дискриминација

СВЕТОЗАР
• Ние учениците од IX3 ОДДЕЛЕНИЕ НАПРАВИВМЕ КРАТКА
ПРЕЗЕНТАЦИЈА ВО КОЈА ЈА ОПФАТИВМЕ ДИСКРИМИНАЦИЈАТА
НИЕ ВО ОВАА ПРЕЗЕНТАЦИЈА ЌЕ РАСКАЖИМЕ НИЗ ПОВЕЌЕ
ПРИМЕРИ ШТО Е ТОА ДИСКРИМИНАЦИЈА И КАКО МОЖЕ ДА СЕ
СПРАВИМЕ СО НЕЈА КАКО МОЖЕ ДА НЕ ГИ ДИСКРИМИНИРАМЕ
ЛУЃЕТО ОКУЛУ НАС КОИ СЕ РАЗЛИКУВААТ ОД ОСТАНАТИТЕ НИЕ
ОВАА ПРЕЗЕНТАЦИЈА ЈА ИСПЕЧАТИВМЕ И ЈА ЗАЛЕПИВМЕ НА
ХАМЕР КОЈ ФО СТАВИВМЕ ВО НАШАТА УЧИЛНИЦА
МАРИО
• Дискриминација значи секое правење разлика,
искористување или ограничување на луѓето врз основа на
нивните колективни идентитети (пол/род, класа, етнос) со
што ги загрозува или оневозможува остварувањето или
заштитата на нивните човекови права и слободи.
• Дискриминацијата е осудувачки третман или предрасуда кон
едно битие, заснована врз група, класа или категорија на
којашто се смета дека истото припаѓа.
НИКОЛА
•  Дискриминацијата е обележје врз кое не треба да се темели
недозволениот различен третман, а кое може да биде лична
карактеристика или статус, или, пак, претпоставена или сродна лична
карактеристика или статус преку која едно лице или група на лица се
идентификува(ат) со одредена раса, боја на кожа, етничка припадност,
јазик, државјанство, пол, род, сексуална ориентација, религија,
уверување, образование, ментална и телесна попреченост, возраст,
семејна или брачна состојба, здравствена состојба итн. Тука спаѓаат и
семејниот статус, родовиот идентитет, родовиот израз, генетските
карактеристики, брачниот статус, националноста, религијата, полот,
како и сексуалните карактеристики, сексуалната ориентација,
општествената класа итн. Ваквата перцепција доведува до исклучување
на поединецот, засновано на нелогично или ирационално одлучување.
КИРИЛ
• Терминот дискриминација се појавува во почетокот на 17 век во англискиот јазик. Потекнува од
латинскиот збор “Discriminat” – што значи „разликува помеѓу“, како и од глаголите „DisПостојат
различни дефиниции за „основа за дискриминација“. Една од најчесто цитираните дефиниции е
онаа на Европски суд за човекови права (Есчп), според која тоа е „лична карактеристика според
која лицата или групите на лица се разликуваат едни од други“.
• Во зависност од тоа како се утврдени основите во законската рамка на една држава, постојат
три модели на одредување на основите за дискриминација:
• Модел со генерална забрана: Главна карактеристика на овој модел е постоењето на генерална
одредба за заштита на еднаквоста на сите пред законите. Во овие земји определувањето на тоа
кои основи ќе бидат заштитени е оставено во целост на судовите. Ваков модел постои во САД и 
Канада.
• Затворен модел: Дискриминацијата е забранета само на точно определени основи.
Проширувањето на заштитата од дискриминација на други основи може да се направи само со
законски измени, а не преку практиката на судовите и телата. Ваков модел постои во ЕУ
 (засновано на директивите), и во Обединетото Кралство и Шведска.
criminare“ и „Discernere”
АНТОНИО
• Отворен модел: Дискриминацијата се забранува така што се набројуваат неколку основи, а
листата се остава отворена со додавање на „и друга основа или статус“, „основи како што се“,
итн. Тука судовите и телата имаат одредена слобода при определувањето кои лични
карактеристики или статуси ќе може да се сметаат за заштитени во тој отворен дел. Ваков
модел има во ЕКЧП, во ЕУ Повелбата, и во Македонија. Во случајот на Македонија, широка
слобода на интерпретација ужива националното тело за еднаквост, кое е насловено како
Комисијата за заштита од дискриминација. При постапувањето, Комисијата може да ја одреди
основата за дискриминација доколку подносителот на претставката не го сторил тоа, да
сугерира промена на наведената основа за дискриминација, или да разгледа и дополнителна
основа. Законодавецот предвидел дека составот на Комисијата ќе се избере во рок од три
месеци од донесувањето на новиот закон и од тие причини во него е содржана одредба која
предвидува прекин на мандатот на членовите на комисијата најдоцна во рок од 90 дена од
стапувањето во сила на Законот. Известувањето за спроведувањето на конвенциите и
известувањето пред одредени меѓународни тела претставува една од новите надлежности на
Комисијата за спречување и заштита од дискриминација и е веќе воспоставена активност на
голем број органи на управата и Народниот правобранител, зависно од конвенцијата или од
меѓународното тело, а со доминантна активност на Министерството за надворешни работи
СТЕФАН
• Од историска гледна точка еднаквоста меѓу граѓаните и во рамки на Социјалистичка Федеративна Република Југославија
 била третирана првенствено во Уставот, на највисоко ниво, без оглед на националност, раса, пол, јазик, вероисповед,
образование или социјална положба]
• Од друга страна, според Кривичниот закон на Социјалистичка Република Македонија, од 1977 година, била предвидена
санкција за повреда на рамноправноста на граѓаните. Член 50 го истакнува следново: „Тој што врз основа на разлика во
националност, етничка припадност, раса, вероисповед, пол, јазик, образование или општествена положба ќе му одземе или
ќе ограничи права на човекот и граѓанинот, утврдени со устав, закон или со друг пропис или општ акт, или кој, врз основа на
овие разлики, им дава на граѓаните повластици или погодности, ќе се казни со затвор од 3 месеци до 5 години”.
• Имајќи ја предвид оваа одредба, може да се заклучи дека и во време на тогашниот, социјалистички систем, законодавецот ја
истакнувал и сериозно ја третирал забраната за дискриминација според повеќе дискриминаторски основи.
• По осамостојувањето на Република Македонија и по донесувањето на Уставот на 17 ноември 1991 г., начелото на еднаквост
било издигнато на највисоко (уставно) ниво, каде било предвидено: „Граѓаните на Република Македонија се еднакви во
слободите и правата, независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и
верското уверување, имотната и општествената положба. Граѓаните, пред Уставот и законите се еднакви”.
• Понатаму, член 110, став 3 од Уставот експлицитно забранувал дискриминација на граѓаните по основ на пол, раса, верска,
национална, социјална и политичка припадност и во таа смисла Уставниот суд е овластен да постапува по поединечни
барања за заштита на некое од погоре наведените права. Воедно, нормативното уредување на принципот на
недискриминација предвидува два вида судска заштита и тоа: судска заштита во постапка пред редовните судови, како и
уставно-судска заштита пред Уставниот суд, согласно со одредбата од член 50 од Уставот
ХРИСТИНА
• Покрај уставотворниот аспект на дискриминацијата, опфатен во погоренаведените уставни одредби, како и кривичниот
аспект, опфатен преку дефинирање на начелото на еднаквост во Кривичниот законик, недостасувал само граѓанскиот аспект,
кој потоа се реализирал преку носење на „lex specialis,“ кој ја тангирал превенцијата, како и забраната за дискриминација.
• Во 2010 година бил донесен Закон за спречување и заштита од дискриминација, кој не понудил целосно усогласување со
праксата на Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) во примената на Европската конвенција за човекови права (ЕКЧП),
Протоколот бр.12 на ЕКЧП, кој Македонија го ратификувал и кој стапил во сила во 2005 година. Особено, Законот не понудил
концепт на целосно професионализирана Комисија за заштита од дискриминација која ќе постапува по поднесени
претставки од граѓани кои сметаат дека биле дискриминирани поради еден или повеќе дискриминаторски основи. Во однос
на дискриминаторските основи, потребно е да се истакне дека меѓународната теорија препознава широк дијапазон на
основи на дискриминација, додека пак, во Законот од 2010 година, таксативно беа наведени неколку основи, па оттаму
списокот на дискриминаторски основи не ги исцрпувал сите основи и остава простор за различно толкување. Другите основи
би можеле да се вклучат во ова таксативно набројување, ако се има предвид фактот дека личниот и правниот живот се
еволутивни категории и бараат соодветен третман од законодавен аспект, но и имплементација во практика и усогласување
со другите закони кои ја тангираат превенцијата од дискриминација. Во таа насока, доколку се има предвид
интерпретацијата на Европскиот суд за човекови права, во кој е потцртано дека Конвенцијата е „жив инструмент кој треба да
се толкува во сегашни услови”, се поставувало прашањето дали во Законот за спречување и заштита од дискриминација, по
набројувањето на дискриминаторските основи, постоел и избор на други основи, како што всушност е и во ЕКЧП.
• Така, нашиот законодавец, сакајќи да се доближи до правото на ЕУ и до Советот на Европа и да ја хармонизира
легислативата, на 16 мај 2019 година, го донел новиот Закон за спречување и заштита од дискриминација. Законот бил
донесен со многубројни пречки и оспорувања, па не останал многу простор за неговата имплементација
 КАКО ДА ЗНАМ ДЕКА СУМ ДИСКРИМИНИРАН?
СВЕТОЗАР
• Доколку почувствуваш дека добиваш различен третман од
другите поради твојата боја на кожа, национална припадност,
род, пол, религија... имаш право да се сомневаш дека трпиш
дискриминација.
ШТО ДОКОЛКУ СУМ ДИСКРИМИНИРАН ПО ОСНОВ
ШТО НЕ Е НАВЕДЕН ВО ЗАКОНОТ? НИКОЛА
• Во овој момент, нашиот закон како основи за дискриминација ги
наведува: дискриминација врз основа на раса, боја на кожа,
потекло, национална или етничка припадност, пол, род,
сексуална ориентација, родов идентитет, припадност на
маргинализирана група, јазик, државјанство, социјално потекло,
образование, религија или верско уверување, политичко
уверување, друго уверување, попреченост, возраст, семејна или
брачна состојба, имотен статус, здравствена состојба, лично
својство и општествен статус или која било друга основа.
Видови дискриминација КИРИЛ
1.Индивидуална дискриминација
е она што една индивидуа ја извршува против друга.Тоа е кога
некое лице се однесува кон друга личност поинаку (негативно)
без да постои диференцирана контекстуална причина
2. Институционална дискриминација
• Овој вид дискриминација се карактеризира затоа што тие се
карактеризираат јавни или приватни институции оние кои
вршат некаков вид дискриминација врз основа на секс, раса
или други причини. Институционалната дискриминација е
посложена од индивидуалната
МАРИО
• 3. Колективна дискриминација
• Вид на дискриминација при кој инфериорниот третман се
дава на група луѓе. На пример, дискриминација кон
имигрантите или групата LGTBI.
• 4. Структурна дискриминација
• Се однесува на дискриминација што произлегува од
институционалните политики кои директно или индиректно
фаворизираат некои поединци и им штетат на други. Иако
политиките на институциите треба да бидат фер кон сите, тоа
не е секогаш так
 СТЕФАН
• 5. Директна дискриминација
• Најпозната и највидлива форма на дискриминација, во која лицето
кое страда од тоа добива неправеден третман од друго лице поради
нивните карактеристики. Полесно е да се открие. На пример,
неприфаќање на жена на работа само затоа што не е маж или
маргинализирање на хомосексуална личност заради различен јазик
на телото.
• 6. Индиректна дискриминација
• Тоа е помалку видлива форма на дискриминација која честопати
останува незабележана.. На пример, наметнувањето на норми или
правила кои изгледаат безопасни, но во пракса не се
ХРИСТИНА
• 7. Негативна дискриминација
• Лицето кое е жртва на дискриминација се третира на
дискриминаторски и штетен начин. На пример, со тоа што не им се
дозволува на хендикепираните лица да гледаат фудбалски натпревар.
• 8. Позитивна дискриминација
• Позитивна дискриминација е онаа во која на загрозената група и се
помага да постигне правичност. На пример, со различна оценка при
физички преглед на опозиција. Овој вид дискриминација е
инструментален, односно ја следи целта за исправување на
историски поплаки кон одредена група. Сепак, тоа е исто така извор
на полемики и социјална дебата
СВЕТОЗАР
• 9. Расизам
• Расизмот е една од најпознатите форми на дискриминација. Познато е и
како дискриминација заснована врз расата или етничката припадност на
која и припаѓа лицето, и се јавува затоа што поединец или неколку
припадници на една раса се третираат со инфериорност со друго лице
или луѓе од друга раса. На пример, дискриминација на луѓе со боја,
Евреи или Цигани.
• 10. Сексизам
• Исто така, уште една од најпознатите форми на дискриминација, во
која лицето кое го практикува тоа ги потценува луѓето од спротивниот
пол. Постојат некои теории за тоа. Можете да дознаете за нив во овој
напис: „Сексистичка предрасуда: теории на објаснување“
 КИРИЛ

• 11. Породилно дискриминација

• Породилното дискриминација често се јавува на работното
место, бидејќи се однесува на поинакво третирање на
жена (или вработен или барател на работа) за можноста да
имаат деца. Постои закон што забранува ваков вид
дискриминаторско однесување.
• 11. Верска дискриминација
• Кога индивидуа или група на лица добиваат нефер и
неповолен третман за не практикување или споделување на
религиозните идеи на општеството во кое живеете
СТЕФАН
• 12. Возрасна дискриминација
• Возраста е причина за дискриминација. Обично се спроведува, особено
во работни средини, во кои идеална возраст за работа се смета од 25 до 45
години. Постарите луѓе може да бидат изоставени од пазарот на трудот и
да не бидат заинтересирани за одредени понуди за работа. Исто така се
нарекува „старост“, иако постои, исто така, во одредени контексти
дискриминација на младите.
• 13. Дискриминација поради попреченост или болест
• Луѓето исто така можат да бидат неправедно третирани поради страдање
од физичка или ментална попреченост, или поради болест. Последиците
можат да бидат и личен третман и пристап до работни места, меѓу
другите штети
МАРИО
• 14. Дискриминација заснована врз физички изглед
• Се манифестира кога лицето кое ја прима дискриминацијата
не е физички привлечно. Или со тоа што немате атрактивни
физички карактеристики или страдате од дебелина. Познато е
под терминот „аспектизам“.
• 15. Трансродова дискриминација
• Тоа е дискриминација која ја трпат оние поединци кои
живеат родова улога што не одговара на нивниот биолошки
пол. На пример, транссексуалци. Оваа форма на
дискриминација е позната и како „трансфобија“
АНТОНИО
• 16. Дискриминација заснована врз политичка идеологија
• Се јавува кога индивидуа или група на лица добиваат
неповолен третман за не споделување политички идеи со
општеството во кое живее. Ова може да генерира од социјална
маргинализација до репресија, како што се случи за време на
режимот на Франко со илјадници шпански комунисти и
анархист
Роса паркс
• Клучниот конфликт помеѓу верскиот и секуларниот Израел се заканува да се прелее во целата земја
откако Тања Розенблит останала на своето седиште во автобусот и покрај наредбата од еден
ултраортодоксен Евреин да стане и да се префрли во задниот дел од автобусот, пишува Дојче Веле.
• Тања Росенблит (28) е телевизиски продуцент, ќерка на руски имигрант и живее во крајбрежниот
град Ашдоду. Минатиот месец се качила во автобус за Ерусалим, каде што имала закажан медицински
преглед. За таа прилика се облекла скромно сметајќи дека докторот се наоѓа во дел од градот каде
што живее мала група екстремно религиозно ригидни Евреи.
• Тие носат црна облека, машките имаат долги локни од страните и секој сегмент од нивниот живот е
воден според Стариот Завет.
• Розенблит била првиот патник во автобусот тој ден. Седнала во предниот дел од автобусот за возачот
да ѝ каже каде треба да се симне.
• Конзервативните мажи кои што влегувале во автобусот покажувале неудобност штом ќе ја
здогледале. Потоа, еден од нив рекол дека не сака да патува доколку таа не се премести во задниот
дел од автобусот.
• Тој рече: ’Еврејски маж не седи зад жена!’ И тоа е реченицата која ме натера да останам на своето
место„Почна да вика: Ова е наш автобус, тие не се добредојдени тука, ако сакаат да дојдат тука
мораат да нè почитуваат“, вели Тања Росенблит. „Тој рече: ’Еврејски маж не седи зад жена!’ И тоа е
реченицата која ме натера да останам на своето место.“
• Во автобусите кои што одат до ортодоксниот дел од градот, мажите и жените седат одвоено. Тоа е
непишано правило, но ултраортодоксните Евреи стануваат сè поагресивни во врска со реализацијата
на таа замисла, што Росенблит го почувствувала на своја кожа
Таа вели дека мажот не ѝ се обратил лично неа, но наместо тоа викал и му се жалел на
возачот. Тој исто така, одбил да излезе или да влезе, па возачот бил присилен да го застане
автобусот и да викне полиција. Незадоволниот патник потоа викнал засилување.
„Почнаа да викаат ’Евреи, Евреи, протест, протест!’ Сите носеа црно, а јас само стоев
вкочанета, не паничев, исто како да гледав филм или натпревар“, изјави храбрата девојка
за Deutsche Welle.
Недолго потоа, стигнала и полиција која разговарала со возачот, мажот што се бунел и со
Тања Росенблит. Ја прашал дали може да се повлече и да ја „почитува волјата“ на
разулавениот верник. Повторно, таа одбила.
„Реков дека доволно ја покажувам мојата почит со тоа како сум облечена. Не можам себеси да
се понижам за го покажам моето почитување спрема нив. Не сум таква личност да дозволам
некој да ме малтретира,“ објаснува таа.
Тања Росенблит извојува победа. „Навредениот“ верник одлучил да се симне од автобусот и
да го продолжи својот пат. Но, кога Тања ја поставила фотографијата од инцидентот на
интернет, предизвикала бурни реакции во јавноста.
Таа вели дека била изненадена од националните и интернационалните реакции и како темата
дошла до врвот на израелската агенда. Меѓутоа, нејзината приказна не е издвоен случај
• Истата недела, објавена е снимка на телевизија, која покажува осумгодишно девојче на пат
до училиште во градот Бен Шемеш, во близина на Ерусалим. Девојчето мора да трпи плукање
и навреди од ортодоксните Евреи, бидејќи не им се допаѓа нејзината облека.
• Тие исто така бараат жените да одат одвоено од нив, од другата страна на улицата. Овие два
инциденти ја разбеснаа израелската јавност. Последица беше објавување на бројни
извештаи за дискриминација над жените поради притисокот на ортодоксната заедница.
• секој пат кога фотографија на жена се појавува на билборд, ултраортодоксните Евреи, го
осквернуваат или го рушат билбордотЖените не смееат да пеат или да говорат на
церемониите на израелската војска, исто така им е забрането да држат говори на погребите.
Жените нема да ги видите на ниту еден билборд во Ерусалим. Иако не постои ниту еден закон
кој го забранува тоа, секој пат кога фотографија на жена се појавува на билборд,
ултраортодоксните Евреи, го осквернуваат или го рушат билбордот.
• Рекламните фирми едноставно се откажаа и веќе не може да се види ниту една женска
фотографија во Ерусалим.
• Како што вели Тања Росенблит, оваа кулминација на омразата е дело на екстремисти, а не на
големина на проблемот воопшто.
• „Не сакам да звучам како ова прашање да е меѓу нас и нив. На крајот на краиштата,
нормалните луѓе на двете страни веруваат дека мора да живееме заедно поради нашата
земја, не смееме да се делиме“, изјави таа за Deutsche Welle
Роса паркс
Дискриминација
ИЗРАБОТИЛЕ:
-Никола
-Кирил
-Стефан
-Марио
-Антонио
-Светозар
-Христина

Ви благодариме на вниманието