TEMA 1

Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup

BAB 1
BIODIVERSITI

Cikgu Abye
TEMA : PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN
HIDUP
1.1 BAB 1 : BIODIVERSITI 1.2
Kepelbagaian organisma Pengelasan organisma
1.1.1 1.2.1
Menghuraikan dan Membezakan organisma
berkomunikasi mengenai dengan kekunci dikotomi
biodiversity berdasarkan ciri-ciri
sepunya
1.1.2
Mewajarkan keperluan 1.2.2
pengurusan biodiversiti Mencirikan kumpulan
yang berkesan taksonomi utama
TEMA : PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN
HIDUP
BAB 1 : BIODIVERSITI
KATA KUNCI

Biodiversiti Invertebrata Burung Ikan Monokotilideon

Vertebrata Mamalia Reptilia Amfibia Dikotiledon

TEMA : PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN
HIDUP
BAB 1 : BIODIVERSITI
1.1
KEPELBAGAIAN ORGANISMA
1.1.1
Menghuraikan dan berkomunikasi
mengenai biodiversiti

1.1.2
Mewajarkan keperluan pengurusan
biodiversiti yang berkesan
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan kepelbagaian organisma
SC1 Kriteria Kejayaan : Murid dapat menghuraikan dan berkomunikasi
mengenai biodiversiti.

BIODIVERSITI ialah Biodiversiti wujud

kepelbagaian
organisma sama ada disebabkan kepelbagaian
mikroorganisma, habitat dan cuaca
DEFINISI

haiwan atau
tumbuhan

Unta Penguin Cacing Ikan

Gurun Kutub Tanah Laut

 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan kepelbagaian organisma
Kriteria Kejayaan : Murid dapat menghuraikan dan berkomunikasi
mengenai biodiversiti.

KEPENTINGAN BIODIVERSITI
BAHAN MENTAH KESEIMBANGAN SUMBER TEMPAT
PERUBATAN PENDIDIKAN
INDUSTRI ALAM MAKANAN REKREASI

Kayu balak, Haiwan dan Tumbuhan Manusia

buluh dan rotan Kitar nutrien, Kawasan yang mengembangkan
pendebungaan tumbuhan kaya dengan herba ilmu pengetahuan
ialah contoh
dan interaksi membekalkan biodiversiti digunakan dan mencipta
hasil hutan teknologi terkini
antara boleh secara
yang digunakan pelbagai melalui
untuk membuat organisma dibangunkan meluas dalam penyelidikan
mewujudkan
sumber pembuatan saintifik
alat muzik, sebagai
perabot dan keseimbangan makanan ubat-ubatan terhadap
tempat mikroorganisma,
membina alam kepada dan kosmetik haiwan dan
rekreasi
bangunan manusia tumbuhan
 7

AN
AN

UL
L
PU

MP
1
M

KU
KU
6
UMPU
L AN
L A N 2
K
KU MPU
SPIN
KU
M KU
PU M
PU

KUMPULAN 4
LA
N LA
5 N
3

tekhnologic
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan kepelbagaian organisma
SC2 Kriteria Kejayaan : Murid dapat mewajarkan keperluan pengurusan
biodiversiti yang berkesan.

Mengharamkan pembunuhan atau

PENGURUSAN pemerdagangan haiwan dan
tumbuhan yang endemik dan
BIODIVERSITI terancam melalui Akta Perlindungan
SECARA 3 kaedah untuk Hidupan Liar 1972

BERKESAN memelihara
Melindungi habitat dengan
dan mewujudkan taman negara,
memulihara taman laut, hutan simpan dan
santuari hidupan liar
biodiversiti
Program pembiakan seperti tapak
semaian anak-anak benih untuk
membantu penghutanan semula dan
pusat penetasan penyu
 Bunga
pakma
/Raffesia
PEMULIHARAAN
Periuk
IN SITU
kera
/nepenthes
SPESIES rajah Spesies dikekalkan di
ENDEMIK habitat asal seperti taman
Spesies yang hidup 2 LANGKAH negara, hutan simpan
berkelompok di Penyu PEMULIHARAAN kekal dan taman laut
habitat yang terbatas belimbing BIODIVERSITI
di sesebuah lokasi
tertentu
Gajah
pygmy PEMULIHARAAN
(gajah EX SITU
kerdil
Harimau borneo
malaya Spesies dikekalkan di di
luar habitat seperti zoo
dan taman botani
 Latihan Formatif
1. Apakah maksud biodiversiti? (TP1 : Tahu)
Kepelbagaian organisma, sama ada haiwan, tumbuhan atau mikroorganisma

2. Bagaimanakah biodiversiti dapat menjana ekonomi? (TP2: Faham)

Biodiversiti menyediakan bahan mentah seperti kayu balak, kelapa sawit dan getah, tumbuhan herba
untuk pembuatan ubat-ubatan dan kosmetik serta tempat rekreasi

3. Apakah maksud spesies andemik? Berikan dua kaedah untuk memelihara dan memulihara spesies endemic? (TP4 :
Menganalisis)
Maksud: spesies asli atau khusus yang ditemui pada satu kawasan tertentu sahaja. Kaedah:
Menanam semula pokok dan memperketatkan undang-undang.

4. Berikan beberapa contoh spesies yang terancam di Malaysia? (TP1 : Tahu)

Orang utan// harimau Malaya// landak// pelanduk// burung enggang// bunga pakma// periuk kera.
 ASSESSMENT FOR
LEARNING
Objektif Pembelajaran
REFLEKSI KENDIRI Pelajar dapat memerihalkan biodiversiti
Prestasi Pencapaian saya
Misi saya pada hari ini adalah {tandakan √}
 

1 Menghuraikan dan berkomunikasi mengenai biodiversiti

2 Mewajarkan keperluan penggunaan biodiversiti yang  

berkesan
[tambahan] KRITERIA KEJAYAAN PERIBADI: Kriteria kejayaan saya pada pembelajaran hari ini
adalah
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Tahniah sebab anak yang baik anak yang mendengar kata

TEMA : PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN
HIDUP
BAB 1 : BIODIVERSITI
1.2
PENGELASAN
ORGANISMA
1.2.1
Membezakan organisma dengan kekunci
dikotomi berdasarkan ciri-ciri sepunya
1.2.2
Mencirikan kumpulan taksonomi utama
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC1 Kriteria Kejayaan : Murid dapat membezakan organisma dengan kekunci
dikotomi berdasarkan ciri-ciri sepunya

Badan tanpa segmen

Tanpa kaki Badan bersegmen
Haiwan Invertebrata
ORGANISM
Haiwan tidak bertulang
belakang Tiga pasang kaki
Berkaki
A Lebih dari tiga pasang kaki

Vertebrata
Haiwan bertulang
belakang Ikan Amfibia Reptilia Burung Mamalia

Lumut
Tumbuhan Tumbuhan tidak Konifer
berbunga Paku pakis

Monokotiledon
Tumbuhan
berbunga Dikotiledon
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC1 Kriteria Kejayaan : Murid dapat membezakan organisma dengan kekunci dikotomi
berdasarkan ciri-ciri sepunya

Invertebrata Haiwan Vertebrata

Haiwan tidak bertulang Haiwan bertulang
belakang belakang
Ikan
Tanpa kaki Berkaki

Tiga pasang kaki Amfibia

Badan tanpa segmen
Span Buran Karang laut Planaria Siput
Reptilia

Lebih dari tiga pasang kaki Burung

Badan bersegmen Mamalia

Cacing pita Cacing Lintah

 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC1 Kriteria Kejayaan : Murid dapat membezakan organisma dengan kekunci dikotomi
berdasarkan ciri-ciri sepunya

Vertebrata
Haiwan bertulang belakang
Ikan Amfibia Reptilia Burung Mamalia
CIRI-CIRI SEPUNYA CIRI-CIRI SEPUNYA CIRI-CIRI SEPUNYA CIRI-CIRI SEPUNYA CIRI-CIRI SEPUNYA

 Poikiloterma (suhu  Poikiloterma (suhu badan  Poikiloterma (suhu  Homoioterma (suhu  Homoioterma (suhu badan
yang berubah-ubah badan yang berubah- badan yang tetap) yang tetap)
badan yang  Badan dilitupi bulu pelepah
mengikut suhu  Badan dilitupi bulu
berubah-ubah ubah mengikut suhu
persekitaran pelepah untuk untuk mengekalkan suhu
mengikut suhu  Boleh hidup di darat dan persekitaran
mengekalkan suhu badan. badan.
persekitaran air
 Menghasilkan telur  Bernafas melalui peparu.  Bernafas melalui peparu.
 Badan diliputi sisik  Badan dilitupi kulit yang yang bercangkerang.  Mempunyai sayap atau  Mempunyai sayap atau
lembap.  Bernafas melalui kepak yang membantu kepak yang membantu
keras yang
 Anak amfibia bernafas peparu. sesetengah burung untuk sesetengah burung untuk
berlendir.  Bersisik dan berkulit
melalui insang. terbang. terbang.
 Bernafas melalui  Amfibia dewasa bernafas keras.  Mempunyai sepasang  Mempunyai sepasang kaki
insang. menggunakan peparu dan  Melakukan kaki yang bersisik. yang bersisik.
 Bertelur. kulit lembap persenyawaan dalam.  Persenyawaan dalam.  Persenyawaan dalam.
 Melakukan  Menghasilkan telur yang  Contoh : Buaya, Ular,  Menghasilkan telur yang  Menghasilkan telur yang
persenyawaan luar berlendir dan tidak Penyu bercangkerang keras. bercangkerang keras.
bercangkerang  Contoh : kelawar, zirafah,
 Melakukan persenyawaan gajah, singa
luar
 Contoh : Cicak, Katak
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC1 Kriteria Kejayaan : Murid dapat membezakan organisma dengan kekunci dikotomi
berdasarkan ciri-ciri sepunya

Tumbuhan
Tumbuhan
Tumbuhan tidak berbunga
berbunga
 Menghasilkan bunga yang menjadi buah
CIRI-CIRI SEPUNYA dan mempunyai biji.
 Biji mengandungi kotiledon iaitu makanan
 Membiak dengan simpanan yang digunakan oleh biji benih
LUMUT menghasilkan spora. untuk bercambah.
 Bukan vascular TUMBUHAN TANPA
VASKULAR
Tumbuhan yang ringkas
CIRI-CIRI SEPUNYA dan kecil tanpa sistem
vaskular MONOKOTILEDO DIKOTILEDON
 Membiak dengan N
PAKU menghasilkan spora. TUMBUHAN
PAKIS  Vaskular Biji benih yang
VASKULAR Biji benih yang
Tumbuhan yang mempunyai satu mempunyai dua
CIRI-CIRI SEPUNYA mempunyai sistem kotiledon sahaja kotiledon sahaja
vascular yang
 Membiak dengan mengangkut air dan
KONIFE menghasilkan kon
R
makanan ke sekuruh
 Vaskular bahagian tumbuhan
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC1 Kriteria Kejayaan : Murid dapat mencirikan kumpulan taksonomi utama

MONOKOTILEDON
Satu kotiledon Tumbuhan berbunga DIKOTILEDON
Dua kotiledon

PERSAMAAN

PERBEZAAN
Padi Pokok jagung Pokok tomato Pokok durian

Satu Bilangan kotiledon Dua

Berakar serabut Akar Berakar tunjang

Daun berurat selari Urat daun Daun berurat jejala

Kebanyakan pokok berbatang

lembut Jenis batang Kebanyakan batang berkayu
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC2 Kriteria Kejayaan : Murid dapat membezakan organisma dengan kekunci dikotomi
berdasarkan ciri-ciri sepunya

Contoh kunci dikotomi bagi haiwan

Satu cara yang digunakan
KEKUNCI DIKOTOMI

oleh ahli-ahli biologi untuk

mengenal pasti dan
mengelaskan organisma Ikan Ayam Singa Katak Ular
secara sistematik
berdasarkan
PERSAMAAN dan KEKUNCI DIKOTOMI
PERBEZAAN. 1. (a) Poikiloterma
Kekunci dikotomi dibina Pergi ke nombor 2
(b) Homoioterma
daripada beberapa siri Pergi ke nombor 3
kuplet. Setiap kuplet terdiri
daripada dua pernyataan 2. (a) Bersisik Pergi ke
nombor 4
tentang ciri-ciri organisma (b) Tidak bersisik Katak
atau kumpulan organisma
yang tertentu 3. (a) Tidak berbulu pelepah Singa
(b) Berbulu pelepah Ayam

4. (a) Tidak mempunyai insang Ular

(b) Mempunyai insang Ikan bawal
 Objektif Pembelajaran : Murid boleh memerihalkan pengelasan organisma
SC2 Kriteria Kejayaan : Murid dapat membezakan organisma dengan kekunci dikotomi
berdasarkan ciri-ciri sepunya

Contoh kunci dikotomi bagi tumbuhan

Satu cara yang digunakan
KEKUNCI DIKOTOMI

oleh ahli-ahli biologi untuk

mengenal pasti dan
mengelaskan organisma
Pokok Marcantia Paku Gnetum Pokok bunga
secara sistematik pakis sp matahari
jagung sp
berdasarkan
PERSAMAAN dan
PERBEZAAN. KEKUNCI DIKOTOMI
Kekunci dikotomi dibina 1. (a) Tidak berbunga
Pergi ke nombor 2
daripada beberapa siri
(b) Berbunga
kuplet. Setiap kuplet terdiri Pergi ke nombor 3
daripada dua pernyataan
tentang ciri-ciri organisma 2. (a) Tanpa vaskular Marcantia sp
(b) Vaskular Pergi ke nombor 4
atau kumpulan organisma
yang tertentu 3. (a) Monokotiledon Pokok jagung
(b) Berbulu pelepah Pokok bunga
matahari

4. (a) Tidak menghasilkan biji benih Paku pakis

 Latihan Formatif
1. Kelaskan haiwan-haiwan berikut berdasarkan ciri-ciri sepunya. (TP2 : Faham)
Kura-kura, buaya, orang utan, dolphin, platypus, penguin, katak, itik, kodok

2. Pokok bunga matahari dan pokok padi merupakan tumbuhan berbunga. Nyatakan satu persamaan dan tiga
perbezaan antara kedua-dua tumbuhan tersebut. (TP4:Menganalisis)
Persamaan: Kedua-dua tumbuhan menghasilkan biji benih
Perbezaan
(a) pokok padi ialah tumbuhan monokotiledon manakala pokok bunga matahari ialah tumbuhan dikotiledon

(b) Pokok padi berakar serabut manakala pokok bunga matahari berakar tunjang.
(c) Daun pokok padi berurat selari manakala daun pokok bunga matahari berurat jejala.
3. Berikan dua perbezaan antara tumbuhan monokotiledon (TP4 : Menganalisis)
(a) Daun tumbuhan monokotiledon berurat selari manakala daun tumbuhan dikotiledon berurat jejala.
(b) Tumbuhan monokotiledon berakar serabut manakala tumbuhan dikotiledon berakar tunjang
 ASSESSMENT FOR
LEARNING
Objektif Pembelajaran
REFLEKSI KENDIRI Pelajar dapat memerihalkan pengelasan organisma
Prestasi Pencapaian saya
Misi saya pada hari ini adalah {tandakan √}
 
Membezakan organisma dengan kekunci dikotomi
1
berdasarkan ciri-ciri sepunya
 
2 Mencirikan kumpulan taksonomi utama
[tambahan] KRITERIA KEJAYAAN PERIBADI: Kriteria kejayaan saya pada pembelajaran hari ini
adalah
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Tahniah sebab anak yang baik anak yang mendengar kata

Latihan Sumatif 1 ( Bab 1 Biodiversiti)

Vertebrata

Iguana
Biodiversiti
insang dikotomi
Poikiloterma
2. Tandakan (√) pada pernyataan yang betul dan (X) pada pernyataan yang salah.

a. Biodiversiti ialah kepelbagaian organisma hidup dan bukan hidup X

b. Biodiversiti sangat penting untuk kesinambungan hidup manusia 

c. Selain bagi tujuan pengelasan benda hidup, kekunci dikotomi juga

X
boleh digunakan untuk mengelaskan benda bukan hidup.

3. Liyana dan beberapa orang rakannya telah menangkap lima jenis haiwan berikut semasa membuat aktiviti
persampelan di sebuah hutan.
 Lebih daripada tiga pasang
kaki

Badan bersegmen
Tidak bersayap banyak

Bersayap tebal
dan keras

Pepatung (Q)

b. Apakah persamaan antara haiwan P, Q, R, S dengan T?

Mempunyai kaki

c. Apakah perbezaan antara haiwan P,S dan T?

Haiwan P mempunyai tiga pasang kaki, haiwan S mempunyai empat pasang kaki dan haiwan T
mempunyai lebih daripada empat pasang kaki
 a. Cadangkan dua ciri yang boleh digunakan untuk mengelaskan tumbuhan.
Akar, daun, batang, jumlah kotiledon

b. Berikan tiga persamaan antara tumbuhan A dengan tumbuhan B

(i) Daun berurat jejala
(ii) Akar serabut
(iii) Kedua-dua pokok mempunyai batang lembut

5. Sik Mei memerhatikan persamaan antara ketiga-tiga jenis haiwan di Gambar foto 1. Sik Mei berpendapat bahawa ketiga-
tiga jenis haiwan tersebut berada dalam kumpulan haiwan yang sama. Adakah pendapat Sik Mei tersebut betul? Berikan alasan
anda
6. Senaraikan perbezaan antara haiwan-haiwan di Gambar foto 2. Bina satu kekunci dikotomi untuk mengenal
pasti haiwan-haiwan tersebut