DİRENÇLİ EGZERSİZLER

Uzm.Fzt.Ender Angın
Uzm.Fzt.Ünal Aras Değer
KUVVET
Gereksinime bağlı olarak bir kas ya da kas grubunun
maksimum çabası sonucu dinamik veya statik gerilim
oluşturabilme yeteneğidir.
Kas Kuvvetinin Tipleri
Statik Kuvvet; izometrik kontraksiyon sırasında
görülür.
Dinamik Kuvvet; izotonik (konsentrik) ve eksentrik
kontraksiyonlar sırasında görülür.
Fonksiyonel aktiviteler kontraksiyon tiplerinin hepsini
içermektedir.
Yükleme Prensibi (overload)
Faz 1 : Kaldırma yeteneğinin artması ile başlangıçta
kuvvette hızlı bir artış olduğu gösterilmiştir.
Faz 2 : Ayni eğitim yükü ile kuvvet artışı bir platoya
ulaşır.
Faz 3 : Eğer yük artırılmazsa kuvvette artış olmaz,
endurans ↑
Faz 4 : Kuvveti daha çok artırmak için eğitim yükünün
artırılması gerekir.
Kas Kontraksiyon Tipleri
İzotonik
İzometrik
İzokinetik
İzotonik Kontraksiyon
Kas sabit bir yüke karşı kasılır.
Vücut segmenti NEH boyunca yüke karşı hareket eder.
Egzersizin amacı nedir?
Kasa zayıf noktalarda kaldırabileceği en fazla yükü
uygulamaktır.
Kas hareketin son noktasında en zayıf kontraksiyonu
ortaya çıkartır.
Avantajları
Program kolaylıkla düzenlenebilir.
İlerleme miktarı objektif olarak ölçülebilir.
Direnç uygulamak için çeşitli malzemeler
kullanılabilir.
Ev egzersizleri olarak uygulanabilir.
Hastalar kuvvetteki artışları gördükleri için
motivasyonları ↑
Konsentrik ve eksentrik kontraksiyonları içerir.
Fonksiyonel aktivitelere çok yakındır.
Kassal enduransı artırmak için kullanılabilir.
Dolaşımı artırıp, ödemi azaltmak için kullanılabilir.
Dezavantajları
Maksimum yükleme NEH’nin en zayıf kısmında olur.
Ağrı ve yorgunluk durumunda uygulanması zordur.
Hız, güç ve işi ölçmek zordur.
Momentum faktörü kontrol edilemeyebilir.
Yorgunluk, NEH de azalmaya neden olabilir.
İzometrik Kontraksiyon
İskelet kaldıraç sisteminde hareket oluşturmayacak
şekilde direnç uygulaması ile meydana gelir.
Maksimum istemli kontraksiyonun en az 6 sn
korunması gerekmektedir.
Tedavi seanslarında kontraksiyon sayısının artırılması
gerekmektedir.
Avantajları
Çok az alet veya hiç bir alet
Yapılması kolaydır.
Evde yapılabilir.
Hareketin kontraendike olduğu durumlarda
kullanılabilir.
İmmobilizasyon sırasında kas atrofisini önlemeye
yardımcı olur.
Kan dolaşımına yardımcıdır.
Eklem hareket sınırları içinde istenen noktalarda
uygulanabilir.
Dezavantajları
Normal fonksiyonel aktivitelerde kullanılmaz.
Objektif olarak değerlendirmek zordur.
Kas enduransında çok az gelişme olur.
Kalp hızını ve kan basıncını artırabilir.
Kuvvetin kazanılması sadece eğitimin yapıldığı açıya
özeldir.
Hasta gelişmeyi göremez.
Hastaya anlatmak, hastanın anlaması zor olabilir.
Egzersizi yapmak sıkıcı olabilir.
İzokinetik Kontraksiyon
Sabit açısal hızlarda yapılan dinamik bir
kontraksiyondur.
Avantajları
Kaslarda mekanik ve fizyolojik değişikliklere neden
olurlar.
Kas kontraksiyonunun en güçlü ve en zayıf olduğu
noktalarda da çalışılır.
Güvenli bir egzersiz yöntemidir.
Kas kuvveti objektif olarak değerlendirilir.
Dezavantajları
İzokinetik aletler pahalıdır.
Kişinin sürekli takip edilmesi gerektiği için zamana
gereksinim vardır.
Egzersizler birden fazla eklemi kapsadığı için hem
yorucu hem de zaman alıcıdır.
Aletler hassas olduğu için büyük kas grupları
çalıştırılırken dikkat edilmesi gerekir.
Rehabilitasyonun Erken Döneminde Kuvvet
Re-Edükasyonu
Yerçekimine karşı bütün hareketler boyunca istemli
kontraksiyon yapamayan, atrofiye gitmiş, kas kuvveti 2
ve daha altında olan kaslar için tanımlanmaktadır.
Amaçları
Dolaşımı artırarak ağrıyı azaltmak,
Pasif hareketler kullanılarak dolaşımı ve NEH’ni
korumak,
El ile yardım ve oto-yardım ile hareketi geliştirmek,
Maksimum proprioseptif girdi desteği ile yeni
problemleri önleyerek, düzgün postürü sağlamak.
Hareketi Kolaylaştırıcı Yöntemler
Hastaya uygun pozisyon verilmesi
Kayma tahtası kullanılması
Başka bir tedavi yönteminin kullanılması
Hareketi başlatmak için germe refleksinin
kullanılması
Buz, fırçalama, mekanik vibrasyon kullanılması
Elektroterapi modalitelerinin kullanılması
Kuvvetlendirme Programını Düzenlerken
Dikkat Edilmesi Gerekenler
EGZERSİZ SEÇİMİ
EGZERSİZ PROGRAMI
EGZERSİZİN ŞİDDETİ
DİNLENME PERİYOTLARININ UZUNLUĞU
SETLERİN SAYISI
Egzersiz Seçimi
Yaralanmanın mekanizmasına ve ilgili kas gruplarına
bağlıdır.
En uygun egzersiz programının planlanmasına
yardımcı olacaktır.
Egzersiz Programı
Geniş kas grupları, küçük kas gruplarından daha önce
çalıştırılır.
Egzersizin Şiddeti
Kaldırılabilen ağırlık ile karar verilmektedir. 1
maksimum tekrar ile ölçülmektedir.
Dinlenme Periyotlarının Uzunluğu
2 dk’dan fazla olmamalıdır.
Setlerin Sayısı
Kas grubunun tipine
Hastanın eğitim düzeyine
Kas grubunun eğitim amacına bağlıdır.
Kası Kuvvetlendirmek İçin Kullanılan
Yöntemler
Dirençli egzersiz, dinamik ya da statik kas
kontraksiyonuna dışardan bir direnç uygulaması olup,
aktif bir egzersiz şeklidir.
Dış kuvvet el ile ya da mekanik olarak uygulanabilir.
Dirençli Egzersizlerin Amaçları
Kuvveti artırmak
Kassal enduransı artırmak
Gücü artırmak
Dirençli Egzersizin Kontraendikasyonları
Enflamasyon
Ağrı
El ile Direnç Verilerek Yapılan Egzersizler
Eğer eklem harekete izin veriyorsa direnç genellikle
kasın kısaldığı hareket boyunca uygulanır.
Egzersiz PNF teknikleri şeklinde diagonal paternlerde
veya fonksiyonel aktivitelere uyan birleşik paternlerde
yapılabilir.
Özel bir kas, manuel kas testinde kullanıldığı gibi kas
fonksiyonunu yaparken direnç vererek de
kuvvetlendirilebilir.
Dirençli Egzersizlerde Prensipler
Egzersize başlamadan önce,
Hastanın NEH, kas kuvveti ile fonksiyonel limitasyonları
değerlendirilir.
Bu ,Fizyoterapistin uygun miktarda ve tipte direnç uygulayarak
egzersiz programını planlamasında yardımcı olacaktır.
Hastaya egzersiz planı ve programı açıklanmalıdır.
Hasta rahat bir pozisyona yerleştirilmeli, üzerinde rahat kıyafetler
olmalıdır.
Hastaya yapılacak hareket önce pasif olarak gösterilmelidir.
Hastaya egzersizi ağrısız maksimum çaba ile yapması gerektiği
anlatılmalıdır.
Valsalva manevrasını önlemek için maksimum efor süresince hastanın
nefesini tutmaması gerektiği açıklanmalıdır.
Egzersiz yapılırken;
Direnç genellikle kuvvetlendirilecek bölgenin distalinden
uygulanır.
Direnç istenen hareketin tam tersi yönde uygulanır.
Kuvvetlendirilecek kasın proksimalinde yer alan
eklemlerin stabilize edilmesi gerekir.
Yeterli miktarda direnç uygulanmalıdır.
Direncin uygulandığı yer veya direncin miktarı değişebilir.
Uygun sözel emirler kullanılmalıdır.
Uygun tekrar sayısı bulunmalıdır.