OKUMA BECERİSİ

A) Okuma Nedir?
Okuma, duyu organları ile alınan işaret ve sembollerin
beyin tarafından anlamlandırılmasını içiren çok yönlü bir
süreçtir.
Yapılandırmacı yaklaşıma göre okuma, ön bilgilerle
metindeki bilgilerin bütünleştirildiği ve yeniden
anlamlandırıldığı bir süreçtir.
Bu süreç görme, seslendirme, anlama, zihinde
yapılandırma gibi göz, ses ve beynimizin çeşitli
işlemlerinden oluşmaktadır.
Okuma fiziksel, psikomotor ve zihinsel bir süreçtir.
 Okuma; görme, anlama ve zihinde yapılandırma
olmak üzere üç aşama halinde incelenir.
 1- Görme : Yazıdaki çizgi, harf ve sembolleri
algılamaktır.
 2- Anlama: Algılanan çizgi, harf ve sembollere
dikkat yoğunlaştırarak kelime ve cümleleri tanıma
ilgi duyulan ve gerekli görülenleri seçilen
aşamadır. Burada seçilen bilgiler sıralama,
sınıflama, ilişki kurma gibi zihisel işlemler
kullanılarak anlamlandırılır.
 3- Zihinde Y. : Anlamlandırılan bilgiler ön bilgiler
ile birleştirilerek bütünleştirilmekte ve zihinde
yapılandırılmaktadır.
B) Okumanın Özellikleri:
1- Okumak, yazılanları araştırmaktır. ‘’Alt metinler, örtük ifadeler’’ Her yazarın
aktarmak istediği bir ileti vardır.
2- Okumak sadece şifreyi çözmek değildir. ‘’Kelime ayrıntıları üzerinde durmak. akıcı
veya sesli okumak çalışmaları. Şifreyi çözmenin ötesinde metni anlama, ön bilgilerle
birleştirme ve anlamı zihinde yapılandırma gibi işlemleri de içermektedir.
3- Sesli okuma seslendirme değildir. Seslendirmede anlamı bulma ve anlama söz konusu
değildir. Sesli okumada ise seslendirme ve anlama süreçleri de devreye girmektedir.
4- Okumak, yazının anlamına gönüllü katkı yapmaktır. ‘’ Ön bilgilerle çerçevesinde
yorumlama, fikir yürütme
5- Okumak, kendini ve dünyayı sorgulamak demektir. Birey iletiye, ana fikre
ulaşabilmek için sorular sorar ve bunları araştırır.
6- Okumayı öğrenme ile öğrenmek için okuma karıştırılmamalıdır.
C) Okumanın Alanları :
- İşlem Boyutu: Hem fiziksel hem de çeşitli zihinsel süreçleri içerir. Görme, anlama ve
zihinde yapılandırma olmak üzere 3 temel aşamada incelenir.
1- Görme: Okuma sürecinin ilk aşamasıdır. Yazılardaki harflerin ve resimlerin
görülmesidir. Sessiz okumada 10, sesli okumada 10 salise içinde görülenler beyne iletilir.
2- Anlama: Seçme ve dikkat vardır. Beyne iletilenlerden ilgi duyulan ve gerekli görülenler
seçilir. Dikkat bu aşamada bütün süreç üzerinde etkilidir.
3- Zihinde Yapılandırma: Seçilen bilgi ve düşünceler incelemekte; ardından anlama,
sıralama, sınıflama gibi zihinsel süreçlerden geçirilmektedir. Süreç içinde ön bilgilerle
bilgiler bütünleştirilerek zihne yerleştirilir.
B) Etkileşim Boyutu:
1- Fiziki: Yazı, kağıt, resim vb. Kağıdın biçimsel özellikleri ile ilgilidir.
2- Zihinsel : Yazar- okuyucu arasında metin aracılığıyla gerçekleşir.

C) Anlama
İşlem ve etkileşim boyutlarının devamı olan ve tüm metin öğeleri arasında bağ kurup
anlamanın gerçekleştiği son aşamadır. ‘’ Büyük Yapı’’
 Okuma Teori ve Modelleri
Geleneksel Modeller:
Şifreyi Çözme ( İç Doğrultulu, Bütünleştirici)
Görsel Birleştirme
Kelimeyi Bütün Algılama
Tahmin Etme

Gelişimsel Modeller:
Açıklayıcı: 4N sorusuna dayalıdır. (Ne, Nasıl, Niçin, Ne zaman) Öğrenciye kullanabileceği okuma
tekniklerini seçme ve uygulama sorumluluğu kazandırmayı amaçlar.
Etkileşimsel : Metin içi, metin dışı ve metinler arası anlam kurar. ‘’Farklı bilgi kaynakları
arasında etkileşim vardır. Soru sorma, tahmin etme, özetleme ve açıklama olmak üzere 4 temel
str. vardır.
Okuma Tekniklerini Öğretme: Öncesi, sırası ve sonrasında kullanabileceği teknikleri verme.
Örnekleme: Öğretmen örnekler göstererek okuma sürecini somutlaştırmayı amaçlar.
 1- Şifreyi Çözme
 Okumayı yazının şifresini çözmek olarak görür ve okuma sürecine harflerle başlar.
 Harf- hece- kelime sıralamasına göre öğretimi gerçekleştirir.
 Anlama süreci umursanmaz, teoride amaç kelimeleri doğru seslendirebilme ve akıcı
okuyabilmektir.
 Parçadan bütüne modellerin kaynağıdır.
 Okumada ilerlemenin ölçütü akıcı okumadır.
 2- Görsel birleştirme
 Her harfi fark etmek, bu harfleri birleştirerek kelimeye
ulaşmak, kelimenin görüntüsünü zihne kaydetmek ve bu
görüntüyü anlamla birleştirmek.
 Harfleri tanı > kelimeye ulaş > kelimenin görüntüsünü zihne
kaydet > görüntüyü anlamla birleştir.

E.l.m.a Elma
 Kelimeyi Bütün Olarak Algılama
 Bütünden parçaya modellerin kaynağıdır.
 Okuma öğretimine kelime ve cümlelerle başlanmıştır.
 Okuma kelimeleri bütün biçimiyle algılayıp tanıma ve belleğe yerleştirme işlemidir.
 Bireyin kelimeleri bütün olarak görebilmesi için AGA ( Aktif görme alanı çalışmaları)
önem kazanmıştır.
 Bu yaklaşımla gözün düz bir çizgide değil, sıçramalar yaparak ilerlediği, gözün durduğu
esnada bilgiyi topladığı gibi sonuçlara da ulaşılmıştır.
 Tahmin Etme Str.
 ‘’Okumayı öğrenmek, tahmin etmeyi öğrenmektir.’’ görüşünden hareketle okuma
öğretimini gerçekleştirirler.
 Bir kelime yanlış dahi yazılsa okuyucu onu doğru okur. Bunun sebebi okuyucunun ön
bilgileri, anlama düzeyi ve metnin akışıdır.
 Uzman okuyuculara yöneliktir.
 ‘’Metni anlamak için bütün kelimelerin anlamını bilmeye gerek yoktur.’’ anlayışı
hakimdir. Birey zihinsel süreçlerini kullanarak zaten o boşluğu dolduracaktır.