PENAAKULAN

LOGIK
PENGENALAN
​

konsep yang dimaksudkan ialah penaakulan logik. kalau

dalam bahasa english, kita sebut logical reasoning. logik ni
apa? logik ini sebenarnya perkataan lain bagi mantik. dan
mantik ini merupakan satu cabang dalam matematik
kerana peranannya yang utama bagi memastikan kesahihan
pembuktian dalam setiap kajian.
 Tips:
Bukan pernyataan jika; PERNYATAAN
• AYAT TANYA ( ? )
• AYAT SERUAN ( ! ) PERNYATAAN ialah suatu ayat yang dapat ditentukan nilai
• AYAT PERINTAH kebenarannya, iaitu sama ada ‘BENAR’ atau ‘PALSU’ , tetapi
bukan kedua-duanya.
 CONTOH SOALAN

CONTOH 1

Tentukan sama ada ayat dibawah ialah pernyataan atau

bukan pernyataan. Berikan justifikasi anda.

(a) Sebuah segi tiga mempunyai tiga sisi

(b) sebuah segi tiga mempunyai tujuh sisi
(c) Berapakah bilangan sisi sebuah segi tiga?

PENYELESAIAN:
(d) Pernyataan kerana ayat itu BENAR.
(e) Pernyataan kerana ayat itu PALSU.
(f) Bukan pernyataan kerana ayat itu tidak dapat
ditentukan nilai kebenarannya
 MENAFIKAN SUATU
PERNYATAAN
• Penafian pertanyaan dilakukan dengan CONTOH
menggunakan perkataan ‘tidak’ atau ‘bukan’.
Bentuk satu penafian ( ~p ) bagi setiap pernyataan ( p) berikut
• Penafian pertanyaan p ditulis sebagai ~p. dengan menggunakan perkataan “tidak” atau “ bukan” dan
• Nilai kebenaran bertukar daripada benar tentukan nilai kebenaran penafian itu.
kepada palsu dan sebaliknya selepas proses
penafian. (a) 13 ialah nombor genap
(b) Pentagon mempunyai lapan sisi
(c) 18 ialah gandaan 3

PENYELESAIAN:

(a)13 bukan nombor genap. ( BENAR )

(b)Pentagon tidak mempunyai lapan sisi. ( BENAR )
(C)18 bukan gandaan 3. ( PALSU )
 MENENTUKAN NILAI KEBENARAN
SUATU PERNYATAN MAJMUK
• Pernyataan majmuk ialah gabungan dua atau lebih CONTOH
pernyataan.
• Pernyataan digabungkan dengan menggunakan P: Pentagon mempunyai lima sisi
perkataan “dan” / “atau”. q: Heksagon mempunyai tujuh sisi.
• Nilai kebenaran pernyataan majmuk boleh
ditentukan berpandukan jadual dibawah Gabungan pernyataan p dan q berikut
menggunakan perkataan;
(a) dan
(b) atau

PENYELESAIAN:
(a) Pentagon mempunyai lima sisi dan heksagon
mempunyai tujuh sisi.
(b) Pentangon mempunai lima sisi atau heksagon
mempunyai tujuh sisi.
 MEMBINA PERNYATAAN
DALAM BENTUK IMPLIKASI

(i) Implikasi “jika p, maka q”

• Pernyataan “jika p, maka q” dikenali sebagai implikasi dengan keadaan;

- p dikenali sebagai ‘antejadian’

- q dikenali sebagai ‘akibat’

(ii) Implikasi “p jika dan hanya jika q”

• Implikasi “p jika dan hanya jika q” terdiri daripada dua implikasi seperti berikut;

- Jika p, maka q
- Jika q, maka p
 CONTOH SOALAN

Antejadian : x + 2 = 3
Akibat : x = 1

Penyelesaian:
jika x + 2 = 3,maka x = 1.

Contoh 2:Bentuk implikasi "p jika dan hanya jika q" bagi implikasi
berikut.
Jika M ialah segi tiga, maka M mempunyai tiga sisi.
Jika M mempunyai tiga sisi, maka M ialah segi tiga.

Penyelesaian:
M ialah segi tiga jika dan hanya jika M mempunyai tiga sisi.
MEMBINA DAN MEMBANDINGKAN NILAI
KEBENARAN AKAS, SONGSANG DAN
KOTRAPOSITIF BAGI SUATU IMPLIKASI

PERBEZAAN EMPAT JENIS PERBANDINGAN NILAI KEBENARAN EMPAT JENIS

PERNYATAAN PERNYATAAN

•Implikasi : Jika p, maka q

•Akas : Jika q, maka p
•Songsangan : Jika ~p, maka ~q
•Kontrapositif: Jika ~q, maka ~p
 CONTOH SOALAN
Tentukan nilai kebenaran implikasi, akas, songsang dan kontrapositif bagi setiap pernyataan yang berikut. Jika 1
+ 2 = 3, maka 1 = 3 + 2.

PENYELESAIAN:

p : 1 + 2 = 3 (BENAR)
q : 1= 3 + 2 (PALSU)

Maka jika dirujuk jadual diatas,

Implikasi : Jika 1 + 2 = 3, maka 1 = 3 + 2. (PALSU)

Akas : Jika 1 = 3 + 2, maka 1 + 2 = 3. (BENAR)
Songsang : Jika 1 + 2 ≠ 3,maka 1 ≠ 3 + 2. (BENAR)
Kontrapositif : Jika 1 ≠ 3 + 2, maka 1 + 2 ≠ 3. (PALSU)
 MENENTUKAN CONTOH PENYANGKAL
UNTUK MENAFIKAN KEBENARAN
PERNYATAAN TERTENTU

MENENTUKAN CONTOH
PENYANGKAL
• Bagi setiap pernyataan palsu, sekurang-
kurangnya satu contoh penyangkal boleh
diberi untuk menafikan kebetersebut.
naran pernyataan
CONTOH
Tulis pernyataan matematik yang dikehendaki dalam
kurungan. Kemudian, tentukan nilai kebenaran pernyataan
matematik di bawah. Sekiranya palsu, berikan satu contoh
penyangkal untuk menyokong jawapan anda.
50 ialah gandaan 3. (Penafian)
PENYELESAIAN:
Penafian : 50 bukan gandaan 3. Benar.
 MAKSUD HUJAH, PERBEZAAN ANTARA
HUJAH DEDUKTIF DAN HUJAH INDUSIF
PREMIS – MERUPAKAN
SATU PERNYATAAN
YANG MEMBERIKAN • Terdapat dua jenis hujah :
INFORMASI SEBELUM - Hujah Deduktif - proses
SATU KESIMPULAN kesimpulan khusus dibina
berdasarkan premis umum.
- Hujah indusif - proses kesimpulan
umum dibina berdasarkan premis
khusus
• Pernyataan khusus - pernyataan
yang khas merujuk kes tertentu.
• Pernyataan umum - pernyataan
KESIMPULAN – yang menerangkan sesuatu konsep
MERUPAKAN SUATU secara menyeluruh.
KESUDAHAN
PENDAPAT
• CONTOH
• Tentukan sama ada hujah berikut ialah
hujah deduktif atau induktif.
• Jumlah sudut pedalaman bagi semua segi
tiga ialah 180°. Segi tiga ABC ialah segi tiga
sama kaki. Maka, jumlah sudut pedalaman
bagi segi tiga ABC ialah 180°.
• PENYELESAIAN:
• Premis 1: jumlah sudut pedalaman bagi
semua segi tiga ialah 180°.(umum)
• Kesimpulan: Maka, jumlah sudut
pedalaman bagi segi tiga ABC ialah 180°.
(khusus)
• Maka, hujah berikut ialah hujah deduktif
 MEMBUAT SATU KESIMPULAN
BERDASARKAN DUA PREMIS YANG DIBERI
BAGI
(a) HUJAH BENTUK I
(b) HUJAH BENTUK II
(c) HUJAH BENTUK III

MENENTUKAN HUJAH DEDUKTIF YANG SAH CONTOH SOALAN

•Hujah deduktif yang sah boleh dikategorikan kepada tiga bentuk
berikut;
Adakah hujah di bawah sah dan munasabah ?
Sekiranya tidak , berikan justifikasi anda.

Premis 1: Semua segi tiga mempunyai jumlah

sudut pedalaman sebanyak 180° Premis 2: ABC
mempunyai jumlah sudut pedalaman sebanyak
180°. Kesimpulan: ABC ialah segi tiga.
MENENTUKAN HUJAH DEDUKTIF YANG MUNASABAH
PENYELESAIAN:
•Suatu hujah deduktif dikatakan munasabah jika semua premis dan
Tidak sah kerana tidak mematuhi bentuk hujah
kesimpulan adalah benar.
deduktif yang sah tetapi munasabah.
 MEMBUAT SATU KESIMPULAN BAGI SATU KES
KHAS BERDASARKAN SATU PERNYATAAN UMUM
YANG DIBERIKAN SECARA DEDUKSI

Tuliskan kesimpulan bagi setiap hujah deduktif berikut

untuk membentuk hujah deduktif yang.

Premis I : Semua gandan 4 ialah nombor genap

Premis 2 : 44 ialah gandaan 4.
Kesimpulan : _____________________.

PENYELESAIAN : Kesimpulan : 44 ialah nombor genap.

MEMBUAT KESIMPULAN UMUM BERDASARKAN
POLA TURUTAN NOMBOR SECARA INDUKTIF

Bentuk satu kesimpulan induktif bagi setiap pola

nombor berikut.

Pola,2,4,6,8
2 = 2(1)
4 = 2(2)
6 = 2(3)
8 = 2(4)
.
.
.
PENYELESAIAN :
2n;n = 1,2,3,4,…
MENYELESAIKAN MASALAH YANG
MELIBATKAN PENAKULAN LOGIK

• CONTOH : Jadual dibawah menunjukkan bilangan kes kemalangan jalan raya yang berlaku
dibandar mentimun dalam jangka masa 5 tahun.

(a) Bina satu rumus yang umum bagi bilangan kes kemalangan jalan raya yang berlaku di bandar
mentimun dalam jangka masa 5 tahun berdasarkan jadual di atas.
(b) Pada tahun keberapakah bilangan kes kemalangan jalan raya yang berlaku di bandar
mentimun akan meningkat sehingga 105 kes ?
 PENYELESAIAN

(a) LANGKAH 1: MEMAHAMI MASALAH (b) LANGKAH 1; MEMAHAMI MASALAH

- Membina kesimpulan secara induktif.
- Membina rumus bagi bilangan kes kemalangan jalan raya.
LANGKAH 2: MERANCANG STRATEGI
- Memperhatikan pola nombor yang dibentuk bagi bilangan kes
kemalangan jalan raya.
- Hitung pada tahun ke berapakah bilangan kes
kemalangan jalan raya yang berlaku di Bandar
Mentimun akan meningkat sehingga 105 kes.
LANGKAH 2: MERANGCANG STRATEGI
Selesaikan 5 + 10n = 105

LANGKAH 3: MELAKSANAKAN STRATEGI LANGKAH 3: MELAKSANAKAN STRATEGI

15 = 5 + 10(1) 5 + 10n = 105 10n = 105 – 5 n = 100 ÷ 10 n = 10
25 = 5 + 10(2)
35 = 5 + 10(3) 4: KESIMPULAN
45 = 5 + 10(4) - n = 10
55 = 5 + 10(5) - Pada tahun ke-10 bilangan kes kemalangan
jalan raya yang berlaku di Bandar Mentimun
LANGKAH 4: KESIMPULAN akan meningkat sehingga 105 kes.
-Maka bilangan kes kemalngan jalan raya boleh dirumuskan
dengan 5n + 10n;n = 1,2,3,4,5,…
THANK YOU