap lamang.
d. Subukin at Subukan
 
1. Ang subukin ay nangangahulugan ng pagsusuri o pagsisiyasat
sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay.
 
Halimbawa:
 
Subukin mong gamitin ang sabong ito at baka hiyang sa iyo.
Subukin mong kumain ng gulay at prutas upang sumigla ka.
Subukin ng mga tagalalawigan ang galing ng mga tagalunsod.
 
2. Ang subukan ay nangangahulugan ng pagtingin upang malaman
ang ginawa ng isang tao o mga tao.
 
Halimbawa:
 
Subukan mo siya upang malaman mo ang kanyang sekreto.
Ani Erap noon, “Wag n’yo akong subukan!”
Subukan mo ang iyong kasintahan hanggang sa makarating siya
sa kanyang paroroonan.
e. Pahirin at Pahiran
 
1. Ang pahirin ay nangangahulugan ng pag-alis o pagpawi
ng isang bagay.
 
Halimbawa:
 
Pahirin mo ang iyong pawis sa noo.
Pahirin mo ang iyong uling sa mukha.
Pinahid ni Ace ang dugong umagos mula sa kanyang labi.
 
2. Ang pahiran ay nangangahulugan ng paglalagay ng isang bagay.
 
Halimbawa:
 
Pahiran mo ng Vicks ang likod ng bata.
Pahiran mo ng biton ang sapatos mo upang magmukha iyong
bago.
Masarap na almusal ang pandesal na pinahiran ng
mantekilya.
f. Punasin at Punasan
 
1. Ang punasin ay ginagamit kapag binabanggit ang bagay na
tinatanggal.
Halimbawa:
 
Punasin mo ang alikabok sa mesa.
Punasin mo ang uling sa iyong pisngi.
 
2. Ang punasan ay ginagamit kapag ang binabanggit ay ang bagay
na pinagtatanggalan kung ano man.
 
Halimbawa:
 
Punasan mo ang mesa.
Punasan mo ang iyong noo.
g. Operahin at Operahan
 
1. Tinutukoy ang operahin ang tiyak na bahaging tinitistis.
 
Halimbawa:
 
Ooperahin bukas ang mga mata ni Geelyn.
Kailan nakatakdang operahin ang bukol sa iyong dibdib?
Dok, operahin na po ninyo ang kumikirot kong tiyan.
 
 
2. Tinutukoy ng operahan ang tao at hindi ang bahagi ng kanyang
katawan.
 
Halimbawa:
 
Ooperahan nang doctor ang naghihirap na bulag.
Inoperahan na si Emil kahapon.
Kasalukuyang inooperahan si Woody sa Ospital ng Makati.
h. Din at Rin, Daw at Raw
 
1. Ang mga katagang rin at raw ay ginagamit kung ang
sinusundang salita ay nagtapos sa patinig at sa malapatinig na w
at y.
 
Halimbawa:
 
Si Darwin ay katulad mo ring masipag mag-aral.
Ikaw raw ang napipisil ng mga hurado na kakatawan sa ating
pamantasan.
May bahay rin sa Malabon sina Mr. Lingkod.
 
 2. Ang din at daw ay ginagamit kung ang salitang sinusundan ay
nagtatapos sa katinig maliban sa w at y.
 

Halimbawa:

Masakit daw ang ulo ni Malou kaya hindi siya nakapasok sa

klase.
Magtatanghal din ng dula ang Kagawaran ng Filipino.
Nakapagsulat din ng aklat si Perla.
i. Sila at Sina, Kina at Sila
 
1. Ang sila ay panghalip panao samantalang ang sina ay panandang
pangkayarian sa pangngalan. Karaniwang kamalian na ang sila ay ginagamit na
panandang pangkayarian.
 
Halimbawa:
 
Mali: Sila Aldrin at Olga ay mabubuting anak.
Tama: Sina Aldrin at Olga ay mabubuting anak.
 
Mali: Sila Jun at Emma ay nanalo sa timpalak.
Tama: Sina Jun at Emma ay nanalo sa timpalak.
Tama: Sila ay mabubuting anak.
Nanalo sila sa timpalak.
 2. Ang kina ay panandang pangkayarian sa pangngalan katulad ng sina.
Walang salitang kila sa Balarilang Filipino. Ang paggamit ng kila ay
karaniwang pagkakamali.
 
Halimbawa:
 
Papunta na kami kina Ms. Katipunan.
Kina Malou gaganapin ang pagdiriwang.
Malayo ba rito ang kina Riza at Ronnie?
j. Pinto at Pintuan
 
1. Ang pinto (door) ay bahagi ng daanan na isinasara at ibinubukas.
Ginagawa ito upang ilagay sa pintuan.
 
2. Ang pintuan (doorway) ay ang kinalalagyan ng pinto. Ito rin ang
bahaging daaranan kapag bumukas na ang pinto.
 
Halimbawa:
 
Isinara niya ang pinto upang hindi makapasok ang lamok.
Nakaharang sa pintuan ang paso ng halaman kung kaya’t hindi niya
maisara ang pinto.
 
k. Hagdan at Hagdanan
 
1. Ang hagdan (stairs) ay mga baytang at inaakyatan at binababaan
sa bahay/gusali.

2. Ang hagdanan (stairway) ay bahagi ng bahay na kinalalagyan ng

hagdan.
 
Halimbawa:
Mabilis niyang inakyat ang hagdan upang marating ang klinika.
Matitibay ang hagdanan ng kanilang bahay kaya hindi gumuho
ang hagdan niyon matapos ang lindol.
l. Iwan at Iwanan
 
1. Ang iwan (to leaving something) ay nangangahulugan huwag isama/dalhin.
 
2. Ang iwanan (to leaving to somebody) ay nangangahulugan bibigyan ng kung ano
ang isang tao.
 
Halimbawa:
 
Iwan mo na ang anak mo sa bahay n’yo.
Iwan na lang niya ang bag niya sa kotse ko.
Iwanan mo ‘ko ng perang pambili ng pananghalian.
Hindi iniiwanan ng alak ng dumalaw na kamag-nak ang presong lasenggero.
 
m. Sundan at Sundin
 
1. Ang sundin (follow an advice) ay nangangahulugan sumunod sa payo o
pangaral.

2. Ang sundan (follow where one is going; follow what one does) ay nanga-
ngahulugan gayahin ang ginagawa ng iba o pumunta sa pinuntahan ng iba. 

Halimbawa:
Sundin mo ang mga payo ng iyong mga magulang kung ayaw mong maligaw
ng landas.
Sundan mo ang demonstrasyon sa telebisyon kung nais mong matuto ng
pagluluto ng paella.
Sundan mo agad ang umalis mong kaibigan at baka tuluyan na iyong
magtampo.
n. Tungtong, tuntong at tunton
 
1. Angt tungtong ay panakip sa palayok o kawali. 
2. Ang tuntong ay pagyapak sa ano mang bagay.
3. Ang tunton ay pagbakas o paghanap sa bakas ng ano mang
bagay.

Halimbawa:
 
Hindi makita ni Mang Efren ang tungtong ng palayok sa kusina.
Tumuntong siya sa mesa upang maabot ang bumbilya.
Hindi ko matunton kung saan na nagsuot ang aming tuta.
ñ. Dahil sa at Dahilan sa
 
1. Dahil sa ang wasto. Sinusundan ito ng pangngalang pinagsanhian ng isang
pangyayari.
 
2. Mali ang dahilan sa. Ang dahilan ay pangngalan mismo.
 
Halimbawa:
 
Hindi siya nakapasa sa pagsusulit dahil sa hindi niya pagsunod sa panuto.
Paninira sa mga kasamahan sa trabaho ang naging dahilan ng pagsira ng
reputasyon ni Romano.
Dahil sa pag-iisip ng masama, nag-away-away tuloy ang dating
magkakaibigan.
ng. Kung ‘di, Kungdi at Kundi
 
1. Ang kung’ di (if not) ay pinaikling kung hindi.
 
2. Ang kungdi ay di dapat gamitin. Walang salitang ganito.
 
3. Ang kundi ay kolokyalismo ng kung’ di.
 
Halimbawa:
 
Kung ‘di ka sana nagmataas ay kaibigan mo pa rin si Bernie.
Hindi ka sana nakapagtrabaho kung’ di dahil sa iyong kaibigang pinagtaksilan
mo ngayon.
Walang makakapasok sa gusali kundi ang mga empleyado lamang.