Modele konkurencji rynkowej –

konkurencja monopolistyczna
 Plan wykładu
1. Cechy konkurencji monopolistycznej
2. Równowaga przedsiębiorstwa
3. Konkurencja monopolistyczna
a konkurencja doskonała
Cechy konkurencji monopolistycznej
Konkurencja monopolistyczna
posiada następujące cechy:

1.Na rynku istnieje bardzo wielu

sprzedających i kupujących

2.Bardzo łatwo jest wejść na rynek

3. Produkty wytwarzane na rynku nie są
jednorodne. Różnią się między sobą
cechami użytkowymi (kolor, dodatkowe
wyposażenie, usługi posprzedażne, itp.)

4. Producenci i konsumenci posiadają

doskonałe informacje o rynku.
 Przykłady konkurencji
monopolistycznej
Przykładem konkurencji monopolistycznej
mogą być małe sklepy osiedlowe, które
dzięki dogodnemu położeniu mogą ustalać
wyższe ceny niż w supermarkecie.

Innym przykładem są restauracje, które

różnią się wystrojem, menu czy również
położeniem, dzięki czemu mogą różnicować
ceny.
Poszczególne firmy nie mają szans na
przejęcie rynku. Muszą się liczyć z tym, że
wysokie zyski w krótkim okresie przyciągają
przedsiębiorstwa spoza gałęzi i w długim
okresie zyski będą spadały.

Ważnym elementem walki o klienta jest

różnicowanie produktów i promocja
sprzedaży, która pomaga w dotarciu do
nowych klientów.
Równowaga przedsiębiorstwa
Twórcami teorii konkurencji
monopolistycznej są E. Chamberlin
i J. Robinson.

Chamberlin w modelu produkty będące

bliskimi substytutami (należące do tej samej
gałęzi) określił jako grupę produktową.

W porównaniu do konkurencji doskonałej

krzywa popytu na produkty
pojedynczego przedsiębiorstwa jest
opadająca.
 Założenia do modelu
1. W gałęzi działa bardzo wiele firm.

2. Produkty są zróżnicowane.

3. Swobodny jest dostęp do gałęzi, a nowi

producenci mogą podjąć się wytwarzania
bliskich substytutów istniejących
produktów.
4. Krzywe popytu i kosztów wszystkich działających
firm funkcjonujących w gałęzi są takie same.

Jest to założenie dosyć kontrowersyjne i niespójne

z założeniem o heterogeniczności produktów.

Chamberlin przeprowadził analizę w dwóch

etapach. W pierwszym skupił się na dostosowaniach
w zakresie cen i ilości produktów, traktując produkt
jako dany.

W drugim etapie zwrócił uwagę na kwestię

zróżnicowania, zakładając, że cena produktu jest
stała.
Popyt na produkty danej gałęzi jest dzielony
równomiernie na każdą z firm.

Krzywa, która pokazuje ile produktów może

sprzedać dana firma przy określonej cenie
w obiektywnych warunkach rynkowych
nazywana jest obiektywną krzywą popytu
(do).

Nachylenie tej krzywej jest takie samo jak

nachylenie funkcji popytu dla całej gałęzi.
Firma jednak inaczej postrzega swój popyt,
gdyż zakłada, że obniżenie ceny w celu
zwiększenia sprzedaży nie spowoduje
reakcji innych przedsiębiorstw.

Popyt zakładany przez firmy pozwala

wyznaczyć postrzeganą przez firmę
krzywą popytu (dp). Jest ona bardziej
elastyczna od obiektywnej krzywej
popytu.
 Ze względu na to, że
funkcja dp jest bardziej
elastyczna niż do spadek
ceny z p0 do p1 wywoła
w rzeczywistości mniejszy
wzrost popytu (tylko z q0 do
cena, utarg, koszt

q1 a nie do q2).
MC
A
p0
p1 B
C
Dzieje się tak dlatego, gdyż
dp

D do
pozostałe firmy także
MRp obniżają cenę do p1.
q0 q1 q2
produkcja Krzywa dp przesunie się
równolegle i przetnie
z funkcją do w punkcie B.
W analizie punktem wyjściowym jest punkt
A, w którym przecina się popyt obiektywny
z popytem postrzeganym. Cena wynosi p0,
natomiast wielkość produkcji q0.

Firma, która maksymalizuje zysk będzie

obniżać cenę (do p1) i będzie chciała zwiększyć
produkcję do q2 (przecięcie MC z MRp).

Po obniżce ceny produkcja wyniesie jednak q 1,

ponieważ inne firmy także obniżą cenę do p1.
Po obniżeniu ceny przez wszystkie firmy do p1 obniżeniu
również ulega krzywa popytu postrzeganego i przetnie
punkt B.

Przesunie się także w dół krzywa MRp i po kolejnej obniżce

ceny przez firmę wyznaczy ona nową wielkość produkcji,
którą będzie chciało wytwarzać przedsiębiorstwo.

Równowaga krótkookresowa ustali się wtedy, gdy

wszystkie firmy dojdą do wniosku, że nie ma sensu
obniżać cen (punkt A na kolejnym wykresie, cena P0
i produkcja Q0).
Krzywa popytu gałęzi przedstawia
zapotrzebowanie konsumentów przy każdej
z cen, w sytuacji, gdy każdy dostawca żąda tej
samej ceny.

Przesunięcie krzywej popytu dla gałęzi przesuwa

również krzywą popytu każdego z przedsiębiorstw.

Przy danej krzywej popytu gałęzi wzrost liczby

przedsiębiorstw przesuwa funkcję popytu każdego
z nich w lewą stroną, zaś spadek – w prawą.
 W krótkim okresie krzywa
popytu na produkty
przedsiębiorstwa kształtuje się
w położeniu D0, natomiast
utargu krańcowego
w położeniu MR0.
cena, utarg, koszt

MC
Optimum ekonomiczne
AC
zostaje wyznaczone dla
F
P0 wielkości produkcji Q0, przy
H
P1=AC1 cenie p0.
AC0 D0
E
G Cena p0 jest wyższa od kosztu
MR0
MR1
D1 przeciętnego AC0,
Q1 Q0
przedsiębiorstwo osiąga
ilość
zysk ponadnormalny
i pozostaje w gałęzi.
W długim okresie, krótkookresowe zyski
przyciągają do gałęzi kolejne
przedsiębiorstwa. Krzywe popytu
poszczególnych przedsiębiorstw przesuwają
się w lewo.

Długookresowa równowaga
przedsiębiorstwa ustala się w punkcie H
czyli punkcie styczności funkcji popytu
D1 z krzywą kosztu przeciętnego AC.
Przedsiębiorstwo osiąga zysk normalny.
Wejście kolejnego przedsiębiorstwa spowodowałoby
spadek ceny poniżej kosztu przeciętnego
i przedsiębiorstwo musiałoby opuścić gałąź.

W warunkach równowagi długookresowej

przedsiębiorstwo wytwarza przy wysokich
kosztach przeciętnych. Cena jest jednak wyższa od
kosztu krańcowego.

W warunkach konkurencji monopolistycznej

producenci chcą sprzedawać dodatkowe jednostki
produktu po dotychczasowej cenie, ponieważ
mogą dzięki temu obniżyć koszty przeciętne.
Obniżka cen przez przedsiębiorstwa w długim
okresie w stosunku do krótkiego wynika
w praktyce z chęci stworzenia barier wejścia na
rynek, przy założeniu, że nowe firmy mają wyższe
koszty.

Obniżki cen nie są jedynym sposobem na

zwiększanie udziału w rynku. Firmy mogą również
różnicować produkty, prowadzić aktywną
promocje sprzedaży.

Spowoduje to przesunięcie krzywej popytu

w prawo przy danej cenie.
 Konkurencja
monopolistyczna
a konkurencja doskonała
 Wykres przedstawia
porównanie równowagi
w długim okresie miedzy
konkurencją doskonałą
a monopolistyczną.
cena, utarg, koszty

W warunkach
LAC konkurencji
B
D w warunkach
konkurencji
monopolistycznej
p1
p0
A doskonałej
przedsiębiorstwo
wytwarza mniej przy
D w warunkach
konkurencji
monopolistycznej

Q1 Q0 wyższej cenie.
produkcja
W warunkach konkurencji monopolistycznej
przedsiębiorstwo nie produkuje w długim okresie
przy najniższych kosztach przeciętnych.

Firmy w warunkach konkurencji monopolistycznej

posiadają nadwyżkę zdolności produkcyjnych
(Q0-Q1).

W warunkach konkurencji monopolistycznej firma

może żądać wyższych cen niż w konkurencji
doskonałej, ale ta różnica musi być niewielka.
Krzywa popytu mimo, że posiada nachylenie
ujemne jest nadal bardzo elastyczna.
Dziękuję za uwagę