CHƯƠNG 2

SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP

CÔNG NHÂN
 NỘI DUNG

I. Quan niệm cơ bản của CN Mác-Lênin về GCCN và

SMLS thế giới của GCCN
II. GCCN và việc thực hiện SMLS của GCCN hiện nay
III. SMLS của GCCN Việt Nam
I. Quan điểm cơ bản của CN Mác-Lênin về g/c công
nhân và SMLS của g/c công nhân
1. Khái niệm và đặc điểm của g/c công nhân
a. Khái niệm g/c công nhân
- Mác-Ăngghen đã dùng nhiều thuật ngữ khác nhau để
chỉ g/c công nhân: g/c vô sản hiện đại; g/c công nhân
hiện đại; g/c công nhân đại công nghiệp…

 G/c công nhân: con đẻ của nền đại công nghiệp

TBCN, g/c đại biểu cho LLSX tiên tiến, cho phương
thức sản xuất hiện đại
Công nhân cuối thế kỷ XIX
Công nhân ngày nay
đầu thế kỷ XX

4
* Về phương diện kinh tế - xã hội

- G/c công nhân là những người lao động trực tiếp hay
gián tiếp vận hành các công cụ sx có tính chất công
nghiệp ngày càng hiện đại và XH hóa cao

- G/c công nhân: sx bằng máy móc, lao động có tính

chất XH hóa, năng suất lao động cao; tạo ra những
tiền đề của cải vật chất cho XH mới
* Về phương diện chính trị - xã hội
- Là sản phẩm XH của quá trình phát triển TBCN

- Là g/c mất các TLSX của bản thân  bán sức lao
động để sống  bóc lột giá trị thặng dư

- Là g/c đối kháng với g/c tư sản

- Mâu thuẫn cơ bản của PTSX TBCN: giữa LLSX XH

hóa ngày càng cao với QHSX TBCN dựa trên chế độ tư
hữu tư nhân TBCN về TLSX (g/c CN >< g/c tư sản)
* Khái niệm g/c công nhân
G/c công nhân là 1 tập đoàn XH, hình thành và phát triển
cùng với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện
đại; Họ lao động bằng phương thức công nghiệp ngày
càng hiện đại và gắn liền với quá trình sx vật chất hiện
đại, là đại biểu của PTSX mang tính XH hóa ngày càng
cao. Họ là người làm thuê do không có TLSX, bắt buộc
phải bán sức lao động để sống và bị g/c tư sản bóc lột
GTTD…xây dựng thành công CNXH và CNCS trên
toàn thế giới (Giáo trình CNXHKH, tr.55)
b. Đặc điểm của g/c công nhân
- Lao động bằng phương thức công nghiệp, đặc trưng
công cụ lao động là máy móc, tạo ra năng suất lao
động cao, mang tính chất xã hội hóa
- Là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp, chủ thể
của quá trình sx vật chất hiện đại  đại biểu cho
LLSX tiên tiến, cho PTSX tiên tiến và phát triển của
XH hiện đại
- Nền sx công nghiệp rèn cho g/c những phẩm chất đặc
biệt: tính tổ chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác,
tâm lý lao động công nghiệp; có tinh thần cách mạng
triệt để  vai trò lãnh đạo cách mạng
2. Nội dung SMLS của g/c công nhân

Thông qua chính đảng tiền phong, g/c CN tổ chức, lãnh

đạo nhân dân lao động đấu tranh xóa bỏ các chế độ
người bóc lột người, xóa bỏ CNTB, giải phóng g/c
CN, nhân dân lao động khỏi mọi sự áp bức, bóc lột,
nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng XH CSCN văn minh
* Nội dung kinh tế

- G/c công nhân tạo tiền đề vật chất kỹ thuật cho sự ra

đời của XH mới
- G/c công nhân đại biểu cho lợi ích chung của XH

- Cải tạo XH cũ, xây dựng XH mới, phát triển KT, VH,
xây dựng nền chính trị dân chủ - pháp quyền, quản lý
KT-XH và tổ chức đời sống XH phục vụ nhân dân lao
động, thực hiện dân chủ, công bằng, bình đẳng và tiến
bộ XH theo lý tưởng mục tiêu CNXH
* Nội dung chính trị - xã hội

- G/c công nhân cùng với nhân dân lao động dưới sự
lãnh đạo của ĐCS tiến hành cách mạng chính trị để
lật đổ quyền thống trị của g/c tư sản, xóa bỏ chế độ
bóc lột, áp bức của CNTB, giành quyền lực về tay
g/c công nhân và nhân dân lao động
- G/c công nhân và nhân dân lao động sử dụng nhà
nước của mình để cải tạo XH cũ và tổ chức xây
dựng XH mới, phát triển KT, VH, xây dựng nền CT
dân chủ- pháp quyền, quản lý KT-XH…
* Nội dung văn hóa, tư tưởng
- Tập trung xây dựng hệ giá trị mới: lao động; công
bằng; dân chủ; bình đẳng và tự do
- Cải tạo cái cũ lỗi thời, lạc hậu, xây dựng cái mới, tiến
bộ trong lĩnh vực ý thức tư tưởng, trong tâm lý, lối
sống và trong đời sống tinh thần XH
- Xây dựng và củng cố ý thức hệ tiên tiến của g/c công
nhân - CN Mác-Lênin để khắc phục ý thức hệ tư sản
và tàn dư tư tưởng cũ
- Phát triển VH, xây dựng con người mới XHCN, đạo
đức và lối sống mới XHCN
3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS của
g/c công nhân
a. Điều kiện khách quan quy định SMLS của g/c
công nhân
- Do địa vị KT-XH của g/c công nhân quy định
+ G/c công nhân là con đẻ, sản phẩm của nền đại công
nghiệp trong PTSX TBCN  đại diện cho PTSX tiên
tiến, LLSX hiện đại
+ G/c công nhân là lực lượng phá vỡ QHSX TBCN, giành
chính quyền về tay mình
- Do địa vị CT - XH của g/c công nhân quy định

+ G/c công nhân là g/c tiên tiến, cách mạng: tính tổ chức
và kỷ luật, tự giác và đoàn kết

+ G/c công nhân là g/c đại biểu cho tương lai, cho xu thế
đi lên của tiến trình phát triển lịch sử  đặc tính quan
trọng, quyết định bản chất cách mạng của g/c công nhân
b. Điều kiện chủ quan để g/c công nhân thực hiện sứ
mệnh lịch sử
* Sự phát triển của bản thân g/c công nhân cả về số
lượng và chất lượng
- Về số lượng: gắn với sự phát triển về chất lượng g/c
công nhân hiện đại, đảm bảo cho g/c công nhân thực
hiện được SMLS của mình
- Về chất lượng: ở trình độ trưởng thành về ý thức chính
trị; tự giác nhận thức được trọng trách của g/c mình
đối với lịch sử  giác ngộ về lý luận KH và cách
mạng của CN Mác-Lênin
- G/c công nhân phải có năng lực trình độ làm chủ KHKT
và công nghệ hiện đại – Cách mạng công nghiệp 4.0 (
Industrie 4.0)

- G/c công nhân phải có trình độ học vấn, tay nghề, VH

sản xuất, VH lao động đáp ứng yêu cầu của KT tri thức
* ĐCS là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để g/c công
nhân thực hiện thắng lợi SMLS của mình
- ĐCS - đội tiên phong của g/c công nhân ra đời và đảm
nhận vai trò lãnh đạo cuộc cách mạng
- ĐCS = CN Mác-Lênin + Phong trào công nhân

- G/c công nhân là cơ sở XH và nguồn bổ sung lực lượng

quan trọng nhất của Đảng
* Để g/c công nhân thực hiện thành công SMLS của
mình cần có sự liên minh g/c công nhân với g/c nông
dân và các tầng lớp lao động khác do ĐCS lãnh đạo
 CN
Mác-Lênin

Sứ mệnh lịch Đảng

sử của GCCN cộng sản

Liên minh
công nhân-nông
dân-trí thức
II. G/c công nhân và việc thực hiện SMLS của g/c
công nhân hiện nay

1. G/c công nhân hiện nay

- So với g/c công nhân ở TK 19, g/c công nhân hiện

nay vừa có những điểm tương đồng, vừa có điểm
khác biệt.
a. Những điểm tương đối ổn định so với TK 19
- G/c công nhân vẫn là LLSX hàng đầu của XH hiện đại;
là chủ thể của quá trình sx công nghiệp hiện đại
- Sự phát triển g/c công nhân gắn liền với sự phát triển KT

- Ở các nước TBCN: g/c công nhân vẫn bị g/c tư sản bóc
lột giá trị thặng dư
- Phong trào cộng sản và công nhân vẫn là lực lượng đi
đầu trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, hợp tác và phát
triển, vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ XH và CNXH
 Lý luận về SMLS của g/c công nhân trong CN Mác-
Lênin vẫn mang giá trị KH và cách mạng, vẫn có ý
nghĩa thực tiễn to lớn, chỉ đạo cuộc đấu tranh CM hiện
nay của g/c công nhân, phong trào công nhân và quần
chúng lao động, chống CNTB và lựa chọn con đường
XHCN trong sự phát triển của TG ngày nay
b. Những biến đổi và khác biệt của g/c công nhân
hiện đại

- G/c công nhân ngày nay đang có xu hướng trí tuệ hóa

+ Xuất hiện nhiều k/niệm mới: công nhân tri thức;

công nhân trí thức; công nhân áo trắng…
+ Ngày nay công nhân được đào tạo chuẩn mực và
thường xuyên được đào tạo lại
- Xu hướng “trung lưu hóa” gia tăng: 1 bộ phận công
nhân sở hữu TLSX (cổ phần hóa)

- Là g/c giữ vai trò lãnh đạo, ĐCS giữ vai trò cầm quyền
trong quá trình xây dựng CNXH (ở các nước XHCN)

- Bối cảnh toàn cầu hóa, quốc tế hóa gắn với CMCN 4.0:
g.c CN tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng
2. Thực hiện SMLS của g/c công nhân trên thế giới
hiện nay
a. Nội dung kinh tế

- G/c công nhân và các lực lượng lao động – dịch vụ trình
độ cao là nhân tố thúc đẩy sự chín muồi các tiền đề
CNXH trong lòng CNTB
- Mâu thuẫn giữa g/c công nhân với g/c tư sản ngày càng
sâu sắc  đấu tranh để xác lập 1 trật tự XH mới công
bằng và bình đẳng  SMLS của g/c công nhân
b. Về nội dung chính trị - xã hội

- Mục tiêu trực tiếp: chống bất công và bất bình đẳng XH

- Mục tiêu lâu dài: giành chính quyền về tay g/c công
nhân và nhân dân lao động

- Ở các nước XHCN: lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi

mới, xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh,
CNH, HĐH, đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững
c. Về nội dung văn hóa tư tưởng

- Cuộc đấu tranh ý thức hệ: giữa CNXH với CNTB

- Mục tiêu: lao động, sáng tạo, công bằng, dân chủ, bình
đẳng, tự do

- Đấu tranh để bảo vệ nền tảng tư tưởng của ĐCS, giáo dục
nhận thức và củng cố niềm tin KH đối với lý tưởng, mục
tiêu CNXH
III. Sứ mệnh lịch sử của g/c công nhân Việt Nam
1. Đặc điểm của g/c công nhân Việt Nam

- Ra đời trước g/c tư sản vào đầu TK 20, phát triển chậm
- Trực tiếp đối kháng với TD Pháp, là lực lượng chính trị
tiên phong để lãnh đạo đ.tranh giải phóng dân tộc; có
truyền thống yêu nước, đoàn kết và bất khuất xâm lược
- Gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân trong XH 
đoàn kết g/c, đoàn kết DT trong mọi thời kỳ cách mạng
- Đa số xuất thân từ nông dân và các tầng lớp lao động khác
 xây dựng khối liên minh công - nông - trí
* G/c công nhân Việt Nam hiện nay
- Tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng; đi đầu trong sự
nghiệp CNH, HĐH gắn với phát triển KT tri thức, bảo vệ
tài nguyên và môi trường
- Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong mọi thành
phần KT (KT nhà nước giữ vai trò chủ đạo)
- Công nhân tri thức, nắm vững KH-CN tiên tiến và công
nghệ trẻ, được đào tạo theo chuẩn nghề nghiệp, học vấn,
văn hóa
- Coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, làm cho
Đảng lãnh đạo cầm quyền thực sự trong sạch, vững mạnh
2. Nội dung SMLS của g/c công nhân VN hiện nay
a. Nội dung kinh tế
- Là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh CNH,
HĐH đất nước, gắn với phát triển KT tri thức:
+ Phát huy được những phẩm chất của g/c công nhân
+ Khắc phục được những nhược điểm, hạn chế do lịch
sử và nguồn gốc XH của g/c công nhân
- Phát huy vai trò của g/c công nhân, công nghiệp, thực
hiện khối liên minh công-nông-trí  phát triển nông
nghiệp-nông thôn-nông dân
b Nội dung chính trị - xã hội
- Giữ vững bản chất g/c công nhân của Đảng, vai trò tiên
phong, gương mẫu của cán bộ đảng viên; tăng cường
xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy
thoái về tư tưởng CT, đạo đức, lối sống, “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ
- Nêu cao trách nhiệm tiên phong, đi đầu, góp phần củng
cố và phát triển cơ sở CT-XH của Đảng; làm cho Đảng
thực sự trong sạch, vững mạnh, bảo vệ Đảng, bảo vệ
chế độ XHCN để bảo vệ nhân dân
c. Nội dung văn hóa, tư tưởng
- Xây dựng và phát triển nền VH VN tiên tiến, đậm đà bản
sắc DT: xây dựng con người mới XHCN, giáo dục đạo
đức CM, rèn luyện lối sống, tác phong công nghiệp, văn
minh, hiện đại…

- Đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng lý luận: bảo vệ sự trong

sáng của CN Mác-Lênin, TT HCM
- Thường xuyên giáo dục cho các thế hệ công nhân và lao
động trẻ ở nước ta về ý thức g/c, bản lĩnh CT, chủ nghĩa
yêu nước, chủ nghĩa quốc tế…
3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây
dựng g/c công nhân VN hiện nay
a. Phương hướng

- ĐH X ĐCSVN: Đối với g/c công nhân phát triển nhanh cả

về số lượng, chất lượng và tổ chức…chăm lo đào tạo cán
bộ và kết nạp đảng viên từ những công nhân ưu tú

- HN lần thứ 6 BCHTW khóa X: Tiếp tục xây dựng g/c

công nhân VN thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước
- Đại hội XII ĐCSVN: Coi trọng giữ vững bản chất g/c
công nhân và các nguyên tắc sinh hoạt của Đảng. Chú
trọng xây dựng, phát huy vai trò của g/c công nhân, g/c
nông dân, đội ngũ trí thức, đội ngũ doanh nhân đáp ứng
yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ đổi mới

- Đại hội XIII ĐCSVN: “Xây dựng g/c CN hiện đại, lớn
mạnh; nâng cao bản lĩnh chính trị, ytinhf độ học vấn,
chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công
nghiệp, kỷ luật lao động, thích ứng với cuộc CMCN
lần thứ tư”
b. Một số giải pháp

- Nâng cao nhận thức kiên định quan điểm g/c công nhân
là g/c lãnh đạo CM thông qua đội tiên phong là ĐCSVN

- Xây dựng g/c công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng và
phát huy sức mạnh của liên minh công - nông - trí
- Xây dựng g/c công nhân lớn mạnh gắn với chiến lược
phát triển KT-XH, CNH, HĐH đất nước

- Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công
nhân, không ngừng trí thức hóa g/c công nhân

- Xây dựng g/c công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả
hệ thống CT, của toàn XH và sự nỗ lực vươn lên của bản
thân mỗi người công nhân
HẾT CHƯƠNG 2