CHƯƠNG 5

fd

NHỮNG CƠ SỞ CỦA
HÀNH VI NHÓM

GVGD: ThS. Võ Thanh

Trúc
SLIDESMANIA.COM
 MỤC TIÊU CHƯƠNG
Sau khi học xong chương này, sinh viên sẽ:
1. Phân biệt giữa nhóm chính thức và nhóm không chính thức.
2. Trình bày các giai đoạn hình thành một nhóm
3. Phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi nhóm
4. Nhận biết những điểm mạnh và điểm yếu ra quyết định theo nhóm.
5. Các kỹ thuật ra quyết định nhóm
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 NỘI DUNG CHƯƠNG
01 KHÁI NIỆM VÀ NGUYÊN NHÂN GIA NHẬP NHÓM

02 PHÂN LOẠI NHÓM

03 CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA NHÓM

04 NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM

SLIDESMANIA.COM

05 RA QUYẾT ĐỊNH NHÓM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 THẢO LUẬN NHÓM
Sinh viên nhìn nhận lại quá trình tham gia hoạt động
nhóm trong thời gian qua và trả lời các câu hỏi sau:
(1) Nhóm là gì và vì sao cần phải hình thành nhóm?
(2) Hành vi của nhóm chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào?
(3) Khi nhóm ra một quyết định chung, liệu có khó khăn không?
có tốt hơn không so với ra quyết định cá nhân?
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 1. KHÁI NIỆM NHÓM
Nhóm là hai hay nhiều cá nhân, có tác động qua
lại và phụ thuộc lẫn nhau, họ cùng đến với nhau để
đạt đến những mục tiêu cụ thể.
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 Sự khác biệt giữa đội và
nhóm?
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 Cách làm việc theo nhóm – đội
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 TẠI SAO MỌI NGƯỜI
LẠI THAM GIA NHÓM?

 An toàn
 Địa vị
 Nhu cầu được tôn trọng
 Liên minh
SLIDESMANIA.COM

 Quyền lực
 Đạt được mục tiêu
Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc
 2. PHÂN LOẠI NHÓM

NHÓM
NHÓM
NHÓM KHÔNG
CHÍNH CHÍNH
THỨC THƯC

Được hình thành theo cơ Là những liên minh hình

cấu tổ chức quản lý của đơn thành một cách tự nhiên từ
SLIDESMANIA.COM

vị môi trường công việc trên cơ

sở những quan hệ thể hiện
sự thụ cảm giữa các cá nhân
Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc
 NHÓM

Nhóm chính thức Nhóm không chính

thức

Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm

chỉ huy lợi ích bạn bè
nhiệm
Một nhóm bao vụ Các cá nhân Các cá nhân làm việc
gồm các cá nhân làm việc với chung vì họ có cùng
báo cáo trực tiếp Các cá nhân làm việc nhau để đạt những tính cách
SLIDESMANIA.COM

cho quản lý chung để hoàn thành được một mục chung

nhiệm vụ công việc tiêu cụ thể mà
họ quan tâm
Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc
 NGUYÊN NHÂN
NÀO DẪN ĐẾN
VIỆC MUỐN GIA
NHẬP NHÓM?
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 3. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA NHÓM
SLIDESMANIA.COM

1. Giai đoạn hình thành
Giai đoạn đầu của quá trình
phát triển nhóm, có đặc
điểm rất nhiều rủi ro.
2. Giai đoạn bão tố
Giai đoạn 2 của quá trình
phát triển nhóm có đặc điểm
thường xảy ra xung đột trong
SLIDESMANIA.COM
nội bộ nhóm.
3. Giai đoạn hình thành các
chuẩn mực
Giai đoạn 3 trong quá trình
5. Giai đoạn tan rã
phát triển nhóm có đặc điểm
mối quan hệ thân thiết và bền Giai đoạn cuối cùng của quá
chặt hơn. trình phát triển đối với
những nhóm tạm thời, có đặc
điểm cuốn chiếu các hoạt
4. Giai đoạn thực hiện động hơn là thực hiện nhiệm
vụ
Giai đoạn thứ 4 của nhóm,
nhóm lúc này hoạt động
theo chức năng đầy đủ
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.1. Cấu trúc nhóm
Nhóm được tổ chức theo những nguyên tắc nhất định và
có ảnh hưởng đến hành vi của các thành viên trong nhóm,
được thể hiện qua các khái niệm
1. Những vai trò trong nhóm
2. Các chuẩn mực
3. Địa vị
4. Quy mô
SLIDESMANIA.COM

5. Thành phần của nhóm

6. Tính liên kết
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.2. Vai trò
Vai trò là tập hợp những hành vi mong đợi dành cho một người
đang ở một vị trí nào đó trong một đơn vị xã hội.
Hành vi cá nhân sẽ thay đổi theo vai trò của họ trong nhóm.
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.2. Vai trò
Nhận thức vai trò: là quan điểm của một cá nhân về việc anh ta được
hỗ trợ như thế nào để hành động trước một tình huống đặt ra.
Kỳ vọng về vai trò: Những người khác tin rằng một người nên hành
động như thế nào khi gặp tình huống cụ thể.
Xung đột vai trò: Tình huống khi một cá nhân phải đối đầu với những
kỳ vọng vai trò khác nhau.
SLIDESMANIA.COM
 Ví dụ về những vai trò:
Bộ phim “Thí nghiệm nhà tù Stanford”
Năm 1971, giáo sư tâm lý học Mỹ Philip Zimbardo tiến hành thí nghiệm
nhằm trả lời câu hỏi: sự tàn bạo là do bản tính con người hay do môi trường. 
Thí nghiệm có tên "Nhà tù Stanford", được tài trợ bởi Cơ quan Nghiên
cứu Hải quân Mỹ, diễn ra tại Đại học Stanford vào tháng 8/1971. Cuộc thử
nghiệm cũng nhằm tìm hiểu các tác động tâm lý mà cái gọi là quyền lực đưa
đến với con người. Nhóm nghiên cứu đo lường tác động của việc nhập vai,
gắn nhãn và kỳ vọng xã hội đối với hành vi của các cai ngục trong khoảng
thời gian hai tuần.
Trước khi thí nghiệm diễn ra, Zimbardo giả thiết rằng hành vi chịu tác
động của hoàn cảnh hơn là do tính cách bẩm sinh. Để chứng minh giả thiết,
SLIDESMANIA.COM

ông chọn các sinh viên để đóng vai tù nhân hoặc lính canh trong môi trường
nhà tù mô phỏng.
 Điều này có ý nghĩa như thế nào
trong công tác quản lý?
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.3. Các chuẩn mực
Mỗi nhóm đều phải hình thành chuẩn mực riêng. Chuẩn mực cho các
thành viên trong nhóm biết những gì họ phải làm hoặc không được làm.
Ví dụ: Các chuẩn mực của lớp học Hành vi tổ chức

- Chuẩn mực là khác nhau giữa các nhóm, xã hội.

- Các chuẩn mực chính thức được viết ra trong nội quy, quy chế, luật,
… Tuy nhiên, cũng có nhiều chuẩn mực là không chính thức, bất thành
văn
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.3. Các chuẩn mực (tt)
- Các nhóm thường gây áp lực đối với các thành viên để đưa hành vi
của họ vào khuôn khổ những chuẩn mực của nhóm.
- Trường hợp vi phạm chuẩn mực, thành viên vi phạm sẽ chịu sự điều
chỉnh hoặc trừng phạt của nhóm.
Các dạng chuẩn mực:
(1) Chuẩn mực thực hiện
(2) Chuẩn mực hình thức
SLIDESMANIA.COM

(3) Chuẩn mực thu xếp xã hội

(4) Chuẩn mực phân bổ nguồn lực
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.3. Các chuẩn mực (tt)
Chuẩn mực giúp cho:
- Tăng khả năng dự đoán hành vi của các thành viên trong nhóm.
- Điều chỉnh hành vi cá nhân cho phù hợp với hành vi nhóm  giảm
những quan hệ rắc rối giữa các thành viên trong nhóm và hành vi lệch lạc
tại nơi làm việc.
- Duy trì sự sống còn của nhóm.
- Giúp phân biệt các nhóm khác nhau.
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.3. Các chuẩn mực (tt)
Hành vi lệch lạc: là những hành động chống lại tập thể, dùng hình thức
bạo lực có chủ đích để đe dọa các chuẩn mực và dẫn đến hậu quả tiêu cực
cho tổ chức và cho những người khác

Những hành vi nào được gọi là

hành vi lệch lạc trong tổ chức?
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.3. Các chuẩn mực (tt)
Loại hình lệch lạc tại nơi làm việc Ví dụ
Sản xuất
Tài sản
Chính sách
Xâm phạm cá nhân
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.4. Địa vị
Địa vị là vị trí hay thứ hạng do những người khác đặt ra cho nhóm hay
các thành viên trong nhóm.
Địa vị có thể đạt được một cách chính thức do tổ chức đặt ra hoặc đạt
được một cách không chính thức nhờ vào tuổi tác, kinh nghiệm, trình độ
chuyên môn, tính cách mà mọi người đánh giá cao.

Sự quan tâm của con người đến địa vị???

SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.4. Địa vị (tt)
Địa vị là một trong những nhân tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến hành vi
Địa vị là sự đánh giá về uy tín, vị trí trong tổ chức hoặc thứ bậc trong
nhóm  tiếng nói, các khởi xướng của người có địa vị cao sẽ có giá trị
hơn người có địa vị thấp
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.4. Địa vị (tt)
Nguồn gốc của địa vị:
(1) Sự liên quan, đóng góp với một tổ chức
(2) Nghề nghiệp
(3) Cấp bậc trong tổ chức
(4) Thu nhập
(5) Khác: tuổi tác, kinh nghiệm, tôn giáo,…
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.4. Địa vị (tt)
Chức năng của địa vị:
- Địa vị thuộc nhân tố động viên người lao động
- Địa vị là phương tiện khởi xướng và xác định giao tiếp
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.5. Quy mô nhóm
Khi nghiên cứu về quy mô nhóm, nhóm ít người (khoảng 7 người)
hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn nhóm đông người (12 người hoặc nhiều
hơn).
Một trong những phát hiện quan trọng liên quan đến quy mô nhóm là
sự lười biếng xã hội
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.5. Quy mô nhóm (tt)
Sự lười biếng xã hội (social loafing),
được hiểu là khuynh hướng cá nhân ít cố
gắng khi làm việc tập thể so với làm việc
cá nhân.

 Quy mô nhóm tăng lên sẽ tỷ lệ nghịch

với năng suất của các cá nhân trong
SLIDESMANIA.COM

nhóm.
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.6. Thành phần nhóm
Các hoạt động của nhóm đòi hỏi sự đa dạng về kỹ năng và kiến thức.
Khi một nhóm có sự đa dạng trong thành phần (về giới tính, tính cách
cá nhân, ý kiến, khả năng, quan điểm) thì kết quả thực hiện công việc lại
cao, tuy nhiên dễ xảy ra xung đột.
Sự khác biệt về chủng tộc và văn hóa cũng sẽ làm cho quá trình thực
hiện công việc, giải quyết vấn đề của các thành viên trong nhóm khó khăn
SLIDESMANIA.COM

hơn. Tuy nhiên, theo thời gian khó khăn này sẽ giảm dần và mất hẳn.
Trường hợp khoảng cách quá lớn giữa các nhóm thì tỷ lệ thuyên chuyển
sẽ cao hơn
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
4.7. Tính liên kết
Tính liên kết thể hiện mức độ gắn kết của các thành viên trong
nhóm hay mức độ động viên để các thành viên ở lại làm việc chung.
Sự tương quan giữa liên kết và năng suất lao động còn phụ
thuộc vào các chuẩn mực liên quan đến thực hiện công việc do
nhóm đề ra. Nếu chuẩn mực này cao và nhóm có tính liên kết cao
thì năng suất làm việc của nhóm sẽ cao
SLIDESMANIA.COM
 4. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NHÓM
Mối liên quan giữa tính liên kết, chuẩn mực và năng suất làm việc
nhóm: Tính liên kết

Cao Thaáp

Năng suất cao năng suất trung

Chuẩn mực thực hiện

Cao bình
công việc
SLIDESMANIA.COM

năng suất thấp năng suất trung

bình thấp
thấp
 Tăng tính liên kết nhóm bằng cách nào?
SLIDESMANIA.COM
 5. RA QUYẾT ĐỊNH NHÓM

Tùy thuộc tính chất công việc, tính cấp thiết của việc ra quyết
định, quyền hạn, trách nhiệm của các thành viên mà quyết định đưa
ra có thể là quyết định cá nhân hoặc quyết định nhóm.
Mỗi cách thức ra quyết định đều có ưu và nhược điểm riêng và
quá trình ra quyết định cần phải được thực hiện chặt chẽ.
SLIDESMANIA.COM
 RA QUYẾT ĐỊNH NHÓM CÓ
ĐIỂM MẠNH VÀ ĐIỂM YẾU
NÀO?
SLIDESMANIA.COM
 5. RA QUYẾT ĐỊNH NHÓM (tt)
Phương pháp ra quyết định nhóm
Hình thức ra quyết định nhóm phổ biến ở các nhóm tương tác, trong đó
các thành viên có thể trao đổi trực tiếp với nhau.
Là quá trình đưa ra ý tưởng mới, quá trình này khuyến
Động não
khích bất kỳ giải pháp nào cho vấn đề và không chỉ trích

Các thành viên họp với nhau để đưa ra các ý tưởng độc
PP ra quyết Kỹ thuật nhóm lập  nhóm thảo luận và đánh giá các ý tưởng để chọn
định nhóm danh nghĩa ra ý tưởng được xếp hạng cao nhất
SLIDESMANIA.COM

Tổ chức cuộc họp mà các thành viên trao đổi với nhau
Họp điện tử thông qua máy tính, qua đó các đánh giá được dấu tên
và tập hợp bỏ phiếu
 5. RA QUYẾT ĐỊNH NHÓM
Đánh giá hiệu quả kỹ thuật ra quyết định:
SLIDESMANIA.COM