Bakim Terminolojisi: Manueller

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
BAKIM TERMİNOLOJİSİ
MANUELLER
1
HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ
FAKÜLTESİ
Maintenance - Checks
2
FAKÜLTESİ
Maintenance Documentation
• Bir belgenin yayıncısı / üreticisi, içeriğinden sorumludur. Belgelerin yayıncısı
şunlar olabilir:
• Uçak ve uçak parça tasarım organizasyonları,

• Havacılık şirketleri (sahibi),
• Havacılık otoritesi,
• Üretim ekipmanı tasarım organizasyonu,
• Ulusal ve uluslararası kuruluşlar,
3
FAKÜLTESİ
İlgili Teknik Belgelerin Özeti
• Bakım Programları
• Bakım talimatları
• Tasarım Kuruluşlarının Yönergeleri / Önerileri
• Havacılık otoritelerinin gereksinimleri
4
FAKÜLTESİ
5
FAKÜLTESİ
Belgelerin Revizyon Durumu
• Tüm teknik belgeler revizyonların temelini oluşturur.
• Bunlar periyodik aralıklarla gerçekleşir. (yaklaşık 3-6 ay)
• Yalnızca gerçek sürüm geçerlidir ve kullanılmalıdır.
• Kullanıcı için bu, mevcut belgenin güncelliği hakkında kendisini zorunlu

olarak bilgilendirmesi gerektiği anlamına gelir.
• Bu gözden geçirme, merkezi olmayan süreç desteğinden veya intranette

bir taleple yapılabilir.
Intranet, TCP/IP'ye dayalı bir ağ çeşididir. İnternetten farklı olarak bu ağ sadece bir kuruma aittir ve sadece
okurumun çalışanları bu ağa bağlanabilir. Intranet, sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları, yerel ağları
(LAN) ve geniş alan ağlarını (WAN) birbirine bağlar ve çoğunlukla TCP/IP tabanlı bir ağdır. Temel amacı, kuruluş
bünyesinde bilgileri ve bilgi işlem kapasitesini paylaşmaktır.
6
FAKÜLTESİ
Aşağıdaki adımları içerir
1. Belgenin güncelliğe ilişkin revizyon

durumunun gözden geçirilmesi
2. Ara revizyonların mevcudiyetinin

gözden geçirilmesi (Geçici Revizyonlar)
3. Etkinliğin gözden geçirilmesi (mal sahibi

referansı, üretici referansı)
4. Bir belge tarafının geçerliliğinin gözden

geçirilmesi
FAKÜLTESİ
Revision Status of Documents
8
FAKÜLTESİ
Bakım Dokümantasyonunun Düzenlenmesi
 Manual Breakdown Arrangement (Manuel Arıza Düzenlemesi)
 Chapter Breakdown Policy (Bölüm Dağılımı Politikası)
9
FAKÜLTESİ
• ATA Spec. 100 (yeni: ATA iSpec. 2200) tüm bakım talimatları tutarlı bir
şekilde düzenlenmiştir.
• Uçak, yine farklı sayıda ATA bölümünün atandığı gruplara ayrılmıştır.
• Bu nedenle, belirli bir uçak sistemi hakkındaki bilgilerin genel olarak

aynı ATA bölümünde bulunabileceği garanti edilir, çünkü tüm uçak
üreticileri ATA Spec ..
10
FAKÜLTESİ
Her ATA bölümü şunlara ayrılmıştır:
• Bölümler, (Sections)
• Alt bölümler (Subsections)
• Konular. (Subjects)
Bölümler, bölümü işlevsel Gruplar olarak sınıflandırır.
Alt bölümler, bölümleri eşit sistem modülleri olarak sınıflandırır.
Konular, alt bölümleri bireysel üyeler olarak sınıflandırır.

11
FAKÜLTESİ
Daha fazla haneli numaralandırmalar üreticiler tarafından da

yapılabilmektedir.
Örneğin Boeing, Airbus ya da Embraer firmaları daha detaylı
bir başlık için bir ya da daha fazla hane daha ekleyebilirler.
FAKÜLTESİ
Arrangement of Maintenance Documentation
ATA chapter
Sections
Subsections
Subjects
13
Standart Sayfa Sayısı Blokları FAKÜLTESİ
ATA-100 yapıdan bütün konular üç ana başlık altında toplanır:

1.Tanımlama ve operasyon
2.Arıza bulma/hata düzeltme
3.Bakım uygulamaları.
• Tanımlama ve operasyon sayfa 1 ile 100
• Hata düzeltme sayfa 101 ile 200
• Bakım Pratikleri sayfa 201-300
• Servis sayfa 301 ile 400
• Sökme/takma sayfa 401 ile 500
• Ayarlama/test sayfa 501 ile 600
• Muayene/kontrol sayfa 601 ile 700
• Temizleme/boyama sayfa 701 ile 800
• Onaylanmış bakım. sayfa 801 ile 900
14
FAKÜLTESİ
Başlık İçerikleri
Tanımlama ve Operasyon
Bu konunun amacı, sistemin konumunu, konfigürasyonunu, fonksiyonunu, işletilmesini ve kontrolünü
açıklamaktır.
Hata Düzeltme
Operatörün değeri hakkında düşünüldüğü zaman sorun bakım kılavuzunda tablolar bölümünde
belirtilmiştir. Bu tablo üretici sistemdeki hatayı düzelttikten deneyimini operatöre aktarmaktır.
NOT: Eğer konu ayrı ayrı yok ise aşağıdaki ‘Bakım Uygulamaları’ konusunda belirtilmiştir.
Servis
Bu konu bakım uygulamalarındaki servis işlemlerinin yapılmasını gösterir. Örneğin, yakıt ikmali yapıldıktan
sonra yakıt tankı parçalarının sökülüp takılması.
Sökme/Takma
Bu konu bir komponent ya da birimi kaldırmak ve yeniden takmak için gereken adımlar sırasını kapsar.
Ayarlama/Test
FAKÜLTESİ
Talimatları verilen bir komponent ya da birimin bütünlüğünü sağlamak

için test yapın ve kontrol edin. Testin üç kategorisi vardır:
• Operasyonal Test:
Sadece sistem ya da birimin çalışıp çalışmadığının hiçbir özel ekipman
kullanmadan kontrol edildiği basit bir test yöntemidir.
• Fonksiyonel Test:
Bir sistem ya da birimin belirtilen performans aralığı içinde olmasını
sağlamak için özel ekipman gerektiren daha karmaşık bir test
yöntemidir.
• Sistem Testi:
Sistem / birimin maksimum performansını korumak için gerekli tüm
ayar ve özellikleri içeren genelde önemli bakım dönemlerinde kullanılan
bir test yöntemidir.
FAKÜLTESİ
Muayene/Kontrol
Bu konu bir birim veya komponent ile ilgili gerekli muayene/kontrol bilgi ya da
prosedürlerini sağlar.
Temizleme/Boyama
Bu konu bir alandaki personel ve malzemeleri korumak için dikkat edilmesi gereken
temizlik/boyama güvenlik önlemlerini içerir.
Onaylanmış Bakım
Bu konu bir onarımın yürütülmesi için gerekli olan süreç ve teknikleri içerir ve araç,
gereç ve gerekli malzemeleri belirtir. Yapısal bakım kılavuzunda(SRM) yer alan
bakımları içerir.
17
FAKÜLTESİ
Effectivity
• Bakım belgelerinin etkinliği prensip olarak sınırlandırılmıştır.
• Tip referansı ile mal sahibi referansı arasında bir fark yapılmıştır.
18
FAKÜLTESİ
Effectivity
Type Reference
• Belirli bir belge yalnızca AMM, IPC, FIM gibi özel bir uçak tipi için
yapılmışsa farklıdır.
19
FAKÜLTESİ
Effectivity
Owner Reference
• Bir mal sahibi referansı olması durumunda, bakım belgesi özel bir
müşteri için yapılmışsa farklıdır.
20
FAKÜLTESİ
Effectivity
• AIRBUS: Sahip kodu, kapak sayfasına ve belgenin her sayfasına
yazdırılır.
• BOEING: Belirli sahibi ve uçaklar, etkin uçaklar listesinde basılır.
21
FAKÜLTESİ
Effectivity
• Değişiklik düzeyine göre (uçak sahibinin filosu içinde) diğer kısıtlamalar
Efektif kodu ile açıklanmaktadır.
• Müşteri Seri Numarası ile ilgilidir. (CSN) (AIRBUS) veya SB kısıtlamaları,

bileşen çizgi numaraları veya Müşteri Seri No. (BOEING).
22
FAKÜLTESİ
Effectivity
• Bir filodaki farklı modifikasyon seviyeleri, bir iş görevini büyük ölçüde

değiştirebilir (Şekil).
• Bakım belgesi evrensel olarak geçerliyse, ör. SRM'de, etkinlik kısıtlaması
her zaman Üretici-Seri-No ile ilgilidir. (MSN).
23
FAKÜLTESİ
Effectivity
• İş görevleri büyük ölçüde değiştirilirse, kayıt, doğrudan ATA bölümünün

altında sağ tarafta bulunan bir işaret numarası ile yapılır.
24
FAKÜLTESİ
Aircraft Maintenance Manual (AMM)

AMM Uçak Teknisyenin ( Mekanik ve Aviayonik) uçak üzerindeki işlemleri
yaparken referans aldığı, içerisinde belirtilen adımları uygulayarak bakım
işlemlerini gerçekleştirdiği el kitabıdır.
Manual düzenlemesi Air Transport

Association of America (ATA)
yönetmeliğinde belirtilen 100
konu sıralamasına göre yapılır.
Uçak üzerindeki sistemler,
donanımlar, komponentlerin her
biri ilgili bir chapter ile
numaralandırılır. Numaralandırma
ve düzenleme işlemi ile bakım
personeli manual ile daha kolay ve
efektif çalışır.
25
FAKÜLTESİ
AMM tam olarak;
1- ATA 100 Sistemini referans alan
2-Uçak ekipmanları bilgilerini içeren
3-Sistem/Alt sistemlerin nasıl çalıştığının açıklamalarını açıklayan
4-Servis tasklarını bulunduran
Bir el kitabıdır.
İşlem yapıldıktan sonra logbook’a işlemi gerçekleştiren teknisten
tarafından açıklama yapılır ve imza atılır.

FAKÜLTESİ
• Genel bir karaktere sahip çalışma görevleri (standart uygulamalar) 20

(uçak gövdesi) ve 70 (motor) bölümlerinde yer almaktadır.
• Bu çalışma görevlerinin zorunlu bir karaktere sahip olduğuna dikkat

edilmelidir, bu, sistem bölümlerinde açık bir referans olmasa bile
bunların uygulanması gerektiği anlamına gelir !!!
27
FAKÜLTESİ
Üretici Referansı
• Aşağıdaki sayfalarda, AMM'de yer alan bilgilerin bir açıklaması yapılmıştır.
• Bunlar esas olarak AIRBUS üreticisine atıfta bulunur, ancak BOEING

üreticisinde bulunabilir (belki biraz farklı bir adla).
• Büyük farklılıklar varsa, açıkça fark edilecektir.
28
FAKÜLTESİ
Her bölümün başında başka listeler bulunabilir:

Öne Çıkanlar (HL) (Highlights)
Etkili Sayfaların Listesi (LEP) (List of Effective Pages)
İçindekiler (TOC) (Table of Contents)
Her bölüm şunlara ayrılmıştır:

Bölüm (Chapter)
29
Alt Bölüm (Section)

Konu (Subject)
Belirli Sayfa Blokları, her bölüm / konu düzenlemesi ile ilgilidir.
FAKÜLTESİ
AMM'de bir iş görevini bulmak için şu yöntemler mümkündür:
• İçindekiler tablosundan (TOC) başlayarak
• Referans verilen bir görev numarasının aranması
30
FAKÜLTESİ
İçindekiler Tablosundan Başlamak
• İçerik tablosu, belirli bir bölümün özetidir ve aranan iş görevine göreceli
olarak kolay erişime izin verir.
• 1. adım her zaman, daha önceki bölümlerde anlatıldığı gibi, belgenin
revizyon durumunun kontrol edilmesidir, bu, belgenin güncelliğinin
tespit edilmesi gerektiği anlamına gelir.
31
FAKÜLTESİ
Bir sonraki adım, uygulanabilir ATA Bölümlerinin seçimidir.
• Gerekirse bölümler listesinde ihtiyaç duyulan bilgiler aranabilir.
• Bundan sonra, devamlı alt bölüm doğru bölümde aranmalıdır.
• 4. adım, belirli bir bileşenin (Konu) aranmasıdır.
32
FAKÜLTESİ
• Konu altında, bileşenle ilgili her çalışma görevi (sayfa bloklarıyla ilgili)
listelenir.
• Burada, aranan iş görevi için doğru sayfaların adı bulunabilir.
• Olası bir etkinlik kısıtlaması, etkili sayfalar listesindeki (LEP) sayfanın
etkinliğinin gözden geçirilmesi ve olası bir geçici revizyonun (T / R, sarı
sayfa) gözden geçirilmesi dikkate alınmalıdır.
33
FAKÜLTESİ

Example:
D-AIGO'nun 1 nolu motorundaki yeşil hidrolik sistemin hidrolik pompası

arızalı ve değiştirilmesi gerekiyor.
Procedure:
• Determination of the applicable ATA chapter (29).

• Determination of the correct section (29-11).
• Determination of the subjects (29-11-51).
• Use the removal/installation page block.
• Here the denomination of the page can be found (Removal PB 401,
Installation PB 409).
• Here it catches the eye that there are two possibilities to accomplish the
procedure (Configuration 1 and 2).
Burada sayfanın adı bulunabilir (Kaldırma PB 401, Kurulum PB 409).

Burada prosedürü gerçekleştirmek için iki olasılık olduğu göze çarpmaktadır (Konfigürasyon 1 ve 2).
34
FAKÜLTESİ
35
FAKÜLTESİ
Yani:
• CSN / MSN çapraz referans tablosunda (CSN 104) D-AIGO'nun
CSN'sinin belirlenmesi.
• Doğru konfigürasyonu seçin (Konfigürasyon.1).
• Doğru iş görevini seçtikten sonra, daha fazla etkinlik kısıtlamalarını,
sayfa etkinliklerini ve geçici revizyonları (T / R'ler / sarı sayfalar)
kontrol etmek zorunlu olarak gereklidir.
36
FAKÜLTESİ
AMM Kullanım Örneğin;
İniş takımlarında bir problem

oluştu;
FAKÜLTESİ
Tekerlekler patlamışsa;
Dikmelerde problem oluşmuşsa;

FAKÜLTESİ
Bir uçak teknisyeni

iniş takımında meydana
gelebilecek arızaların
ATA Chapters’da 32
numaraları bölüm
olduğu bilmeli ve gerekli bakım
işlemini yapabilmek için uçak
AMM’nin 32. bölümünü
erişmelidir.
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
Uygulanışının açıklaması
FAKÜLTESİ
İşlemler
FAKÜLTESİ
Illustrated Parts Catalog (IPC)

Parça katalogu üreticileri tarafından uçak operatörüne tüm hava hizmet, bakım,
onarım ve revizyon gibi konular için gerekli olan yedek parça ve diğer
malzemelerin tedariki için yardımcı olarak yayınlanmıştır.
Modern katalogların çoğunluğu kullanıcının parçaların tespitine yardımcı olmak ve

yaygın hataları ve pahalıya mal olan gecikmeleri ortadan kaldırmak için kapsamlı
bir bilgi gösterir. Bu katalog genellikle şöyle bilinir:
1.Resimli parça katalogu (IPC) ya da
2.Resimli parça listesi (IPL).
46
FAKÜLTESİ
Yapı
Resimli parça katalogları, genelde uçağın büyüklüğüne ve karmaşıklığına

bağlı olarak bir veya daha fazla cilt halinde yayınlanır. Ortalama hacim
uygun çizimler için yaklaşık 20.000 girdi içerebilir.
Her hacim için giriş genellikle IPC kullanımı hakkında kapsamlı bilgi içerir.
Özel kodların açıklamaları, örneğin; kullanılan kodların anlamları ya da diğer
açıklamaların çapraz referansları belirtilmiştir. 3 ya da daha fazla hacimli bir
IPC son hacim genellikle tam bir dizin içerir. Bu indeks, sayısal ya da alfa-
sayısal sırasına göre olacaktır.
FAKÜLTESİ
IPC Dökümanı
IPC, AMM ile benzerlik gösterir, aynı chapterlar, bölümler ve konulara ayrılmıştır.
Ancak, 3-eleman sayısı yerine 4 eleman sayısı kullanılmaktadır. (Örneğin;77-00-00-01).
Aşağıdakiler bunun sebebidir:
IPC resimlerle yapılmıştır ve detaylarda karşılık gelen sayfalara yapılmıştır. Gerekirse bu
sayfalar birbirini takip eder. Bu düzen, ayrıntılı parça listesi resimlerden kolay çapraz
referans izni verir. Herhangi bir bölümde ya da konuda ilk sol sayfa, sayfa 0 olarak
numaralandırılır karşı sayfa (Yani parça listesi) sayfa 1 olarak numaralandırılmıştır.

FAKÜLTESİ
Eğer bir konuda birden fazla resim varsa, her resim (Şekil 01, şekil 02, vb.) ve bu
konudaki ilgili parça ayrıntıları listesi sayfa 0, sayfa 1, vb. şekilde
numaralandırılır, sonuçta bir konuda sayfa 0, sayfa 1, vb.den birden fazla olması
resim numaralarına bağlıdır.
3-eleman tanımlama numarasının yerine 4-eleman numara sisteminin

kullanılmasının nedeni Chapter-Bölüm -Konu’ya ek olarak kullanılan resimlerin
şekil numaralarının dördüncü eleman olarak ‘Chapter-Bölüm-Konu-Şekil’
şeklinde eklenmesidir.
49
FAKÜLTESİ
Kodlar HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ
FAKÜLTESİ
Kodlar IPC’de bakım personelinin özel ilgi göstermesi ve dikkatlice çalışması için
gösterilir. Bazı parçaların sipariş bilgileri, değiştirilmeleri, işe yaramaz parçaların atılması
ve tamir potansiyeli, vb. ile ilgili bilgi içerir. Bakım personeli bu kodların anlamını tam
olarak kavramalıdır ve personel herhangi bir şüphe duyarsa tavsiye almalıdır.
Bulunan kod örnekleri:

1.Kod AX: Bakımın her seviyesine takma
2.Kod BX: Sadece ikinci hatta(Hangarda) takma
3.Kod CX: Tedarik edilmemiş; yüksek düzeneğinin değiştirilmesi
4.Kod DX: Tedarik edilmemiş (Bir tanımlama hatası bu kodu açıklayabilir ya da yapısal bir
tutturma)
Diğer kodlar genişleyebilen ve genişleyemeyen malzemeler, uçak bakım seviyeleri,

birinci hat, ikinci hat gibi, depo ve değerleri gösterir. Bu kodlar, uçak ve ekipman
üreticilerine bağlı olarak değişebilir.
Günümüzde birçok uçağın IPC'leri ATA-100 sistemi chapter ve bölümlerine göre

gösterilir. Bu IPC numaralarının ve uygulanabilir bakım kılavuzunun numaralarının aynı
numaralandırma sisteminde kullanılabileceğini anlamına gelir.
örneğin, alt sistemler, parçalar, vb. aynı chapter / bölüm altında iki belgede de
bulunabilir.
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
How to use the IPC
Finding of the needed Component Information
These are 3 options for finding component related data in IPC:
• Alphanumeric/Numeric Index
• Table of Content
• Additional Cross Reference Table (AIRBUS)
54
FAKÜLTESİ
55
FAKÜLTESİ

How to use the IPC
Parça numarası ATA bölümü ile ilgili bilgiler bilindiğinde, şekil ve parça
numarası, doğrudan şekle ve parça numarasına atıfta bulunulan alfasayısal
veya sayısal dizinde bulunabilir.
56
FAKÜLTESİ
How to use the IPC
Parça numarası bilinmediğinde, gerekli bilgiler (ATA bölümü, şekil ve parça

numarası) içerik tablosundan türetilebilir; bu, bir sistem bilgisinin zorunlu
olarak gerekli olduğu anlamına gelir.
57
FAKÜLTESİ
58
FAKÜLTESİ
How to use the IPC
• Additional Cross Reference Table (AIRBUS)
İşlevsel öğe numarası (FIN), ATA bölümü ile ilgili gerekli bilgiler olarak
bilindiğinde, şekil ve parça numarası, doğrudan şekil ve parça numarasıyla
ilişkili olan ek çapraz referans tablosunda bulunabilir.
59
FAKÜLTESİ
60
FAKÜLTESİ
• Troubleshooting (Arıza bulma) Teknikleri
7.18 Söküm, Takım, Onarım ve

Kontrol Teknikleri
FAKÜLTESİ
7.18 • Arıza bulma prosedürü genellikle Troubleshooting olarak

Söküm,
Takım, tanımlanır ve prosedüre olan gereksinim hızlı, hassas teşhis için
Onarım ve minimum iş ve birimin veya motorun gereksiz çalışmasını
Kontrol
Teknikleri önlemektir.
• Etkili arıza bulmanın temel prensibi, açık ve net tanımlama ve
rapor edilen bulguyu yorumlamak ve daha sonra mantıksal ve
Arıza
sistematik arıza tanımlama ile ilerlenir.
giderme • Rapor edilen bulgu sıklıkla kokpitteki aletlerin okunan
teknikleri.
değerlerinden kaynaklanır ve okunan değerlerin gerçek olduğunu
destekleyen bilgiler açık ve net olmadıkça, alet göstergeler kontrol
edilmeli ondan sonra gerekirse arıza bulmak için ilerlenmelidir.
Üreticinin bakım kitapları arıza bulma bilgisini içerir.
FAKÜLTESİ
7.18 Troubleshooting Metodu

Söküm,
Takım,
Onarım ve • Troubleshooting, tüm testleri ile ekipmanı sürekli operasyonel tutmak
Kontrol
Teknikleri için gereken bakımın en önemli parçasıdır.
• Troubleshooting’ e sistematik yaklaşım, teknisyenin tüm bilgilerinin en
önemlisidir.
• Arıza analiz prosedürü, örneğin geliştirerek etkin bir ekipman bakım
Arıza
giderme hedefine gidecek yolu göstermek en iyi operasyonel yetkinliktir.
teknikleri. • Bu Troubleshooting adımlarının temel fikri ve önemini anlamak arıza
bulma kabiliyetine, ekipmanın durum ve amacına bakmaksızın ciddi
şekilde tesir eder.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Arıza bulma konusunda standart yaklaşım aşağıdaki 6
Takım, adımlık prosedürdür:
Onarım ve
Kontrol • Bulguyu tanımak.
Teknikleri
• Bulguyu ayrıntılandırmak.
• Muhtemel hatalı fonksiyonları listelemek.
Arıza • Arızalı fonksiyonu tespit etmek .
giderme
teknikleri. • Arızayı devre düzeyine kadar tespit etmek .
• Arıza analizi
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Arıza
giderme
teknikleri.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Bulgu Tanıma
Takım, Tüm ekipmanlar, kullanıcı ve ekipman üreticisi tarafından tesis
Onarım ve
Kontrol olunan ihtiyaçlara göre belirli bir iş veya bir grup işi yapmak
Teknikleri üzere tasarlanmıştır. Bu sürekli elde edilebilen belirli bir tip
performansı talep eder. Bu sebepten ilk hata bulgusu
anlaşılmalıdır.
Arıza Bir hata bulgusu, bir şeyin düzensiz veya işlevsiz olduğunun
giderme
teknikleri. işareti veya göstergesidir.
Troubleshooting'de bulguyu tanıma böyle bir işareti
tanımlamak ile başlar.
FAKÜLTESİ
7.18 Tahsis edilen görevlerin işletilmesi esnasında, çoğu ekipman operatör veya teknisyene
Söküm, görünür veya sesli bilgi gönderir.
Takım,
Onarım ve
Kontrol • Görünür : gösterge, indikasyon lambaları veya kumanda paneli ile.
Teknikleri • Sesli : sesler ile, bazı zamanlar hoparlör veya kulaklığa göndererek.
Bu normal veya anormal ekipman performansının bulguları iyi anlaşılmalıdır.
Anormal ekipman performansı şu şekilde gruplandırılır.
• Ekipman arızası
Arıza Bir ekipmanın tamamının veya bir kısmının çalışmaması durumunda arıza meydana
giderme gelir.
teknikleri. Bundan dolayı ekipman performans göstermez.
• Performans azalması
Performans azalışı, ekipman işini yaparken meydana gelir, fakat operatöre gönderilen
bilgi tasarım spesifikasyonu ile uyumlu değildir. Bu performans mükemmel işletilen
durumdan kötü işletilen duruma kadar değişiklik gösterebilir.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Arıza
giderme
teknikleri.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Bulgu Tanımak İçin Gereken Bilgi
Takım,
Onarım ve
Kontrol Bir ekipman parçasının işini tam olarak yapıp yapmadığına
Teknikleri
karar vermeden önce, normal çalışma özelliklerine ait tam
bir bilgiye ihtiyaç vardır. Bundan dolayı, teknisyen ekipman
çalışmasına ait iyi bir bilgiye sahip olmalı ve ekipman teknik
Arıza
giderme manual'ini kullanıp ona bilgi için başvurabilmelidir.
teknikleri. Çalışma bilgisinin yanında, ilgili sisteme ait iyi bir bilgi,
başarılı bir bulgu tanıma için gereklidir.
FAKÜLTESİ
7.18 Bulguyu Ayrıntılandırmak

Söküm,
Takım, İkinci bir adım olarak açık açık belli olan veya çok açık belli olmayan bulgular araştırılır.
Onarım ve Operatör kumandaları veya ön panel indikasyonları böyle muhtemel bir hata hakkında bilgi gösterir.
Kontrol
Teknikleri
Operatör kumandaları
• Tüm ön panel anahtarları(switch)

• Değişken devre elemanları
Arıza • Mekaniki bağlantılar
giderme
teknikleri. Bunlar dahili parçalara bağlanır ve ekipmanın yanına gitmeden ekipman ayarlanabilir.
Operatör kumandaları durumda değişiklikler üretir. Direnç'in doğrudan değişimi, kumandalar
çalıştığı zaman değişimlerin izlenebilmesini mümkün kılar.
Bulguların ayrıntılandırılabilmesi için kumanda ayarlarını kullanarak troubleshooting

prosedüründe 2 sonuca ulaşır.
FAKÜLTESİ
7.18 • Yanlış Kumanda Ayarları

Söküm,
Takım,
Onarım ve Hatalı bulgular, kumanda ayarlarını yanlış kullanımı ile ortaya çıkabilir. Kumandanın
Kontrol yanlış ayarlanmış olabileceği gibi, kumandanın kazara hareketinden de olabilir.
Teknikleri
Bu tür bir yanlış ayarlama ortaya çıkarıldığı zaman, arıza bulgusu detaylandırılarak,
arıza kesinleştirilir. Eğer yanlış ayarlama hata bulgusunun tek sebebi ise
troubleshooting prosedürüne son verilir.
Arıza
giderme
teknikleri. • Komponent Arızası
Kumandalar doğru ayarlanmışsa, hata bulgusunun sebebi arızalı bir komponenttir.

FAKÜLTESİ
7.18 İleri Hata Tespiti

Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol Eğer tüm kontroller doğru konuma ayarlandığı halde, hala arıza
Teknikleri bulguları devam ediyorsa, muhtemelen bir operatör kumandası
arıza bulgularının sebebi olabilir. Bununla birlikte, böyle
durumlarda arıza bulma komponent arızası ile sonuçlanabilir.
Arıza Kumandaları kontrol ederek ve çalıştırarak tüm ayarların
giderme
teknikleri. doğruluğu kontrol edilir. Ayarın doğru olduğunun tespiti, daha
büyük bir arızaya işaret olabilir.
Kumandaların kontrolü arıza bulgularında değişimler meydana
getiriyorsa bu değişimler dikkatlice takip edilmelidir. Bu isimler
muhtemel sebebin bulunması için kolaylık sağlayabilir.
FAKÜLTESİ
7.18 Data Kaydı Ve Amacı

Söküm,
Takım,
Onarım ve Bulgunun açıkça tanımlanması gözlenen tüm göstergeleri tamamen kontrol
Kontrol etmedikçe mümkün olmayacaktır. Bu indikasyonların
Teknikleri • birini bir diğeri ile
• ekipmanın tüm çalışması ile
birlikte kontrol edilmesi anlamına gelir.

Arıza
giderme
teknikleri. Elde edilen bilgileri kaydetmek, bu kontrolleri yapmanın en kolay yoludur. Bu
şekilde elde edilen tüm veriler referans amacı ile kullanılabilir. Eğer ihtiyaç olunursa
• Ekipmanın teknik el kitabını kontrol etmek
• Bilgileri detaylı tanımlar ile kıyaslamak mümkün olacaktır.
FAKÜLTESİ
7.18 • Tüm kumanda pozisyonlarını ve ilgili verileri kaydederek, bilgi çok çabuk
Söküm, çoğaltılabilir ve doğruluğu kontrol edilebilir ve ekipman test edileceği işletme
Takım,
Onarım ve koşullarına tam olarak getirilebilir.
Kontrol • Bilgilerin kaydı, arıza arıyan kişinin zaman kazanmasını ve daha verimli
Teknikleri olmasını mümkün kılar.
• Kumandanın ayarlarının arızanın bulguları üzerine herhangi bir etkisinin
olmadığı yerde bu bilgide aynı şekilde kayıt edilmelidir. Bu bilgi daha sonra
kumandanın hata bulgusu üreteceği fark edilmeyen değişiminin kanıtı
Arıza
giderme olacaktır. Bu prosedür tamamen gereksiz gibi görünse de sistematik arıza
teknikleri. aramada tam anlamıyla işe yarar.
• Operatörün kumanda ve aletlerinin değişimi ile hatanın bulgusu hakkında
daha fazla bilgi edinmek, bir sonraki adımda muhtemel hatalı fonksiyonların
tanımlanmasında kolaylık sağlar. Bu prosedür arızanın bulunduğu yeri tahmin
etmek ve sonunda arızadan sorumlu parçayı tam olarak tanımlamaya imkan
sağlar.
FAKÜLTESİ
7.18 Muhtemel Hatalı Fonksiyonları Listelemek

Söküm,
Takım,
Onarım ve Arıza bulmaya mantıksal yaklaşımın 3. adımı (muhtemel hatalı fonksiyonların
Kontrol listelenmesi) birden fazla bölge veya birimde etkin olan ekipmanlar için uygundur.
Teknikleri
Birinci ve ikinci adımda gösterildiği gibi bilgilerin elde edilmesi ile fonksiyonel
birimlerden hangisinin arızalı olduğuna karar vermeye imkan sağlar.
Arıza Uçak sistemleri, özellikle elektronik ekipmanlar birbirinden ayrı binlerce parça veya
giderme devreye sahip olabilir. Bu binlerce parçayı metodolojik olarak tek tek kontrol ederek
teknikleri. muhtemel arızalı parçayı bulabilmek çok zordur. Ayrı ayrı parçaları kontrol
etmektense, farklı ünitelerin çıktılarını kontrol etmek yapılacak işin büyüklüğünü 1/10
oranda azaltır. Buna rağmen yapılacak testler hala çok zaman alabilir.
FAKÜLTESİ
7.18 Birimlerin sayısını fonksiyonel birimlerin gurup sayısına bölmek (7,1

Söküm,
Takım, düzine ve 2 düzine) yapılacak işi uygulanabilir test sayısı ile
Onarım ve sınırlayabilir. Hatta bu kontrollerin sayısı ikinci adım (bulgunun açık
Kontrol
Teknikleri
tanımlaması) ile elde edilen bilgiler (arıza hakkında arızalı birime karar
vermek ile alakalı bilgiler) kullanılarak daha da azaltılabilir.
Arızalı birimi seçmek, aşağıdaki gibi bir karar vermek gerekir.

Arıza
giderme • Muhtemel hata bulgusunu üretebilecek ekipman bölgesi.
teknikleri. • Konu ile ilgili bilgi.
Altı adımlı prosedürün bu noktasında, arıza bölgesi ekipmanın

fonksiyonel olarak bulunduğu gruba indirgenmiş olunur. Bu noktada
fonksiyonel blok diyagram kullanmak gerekir.
FAKÜLTESİ
7.18 Fonksiyonel Blok Diyagram

Söküm,
Takım,
Çoğu ekipman ve sistem fonksiyonel olarak alt gruplara bölünür. Bu birimlere verilen
Onarım ve
“fonksiyonel “ terimi, her birinin kendine özgü elektronik fonksiyona sahip olmasından dolayıdır.
Kontrol
Birimler birbirine bağlıdır. Böylelikle her bir fonksiyon uygun sırada yerine getirilerek, tüm gurubun
Teknikleri operasyonel fonksiyonu başarılmış olur.
Ekipman fonsiyonel blok diyagram şunları sunar.

• Ekipman içindeki tüm birimlerin sembolü
Arıza • Aralarındaki veri akış yolları.
giderme
teknikleri.
Ekipmanın foksiyonel blok diyagramı, ekipmanın tüm fonksiyonlarını göstermez. Her
fonksiyonel birim, çeşitli devrelerden, kademelerden ve farklı farklı kendine ait fonksiyonları
gerçekleştiren alt birimlerden oluşabilir.
NOT: Çeşitli fonksiyon bloklarını birbirine bağlayan çizgiler, önemli veri akış bağlantıları gibi davranır,
fakat diyagram bu bağlantılara gerçekte nerede bulunduğunu gereken şekilde göstermez.
FAKÜLTESİ
7.18 Arızalı Birim Seçimi

Söküm,
Takım,
Onarım ve Makul olan arızalı birimi bulmada, karmaşık eylemleri düşünerek,
Kontrol
Teknikleri troubleshooting diyagramlar çizilir.
Soruların cevapları, ekipmanın nasıl çalıştığının bilgisi ile ve /veya

Arıza
teknik kitaplarda bulunan diyagramların kullanımı ile elde edilir.
giderme Bunların çoğu sisteme ait fonksiyonel blok diyagramlardan gelmelidir.
teknikleri.
Ekipmanın teknik el kitabının bakım ve troubleshooting bölümleri, sık

sık troubleshooting diyagramlar içerir. Bu diyagramlar arıza bulma
prosedürü esnasında arızalı birimin seçimini sağlar.
FAKÜLTESİ
7.18 Arızalı Fonksiyonun Yerini Belirlemek

Söküm,
Takım,
Onarım ve Arıza bulmaya yaklaşım sistematiğinin ilk 3 adımı aşağıdakilerin
Kontrol
Teknikleri
incelenmesi ile alakalıdır.
• Arızası muhtemel hatalı birimin mantıksal seçimi kadar

Arıza
• Açık ve net olsun olmasın ekipman performansındaki eksiklikler ile
giderme alakalıdır.
teknikleri.
Bu noktaya kadar, ekipmana ait gösterge cihazları ve kumandaların

dışında test ekipmanı kullanılmamıştır. Dahili bir ayarlama veya herhangi
bir parçaya erişim sağlamak için kapak sökülmesi veya herhangi bir
gözün açılması söz konusu değildir.
FAKÜLTESİ
7.18 Hata bulgusuna ait bilgilerin kontrolünden sonra, hatanın

Söküm,
Takım, bulunabileceği en muhtemel bölge için karar verilir.
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri Hatalı fonksiyonun yerini belirlemek demek, hangi fonksiyonel birimin
arızalı olduğuna karar vermek demektir. Gerçek arızalı birim bulunana
kadar tüm birimleri sistematik şekilde kontrol
etmek anlamına gelir.
Arıza
giderme
teknikleri. Arıza bulmanın bu mantıksal yaklaşımının ilk 4 adımı boyunca,
standart veya özel test ekipmanlarının kullanımı ve test verilerinin
aktarımı çok önemlidir.
FAKÜLTESİ
7.18 Seçilen Arızalı Bir Ünitenin Test Edilmesi

Söküm,
Takım,
Onarım ve 4.adımda, görünen arızadan sorumlu ekipmanın fonksiyonel birimi tespit edilir.
Kontrol İlk test edilecek birimin seçilmesinde karar verirken diğer birimlerin aynı anda
Teknikleri elemine edilerek birçok test edilecek birim için işlem yapmayacak olmak çok
önemli bir faktördür.
İlk seçilecek birimin muhtemel arızalı birim olması zaman kazandıracaktır. Bu

Arıza
giderme fonksiyonel blok diyagramın çok iyi incelenmesini gerektirir. Bu sayede test
teknikleri. edilecek birimde başarıya ulaşmış olmak listelenen diğer muhtemel sebepleri bir
anda devre dışı bırakacaktır.
Erişebilirlik daha fazla inceleme için arızalı birimin seçilmesinde teknisyen

mantığı ile erişebilirlik en önemli faktörlerden biridir.
FAKÜLTESİ
7.18 Örnek: Örnek olarak, bir motorda arıza aranırken, sentil veya baroskop için erişim deliği açmak
Söküm, gerekli olabilir.
Takım,
Onarım ve Aviyonikde, bir test noktası (bazı talimat kitaplarında tarif edildiği gibi) ekipman üzerinde
Kontrol erişilebilir noktalarda bulunan özel bağlantı noktalarıdır. Örneğin ön panel veya şasi bu noktalar
Teknikleri olabilir. Bağlantıya elektriksel olarak bazı önemli işletme gerilimi veya sinyal gerilimi bağlanabilir.
Bu, doğrudan veya bir switch yardımı ile de olabilir.
Arıza
giderme • Kabloların birleşim
teknikleri. • Komponentlerin bağlandığı
Herhangi bir yer test noktası olarak kullanılabilir.

FAKÜLTESİ
7.18 Düşünülmesi gereken bir diğer nokta, tecrübe ve tekrar eden

Söküm,
Takım, geçmiş arızalardır.
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri Tekrar eden arızaların kayıtları üzerine muhtemel noktalar kadar,
benzer ekipman ve arıza bulgusu ile eski tecrübeler, ilk test
noktasının seçimi ile ilgili bir rota oluşturur.
Arıza
giderme
teknikleri. Fakat test noktasının seçiminde mantıksal olarak son hüküm, eski
tecrübe ve ekipmanın geçmişi üzerine bağlı kalmadan daha önceki
adımlarda elde edilen verileri esas alarak karar verilmelidir.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Arızanın Devre Seviyesindeki Yerini Belirleme
Takım,
Onarım ve
Kontrol 5. Adımda, arızalı birim içindeki arızalı parçayı ayırmak için daha fazla test
Teknikleri gerçekleştirilir.
Bunu gerçekleştirmek için, bir grup parça birim içerisinde izole edilir, ortak alt
fonksiyona göre düzenlenir. Bir arızalı grup tespit edildikten sonra, hatalı parça
Arıza veya elektronik devreyi ayıracak daha fazla test gerçekleştirilebilir.
giderme
teknikleri.
FAKÜLTESİ
7.18 Arıza Analizleri

Söküm,
Takım,
Onarım ve Altı adımdan oluşan arıza bulma prosedürünün son adımı (6. adım) arızanın kesin olarak
Kontrol nerede olduğu belirleme için belli parça veya devrelerin test edilmesini gerektirir.
Teknikleri
6. Adım arızalı parçanın değişimi veya tamirine öncülük ederek ekipmanın tekrar servise
dönüşünü sağlar.
Arıza Arızalı parçanın yerini tespit etmek, 6. adımı sona erdirmez. Aynı zamanda arızanın
giderme sebebi tespit edilmelidir. Tüm hatalar düzeltilmedikçe, daha sonraki zamanlarda arızanın
teknikleri. tekrarlanması ve başka arızaların da bununla birlikte ortaya çıkması büyük bir olasılıktır.
Bundan dolayı, arıza analizinin son adımında belirli kayıtların iyi şekilde tutulmasını
gerektirir. Bu kayıtlar teknisyene gelecekte yardımcı olacaktır. Bu kayıtlar aynı zamanda
tasarım hatasının sebep olacağı tekrar eden arızaları da işaret edecektir.
FAKÜLTESİ
Trouble Shooting Manual (TSM)
TSM, sistematik olarak
• Kimlik,
• izolasyon ve
• hataların düzeltilmesi.
hakkında bilgi içerir.
86
FAKÜLTESİ
Sorun giderme şu nedenlerle başlatılmış olabilir:
• merkezi bakım sistemi uyarıları,

• arıza raporları,
• arızaların gözlemlenmesi.
87
FAKÜLTESİ

• TSM'nin içeriği eskiden AMM'nin bir parçasıydı, sayfa bloğu 101 ff., Ama o
kadar büyüdü ki, bireysel bir el kitabı haline geldi.
Effectivity
• TSM, bir uçak tipi ve sahibi tarafından referans verilen bir belgedir.
88
FAKÜLTESİ
• Yapısı ATA iSpec. 2200’ göredir.
• Hata izolasyonu ve düzeltmesi referanslar için diğer el kitaplarındaki (AMM,

WDM, ...) görevlere verilmiştir.
89
FAKÜLTESİ
TSM'DEKİ arıza türü, arıza türleri arasında bir fark yaratır:
• İzlenen Arızalar
• İzlenmeyen Arızalar
90
FAKÜLTESİ
TSM'DEKİ arıza türü, arıza türleri arasında bir fark yaratır:
Monitored Faults:
• ECAM warnings,
• EFIS flags,
• LOCAL warnings and
• CMS/CFDS fault messages.
91
FAKÜLTESİ
Type of Fault In the TSM it is made a difference between to types of faults:
Monitored Faults
Non-Monitored Faults:
• Mürettebat veya bakım gözlemleri
92
FAKÜLTESİ
FAULT ISOLATİON MANUEL(FIM)

• Uçaklardaki arızaların giderilmesinde yol gösterici kitaptır.
• Yaşanan tecrübeler ve havayollarından gelen feedback (geri bildirim)ler ışığında imalatçı
tarafından yayınlanır.
• Bir arızaya ait verileri (pilot şikayeti, indikasyon, kompütürlerin kontrolü ve testi vb)
değerlendirerek en muhtemel arıza nedenini/nedenlerini ortaya koyup arızayı en kısa
zamanda ve en verimli biçimde gidermeyi amaçlar.
• AMM içerisinde bölümler halinde bulunabilir, yada değişik isimli bir kitap olarak
kullanıma sunulabilir. Örneğin Boeing uçaklarındaki ismi FIM (Fault Isolation Manual)dir,
Airbus da TSM ( TROUBLE SHOOTING MANUAL )
• FIM bakım ekipleri içindir.
FAKÜLTESİ
Types of Faults(Arıza Türleri)

Observed Faults(Gözlemlenen arızalar):Gözlemlenen arızalar, uçuş
mürettebatının veya bakım ekibinin algıladığı problem belirtileridir.
 Pilot panelleri ve ekranlarında gösterilen arızalar:

 Arıza lambaları
 Arıza ve uyarı bayrakları
 Uyarı mesajları
 Normal dışı okunan değerler
Hizmet Mürettebatı Gözlemleri
Uçuş ekibi tarafından uçuş ve yürüyüş sırasındaki gözlemler
Yer bakım ekibi gözlemleri
FAKÜLTESİ
• Cabin Faults (Kabin Arızaları): Kabin arızaları, yolcu kabinindeki sistemler ve
ekipmanlar ile oluşabilecek sorun belirtileridir
• Maintenance Messages (Bakım Mesajları):Bir sistemin veya tek bir bileşenin
dahili test BITE özelliğinden aldığınız arıza göstergeleridir. Gözlenen bir
arızanın sebebini bulmanıza yardımcı olurlar.
95
FAKÜLTESİ
Fault Isolation Manual İçeriği

1. Giriş / Kayıt Tutan Sayfalar:
1.Effective Aircraft
2.Transmittal Letter
3.Effective Pages (for front matter)
4.Effective Chapters
5.Revision Record
6.Record of Temporary Revisions
7.Service Bulletin List
8.Introduction
FAKÜLTESİ
Observed Fault List (gözlemlenen hata listesi) :
İki Gözlenen Hata Listesi vardır. Her hata için her liste bir arıza kodu ve bir FIM
görev numarası verir.
1. gözlenen tüm hataları alfabetik olarak listelemektedir.
2.Sistemler ATA sırası ile sunulmuştur.
97
FAKÜLTESİ
Cabin Fault List (kabin arıza listesi):
(a) İletişim / Genel Adres

(b) Kapılar / Pencereler
(c) Acil Durum Ekipmanları
(d) Gale Mutfakları
(e) Uçak İçi Eğlence
(f) Işıklar
(g) Muhtelif
(h) Koltuklar
(i) Tuvalet / Lavabo
98
FAKÜLTESİ
Hata Kodu Dizini:

Hata Kodu İndeksi, bölüm için tüm arıza kodlarının sayısal bir
listesidir. Her kod için bir arıza tanımı ve bir FIM görev
numarası vardır. Hata Kodu Dizini'ndeki hata açıklaması,
hatanın birincil açıklamasıdır.
FAKÜLTESİ
Bakım İletisi Dizini:
Bakım mesajları, bir sistemin veya tek bir bileşenin dahili

test BITE özelliğinden aldığınız arıza göstergeleridir.
Gözlenen bir arızanın sebebini bulmanıza yardımcı olurlar.
Belli bir ışık veya ışıklar
Alfa sayısal bir kod
İlişkili sayısal bir koda sahip veya içermeyen bir kelime grubu.
100
FAKÜLTESİ
Tasks
• Arıza izolasyon görevleri bölüm-bölüm seviyesinde bir
araya getirilir. Görevler, AMTOSS görev numarası ile sayısal
sırada düzenlenmiştir.
FAKÜLTESİ
Fault Isolation Task Features (Özellikleri)
FIM, uçağı ekonomik olarak kullanmanıza yardımcı olacak bir araçtır. FIM'deki
prosedürler, her bir uçak hatasının nedenini çabucak izlemenize yardımcı
olur.
Bir arızanın nedenini izole etmek içinUçak hatalarıyla ilgili geçmiş
deneyiminiz
Arızanın meydana geldiği koşullar
Uçağınızdaki veya filonuzdaki arızaların geçmişi
Gösterilen sırayla FIM prosedüründeki adımları yapmak bir zorunluluk
değildir. Ancak, FIM prosedürünü tam olarak takip etmeyi planlamıyorsanız,
hatayı izole etmeye başlamadan önce okuduğunuzdan emin olun. Bazı FIM
işlemleri, işlemin sonraki adımlarında etkili olan önemli adımlarla başlar. 102
FAKÜLTESİ
Olası Nedenlerin Listesi

• Olası nedenlerin listesi, FIM’da bulabileceğiniz nedenleri
hızla görmenin bir yolunu sunar.
• Hatanın daha önce oluşup oluşmadığını görmek için

havayolunuzun bakım kayıtlarını kullanırsanız, geçmişte
hatalı izolasyon görevindeki hangi adımların yapıldığını
görebilir ve aynı bakım işlemlerinin tekrarını önleyebilirsiniz.
FAKÜLTESİ
Devre Kesiciler Listesi:
Devre kesicilerin listesi, hangi devre şalterinin, sorunu olan

devrenin bir parçası olduğunu hızlı bir şekilde öğrenmenin yollarını
sunar. Listede, devre kesicilerin adını panelde göreceğiniz gibi
verilir. .
Örneğin; 18D4 için "18" Elektrikli Yük Devre Kesici Paneli (P18), "D",
P18 panelindeki sütun ve "4" P18 panelindeki satırdır.
104
FAKÜLTESİ
İlk Değerlendirme
• İlk Değerlendirmenin amacı, Arıza Yalıtım Prosedürünü başlatmadan
önce arıza durumunun hala mevcut olduğunu doğrulamaktır.
• Varlığı kolayca görülen arızalar için (örneğin: silecek lastiği eksik,

tahliye direği dondurulmuş, tavan paneli ıslak) ilk Değerlendirme
paragrafı bulunmamaktadır.
FAKÜLTESİ
İlk Değerlendirme
Her bir hata izolasyon görevi, (varsayım farklı şekilde
bildirmedikçe) bu varsayımlarla başlar:
(a) Harici elektrik enerjisi açıktır.

(b) Hidrolik güç kapalı.
(c) Pnömatik güç kapalı.
(d) Motorlar kapatıldı.
(e) Sistem için tüm devre kesiciler kapalıdır.
(f) Sistemdeki herhangi bir ekipman devre dışı bırakılmaz. 106
FAKÜLTESİ
• Elektrik Kontrolleri:
Bileşende bir arıza olup olmadığını tespit etmek için elektrik
kontrolleri yapılır. Elektrik kontrolleri aynı zamanda kablolamada
bir sorun bulmak için de kullanılır. Kontroller şöyledir;
– Bağlantınızı kesdiğiniz herhangi bir konnektörü , hasar ,eğilmiş

veya geriye itilmiş pimler için inceleyin
– Belirtilen kontak (pin) için bu üç elektrik kontrolünü yapın
• İğneyle pim arasındaki süreklilik

• Pimlerin kısa devreleri
• Her pimden yapı zemine kısa devreler.
FAKÜLTESİ
Araç Listeleri (TOOL LİST):
• Aşağıdaki tablolarda bu kılavuzda belirtilen tüm araçlar

gösterilmektedir.
• Her takım türü için bir tablo vardır. Her tablodaki veriler GSE
gereksinim tanımlayıcısına göre sıralanmıştır.
• Standart Araçlar tablosu standart araçları gösterir.
• Ticari Araçlar tablosu, piyasada bulunan araçları gösterir.
• Özel Aletler tablosu, özel gereksinimler için üretilen araçları
gösterir.
• Dördüncü bir tablo olduğunda havayoluna özgü araçları
gösterir.
FAKÜLTESİ
MMEL & MEL

Master minimum equipment list
Minimum equipment list
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
MEL Nedir?
Minimum Ekipman Listesi, uçakta bir arıza tespit edildiyse ve
uçağın programlanmış seferini gidebileceğini yani uçma ya
da uçmama uçma Go or No Go durumunlarından hangisine
tabii olacağını kontrol etmek için oluşturulmuş listedir.
FAKÜLTESİ
Minimum ekipman listesi, uçağın çalıştırılması gereken

ekipmanların bir listesidir. Uçağa özgü ve uçuşa
elverişliliğini korurken hangi ekipmanın çalışamayacağını
belirtir. Çalışmayan bir şey tespit edilirse, pilot MEL'e
giderek o maddenin girişini bulur ve eğer no go bir itemse
işlem gerçekleşene kadar uçağın uçmaması gerekip
gerekmediğini belirler.
FAKÜLTESİ
MMEL NEDİR?
Ana minimum ekipman listesi (MMEL),
Belirli bir uçak türü için, uçuşun başlangıcında hizmet

verilemeyecek öğeleri tanımlayan tasarımın onaylanarak tip
tasarımından sorumlu kuruluş tarafından oluşturulmuş bir
listedir. MMEL özel çalışma koşulları, sınırlamaları veya
prosedürleri ile ilişkili olabilir.
(ICAO Ek 6: Uçak Kullanımı)

FAKÜLTESİ
MEL VE MMEL İLİŞKİSİ NEDİR?
Belirli bir uçak için yayınlanan MEL, bir ana minimum ekipman
listesinden (MMEL) kaynaklanmaktadır (referans almaktadır).
MMEL, uçak tipindeki tüm ekipmanların bir listesidir.
MEL ise bir uçağa belirli şartlara tabi olan, bir operatör tarafından
uçak için kurulan MMEL'e uygun veya daha kısıtlayıcı olan özel
ekipmanlarla uçakların çalıştırılmasını sağlayan bir listedir. yazın.
(ICAO Ek 6: Uçak Kullanımı)

FAKÜLTESİ
İlgili Otoriteleri üreticiler için MMEL’i yayınlar.
Operatörlerse bu MMEL’lere dayanan belirli uçak modellerine özgü MEL
oluştururlar.
Örneğin FAA Boeing için MMEL listesini yayınlar.
Delta, US Airways gibi şirketler bunları kendi uçak modelleri 767 757 777
için hazırlarlar ve bu özelleştirilmiş listenir yine otorite (FAA) tarafından
onaylanır.
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
117
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
Number Installed
• Belirli bir öğe için, uçağa takılan ekipman, bileşen, sistem

veya işlevlerin miktarını gösterir.
• Bu sayı, bu MEL'in geliştirilmesinde dikkate alınan uçak
konfigürasyonunu temsil eder.
• Numaranın değişken olması durumunda (örn. Yolcu kabini
öğeleri) bir numara gerekli değildir. Bir "Tire" sembolü,
değişken bir miktarın takılı olduğunu gösterir.
FAKÜLTESİ
Number required for dispatch
Bu koşulların sağlanması koşuluyla, operasyon için

bulunması gereken minimum öğe sayısıdır.
Belirli bir kalem için, "Açıklamalar veya İstisnalar"

sütun 5'de (varsa) listelenen koşullar altında
sevkiyat için çalıştırılması gereken minimum
ekipman, bileşen, sistem veya işlev miktarını
gösterir. Bir "Tire" sembolü, sevkiyat için değişken
bir miktarın gerekli olduğunu belirtir.
121
FAKÜLTESİ
Remarks and Exceptions
• Bu sütunda, belirli sayıda öğenin çalışmaması, bu tür bir işlem

için koşullar ve sınırlamalar ve uygun notlar ile işlemi yasaklayan
veya buna izin veren bir ifade içerir.
• Belirli bir öğe için farklı olasılıklar düşünülebilir. Her olasılığa

"istisna" adı verilir. İstisnalar "Seçenek #" ile ayrılır
• Belirli bir öğe için birkaç istisna önerildiğinde yalnızca bir istisna
(seçenek) seçilecek ve uygulanacaktır. Bir istisna içinde birkaç
koşul gerekebilir. "a), b), c) ..." ile tanımlanacaklardır. Verilen
istisnanın tüm koşullarına uyulacaktır.
FAKÜLTESİ
Yıldız işareti *:
• (Yıldız işareti) veya sevk koşulundaki bir afişleme

eylemi, ekip üyelerini ekipmanın durumu hakkında
bilgilendirmek için kokpitte pankartta ekipman,
bileşen, sistem veya işlevin yer almasını gerektirir.
Bakım personeli, öğeleri etiketleme yetkisine sahiptir.
• "Sarı INOP" afişi, başkaları belirtilmedikçe çalışmayan
öğeyi etiketlemek için kullanılır. Afişin konumu, ilgili
ekipman, bileşen sistemi, panel, anahtar, düğme, kol,
sigorta vb. İle bitişik olmalıdır.
123
FAKÜLTESİ
Operasyonel ve Bakım Ekipmanları

MEL'deki ekipmanın herhangi bir parçası bir durumda
çalışmazsa, gerekli güvenlik seviyesini sağlamak için bir
çalıştırma veya bakım prosedürüne ihtiyaç duyulur ve
bu durum, MEL'in " Remarks and Exceptions "
sütununda tanımlanır. Bu normalde bir işletim
prosedürü için "O", bakım prosedürü için "M" olacaktır.
(O) (M) hem işletme hem de bakım işlemleri gerektiği
anlamına gelir.
124
FAKÜLTESİ
Operasyonel Prosedür (o):
(o) sembolü, listelenen öğe çalışır durumdayken

gerçekleştirilmesi gereken belirli bir operasyonel prosedür
için bir gerekliliği belirtir. Operasyonel prosedürün amacı
şunlar olabilir:
- Uçuş ekibinin eylem (ler) i gerçekleştirmesini zorunlu

kılmak,
- Sınırlamalar veya performans cezaları sağlamak,
- Mürettebata yararlı bilgiler sağlamak için.
125
FAKÜLTESİ
MEL'in AÇIKLAMALAR VEYA İSTİSNALAR sütun 5'inde bir

periyodiklik açıkça belirtilmediği sürece, operasyonel
prosedür her uçuştan önce uygulanmalıdır. Bir
dönemsellik tanımlandığında, operasyonel prosedür ilgili
MEL öğesi altındaki ilk uçuştan önce uygulanmalı ve
tanımlanan aralıkta tekrarlanmalıdır.
Normalde bu prosedürler, uçuş ekibi tarafından

gerçekleştirilir; ancak, diğer personel belirli işlevleri yerine
getirmek için kalifiye ve yetkili olabilir. Kimin uyguladığına
bakılmaksızın tüm prosedürlerin tatmin edici şekilde
yerine getirilmesi şirketin sorumluluğundadır. 126
FAKÜLTESİ
Her durumda, operasyonel prosedür her uçuştan önce

uçuş ekibi tarafından bilinmelidir.
MEL durumundaki hava aracı uçuş aşamasına göre ((o)
prosedürü dahil) değerlendirilmelidir.
(Dispatch and Deviation Guide) Sevkiyat ve Sapma
Kılavuzundan alınan operasyonel prosedürler bu MEL'in
her öğesinin altında verilmiştir.
127
FAKÜLTESİ
Bakım Prosedürü (m):
(m) sembolü, listelenen öğe çalışmaz haldeyken gerçekleştirilmesi

gereken belirli bir bakım prosedürü için bir gerekliliği belirtir.
MEL'in AÇIKLAMALAR VEYA İSTİSNALAR sütununda herhangi bir

periyodiklik tanımlanmamışsa, bakım eylemi, ilgili MEL öğesi altında
ilk uçuştan önce gerçekleştirilmesi gereken bir seferlik bir eylemdir
(örneğin, bir devre dışı bırakma prosedürü).
Aksi takdirde, bu tekrarlayan bir eylemdir. Bu durumda, bakım

prosedürünün periyodikliği, ilgili MEL öğesinin AÇIKLAMALAR VEYA
İSTİSNALAR sütununda tanımlanır.
Bir periyodiklik tanımlandığında, bakım prosedürü ilgili MEL öğesi

altındaki ilk uçuştan önce uygulanmalı ve tanımlanan aralıkta
128
tekrarlanmalıdır.
FAKÜLTESİ
Bu prosedürler bakım personeli tarafından gerçekleştirilir.

Uzmanlık bilgisi veya becerisi gerektiren veya aletlerin
veya test ekipmanının kullanılmasını gerektiren
prosedürler, bakım personeli tarafından
gerçekleştirilmelidir.
Ancak, diğer personel belirli işlevleri yerine getirmek için
kalifiye ve yetkili olabilir. Tüm bakım işlemlerinin kim
tarafından yapıldığına bakılmaksızın tatmin edici şekilde
yerine getirilmesi şirketin sorumluluğundadır.
129
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
İlişkili çalışmayan bir spoiler için çalışmıyor olabilir.
Her hareketten önce etkilenen yüzey hareketinin görsel olarak kontrol

edilmesi şartıyla çalışmıyor olabilir.
FAKÜLTESİ
Repair Categories
Bir uçuş öncesi arızalı parçanın bulunması ve onarılması

arasında uçağın çalıştırılabileceği azami süre MMEL'de
belirtilecektir. Okuma lambaları gibi yolcu kolaylıklarının
belirli bir tamir aralığı bulunmayabilir. (Kategori yok)
A
B
C
D
FAKÜLTESİ
Category A
Bu kategorideki tespitler
operatörün onayladığı MEL'in
"Remarks and Exceptions"
sütununda belirtilen zaman
aralığında onarılmalıdır. MMEL'in
"Açıklamalar veya İstisnalar"
sütunundaki koşullardaki uçuş
günleri olarak listelenen zaman
aralığı, sorunun tespit edildiği
günü takip eden uçuş gününde
başlar.
FAKÜLTESİ
FAKÜLTESİ
Category B
Bu kategorideki arızalar, keşfin yapıldığı gün hariç olmak
üzere ardışık üç takvim gününde onarılacaktır.
FAKÜLTESİ
Category C
Bu kategorideki arızalar, keşfin yapıldığı gün hariç olmak
üzere ardışık 10 takvim gününde onarılacaktır.
FAKÜLTESİ
Category D
Bu kategorideki ekipmanlar, keşif günü hariç 120 ardışık
takvim gününde onarılacaktır. Kategori D‘de bulunan
eöğeler isteğe bağlı bir nitelikte olmalı veya bir
operatörün, kendi takdirine bağlı olarak, bir hava taşıtında
devre dışı bırakabilmesi, çıkarması veya yüklemesi için
ekstra ekipman olmalıdır...
Kategori D için onaylanmak için öğe aşağıdaki özellikleri
karşılamalıdır:
1. Maddenin yıpranması mürettebatın iş yükünü etkilemez;
2. Pilotlar, rutin veya sürekli olarak bu maddenin işleyişine
güvenmiyorsa; ve pilotun eğitimi prosedürleri bu maddenin
kullanımına dayanmıyorsa.
FAKÜLTESİ
Configuration Deviation List
• The CDL is very similar to the MEL.
• However it does not deal with the functioning of components or systems, but it
describes which components of the secondary structure/attachment parts may
be missing under certain conditions.
Yapılandırma Sapma Listesi
CDL, MEL'e çok benzer.
Bununla birlikte, bileşenlerin veya sistemlerin işleyişi ile

ilgilenmez, ancak ikincil yapının / bağlantı parçalarının
hangi bileşenlerinin belirli koşullar altında eksik
olabileceğini açıklar.
138
FAKÜLTESİ
• It can be read in the appendix of the OM-B Chapter 1 "Limitations".
• Every part that is listed in the CDL must be present!
• Necessary repairs must be accomplished at the next airport (if this repair can be
carried out according to the instructions in the manuals).
• OM-B Bölüm 1 "Sınırlamalar" ekinde okunabilir.
• CDL'de listelenen her parça mevcut olmalıdır!
• Bir sonraki havalimanında gerekli onarımlar yapılmalıdır (eğer bu

onarım, kılavuzlardaki talimatlara göre yapılabiliyorsa).
139
FAKÜLTESİ
• This must be done this way, since further objections can cause a "grounding" of the
aircraft, that means the aircraft may not be used anymore.
• Also CDL items can cause a maintenance procedure (MMP) and are listed in column
• Bu, bu şekilde yapılmalıdır, çünkü başka itirazlar

uçağın "karaya oturmasına" neden olabilir, yani uçak
artık kullanılamaz.
• Ayrıca CDL öğeleri bir bakım prosedürüne (MMP)

neden olabilir ve sütunda listelenir
140
FAKÜLTESİ

CDL Page Structure
• The pages in the CDL have a nearly identical structure as the pages of the MEL.
• But it results from the instruction: "Repair as soon as possible".
• Additionally missing parts normally cause higher fuel consumption and/or

performance limitations, so that also under economical considerations a
contemporary repair is making sense.
CDL Sayfa Yapısı
• CDL'deki sayfalar, MEL'in sayfalarıyla neredeyse aynı yapıya

sahiptir.
• Ancak şu talimattan kaynaklanır: "Mümkün olan en kısa sürede
onarın".
• Ek olarak, eksik parçalar normalde daha yüksek yakıt tüketimine ve
/ veya performans sınırlamalarına neden olur, bu nedenle
ekonomik koşullar altında da çağdaş bir onarım mantıklıdır. 141
FAKÜLTESİ
142
HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
7.18 Söküm, Takım, Onarım ve Kontrol Teknikleri
(b) Yapısal Onarım El Kitabı; SRM

FAKÜLTESİ
7.18 • SRM, ATA 100 standardına göre hazırlanmıştır ve uçak yapısının tamirindeki
Söküm, bölgelere özel veri, özel bilgiler ve tanımları içermektedir.
Takım,
Onarım ve
• Kitap, uçak yapısının en çok hasarlanabilecek bölgelerinde bulunan yapısal
Kontrol elemanlar için uygun tamir şekillerini, müsaade edilebilir hasar kriterlerini ve
Teknikleri yapının malzemesine ait standart tanımlamaları içerir. Ek olarak, bağlantı
elemanlarının takılması, tamir işlerinin sealing ve korucu işleri ile diğer işlemlerinin
yapısal tamir esnasında nasıl yapılacağının bilgilerini de içerir.
Yapısal • SRM’de tanımlanan tamirler FAA /EASA 25’in hasar toleransı ve dayanım
Onarım El gereksinimlerini karşılar.
Kitabı • SRM, komponentlerin tam olarak tanımlandığı AMM ile birlikte kullanılabilir.
Uçağın servis ömrü esnasında değiştirilebilir olduğu düşünülen parçaları IPC
göstermektedir.
• Uçaktaki büyük hasarlar durumunda, SRM’deki bilgiler uçak üreticinden yardım
alarak desteklenmelidir.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18 Subject Number: (Konu Numarası)

Söküm,
Takım, Örnek olarak, subject numaraları aşağıdaki gibi sunulur;
Onarım ve
Kontrol 5X-XX-00
Teknikleri
General;
10 - Skins and Panels
20 - Stringers
Yapısal 30 - Frames
Onarım El 40 - Bulkhead
Kitabı 50 - Floor Panels
60 - Seat Tracks
Her bölüm, bölümde bulunan yapısal elemanlara uygun konu numaralarını kullanacaktır. Bu
numaraların ardışık olması gereği yoktur.
FAKÜLTESİ
7.18 Konular: 52’den 57’ye kadar her konu bir yapısal elemanı tarif eder.
Söküm,
Takım, Bu elemanlara ilişkin tüm veriler bu konu ile kapsanır.
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri Tipik olarak konuları ayırmayı sağlamak için, aşağıdaki sayfa blokları
kullanılır.
1-99 ................. Yapısal tanımlama
Yapısal
Onarım El 101-199 ............Müsaade edilebilir hasar
Kitabı 201-999 .......... Tamirle
FAKÜLTESİ
7.18 SRM Nasıl Kullanılır:

Söküm,
Takım, • SRM’nin 2.bölümünün ilgili chapter’ını kullanarak, hasarlı parçayı tanımla.
Onarım ve
Kontrol • Hasarlı parça için verilen tablodan müsaade edilebilir hasar olup olmadığını kontrol et ve tanımla.
Teknikleri
• Chapter 51-10.10’a göre hasarın müsaade edilebilir limit içinde olup olmadığını kontrol et.
Yapısal • Eğer hasar limiti dışı ise; Hasarı SRM’nin 2.bölümündeki hasarlı parça tablosu ve Chapter 51-00-50’ye göre
restricted (sınırlı) veya unrestricted (sınırlamasız) (A,B ve U) olarak tanımla.
Onarım El
Kitabı
• Eğer hasar ‘’Restricted Area A’’ olarak sınıflandırılıyorsa, uçak kullanıcısı üreticiden bir tamir şekli talep
edebilir veya üreticinin öncelikli onayı ile kendi tamir şeklini
uygulayabilir.
FAKÜLTESİ
7.18 • Eğer hasar ‘’Restricted Area B’’ olarak sınıflandırılıyorsa, uçak kullanıcısı SRM’deki (51’den
Söküm, 70’e kadar veya SRM’nin Part II’deki özel tamirlerden) tamirleri uygulayabilir veya
Takım, üreticinin onayı ile kendi tamirini yapabileceği gibi üreticiden tamir şekli talep edebilir.
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri • Eğer hasar ‘’Unrestricted Area U’’ olarak sınıflandırılıyorsa, üreticinin onay almaya
ihtiyacı yoktur.
• Uçak operatörü SRM’nin ilgili bölümünde tanımlanan tamiri uygulayabilir. Bununla

Yapısal
Onarım El birlikte, SRM’de tanımlanan uygulanabilir prosedürler takip edilmeli ve yapının yeterince
Kitabı dayanıklı ve rijit olması temin edilir.
Not: Bir uçak tipinde ‘’Restricted Area A’’ skin kenarından 3 inç, pencere kenarından 4 inç
veya kapılardan 6 inç mesafede tanımlanır, diğer veriler ‘’B’’ olarak tanımlanır.
‘’Unrestricted Areas U’’ uçuş ve emniyeti için, kritik olmayan yapıları kapsar.
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
7.18
Söküm,
Takım,
Onarım ve
Kontrol
Teknikleri
Yapısal
Onarım El
Kitabı
FAKÜLTESİ
The Structural Repair Manual (SRM)

• The Structural Repair Manual (SRM) is a non-customized document.
• It has been prepared in accordance with Air Transport Association of America (ATA)
specification 100.
• Yapısal Onarım Kılavuzu (SRM) kişiselleştirilmemiş bir

belgedir.
• Amerika Hava Taşımacılığı Birliği (ATA) şartnamesine
100 uygun olarak hazırlanmıştır.
157
FAKÜLTESİ

• The SRM contains descriptive information as well as specific instructions and
data to perform the assessment of structural damage and to perform repairs.
• The manual content is approved by the European airworthiness authority EASA

(European Aviation Safety Agency).
• SRM, yapısal hasarın değerlendirmesini gerçekleştirmek ve

onarımları gerçekleştirmek için tanımlayıcı bilgilerin yanı sıra
özel talimatlar ve veriler içerir.
• Kılavuz içeriği, Avrupa uçuşa elverişlilik otoritesi EASA
(Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı) tarafından onaylanmıştır.
158
FAKÜLTESİ

• For most of the damage/defect discovered on the aircraft structure, the SRM is
the first document to be used to assess the damage, to identify the affected
structure and to determine the subsequent action or repair to be performed.
Uçak yapısında keşfedilen hasarın / kusurun çoğu için SRM,

hasarı değerlendirmek, etkilenen yapıyı tanımlamak ve
gerçekleştirilecek sonraki eylem veya onarımı belirlemek için
kullanılacak ilk belgedir.
159
FAKÜLTESİ
160
FAKÜLTESİ

Manual breakdown
• The SRM is divided into seven main chapters (From ATA 51 to ATA 57) and the
Structure Repair Inspections (SRI).
161
FAKÜLTESİ

Manual breakdown
• The manual also contains an introduction chapter (Chapter 00) and some
additional information pages (HIGHLIGHTS, RECORD OF REVISIONS…) located just
at the beginning of the manual.
162
FAKÜLTESİ

Front pages
The front pages of the manual provide general information related to the manual
itself:
• revision transmittal sheet,
• highlights, (Vurgu)
• record of revisions approved,
• record of temporary revisions,

(Geçici)
• list of effective temporary revisions.
163
FAKÜLTESİ

Weight variant information
• Caution 2: The weight variant is followed by the engineering's departments of

each airline.
Ağırlık varyantı bilgisi
Dikkat 2: Ağırlık varyantını, her

havayolunun mühendislik
departmanları takip eder.
164
FAKÜLTESİ

Alphanumerical index
• This section can be of a great help in case you could access to a P/N in a damage
area.
• This table will give you the SRM chapter, figure and identification on the figure
where the part is represented.
Alfanümerik indeks
Bu bölüm, bir hasar alanındaki
bir P / N'ye erişmeniz
durumunda çok yardımcı olabilir.
Bu tablo size SRM bölümünü,
parçanın temsil edildiği şekildeki
şekli ve tanımlamayı verecektir.
165
FAKÜLTESİ
Structural Repair Inspections (SRI)
For permanent repairs with inspection program, inspections are quoted along with
the repair.
Yapısal Onarım Denetimleri (SRI)

Muayene programıyla kalıcı
onarımlar için, muayeneler
onarımla birlikte fiyatlandırılır.
166
FAKÜLTESİ
Structural Repair Inspections

(SRI)
Due to the amount of common

inspection methods, these
requirements have been
transferred in a separate
appendix to the SRM:
• for more clarity of the SRM,

Yaygın denetim yöntemlerinin miktarı nedeniyle,
• for better handling of the bu gereksinimler SRM'ye ayrı bir ek olarak
inspection requirements. aktarılmıştır:
SRM'nin daha net olması için,
Muayene gereksinimlerinin daha iyi ele alınması
için.
167
FAKÜLTESİ

• The chapter Structural Repair Inspections (SRI) gives all necessary inspection
instructions on structural damage, threshold and intervals.
Yapısal Onarım Denetimleri (SRI) bölümü,

yapısal hasar, eşik ve aralıklarla ilgili tüm
gerekli denetim talimatlarını verir.
168
FAKÜLTESİ

• If an inspection is needed, an Inspection Instruction Reference (IIR) will be
specified within the related chapter.
• The operator shall then refer to the SRI chapter to find out all the inspection
instructions using the IIR key.
Muayene gerekiyorsa, ilgili bölümde bir

Muayene Talimatı Referansı (IIR)
belirtilecektir.
Operatör daha sonra IIR anahtarını
kullanarak tüm inceleme talimatlarını
öğrenmek için SRI bölümüne
başvuracaktır.
169
FAKÜLTESİ

Contents
• At the beginning of the SRI chapter, a table of contents provides the list of repairs
concerned by special inspection requirements.
İçindekiler
SRI bölümünün başlangıcında, bir
içindekiler tablosu, özel muayene
gereklilikleriyle ilgili onarımların listesini
sağlar.
170
FAKÜLTESİ

(SRI)
Contents (cont’d)
• Within the introduction

section of the SRI, the
“Inspection Instruction
Schemes” table enables
the operator to locate the
inspection instruction
within the SRI (for SRI'nin giriş bölümünde, "Muayene Talimat
inspection ref. 53-11-11-2- Şemaları" tablosu operatörün SRI içindeki
004-00, instructions are to muayene talimatını bulmasını sağlar (muayene
be found in paragraph için 53-11-11-2-004-00 referans, talimatlar
1.D.). paragrafta bulunur. 1.D.).
171
FAKÜLTESİ

(SRI)
Within the concerned

paragraph, the inspection
instruction are divided into
three main parts:
• the general information

part, which reminds the
inspection location, İlgili paragrafta denetim talimatı üç ana bölüme
• the inspection information ayrılmıştır:
table (A/C concerned, Muayene yerini hatırlatan genel bilgi kısmı,
inspection threshold, Muayene bilgi tablosu (ilgili klima, muayene
interval, required inspection eşiği, aralık, gerekli muayene yöntemleri),
methods), Muayene alanları çizimi.
• the inspection areas
illustration. 172
FAKÜLTESİ
Inspection areas illustrations
The areas to be inspected are defined on the illustration, with the identification of the
applicable inspection methods and applicable Nondestructive Testing Manual (NTM)
procedures.
Muayene alanları resimleri

İncelenecek alanlar, ilgili inceleme
yöntemleri ve ilgili Tahribatsız
Muayene Kılavuzu (NTM)
prosedürlerinin tanımlanmasıyla
şekilde tanımlanmıştır.
173
FAKÜLTESİ

Manual general usage procedure
• When a damage is discovered, the first step is to evaluate, classify and accurately
measure it.
• The SRM chapter 51-11-XX provides useful information to perform this assessment
in the best conditions (damage definitions and classification, classification of
structures, allowable damage definitions and damage/defect reporting process).
Manuel genel kullanım prosedürü
Bir hasar tespit edildiğinde, ilk adım onu
değerlendirmek, sınıflandırmak ve doğru bir
şekilde ölçmektir.
SRM bölüm 51-11-XX, bu değerlendirmeyi en iyi
koşullarda gerçekleştirmek için faydalı bilgiler
sağlar (hasar tanımları ve sınıflandırması,
yapıların sınıflandırılması, izin verilen hasar
tanımları ve hasar / kusur raporlama süreci).
174
FAKÜLTESİ
• The next step is the full identification of the affected area/structure.
• This is achieved using the identification pageblock (pages 01-99) of the related
specific chapter/section (52-57).
Bir sonraki adım, etkilenen

alanın / yapının tam olarak
tanımlanmasıdır.
Bu, ilgili özel bölüm / bölümün
(52-57) tanımlama sayfa bloğu
(sayfa 01-99) kullanılarak elde
edilir.
175
FAKÜLTESİ

• According to the original structure data and the actual damage characteristics it is
then possible to determine whether the damage is within the defined allowable
limits or not.
• This is done using the allowable damage pageblock (pages 101-199) of the related
specific chapter/section.
Orijinal yapı verilerine ve gerçek

hasar özelliklerine göre, hasarın
tanımlanan izin verilebilir sınırlar
içinde olup olmadığını belirlemek
mümkündür.
Bu, ilgili belirli bölümün / bölümün
izin verilen hasar sayfa bloğu (sayfa
101-199) kullanılarak yapılır.
176
FAKÜLTESİ
• If the damage is within the allowable limits, the subsequent actions are generally a
slight rework and a re-protection of the affected area, using the standard procedures
of chapter 51.
Hasar izin verilen sınırlar içindeyse,

sonraki eylemler genellikle küçük bir
yeniden çalışma ve bölüm 51'deki
standart prosedürler kullanılarak
etkilenen alanın yeniden korunmasıdır.
177
FAKÜLTESİ

• If the damage is above the limits, you must check whether a repair is available
and/or applicable within the repair page block (pages 201-999).
Hasar sınırların üzerindeyse,

onarım sayfası bloğunda (sayfa
201-999) bir onarım olup
olmadığını ve / veya uygulanabilir
olup olmadığını kontrol
etmelisiniz.
178
FAKÜLTESİ

Numbering system and page
block allocation
Each subject, within the SRM, is

identified using a three-element
numbering system chapter/section
and subsection.
• the first element designates

the chapter which is assigned
by the ATA spec. 100,
• the second element
designates the section within
the chapter. SRM içindeki her konu, üç elemanlı numaralandırma
sistemi bölümü / bölümü ve alt bölümü kullanılarak
tanımlanır.
ilk öğe, ATA 100 spesifikasyonu tarafından atanan
bölümü belirtir.
ikinci öğe, bölüm içindeki bölümü belirtir. 179
FAKÜLTESİ

block allocation
Each subject, within the SRM, is

identified using a three-element
numbering system
chapter/section and subsection.
• the third element identifies

the sub-section (subject)
within the section and is
assigned by Airbus S.A.S.
üçüncü öğe, bölüm içindeki alt bölümü

(konuyu) tanımlar ve Airbus S.A.S.
tarafından atanır.
180
FAKÜLTESİ

block allocation
The 3 first digits are assigned by

the ATA spec. 100. The following 3
digits are assigned by Airbus,
A standard page block allocation is

used for all SRM chapters.
• pages 1 to 99 for structure identification,

• pages 101 to 199 for allowable damage,
• pages 201 to 999 for repairs.
181
FAKÜLTESİ

block allocation
• Information about general

purposes or applicable to
more than one chapter, is
included in chapter 51.
• Note: the entry in the SRM

is always the specific
chapter 52 to 57, Genel amaçlarla ilgili veya birden fazla bölüm için
depending on the damage geçerli olan bilgiler 51. bölümde yer almaktadır.
location.
Not: SRM'deki giriş, hasar yerine bağlı olarak her
zaman özel bölüm 52 ila 57'dir.
182
FAKÜLTESİ
Contents
• The table of contents of chapter 51 is detailed here.
183
FAKÜLTESİ
Contents
184
FAKÜLTESİ

Contents
185
FAKÜLTESİ

Chapters 52 to 57 contents
• Chapters 52 to 57 are specifically

attributed as per ATA 2200
specification (ex ATA100).
• Chapters 52 to 57 all have the same

layout, which conforms to the defined
page block allocation system (PB 1
to99-identification, PB 101 to 199-
allowable damage, PB 201 to 999- 52 ila 57 arasındaki bölümler, özellikle ATA 2200
repairs). spesifikasyonuna göre (eski ATA100) atfedilir.
52'den 57'ye kadar olan bölümlerin hepsi,

tanımlanan sayfa bloğu tahsis sistemine uyan
aynı düzene sahiptir (PB 1 ila 99 tanımlama, PB
101 ila 199 izin verilen hasar, PB 201 ila 999
onarım). 186
FAKÜLTESİ

Chapters 52 to 57 contents
• In addition, a table of contents

and a Service Bulletin (SB) list are
provided at the beginning of
each chapter.
• Depending on the chapters, the

Modification/Service Bulletin list
is to be found either at the
chapter level, or main section
level. Ayrıca, her bölümün başında bir içindekiler tablosu
ve bir Servis Bülteni (SB) listesi sağlanmıştır.
Bölümlere bağlı olarak, Değişiklik / Servis Bülteni

listesi ya bölüm seviyesinde ya da ana bölüm
seviyesinde bulunabilir.
187
FAKÜLTESİ
Service bulletin list
• Located at the beginning of each chapter, the SB list is a list of all service bulletins
referenced within the chapter.
Her bölümün başında bulunan SB

listesi, bu bölümde atıfta bulunulan
tüm hizmet bültenlerinin bir
listesidir.
188
FAKÜLTESİ

The user can refer to this list to get more information regarding a specific service
bulletin in terms of:
• revision status of the SB,

• date of introduction within the SRM,
• description.
Kullanıcı, belirli bir hizmet bülteni ile ilgili

daha fazla bilgi almak için bu listeye
başvurabilir:
• SB'nin revizyon durumu,

• SRM'ye giriş tarihi,
• açıklama.
189
FAKÜLTESİ
Modification/service bulletin list

Located at:
• door level for chapter 52,
• fuselage section level for chapter 53,
• chapter level for chapter 54,
190
FAKÜLTESİ

Modification/service bulletin list
Located at:
• main assembly level for

chapter 55,
• wing section level for

chapter 57, this list is
provided to enable the user
to determine the effectivity
of the modification/SB.
191
FAKÜLTESİ

This list provides, for a given modification number, its associated suffix and the aircraft
standard, and the effectivity expressed in MSN.
Bu liste, belirli bir değişiklik

numarası için, ilgili son
ekini ve hava taşıtı
standardını ve MSN'de
ifade edilen etkinliği sağlar.
192
FAKÜLTESİ

Identification page block
Example: composite structures
• In the identification pages, the individual parts of the major components are
illustrated and listed in tabular form.
Örnek: kompozit yapılar
Tanımlama sayfalarında, ana

bileşenlerin ayrı parçaları tablo
halinde gösterilmiş ve listelenmiştir.
193
FAKÜLTESİ
• Each identification topic begins with an introduction page, which includes a general
information paragraph.
• The item number is the key between the illustration and the identification table.
Her bir tanımlama konusu, genel bir

bilgi paragrafı içeren bir giriş
sayfasıyla başlar.
Öğe numarası, resim ve tanımlama

tablosu arasındaki anahtardır.
194
FAKÜLTESİ
• For composite structures, the illustration provides identification of individual layers,

orientation and materials.
• A ply (layer) orientation reference is also given.
Kompozit yapılar için çizim, ayrı

katmanların, yönelim ve malzemelerin
tanımlanmasını sağlar.
Bir kat (katman) oryantasyon referansı

da verilir.
195
FAKÜLTESİ
Example: metallic structures
• For metallic structure such as

fuselage skin panels, the different
material thicknesses are provided
using letter codesor shaded areas
as a key to the thickness tables.
• The associated identification table

provides the additional material,
part number modification status
Örnek: metalik yapılar
information. • Gövde dış yüzey panelleri gibi metalik yapı için,
kalınlık tablolarının anahtarı olarak harf kodları veya
gölgeli alanlar kullanılarak farklı malzeme
kalınlıkları sağlanır.
• İlişkili tanımlama tablosu, ek malzeme, parça
numarası değişiklik durum bilgisi sağlar.
196
FAKÜLTESİ

Identification table detailed
The typical identification table associated with the illustration(s) contains different
columns:
ITEM,
NOMENCLATURE,
Tanımlama tablosu ayrıntılı
Resimlerle ilişkili tipik tanımlama

tablosu farklı sütunlar içerir:
197
FAKÜLTESİ

SPECIFICATION AND/OR SECTION CODE,
THICKNESS IN MM (IN.) AND/OR PARTNUMBER,
IC: INTERCHANGEABILITY,
ACTION OR REPAIR,
SPESİFİKASYON VE / VEYA BÖLÜM

KODU,
MM (IN.) VE / VEYA PARTNUMBER

OLARAK KALINLIK,
IC: DEĞİŞTİRİLEBİLİRLİK,
EYLEM VEYA ONARIM,

198
FAKÜLTESİ
STATUS (MOD/PROP) SB/RC (MOD/PROP: Modification/Proposal, RC: Recordable

Concession),In addition: the relevant assembly drawings are listed at the end of the
table (ASSY DRAWINGS:………..).
DURUM (MOD / PROP) SB / RC

(MOD / PROP: Değişiklik / Teklif,
RC: Kaydedilebilir İmtiyaz), Ek
olarak: ilgili montaj çizimleri
tablonun sonunda listelenir
(ASSY DRAWINGS: ……… ..).
199
FAKÜLTESİ
200
FAKÜLTESİ
SYSTEM SCHEMATIC MANUAL
• Bu Sistem Şeması El Kitabı, Etkili Uçak sayfasında listelenen uçaklarda geçerlidir. Burada yer alan
talimatlar ve bilgiler yalnızca bu uçaklar için geçerlidir ve diğer uçakların kullanımı için uygun değildir.
• Sistem Şeması El Kitabı (SSM), uçak sistemlerini tanımlayan diyagramlardan oluşmaktadır. Bu veriler
esas olarak ATA’ya göre hazırlanmıştır.
• Sistem Şeması El Kitabı (SSM), sistem işlevinin anlaşılmasına yardımcı olmak ve Hat Değiştirilebilir
Birim (LRU) seviyesine göre hatanın izolasyonunu kolaylaştırmak için bir bilgi kaynağı olarak
kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
• Diğer bakım dokümanlarının yerini alması amaçlanmamıştır (ör., FIM, AMM, Kablolama Şeması
Kılavuzu).
• SSM, test etme bilgisi içermez. Sınama gerektiren herhangi bir arıza izolasyonu için Arıza İzolasyon El
Kitabı'ndaki prosedürler kullanılmalıdır.
FAKÜLTESİ
• Bakım El Kitabı'ndaki prosedürler, bileşenlerin sökülmesini

ve takılmasını desteklemek için kullanılmalıdır. Kablolama
Diyagramı El Kitabı (WDM) kablolamadaki ve hat
kesintilerindeki arızaları izole etmek için bir referans olarak
kullanılmalıdır.
FAKÜLTESİ
ŞEMATİK DÜZEYLERİ
Level 1 BLOCK DIAGRAM:Büyük fonksiyonları ve bileşenleri, fonksiyonel

gruplamaları ve ilgili ara yüzleri gösteren bir sistemin veya bir sistemin bir
bölümünü genel bir bakış sağlar.
Level 2 SIMPLIFIED SCHEMATIC:Fonksiyonların, bileşenlerin ve arayüzlerin

basitleştirilmiş bir görünümünü sunar. Seviye 1 şematiklerinden daha ayrıntılı
gösteren ve daha kapsamlı. İşlevler uçaktaki konumlarına veya pin-to-pin
devrelerine bakılmaksızın gösterilir.
Level 3 SCHEMATIC:Sistemin LRU seviyesine kadar izole edilmesi için yeterli

derinlikte olduğunu gösterir. İşlevlerin, bileşenlerin, pin-to-pin bağlantısının
ve arabirimlerin ayrıntılı bir görünümünü sağlar. İşlev ve fiziksel uygulama
arasında bir bağlantı sağlar. Uçaktaki bileşenler için yer referansını sağlar.
FAKÜLTESİ
ŞEMATİKLERİN İÇERİĞİ
• Tüm LRU'ları tanımlar ve konumlandırır ve işlevsel iç devrelerini basitleştirilmiş

bir şekilde gösterir.
• Tüm arabirim sistem şemalarına çapraz referansla LRU arasındaki bağlantıları

tanımlar.
• Uçak kablolaması veya gözlemlenebilir göstergeler gerektiren birincil işlevler için

sinyal akışı sağlar.
• Şema, boyutsal ilişkiler ve işlemsel notların yanı sıra, bazı cihazların nominal
çalıştırma basıncı, sıcaklık veya miktar değerleri ile ilgili bilgileri içerebilir. Bu tür
bilgiler yalnızca referans olarak sistemlerin anlaşılmasında yardımcı olur ve
arızaların düzeltilmesi, kalibrasyon, ayarlama veya işlevsel testlerin yapılmasına
yönelik değildir. Bu veriler için Bakım Kılavuzlarına başvurulur.
FAKÜLTESİ
Ekipman Sistemi
• Kabloların takılı olduğu her uçak komponentine, tüm Hat
Değiştirilebilir Ünitelere (LRU), panellere ve rafa tahsis edilmiştir.
Malzemelerin Şemada Gösterimi: Şema, ekipmanı temsil eden

kutunun genişliğine göre Hat Değiştirebilir Birimi (LRU) olan
ekipmanı tanımlar. LRU olmayan ekipman bir ince çizgi ile tanımlanır.
SSM'de LRU tanımı: Hat Değiştirilebilir Birimi(LRU), Hat Bakım

işlemleri sırasında uçakta kolayca değiştirilebilen bir ünitedir. Hat
Bakımı rota ve baz istasyonlarında transit, dönüş veya gece dururken
yapılan rutin bir kontrol, muayene ve arıza düzeltme içerir.
FAKÜLTESİ
• Devreler ve Kaynaklar:Şematikler üzerindeki ekipman kutuları arasındaki

çizgiler, LRU'lar arasındaki tüm pin-to-pin bağlantılarını gösterir ve tek tek
kablo kesimleri göstermez veya komple kablo bağlantısını göstermez.
• Location:Her bir Ekipman Öğesinin konumu; :resimlerin ve / veya ekipmanın

ardından parantez içinde açıklama ile gösterilir. Bu yer, bir panel veya raf
numarası, bir uçak bölgesi veya kapı yerini temsil edebilir.
• Uçak Çizimleri: SSM'nin 00 bölümüne genel uçak boyutları ve yerleri dahildir.

Bunların amacı, uçağın genel bir görünümünü ve ortak ekipmanın konum
bilgilerini sağlamaktır. Bu bölümde bulunan öğelere örnekler şunlardır:
– -Panellerin ön resimlerini de içeren uçuş güverte paneli yerleri.
– -Ekipman rafındaki yerini de içeren ekipman raflarının yerleri.
– -Devre kesicinin yeri dahil olmak üzere devre kesici paneli yerleri.
FAKÜLTESİ
• Şematize İllüstrasyonun Amacı: Resimler, bileşeni uçakta

bulma ve tanımaya yardımcı olmak için birçok şemaya
dahil edilmiştir. Bu resimler tanıtım illüstrasyonları ile
birlikte kullanılır. Bileşenlerin çıkarılmasına veya kurulum
bilgilerine için yeterli ayrıntıyı vermeye yönelik değildir; bu
detaylar Bakım Kılavuzlarına dahildir.

Bakim Terminolojisi: Manueller

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bakim Terminolojisi: Manueller

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ

HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

• Uçak ve uçak parça tasarım organizasyonları,

İlgili Teknik Belgelerin Özeti

• Tüm teknik belgeler revizyonların temelini oluşturur.

• Bunlar periyodik aralıklarla gerçekleşir. (yaklaşık 3-6 ay)

• Yalnızca gerçek sürüm geçerlidir ve kullanılmalıdır.

• Kullanıcı için bu, mevcut belgenin güncelliği hakkında kendisini zorunlu

• Bu gözden geçirme, merkezi olmayan süreç desteğinden veya intranette

Aşağıdaki adımları içerir

1. Belgenin güncelliğe ilişkin revizyon

2. Ara revizyonların mevcudiyetinin

3. Etkinliğin gözden geçirilmesi (mal sahibi

4. Bir belge tarafının geçerliliğinin gözden

Revision Status of Documents

Bakım Dokümantasyonunun Düzenlenmesi

 Manual Breakdown Arrangement (Manuel Arıza Düzenlemesi)

 Chapter Breakdown Policy (Bölüm Dağılımı Politikası)

Bakım Dokümantasyonunun Düzenlenmesi

• Uçak, yine farklı sayıda ATA bölümünün atandığı gruplara ayrılmıştır.

• Bu nedenle, belirli bir uçak sistemi hakkındaki bilgilerin genel olarak

Bakım Dokümantasyonunun Düzenlenmesi

Her ATA bölümü şunlara ayrılmıştır:

• Alt bölümler (Subsections)

Bölümler, bölümü işlevsel Gruplar olarak sınıflandırır.

Alt bölümler, bölümleri eşit sistem modülleri olarak sınıflandırır.

Konular, alt bölümleri bireysel üyeler olarak sınıflandırır.

Daha fazla haneli numaralandırmalar üreticiler tarafından da

Arrangement of Maintenance Documentation

ATA-100 yapıdan bütün konular üç ana başlık altında toplanır:

Talimatları verilen bir komponent ya da birimin bütünlüğünü sağlamak

• Bakım belgelerinin etkinliği prensip olarak sınırlandırılmıştır.

• AIRBUS: Sahip kodu, kapak sayfasına ve belgenin her sayfasına

• BOEING: Belirli sahibi ve uçaklar, etkin uçaklar listesinde basılır.

• Müşteri Seri Numarası ile ilgilidir. (CSN) (AIRBUS) veya SB kısıtlamaları,

• Bir filodaki farklı modifikasyon seviyeleri, bir iş görevini büyük ölçüde

• İş görevleri büyük ölçüde değiştirilirse, kayıt, doğrudan ATA bölümünün

Aircraft Maintenance Manual (AMM)

Manual düzenlemesi Air Transport

AMM tam olarak;

1- ATA 100 Sistemini referans alan

2-Uçak ekipmanları bilgilerini içeren

3-Sistem/Alt sistemlerin nasıl çalıştığının açıklamalarını açıklayan

4-Servis tasklarını bulunduran

İşlem yapıldıktan sonra logbook’a işlemi gerçekleştiren teknisten

tarafından açıklama yapılır ve imza atılır.

Aircraft Maintenance Manual (AMM)

• Genel bir karaktere sahip çalışma görevleri (standart uygulamalar) 20

• Bu çalışma görevlerinin zorunlu bir karaktere sahip olduğuna dikkat

Aircraft Maintenance Manual (AMM)

• Aşağıdaki sayfalarda, AMM'de yer alan bilgilerin bir açıklaması yapılmıştır.

• Bunlar esas olarak AIRBUS üreticisine atıfta bulunur, ancak BOEING

• Büyük farklılıklar varsa, açıkça fark edilecektir.

Aircraft Maintenance Manual (AMM)

Her bölümün başında başka listeler bulunabilir:

Her bölüm şunlara ayrılmıştır:

Alt Bölüm (Section)

Aircraft Maintenance Manual (AMM)

AMM'de bir iş görevini bulmak için şu yöntemler mümkündür:

• İçindekiler tablosundan (TOC) başlayarak

• Referans verilen bir görev numarasının aranması

Aircraft Maintenance Manual (AMM)

İçindekiler Tablosundan Başlamak