Metrologia

Wzorce dużych długości, duże

przyrządy mikrometryczne

Maciej Kostur
Numer indeksu:3598
 Wzorce dużych długości
Międzynarodowy Układ Jednostek
Czternasta Ogólna Konferencja miar i wag (1971)
opierając się na pracach poprzednich
konferencji i międzynarodowych komitetów
wybrała siedem jednostek podstawowych w
tablicy 1-1. Jest to podstawa
Międzynarodowego Układu Jednostek.
 Wzorce pomiarowe
Wzorzec pomiarowy (etalon) – realizacja
definicji danej wielkości o zadeklarowanej
wartości wielkości, której towarzyszy związana
z nią niepewność pomiaru. Realizacja ta służy
jako odniesienie.
Tak rozumiany wzorzec pomiarowy często bywa
stosowany jako odniesienie przy
ustalaniu wartości wielkości zmierzonej i
związanej z nią niepewności pomiaru innych
wielkości tego samego rodzaju, dzięki czemu
możliwe staje się ustanowienie spójności
pomiarowej realizowane drogą wzorcowania
innych wzorców pomiarowych, przyrządów
pomiarowych lub układów pomiarowych.
W zależności od potrzeb stosuje się różne
klasyfikacje wzorców, np.:
międzynarodowy – państwowy,
pierwotny – wtórny,
odniesienia – roboczy.

Międzynarodowy wzorzec pomiarowy – wzorzec

pomiarowy uznany przez sygnatariuszy
umowy międzynarodowej i przeznaczony do
stosowania w skali światowej.
Przykładem jest
międzynarodowy prototyp jednego kilograma
– jedyny zresztą wzorzec o postaci materialnej.
Państwowy wzorzec pomiarowy (wzorzec
państwowy) – wzorzec pomiarowy uznany
przez organ państwowy do stosowania w
państwie lub gospodarce jako podstawa do
przyporządkowania wartości wielkości innym
wzorcom pomiarowym danego rodzaju
wielkości.
Wzorzec pomiarowy pierwotny – wzorzec pomiarowy ustanowiony
przy użyciu procedury pomiarowej odniesienia podstawowej,
albo wykonany jako artefakt i wybrany na mocy konwencji.
Wzorzec pomiarowy wtórny – wzorzec pomiarowy utworzony
przez wzorcowanie za
pomocą pierwotnego wzorca pomiarowego dla wielkości tego
samego rodzaju
Wzorzec pomiarowy odniesienia – wzorzec pomiarowy
przeznaczony do wzorcowania
innych wzorców pomiarowych wielkości danego rodzaju w danej
organizacji lub w danym
miejscu.
Wzorzec pomiarowy roboczy – wzorzec pomiarowy, który używany
jest stale do wzorcowania
lub weryfikacji (sprawdzania) przyrządów pomiarowych lub
układów pomiarowych
Hierarchiczny układ sprawdzań to schemat
pokazujący, w jaki sposób przekazywana
jest jednostka miary od jej międzynarodowego
wzorca do danego przyrządu.
Układ ten zawiera w szczególności informacje o:
 wzorcach jednostki miary na poszczególnych poziomach
łańcucha porównań,
 przyrządach pomiarowych użytkowych
 metodach porównań wzorców jednostek miar i
przyrządów pomiarowych
użytkowych,
 niepewności wartości wielkości odtwarzanych przez
wzorce jednostki miary na
poszczególnych poziomach łańcucha porównań.
 Duże przyrządy mikrometryczne
Mikrometry zalicza się do dokładnych
przyrządów pomiarowych, używanych
w warsztatowej technice pomiarowej.

Przyrządy pomiarowe mikrometryczne są

przeznaczone do pomiarów zewnętrznych,
wewnętrznych i mieszanych z dokładnością co
najmniej 0,01 mm.
Wartości działki elementarnej naniesionej na
bębnie przyrządów mikrometrycznych wynosi
normalnie 0,01 mm.
Na specjalne życzenie klienta wykonuje się
przyrządy mikrometryczne o wyższej
dokładności posiadające dodatkowo noniusz
0,002 mm.
W wersji calowej, odpowiednio wartość działki
elemenlarnej wynosi 0,001 in, a dodatkowego
noniusza 0,0001 in.
 Wykonanie
Kabłąki mikrometrów i transametrów wykonane są z odlewów lub
odkuwek. Powierzchnie kabłąków lakierowane są młotkowym
lakierem zielonym lub czarnym. Niektóre typy mikrometrów i
transametrów wykonywane są z kabłąkami chromowanymi. Kabłąki
wyposażone są w okładki izolacyjne z tworzywa sztucznego w
kolorze czarnym.
Bębny i tuleje wszystkich przyrządów mikrometrycznych mają
powierzchnie chromowane dzięki czemu skala i podziałka są dobrze
widoczne. Wrzeciona i kowadełka wykonane są normalnie ze stali
narzędziowej, hartowane a powierzchnie pomiarowe docierane.
Przyrządy mikrometryczne z płaskimi powierzchniami pomiarowymi
i wykonane z nakładkami z węglików spękanych, które zwiększają
twardość i trwałość powierzchni pomiarowych.
Właściwą siłę docisku wrzeciona do powierzchni
mierzonego elementu zapewnia sprzęgło cierne
znajdujące się wewnątrz bębna lub w drugim wykonaniu
sprzęgło zapadkowe poza bębnem z tzw. grzechotką.
Zacisk wrzeciona realizowany jest w dwóch
wykonaniach, do wyboru użytkownika, za pomocą
pierścienia zaciskowego lub dźwigni, znajdujących się w
prawym końcu kabłąka.
Mikrometry, średnicówki i transametry wyposażone są w
klucz oraz wzorzec nastawczy długości, które służą do
ustawiania (zerowania) przyrządu. Mikrometry i
transametry o zakresie 0-25 mm nie posiadają wzorca
nastawczego. Wszystkie przyrządy mikrometryczne
pakowane są w pudełka drewniane.
Zasada działania mikrometru polega
na przesuwaniu liniowym śruby
mikrometrycznej o jednostajnym skoku
proporcjonalnie do jej kąta obrotu. W śrubach
mikrometrycznych najczęściej stosowany jest
skok 0,5 mm.
 Rodzaje mikrometrów:
mikrometr wewnętrzny,
mikrometr zewnętrzny,
mikrometr zewnętrzny z wymiennym
kowadełkiem,
mikrometr do rur,
mikrometr do drutu

mikrometr do blach
mikrometr do gwintów

wzorzec nastawczy do mikrometrów do

gwintów
 Bibliografia
http://opisy.przyrzadypomiarowe.prv.pl/6mikro
metr.htm

http://pmajda.zut.edu.pl/fileadmin/insrtukcje_d
yd/Wzorce%20i%20przyrz%C4%85dy%20pomiar
owe.pdf

http://newton.ftj.agh.edu.pl/~tobola/biomed/w
yklady_Fizyka1/W1/Pomiar_RH.pdf
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!!

Maciej Kostur
Numer indeksu:3598