Lufta e Parë Botërore (1914-1918)

“
Qëllimi i orës mësimore

Identifikojmë Dallojmë shtetet më të

shkaqet e fillimit të
Luftës së Parë
fuqishme në botë
”
Botërore

Evidentojmë pretekstin
Tregojmë krijimin e për shpërthimin e luftës
aleancave
kundërshtare
SHKAQET E LUFTES

1.Rivaliteti mes shteteve për të vendosur hegjemoninë e tyre në kolonitë më të largëta.

2.Politika agresive që ndiqnin shtetet ndaj njëri-tjetrit dhe gara e shfrenuar e armatimeve.

3.Konfliktet mes shteteve për pabarazinë ekonomike dhe lindja e nacionalizmit.

Shkaqet e lufës së I Botërore ishin të shumëllojshme.

• Britania e Madhe dhe Franca humbënparësine ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë nga forcat e reja
ushtarako-ekonomike SHBA , Gjermania dhe Japonia.

• Ky ekulibër i ri ushtarako-ekonomik, këmbëngulja përndarje të re të botës në zona per ndikimi, ndarja e re e tregjeve të reja
dhe lëndëve të para, e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te
shpeshta dhe më të rrezikshme.

• Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë.

• Për arritjen më të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha europiane formuan dy blloqe lufarako-politike:

ANTANTËN dhe FORCAT QENDRORE.

 Termet që do ti përdorim

Lufta Botërore

im i He
u ft g je
te L mo
o n ni
Fr
Çështjet kryesore
Shkaqet e shpërthimit të luftës
Rivalitetet nxisin formimin e aleancave
Ballkani qendër e tensioneve ndërkombëtare

Preteksti i fillimit të luftës

Epersia e Evropës
Deri në fillim të shekullit XX, Evropa ishte
qendra e lidhjeve dhe shkëmbimeve
tregtare e gjithë botës.
Në Evropë gjendeshin:

Qendrat më të mëdha industriale dhe

ekonomike

Vendi i lidhjes së mendimeve më të

përparuara të kohës
Shkaqet e fillimit të luftës
Shkaku kryesor ishte përplasja e interesave dhe ashpërsimi i rivalitetit midis dy aleancave
ushtarake:

Blloku Qendror: Gjermania, Austro-Hungaria, Italia

Antanta Britania e Madhe, Rusia, Franca.
Secili bllok
donte të
kishte sa më
shumë zona
ndikimi
Çpo ndodhte në Evropë
Cilat shtete po bëheshin gati për luftë

A po zhvillohej ekonomia në drejtimin e duhur

Zonat kryesore të rivalitetit
Ballkani: Rusia kërkonte të rriste Territoret polake
ndikimin e saj në Bullgari, Serbi, Mali Përplaseshin interesat
i Zi, Greqi Ruso-Gjermane

Austro-Hungaria dhe Italia

Donin të rrisnin ndikimin në
Ballkanin Perëndimor

Kufiri Franko-Gjerman:
Franca donte krahinën e Alsasës dhe
Lorencën, që ia kishte marrë Gjermani
pas luftës Franko-Prusiane

Kufiri verilindor i Italisë

Territor me popullsi italiane
që e kishte Austro-Hungaria
 Angila donte të ruante hegjemoninë në koloni, por forcimi
Rivalitet i Gjermanisë ishte shqetësim për të.

në
çështje Serbia synonte të bashkonte sllavët në Ballkan

tjera Lëvizjet për pavarësi të popujve nën Perandorisë Osmane

dhe Austro-Hungareze e shtonin rivalitetin

Shteti me më shumë pretendime dhe më i fuqishëm ishte

Gjermania
 Përgatitja për luftë

Shtetet bënë shpenzime të Filloi një prpagandë e gjerë në

mëdha për të rritur dhe popull në mbrojtje të lirisë nga
modernizuar ushtrinë. kundërshtarët.

Përgatitja
Ushqenin popullin me Shtypi, letërsia, arti u
nacionalizëm dhe urrejtje vendos në shërbim të
për kundërshtarët. propagandës.
Lufta shpërthen në Beograd
Atentatin e kreu
Preteksti – Vrasja e princit të Austro- Gavrillo Principi,
Hungarisë, më 28 qershor 1914 në nacinalisti serb që
Sarajevë ishte anëtar i
organizatës «Bosnja e
Austro-Hungaria e re»
fajëson Serbinë, e
cila i dërgon Nisja e luftës Gjermani i shpalli luftë Rusisë
dhe Francës.
ultimatum.
Anglia dhe Japonia ishin
Më 28 korrik 1914, kundër Gjermanisë.
Austro-Hungaria i shpall
Më 4 gusht 1914,
luftë Serbisë, Belgjika u sulmua
mbështetur nga nga Gjermania.
Gjermania.
Beteja e Marnës
Nga 6-12 shtatori 1914,
vetëm një muaj në
Luftën e Parë Botërore,
beteja e parë e Marnes
u zhvillua vetëm 30
kilometra në verilindje
të Parisit në luginën e
lumit Marne të Francës.

Trupat angleze dhe

franceze arritën që të
ndalonin avancimin e
ushtrisë gjermane.
Mjetet e luftimit
Tanket
Granatat e dorës
Mitralozat
Nëndetëset
Anijet
Aeroplanët luftarakë
Nëndetëset
Gazi helmues
Maskat antigaz
Raketat ndriçuese
Radioja
Telefoni
 Përfundimi i luftës
Lufta e Parë Botërore, apo edhe Lufta e Madhe,
kishte qenë një luftë ndërkombëtare që zgjati nga
28 korriku 1914 deri më 11 nëntor 1918.
U luftua në të gjithë Lindjen e Mesme, Afrikë dhe
pjesë të Azisë, dhe përfshiu pjesën më të madhe të
Evropës, gjithashtu Rusinë, Shtetet e Bashkuara dhe
Turqinë.
Rreth 10 milion njerëz u vranë në luftë, ndërsa mbi
5 milion vdiqën si rezultat i rrethimit,
bombardimeve, urisë ose sëmundjes. Ky ishte një
nga konfliktet më të rënda në histori.