PAGBABAGONG

MORPOPONEMIKO
 INAASAHANG PAGKATUTO
Nakikilala ang iba’t ibang uri ng Pagbabagong
Morpoponemiko

1
Nakapagbibigay ng halimbawa sa bawat uri ng Pagbabagong
Morpoponemiko
3

2 4

Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng mga Masiglang nakalalahok sa mga gawain at

naipahahayag ang mga saloobin sa talakayan
uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
2
Makinig, Magtala at
Makibahagi ♥
1 Dear Ate
Charo
Panuto: Piliin ang tamang
sagot ng mga sumusunod na
pahayag/tanong.
Ako na
lang ang Ano ang nagpamali sa
litrato?
laging
mali!

5
Ako na
lang ang Ano ang nagpamali sa
litrato?
laging
mali!

6
 Alin sa pangungusap ang
pangngalan?

￮ Si Benedict ay nadapa nang

siya ay patakbong lumapit
sa kaniyang alagang aso.

7
 Alin sa pangungusap ang
pandiwa?

￮ Si Benedict ay nadapa nang

siya ay patakbong lumapit
sa kaniyang alagang aso.

8
 IS-TRET-SI-BOL (ihihiwalay ang
tatlong magkakasunod na katinig)

￮ Ilang pantig ang salitang

istretsibol?

9
 RIN (sinusundan ng patinig)

￮ Ikaw pa (rin,din) ang

hanap ng pusong ligaw
10
NANG (pamalit sa na at ang)

￮ Gusto ko (nang, ng)

bumitaw
11
Bakit mahalagang
matutuhan ang tamang
gramatika?

12
 PUNAN NG
1
LAMAN ANG
TIYAN,
UTAK AT
PUSO
PANIMULANG
GAWAIN
Tara na’t mag almusal ng good vibezz!

Parinig naman ng mala-Taylor swift mong tinig!

14
 MGA
1 BIBI-RITERA/O
Panuto: Awitin ang mga
sumusunod nang buong
sigla at maghanda para
sa mga katanungan
matapos nito.
16
17
18
Ano ang iyong napansin sa
mga pamagat ng kanta?
KUNDIMAN Kung hindi man
BUKO Buhay ko
MAPA Mama at Papa

19
1
MORPOLOHIYA
MORPOLOHIYA

ang pag-aaral ng mga morpema ng

isang wika at ng pagsasama-sama
ng mga ito upang makabuo ng
salita.
21
MORPOLOHIYA

Ipinapakita rito ang

makabuluhang pagbuo ng mga
salita.

22
 MORPOLOHIYA
Halimbawa:

Tao – man sa ingles

Matao – maraming tao
Makatao – may damdaming para sa tao
23
 PONOLOHIYA o
PALATUNUGAN
pag-aaral ng set ng mga
tunog na bumubuo ng mga salita
sa isang wika. Ang mga tunog ay
tinatawag na ponema na nagpapaiba sa
kahulugan ng salita.
(diin, hinto o antala, tono)
24
 MORPEMA
ang pinakamaliit na yunit ng isang salita
na nagtataglay ng kahulugan. Ang ibig
sabihin ng pinakamaliit na yunit ay yunit
na hindi na maaari pang mahati nang
hindi masisira ang kahulugan nito. Ito ay
maaaring
isang salitang-ugat o isang panlapi.

25
1 MGA ANYO NG
MORPEMA
MORPEMANG PONEMA
paggamit ng makahulugang tunog
o ponema sa Filipino na
nagpapakilala ng gender o
kasarian.

27
MORPEMANG PONEMA
Ang ponemang /a/ ay makahulugang
yunit na nagbibigay ng kahulugang
“kasariang pambabae.”

28
MORPEMANG PONEMA
Halimbawa:

{propesor} at{-a}
= propesora
{senyor} at {-a}
= senyora 29
MORPEMANG
SALITANG-UGAT
Ang mga morpemang binubuo ng
salitang-ugat ay mga salitang payak,
mga salitang walang panlapi.

30
MORPEMANG
SALITANG-UGAT
Halimbawa:

basa, laro, aral,

kain, sulat, kaba

31
 MORPEMANG PANLAPI
Ito ang mga morpemang
ikinakabit sa salitang-ugat. Ang mga
panlapi ay may kahulugang taglay,
kaya’t bawat isa ay isang morpema.

32
 MORPEMANG PANLAPI
Unahan Gitna Hulihan

uminom kumain taniman

33
 MORPEMANG PANLAPI
Kabilaan Laguhan

kabahayan pagsumikapan

34
 MORPEMANG PANLAPI
Halimbawa:

mag-ina – {mag-} at {ina}

maganda – {ma-} at {ganda}
bumasa – {-um-} at {basa}
aklatan – {-an} at {aklat}
35
 Bukod sa kanya, ang mga
morpema ay nagbabago rin. 36
1
PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
Pagbabagong
Morpoponemiko
Ang pagbabagong morpoponemiko ay ang
pagbabago ng anyo ng morpema dahil sa
impluwensya ng kaligiran nito.

38
◘ Asimilasyong parsyal ◘
Asimilasyong ganap

39
Asimilasyon

Panlaping pang- ay nagiging pan-kapag ang

kasunod na tunog ay
alinman sa / d, l, r, s, t /.

Pang + lunas = panglunas - panlunas

Pang + sukli = pangsukli - pansukli
40
Asimilasyon

Panlaping pang- ay nagiging pam-kapag ang

kasunod na tunog ay
alinman sa / b, p /.

Pang + baon = pangbaon - pambaon

41
 Asimilasyon
Paalala:

Nananatiling pang- kapag ang

kasunod na tunog ay mga katinig
na / k, m, n, ng, w, y / o patinig ( a, e, i,
o, u ).

42
Asimilasyon

Nilalagyan ng gitling ( - ) kapag ang

salitang ugat ay nagsisimula sa patinig.

Pang + isahan = pang – isahan

43
Asimilasyon

Nilalagyan ng gitling ( - ) kapag ang

salitang ugat ay nagsisimula sa patinig.

44
Asimilasyon Ganap

Kapag dumaan sa asimilasyong ganap

nawawala ang unang titik ng salitang ugat.

Halimbawa:
Pang + sukli = pangsukli (panukli)

45
Try nga!
Maikling pagtatasa

46
Pambayan
Pang + bayan

A. Pambayan
B. Pangbayan
C. Panbayan
47
Pantusok
Pang + tusok

A. Pamtusok
B. Pangtusok
C. Pantusok
48
Metatesis

Nagpapalit ng posisyon ang

mga tunog sa isang salita
kapag nilapian.

49
Tandaan!
Ang mga pagbabagong ito ay pag agapay
ng wika sa nais na bigkas ng ating dila
upang agaran natin masabi at malayang
maipahayag ang mga salita sa
pinakamadulas na paraan na hindi
naisasantabi ang nais nating ipakahulugan.

50
Halimbawa
Halimbawa:

Tanim + -an = taniman= tamnan

Yari + in = yinari = niyari

51
 Pagkakaltas ng Ponema

Sa pagbabagong ito, may

nawawalang ponema sa loob
ng salita.

52
Halimbawa

Halimbawa:

Sunod + in = sunodin - sundin

Takip + an = takipan - takpan
Dala + han = dalahan - dalhan

53
Try nga!
Maikling pagtatasa

54
Bigyan
Bigay + an

A. Bigayan
B. Bigyan
C. Binyagan
55
Pagpapalit ng Ponema

May mga ponemang

napapalitan o nagbabago sa
pagbuo ng salita.

56
Pagpapalit ng Ponema
Nagaganap ang pagpapalitan
ng /r/ at /d/ kapag ang /d/ ay nasa
pagitan ng dalawang patinig.

a. ang /d/ ay nagiging /r/

b. ang /e/ ay nagiging /i/
c. ang /o/ ay nagiging /u/ 57
Halimbawa

Halimbawa:

Ma + dami = madami - marami

Bakod + dan = bakodan –bakuran
Dugo + an = dugoan - duguan

58
TANDAAN!
Hindi laging ito ang nagaganap na pagbabago
sa isang salita.

Hindi sa lahat ng panahon ay maiaaplay natin

ang malayang pagpapalitan ng ponema sa
pagitan ng R at D.

59
 BAKIT?
Ang iba ay sanhi ng pagbabago ng kahulugan.

MARAMDAMIN – madaling makaramdam sa

damdamin ng iba o mabilis magpakita ng
damdamin.
MADAMDAMIN – puno ng damdamin
(halimbawa: madamdaming pag-awit)
60
Try nga!
Maikling pagtatasa

61
Marapat
Ma + dapat

A. Marapat
B. Madapat
C. Mardapat
62
Paglilipat-diin

Naiiba ang diin (stress) sa

pagbigkas ng salita dahil sa
paglalagay ng hulapi.

63
Halimbawa
Halimbawa:
luto (to cook) + -an = lutuan (cookingplace)
/lu:to’/ /luto’an/ (Malumay hanggang sa mabilis)

lakad + ka—an = kalakaran /la:kad/ /kalaka’ran/

(Malumay hanggang sa mabilis)
64
Try nga!
Maikling pagtatasa

65
Basahin
BO-to = Boto
Boto-HAN = Botohan

66
Pagpapaikli ng salita

Pagpapaikli at pagpapabilis ng
pagbigkas ng salita.

67
Halimbawa
Halimbawa:

Hintay ka = Tayka - teka

Tayo na = Tayna - tena, tana
Wikain mo = Ikamo - kamo
Wika ko = ikako - kako
68
Try nga!
Maikling pagtatasa

69
Gamitin sa pangungusap ang
mga sumusunod na salita:

Hintay ka = Tayka - teka

Tayo na = Tayna - tena, tana

70
 Reduplikasyon

Pag-uulit ito ng pantig ng salita na kung saan

nagpapahiwatig ito ng pandiwang ginagawa o gagawin
pa lamang, tagagawa ng kilos o
pagpaparami.

71
Halimbawa
Halimbawa:

aalis, naglalakad, magtataho,

masasaya, pupunta, matataas

72
Try nga!
Maikling pagtatasa

73
Magbigay ng halimbawa ng
salita na nagtataglay ng
reduplikasyon.

74
 Pagsasanay
https://quizizz.com/
admin/quiz/
5f7a4ef3942d24001b55fc
08/pagbabagong-
morpoponemiko?
source=HeroSearchBar&
page=FeaturedPage&se 75
archLocale=&fromSearch
“Ang tanging
permanente sa
mundo ay ang
pagbabago”
Paglalagom

76
Maaatim mo bang ang
pagbabago na ito ay
kabaliktaran sa
ikagaganda ng bansang
ito?
Paglalagom

77
Gaya ng pagbabago ng
mundo? Tanggap mo
bang ang sariling wika mo
ay tuluyang mabubura
dahil limot mo na ang
tamang gamit nito?
Paglalagom
78
Magbigay ng malikhaing
hashtag na indikasyon ng
pagkatuto sa tinalakay.
Paglalagom

79
KASUNDUAN

80
Gawaing Ipopost ang gawain sa
assignment tab ng MS Teams.
Pampagkatuto

81
82
Salamat sa
Pakikinig ♥

83