Jan Kochanowski

(1530-1584)
życie i twórczość
Hubert Mazur 6C
Zdjęcie Jana Kochanowskiego

                                                 
 Wstęp
• Jan Kochanowski był uważany za jednego z
najbardziej wybitnych pisarzy w epoce
renesansu w Europie i poetę, który
najbardziej przyczynił się do rozwoju
języka polskiego.
Biografia poety
• Jan urodził się w 1530
roku we wsi Sycyna.
• Pochodził z rodziny
szlacheckiej. Ojciec, Piotr
Kochanowski, był z
zawodu komornikiem
granicznym. (potem
sędzią ziemskim)
• Miał 5 braci i 4 siostry.
Studia pisarza

• Zaczął studiować w wieku

14 lat na Akademii
Krakowskiej.
• W 1551r. do 1552r.
studiuje w Królewcu.
• Postanowił pojechać do
Włoszech i skończyć studia
w Uniwersytecie
Padewskim.
• We Włoszech rozpoczął
twórczość w języku
łacińskim.
Okres podróż
• Po ukończeniu studiów
Kochanowski zaczął podróżować
w celu pogłębienia swojej wiedzy.
• Zwiedzał Włochy, Francje i
Niemcy.
• Poznał różnych poetów którzy
pisali tylko w swoim ojczystym
języku.
• Powrócił do Polski jako uznany
łaciński poeta.
• Zdecydował, że zacznie pisać
poezje tylko po polsku.
Okres dworski
• Okres studiów i podróży
razem trwał 15 lat
• Przez kolejne lata
przebywał na dworach
mecenasów
• Dzięki poparciu
mecenasa
Myszkowskiego zdobył
jako beneficjum (ziemię)
probostwo poznańskie
• Zbliżył się do dworu
Zygmunta Augusta i na
przełomie 1563/1564
uzyskał tytuł
królewskiego sekretarza
Okres dworski
• Na dworze królewskim
uczestniczył w różnych
zabawach, był świadkiem
ważnych sytuacji politycznych i
historycznych.
• W okresie dworskim poeta
napisał bardzo dużo fraszek i
pieśni.
• W 1570 roku porzucił życie
dworskie i przeniósł się do
majątku w Czarnolesie,
otrzymanego po matce.
Okres Czarnoleski
• Podczas przeprowadzki do
Czarnolasu, pracował nad
różnymi utworami.
• W 1575 roku ożenił się z
Dorotą Podlodowską i założył
rodzinę.
• Wziął udział w zwołanym
sejmie elekcyjnym po ucieczce
Henryka Walezego.
• Po wybraniu Stefana Batorego,
ponownie zbliżył się do dworu
króla i do kanclerza Jana
Zamoyskiego.
 Okres Czarnoleski
• Podczas życia w swojej willi, Jan Kochanowski
przeżył śmierć dwóch córek.
• Ostatnie 4 lata życia spędził na porządkowaniu
swoich utworów literackich i przygotowania ich
do druku.
• Umarł nagłą śmiercią w 1584 roku podczas
pobytu w Lublinie. (prawdopodobnie zawał
serca)
• Został pochowany w Zwoleniu. Pozostawił po
sobie 4 córki. Jego syn zmarł przed 1585
rokiem.
Twórczość Jana
Kochanowskiego
 Fraszka
• Fraszka - drobny utwór poetycki
wierszem, często o charakterze
żartobliwym, oparty na dowcipnym
pomyśle. Nazwę gatunkową
wprowadził z włoskiego ("frasca" -
drobiazg, głupstewko) Jan
Kochanowski, który swoimi
"Fraszkami" ustalił obowiązujący
wzór stylistyczny.
 Fraszki Jana Kochanowskiego
• W latach 1585-1586 w Krakowie ukazała się pierwsza zbiorowa
edycja dzieł poety pt. „Jan Kochanowski”.
• Poeta tworzył fraszki w ciągu całego swojego życia, dlatego jest ich
ponad trzysta.
• Fraszki Kochanowskiego są bogate treściowo. Odnajdziemy fraszki
które opisują osoby z otoczenia poety, bądź opisują różne wydarzenia
z jego życia towarzyskiego. Niektóre są filozoficzne, inne
autobiograficzne.
• Utwory te różnią się od siebie długością i charakterem. Mogą być
dowcipne, ironiczne, albo mogą przedstawiać poglądy twórcy.
 Przykłady fraszek Jana
Kochanowskiego
• "Na lipę”
• "Do gór i lasów"
• "Ku Muzom"
• "Na dom w Czarnolesie"
• "Na zdrowie"
• "Raki"
 Pieśni
Jan
Kochanowski wzorował
się na pierwszym
twórcy pieśni, którym
był Horacy. Pieśni mają
w większości
uproszczoną budowę, a
ich tematykę poważną.
Zebrane w dwóch
zbiorach
zatytułowanych „Księgi
pierwsze” i „Księgi
wtóre”. Niektóre
chwaliły Boga, a
niektóre opowiadały o
renesansowym
patriotyzmie.
 Przykłady pieśni Jana
Kochanowskiego
• "Muza"
• "Pieśń świętojańska o Sobótce"
• "Pieśń XXV”- Hymn Wysławiający Boga
("Czego chcesz od nas, Panie) -
• "Pieśń V”- ”Pieśń o spustoszeniu Podola„ –
manifest renesansowego patriotyzmu.
 Treny
Poeta napisał Treny po
śmierci 3,5 letniej córki
Urszulki. Wyraził w nich
swoją rozpacz i ból po
utracie dziecka. Po raz
pierwszy w literaturze
bohaterem trenu nie jest
polityk lub władca kraju,
lecz dziecko. Treny są
gatunkiem poezji żałobnej.
 Więcej o Trenach
Wyszło aż 19 Trenów numerowanych
cyframi rzymskimi. Stały się one
podsumowaniem i „ukoronowaniem”
twórczości Jana Kochanowskiego. W
każdych Trenach poeta porusza temat
śmierci. Janusz Pelc stwierdził: „ […]
Treny Kochanowskiego są pomnikiem
miłości ojca do dziecka […]”
 Psałterz Dawidów

W 1579 ukazuje się Psałterz Dawidów w tłumaczeniu

Kochanowskiego: nad tym dziełem poeta pracował osiem lat.
Odprawa
Posłów
Greckich
 Odprawa Posłów Greckich

Tragedia napisana przez Jana Kochanowskiego jeszcze

w okresie jego pobytu na dworze królewskim, wystawiona,
po latach, w obecności króla Stefana Batorego, dla
uświetnienia wesela Jana Zamoyskiego i Krystyny
Radziwiłłówny. Dramat, skonstruowany w oparciu o reguły
klasyczne.
 Podsumowanie
Jan Kochanowski był najwybitniejszym poetą renesansu w
Polsce. Jego utwory literackie były przepełnione
mądrościami życiowymi. We fraszkach i pieśniach
przedstawił w jakiej epoce przyszło mu żyć. Kochanowski
przyczynił się do rozwoju literatury i języka polskiego.
Tworzył dzieła na poziomie Europejskim. Wszystko to
potwierdza słuszność uznawania go za „ojca polskiej
poezji”.
KONIEC
Dziękuje za uwagę.