Planowanie zadań

i metody ich obrazowania

Anna Małachowska
Paweł Stecura

2003-11-07 BYT 1
 Cel i sens planowania
 Najważniejszą z przyczyn niepowodzenia
projektów jest brak czasu.
Tymczasem najbardziej znanym wymiarem
planowania jest planowanie działań i czasu.
Wykonuje się to przy użyciu rozmaitych
technik (najbardziej popularne to WBS, PERT,
wykres Gantt’a).

2003-11-07 BYT 2
 Cel i sens planowania
 Potrzeba planowania działań jest uznawana
przez większość ludzi, w praktyce natomiast
często pomijana.
 W projekcie mamy do czynienia z ogromną
liczbą czynników nieznanych,
nieprzewidywalnych, niemożliwych do
określenia i zaplanowania na początku,
jednak absolutnie nie wynika z tego, iż
planowanie jest działaniem zbędnym.

2003-11-07 BYT 3
 Jakie znaczenie ma plan
projektu?
 Racjonalny opis zadania i sposobu wykonania
 Narzędzie do osiągania celu (pomiar, korekty)
 „Mapa przyszłości” – obraz tego, czego należy
oczekiwać po projekcie
 Narzędzie „kupowania” sponsora i zespołu –
sposób pozyskiwania zaufania i współpracy

2003-11-07 BYT 4
 Zawartość planu

2003-11-07 BYT 5
 Plan działań

Plan działań to lista zadań do wykonania, ze

wskazaniem zależności merytorycznych i
czasowych między nimi.

2003-11-07 BYT 6
 Wstępny harmonogram
przedsięwzięcia
 Jest określany już w fazie strategicznej.
Polega na podziale przedsięwzięcia na
mniejsze zadania, określeniu terminów ich
realizacji oraz zasobów niezbędnych do ich
wykonania.
 Harmonogram taki jest bardzo ogólny i musi
być uszczegóławiany w trakcie realizacji
przedsięwzięcia.

2003-11-07 BYT 7
 Harmonogramowanie
przedsięwzięć (1)
 1. Ustalenie kalendarza prac
 data rozpoczęcia przedsięwzięcia
 dni robocze i wolne w przewidywanym okresie realizacji
przedsięwzięcia
 czas pracy w poszczególnych dniach
 2. Podział przedsięwzięcia na elementarne zadania
 budowanie hierarchii zadań, zadania wyższego poziomu
składają się z pewnej ilości zadań poziomu niższego
 przedsięwzięcie powinno zostać podzielone na
stosunkowo małe zadania, których parametry jest dość
łatwo określić

2003-11-07 BYT 8
 Harmonogramowanie
przedsięwzięć (2)
 3. Określenie parametrów zadań
 Parametry czasowe: czas wykonania, najwcześniejszy
możliwy termin rozpoczęcia, pożądany czas zakończenia
realizacji
 Ograniczenia kolejności: koniec-początek, koniec-koniec,
początek-początek, początek-koniec
 4. Określenie zasobów niezbędnych do realizacji
poszczególnych zadań
 Pomieszczenia, wyposażenie, infrastruktura komunikacyjna,
ludzie
 5. Ustalenie dostępności zasobów
 6. Określenie kolejności i czasów wykonania zadań

2003-11-07 BYT 9
 Wykres Gantt’a
 Najlepszy mechanizm do wizualizacji planowania
terminów
 Daje jasny i prosty obraz przebiegu procesu w czasie
 Układ zdarzeń na wykresie przedstawiany jest
najczęściej w wersji planowanej przed rozpoczęciem
działania oraz rzeczywistej nanoszonej na wykres
wraz z upływem czasu. Za pomocą wykresu Gantt’a
można nie tylko planować i kontrolować wykonanie
planu, ale także poprzez zastosowanie
odpowiedniego systemu oznaczeń uwzględniać
zmienność przebiegu wykonania zadania.

2003-11-07 BYT 10
 Wykres Gantt’a – przykład 

Wiersze – stanowiska pracy, kolumny – jednostki czasu

2003-11-07 BYT 11
 Wykres Gantt’a
 Tworzenie harmonogramu prowadzi się
zwykle jako sekwencję:
 Spisanie listy działań

 Uwzględnienie zależności i ograniczeń

(daty graniczne projektu), aż do

rozplanowania zasobów z uwzględnieniem
możliwości zastępowania ludzi i ich
faktycznej dostępności.

2003-11-07 BYT 12
 WBS
Work Breakdown Structure
 WBS – struktura podziału pracy
 Jest hierarchiczną strukturą działań

prowadzących do uzyskania określonych

produktów. Po wyróżnieniu
najważniejszych grup zadań (zadania 1.
poziomu) dekomponuje się je na zadania
bardziej szczegółowe (niższego rzędu), aż
do uzyskania potrzebnego poziomu
szczegółowości.

2003-11-07 BYT 13
 WBS – diagram
Work Breakdown Structure

2003-11-07 BYT 14
 WBS
Work Breakdown Structure

 Pokazuje na jakie części można podzielić

projekt
 Jaki zestaw części niższego poziomu tworzy
daną część wyższego poziomu
 Definiuje projekt jako pewną hierarchię
elementów związanych z produktami
wytworzonymi i w trakcie realizacji projektu

2003-11-07 BYT 15
 WBS
Work Breakdown Structure

2003-11-07 BYT 16
 Wskazówki przy tworzeniu
diagramu WBS
 Podział prac powinien następować według głównych
produktów projektu
 Diagram powinien koniecznie uwzględniać wszystkie
czynności ryzykowne, niosące zagrożenia projektu,
jak też związane z wykonawcami zewnętrznymi (np.
poddostawcami, użytkownikiem)
 Poziom szczegółowości czynności: nie za duży, nie za
mały - zwykle 2 lub 3 poziomy (przy większej
szczegółowości diagram staje się nieczytelny),
ewentualnie z dekompozycją na WBS niższego
poziomu.

2003-11-07 BYT 17
 RAM
Responsibility Assignment Matrix

 Macierz RAM
 Praktyczny sposób ustalania odpowiedzialności
członków zespołu za realizowane zadania dzięki
połączeniu diagramów:
 WBS (Work Breakdown Structure)

 OBS (Organization Breakdown Structure)

 Każda komórka macierzy zawiera krótki opis

zadania oraz potrzebne zasoby do jego wykonania

2003-11-07 BYT 18
 RAM
Responsibility Assignment Matrix

2003-11-07 BYT 19
 Macierz RAM - przykład

2003-11-07 BYT 20
 Wykresy sieciowe
 Podstawą opracowania technik PERT i CMP była
teoria grafów. Wynikiem zastosowania tych technik
są wykresy sieciowe.
 Sieć działań można określić jako graf skierowany
działań i zależności
 Wykresy sieciowe składają się z:
 Czynności – działań określonych w czasie, a więc

posiadających swój początek, koniec i czas trwania

 Zdarzeń - punktów na skali czasu oznaczających

fakt zakończenia poprzedniej czynności i

rozpoczęcia następnej

2003-11-07 BYT 21
 Oznaczanie zdarzeń
 Każde zdarzenie na wykresie sieciowym zwykle
oznaczane jest kółkiem zawierającym odpowiednie
informacje:

2003-11-07 BYT 22
 Wykres sieciowy - przykład

2003-11-07 BYT 23
 Wykresy sieciowe
 Przy pomocy tej techniki wygodnie jest
prowadzić analizę tzw. ścieżki krytycznej,
krytycznej
a więc zestawu kolejnych czynności, których
łączny czas realizacji daje najdłuższy
przebieg projektu. Sieć daje również
przejrzysty obraz zależności między
poszczególnymi działaniami.

2003-11-07 BYT 24
 CMP
Critical Path Method
 CMP – metoda ścieżki krytycznej
 Celem techniki CMP jest wybranie spośród

elementów procesu ścieżki krytycznej.

 Zadania, które nie mogą zostać opóźnione

nazywamy zadaniami krytycznymi.

Ścieżka krytyczna,
krytyczna to najdłuższa droga w sieci,
która określa czas całego przedsięwzięcia. Stąd
cała uwaga jest kierowana na możliwości jej
skrócenia.

2003-11-07 BYT 25
 CMP
procedura sporządzania wykresu sieciowego (1)
 1. Podział projektu na zadania i czynności
 2. Ustalenie logicznego następstwa
poszczególnych czynności
 3. Określenie czasu trwania czynności
 4. Wykreślenie sieci
 5. Ustalenie najwcześniejszych możliwych i
najpóźniejszych dopuszczalnych terminów
wystąpienia zdarzeń

2003-11-07 BYT 26
 CMP
procedura sporządzania wykresu sieciowego (2)
 6. Wyliczenie rezerw czasu
 7. Wykreślenie drogi krytycznej
 8. Interpretacja rezerw czasu
 9. Ewentualne udoskonalenie sieci (skrócenie
ścieżki krytycznej) – powrót do punktu 4.

2003-11-07 BYT 27
 PERT
Program Evaluation and Review Technique
 PERT - technika oceny i kontroli
programu działania
 Celem techniki PERT jest zidentyfikowanie
elementów procesu i wyznaczenie
odcinków czasu, które mają największy
wpływ na realizację projektu
 Czynności przedstawione są w postaci sieci
wzajemnych zależności poszczególnych
zdarzeń w czasie

2003-11-07 BYT 28
 PERT - diagram

2003-11-07 BYT 29
 PERT
Program Evaluation and Review Technique
 Technika PERT stosowana jest, gdy w wykresie
sieciowym nie możemy z całą pewnością określić
czasu trwania niektórych czynności. Wówczas
czas taki można wyznaczyć metodą ekspercką
czasy optymistyczne (A), najbardziej
prawdopodobne (B) i pesymistyczne (C).
Następnie wyznacza się sumę A + 4B + C i dzieli
się ją przez 6. Jeżeli dane czynności powtarzały
się często w przeszłości, można wykorzystać
metody statystyczne.

2003-11-07 BYT 30
 Zalety technik sieciowych
1. Skrócenie czasu realizacji projektu bez dodatkowych
zmian organizacyjnych i nakładów
2. Zmniejszenie kosztów ogólnych projektowania i
wdrożenia
3. Racjonalne wykorzystanie rezerw czasowych
4. Koncentrację uwagi na czynnościach krytycznych dla
całego postępowania
5. Ułatwienie planowania i realistyczne ustalanie
terminów zakończenia realizacji
6. Stworzenie podstaw do kontroli przebiegu prac w
każdym momencie i prowadzenia

2003-11-07 BYT 31
 Techniki komputerowe
 Współcześnie na potrzeby planowania
złożonych przedsięwzięć stosuje się techniki
komputerowe. Pozwalają one na bieżąco
kontrolować przebieg realizacji i odpowiednio
wcześnie reagować na powstające
opóźnienia. Przykładem programu
komputerowego wykorzystywanego do
zarządzania projektami jest program
Microsoft Project.

2003-11-07 BYT 32
 Podsumowanie
 Zastosowanie technik planowania i
diagramatyzacji pozwala znacznie skrócić czas
realizacji projektu.
 Jednak o jakości planu projektu nie decyduje
formalna technika użyta do jego zapisania,
lecz profesjonalizm jego autora oraz sama
zawartość, a więc to, co jest ujęte w planie i
czego w nim brakuje.

2003-11-07 BYT 33
 Literatura
 „Inżynieria oprogramowania” Andrzej
Jaszkiewicz, Wyd. Helion
 „Wprowadzenie do inżynierii
oprogramowania” Kazimierz Subieta, Wyd.
PJWSTK
 Wykłady BYT, ZPI
 Internet

2003-11-07 BYT 34