 Ayon kay Agapay, anumang uri ng tao

ang isang indibidwal ngayon at kung

magiging anong uri siya ng tao sa
mga susunod na araw, ay nakasalalay
sa uri ng kilos na kanyang ginagawa
ngayon at gagawin sa mga nalalabing
araw ng kanyang buhay.
 Dahil sa isip at kilos-loob ng tao, kasabay
ang iba pang katulad ng kanyang taglay tulad
ng kalayaan, siya ay may kapangyarihan na
kumilos ayon sa kanyang nais at ayon sa
katwiran.
 Ang kilos ang nagpapatunay kung ang isang

tao ay may kontrol at panaangutan sa sarili.

 Kilos
ng tao (Acts of Man)
 Makataong Kilos (Human Acts)
 Ang kilos ng tao ay may mga kilos na
nagaganap sa tao. Ito ay likas sa tao o ayon
sa kanyang kalikasan bilang tao at hindi
ginagamitan ng isip at kilos-loob.
 Ang kilos na ito ay masasabing walang
aspekto ng pagiging mabuti o masama – kaya
walang pananagutan ang tao kung naisagawa
ang isang kilos.
 Ang mga bayolohikal at pisyolohikal
na kilos na nagaganap sa tao tulad ng
paghinga, pagtibok ng puso,
pagkurap ng mata, pagkaramdam ng
sakit mula sa sugat, paghikad at iba
pa.
 Ito naman ay kilos na isinasagawa ng tao nang
may kaalaman, malaya, at kusa.
 Ang kilos na ito ay resulta ng kaalaman,
ginagamitan ng isip at kilos-loob kaya’t may
pananagutan ang tao sa pagsagawa nito.
 Karaniwang tinatawag itong kilos na niloob,
sinadya at kinusa sapagkat isinasagawa ito ng
tao sa panahon na siya ay responsible, alam niya
ang kanang ginagawa at ninais niyang gawin ang
kilos na ito.
 Ang makataong kilos ay kilos na malayang
pinili mula sa paghuhusga at pagsusuri ng
konsensya.
 Pananagutan ng taong nagsagawa ng

makataong kilos ang bunga ng kanyang

piniling kilos.
 Kung mabuti ang kilos, ito ay katanggap-

tanggap. At kung masama ang kilos, ito

naman ay kahiya-hiya at dapat pagsisihan.
 Kusang-loob
 DiKusang-loob
 Walang Kusang-loob
 Itoang kilos na may kaaalman at
pagsang –ayon. Ang gumagawa ng
kilos ay may lubos na pagkaunawa sa
kalikasan at kahihinatnan nito.
 Dito ay may paggamit ng kaalaman
ngunit kulang ang pagsang-aon.
 Makikita ito sa kilos na hindi

isinasagawa bagaman may kaalaman

sa gawain na dapat isakatuparan.
 Dito ang tao ay walang kaalaman kaya’t
walang pagsang-ayon sa kilos.
 Ang kilos na ito ay hindi pananagutan ng

tao dahil hindi niya alam kaya’t walang

pagkukusa.
 Makikita sa layunin ng isang makataong kilos
kung ito ay masama o mabuti. Dito
mapapatunayan kung bakit ginawa o nilayon ang
isang bagay.
 Ayon kay Aristotle, ang kilos o gawa ay hindi
agad nahuhusgahan kung masam o mabuti.
 Ang pagiging mabuti o masama nito ay
nakasalalay sa intensyon kung bakit ginawa ang
isang bagay.
 Ayon kay Santo Tomas, hindi lahat ng kilos ay
obligado. Ang isang gawa o kilos ay obligado
lamang kung ang hindi pagtuloy sa paggawa
nito ay may masamang mangyayari.
 Dapat piliin ng tao ang mas mataas na

kabutihan – ang kabutihan ng sarili at ng iba,

patungo sa pinakamataas na layunin.
 Ang makataong kilos ay maaaring
mabawasan o kaya ay mauwi sa pagiging
isang ordinaryong kilos dahil sa mga salik na
nakaaapekto rito.
 Ito ay tumutukoy sa kawalan o kasalatan ng
kaalaman na dapat taglay ng tao.
 ito ay may dalawang uri: nadaraig (vincible) at
hindi nadaraig (invincible).
 Ang kamangmangan na nadaraig ay ang kawalan
ng kaalaman sa isang gawain subalit may
pagkakataon na maaaring itama kung gagawa ng
paraan upang malaman at matuklasan ito.
 Ito ay ang dikta ng bodily appetites, pagkiling sa isang
bagay o kilos o damdamin.
 Maituturing ito na paglaban sa masidhing damdamin sa
isip-para bang ang pangangailangan ng masidhing
damdamin ay mas matimbang kaysa sa dikta ng isip.
 Ito ay ang malakas na utos ng senses of appetite na
abutin ang kanyang layunin.
 Tumutukoy ito sa pasidhinh pag-asam o paghahangad
na makaranas ng kaligayahan o kasarapan at pag-iwas
sa mga bagay na nagdudulot ng paghihirap o sakit.
 Ang masidhing damdamin o passion ay
normal na damdamin subalit ang tao ay may
pananagutan upang pangasiwaan ang
kanyang emosyon at damdamin dahil kung
hindi, ang mga emosyon at damdaming ito
ang mangangasiwa sa tao.
 Ang paghubog ng mga positibong damdamin

at maays na pagtanggap sa mg alimitasyon sa

buhay ay isan gdaan upang mapangasiwaan
ang damdamin.
 Ang masidhing damdamin ay maaaring
nauuna o kaya’y nahuhuli.
 Ang nauuna ay damdamin na nadarama o

napupukaw kahut hindi niloob o sinadya. Ito

ay umiiral bago pap man gawin ang isang
kilos. Ang kilos sa ilalim ng damdaming itoo
ay hindi malaya kaya ito ay kilos ng tao o act
of man.
 Ang nahuhuli naman ay damdaming
sinasadyang mapukaw at inalagaan kaya ang
kilos ay sinadya, niloob, at may pagkukusa.
 Bago pa isagawa ang kilos ay dapat na

magkaroon ng panahon upang labanan nang

mas mataas na antas na kakayahan – ang isip
– upang mawala ang sidhi ng damdamin.
 Ang pagkatakot ay isa sa mga halimbawa ng
masidhing silakbo ng damdamin. Ito ay
pagkabagabag ng isip ng tao na humaharap sa
anumang uri ng pagbabanta sa kanyang buhay o
mga mahal sa buhay.
 Tumutukoy din ito sa pagpataw ng pwersa gaya
ng pananakit o pagpapahirap sa gawain ng isang
tao ang kilos na labag sa kanang kalooban.
 Ito ay ang pagkakaroon ng panlabas na
pwersa upang pilitin ang isang tao na gawin
ang isang bagay na labag sa kanyang kilos-
loob at pagkukusa.
 Ito ay maaaring gawin ng isang taong may

malakas na impluwensiya.
 Ito ang mga gawain na paulit-ulit na
isinasagawa at naging bahagi na ng isang
sistema ng buhay sa araw-araw.
 Ito ang mga bagay na nakasanayan na gawin
 Ang gawi ay hindi kailanman

nakapagpapawala ng kapanagutan sa
kahihinatnan ng makataong kilos.
 Maraming gawa o kilos ang tinatanggap na ng
lipunan dahil sa mga ito ay may bahagi na pang-
araw-araw na gawai ng mga tao.
 Bilang bahagi ng sistema, may posibilidad na
ituring ang mga ito na katanggap-tanggap na
kilos na noong una ay hindi naman.
 Nangangahulugan na may maliit at malaking
pananagutan para sa mga maliliit at malalaking
bagay na nagawa.