ΚΕΦΑΛΑ ΜΑΡΙΑ

Α.Μ.518214
ΕΡΓΑΣΙΑ 6 ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
ΗΣ

ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ
Τι είναι η φωνολογική ενημερότητα;

 Είναι η ικανότητα αναγνώρισης και χειρισμού των

μονάδων προφορικού λόγου. Η φωνολογική ενημερότητα
περιλαμβάνει μόνο ήχο.
Τα στάδια φωνολογικής ενημερότητας είναι:
 Ομοιοκαταληξία :το ταίριασμα των καταλήξεων των
λέξεων π.χ. χέρι-ταίρι-περιστέρι.
 Παρήχηση:όταν οι λέξεις αρχίζουν με τον ίδιο τρόπο
π.χ. άγγελος-αγάπη.
 Οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις π.χ. Σήμερα
θα βρέξει.
 Οι λέξεις μπορούν να χωριστούν σε αρκτικά
φωνήματα και ρίμες π.χ. δάσκαλ-ος.
 Τα φωνήματα είναι η μικρότερη μονάδα ήχου π.χ.
α/γ/ά/π/η.
Η φωνολογική ενημερότητα αναπτύσσεται πολύ πριν το
νηπιαγωγείο καθώς δεν έχει να κάνει με την ανάγνωση
γραμμάτων ή λέξεων.
Γιατί είναι σημαντική η φωνολογική ενημερότητα;

Είναι σημαντική γιατί αποτελεί βασική προϋπόθεση για την

απόκτηση της γραφής και της ανάγνωσης .Τα παιδιά βασίζονται
στη φωνολογική ενημερότητα για να μάθουν να αναπαριστούν
τον προφορικό λόγο σε έντυπη μορφή, να κατανοήσουν πώς
συνδέονται τα γράμματα με ήχους και να προετοιμαστούν για
την κατάκτηση της γραφής και της ανάγνωσης.
Πώς αναπτύσσεται η φωνολογική ενημερότητα;

Η φωνολογική ενημερότητα ξεκινά πριν το νηπιαγωγείο καθώς

τα παιδιά χρησιμοποιούν τη γλώσσα στο περιβάλλον τους.
Τυπικά, η φωνολογική ενημερότητα ξεκινά στην προσχολική
ηλικία με την ομοιοκαταληξία. Η φωνητική επίγνωση είναι η πιο
δύσκολη δεξιότητα η οποία αναπτύσσεται μέχρι το τέλος του
δημοτικού. Τα παιδιά με νοητική υστέρηση δεν ακολουθούν αυτή
την εξέλιξη αλλά αναπτύσσουν αυτές τις δεξιότητες.
Πως πρέπει να διδάσκεται η φωνολογική
ενημερότητα;

 Η διδασκαλία της πρέπει να είναι στοχευμένη και να διέπεται

από στρατηγική. Ακόμα πρέπει να είναι ελκυστική για να
παρακινεί και να τραβά το ενδιαφέρον του παιδιού. Τα παιδιά
προτιμούν τη συστηματική διδασκαλία διότι ακολουθεί μία
συγκεκριμένη δομή ενώ οι ρητές οδηγίες κάνουν τη δεξιότητα
βατή στο παιδί.
 Στο σπίτι οι δραστηριότητες πρέπει να είναι
διασκεδαστικές και διαδραστικές. Το παιδί πρέπει να
έχει την δυνατότητα να αποκριθεί αλλά και σε κάθε
λάθος είναι σημαντικό ο γονέας να διορθώνει το παιδί
με το σωστό. Ακόμα, ο γονέας πρέπει να συνδέει τις
δεξιότητες φωνολογικής ενημερότητας μεταξύ τους.
 Η φωνολογική ενημερότητα είναι μία ικανότητα ήχου. Μόλις τα
παιδιά καταφέρουν να τμηματοποιήσουν ήχους τότε μπορεί να
γίνει εύκολα η μετάβαση στη φωνητική με την χρήση
γραμμάτων. Βλέποντας τα γράμματα με τους ήχους ,τα παιδιά
μαθαίνουν να συσχετίζουν ποιοί ήχοι ταιριάζουν με ποια
γράμματα.
Πώς θα πρέπει να είναι η διδασκαλία για
παιδιά με αναπηρίες που σχετίζονται με
αλφαβητισμό συμπεριλαμβανομένης της
δυσλεξίας ή όσων παιδιών διατρέχουν
κίνδυνο;
 Η φωνολογική ενημερότητα είναι κρίσιμη για τα
παιδιά αυτά για να μπορέσουν να μάθουν να
διαβάζουν. Για τα παιδιά με δυσλεξία στα οποία η
επεξεργασία των ήχων με την αναγνώριση των
γραμμάτων είναι δύσκολη, χρειάζονται σαφείς
οδηγίες.
Για τα παιδιά με νοητική υστέρηση τα προβλήματα στην
εργαζόμενη μνήμη κάνουν πιο δύσκολη την εκμάθηση
των πρώιμων δεξιοτήτων γραμματισμού.
Η διδασκαλία στα παιδιά αυτά πρέπει:
 Να είναι βασισμένη σε τεκμήρια.Πρέπει να ταιριάζουν
στις ανάγκες του παιδιού. Να στοχεύουν σε
συγκεκριμένες τύπους δεξιοτήτων και γνώσεων και
να έχουν στοιχεία αποτελεσματικότητας.
 Να είναι εντατική:Να στοχεύει προσεκτικά στις ανάγκες του
παιδιού και να γίνεται σε μικρές ομάδες ώστε να παρέχεται
στον μαθητή η ευκαιρία πρακτικής με σωστή
ανατροφοδότηση.
 Να είναι συστηματική:Οι εργασίες πρέπει να χωρίζονται σε
μικρότερα βήματα και να χρησιμοποιούνται στρατηγικές. Ο
δάσκαλος πρέπει να παρέχει στον μαθητή υποστήριξη την
οποία να μειώνει σταδιακά.
 Να είναι σαφής:Να δηλώνεται με ακρίβεια ο σκοπός και ο
στόχος του μαθήματος
 Είναι επίσης σημαντικό να σημειώνονται ποιοι ήχοι ,γράμματα
ή λεξεις φαίνονται δύσκολες. Με την εξάσκηση γίνεται
παρατήρηση αν υπάρχει βελτίωση.
Πώς μπορούν οι οικογένειες να υποστηρίξουν την
ανάπτυξη της φωνολογικής ενημερότητας;

 Οι γονείς μπορούν να διαβάζουν με το παιδί τους και να το

μετατρέπουν σε διασκέδαση. Ιδιαίτερα για τα παιδιά με
προβλήματα γραμματισμού μπορούν να λένε ρίμες να
παίζουν παιχνίδια με λέξεις.
 Ακόμα,ο γονέας μπορεί να διδάξει τους ήχους κάθε
γράμματος στο παιδί π.χ. κ/ε/ρ/ί.
 Είναι εξίσου σημαντική η συνεργασία του γονέα με τον
δάσκαλο. Ο γονέας πρέπει να ρωτά τον δάσκαλο εάν το
πρόγραμμα διδασκαλίας του παιδιού περιλαμβάνει
φωνολογική ενημερότητα, εάν έχει ελεγχθεί κατάλληλα η
φωνολογική επίγνωση του ενώ σε περίπτωση που εντοπιστεί
πρόβλημα στο παιδί ο γονέας πρέπει να ζητά την γνώμη του
δασκάλου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

 Ανάκτηση από
https://improvingliteracy.org/module/ask-answer-phonological-
awareness

https://improvingliteracy.org/kit/phonological-phonemic-
awareness. (n.d.).