Mięśnie obręczy

kończyny dolnej
Prościej... pupa
 Podział
(według „Anatomia Człowieka I” A. Bochenek, M. Reicher)

Grupa przednia mięśni Grupa tylna mięśni Grupa brzuszna:

grzbietowych: grzbietowych: • Zasłaniacz wewnętrzny
• Biodrowo-lędźwiowy • Pośladkowy wielki • Zasłaniacz zewnętrzny
• Pośladkowy średni • Bliźniaczy górny
• Pośladkowy mały • Bliźniaczy dolny
• Gruszkowaty • Czworoboczny ud
• Naprężacz powięzi
szerokiej
 Podział
Mięśnie wewnętrzne miednicy:
• Biodrowo-lędźwiowy
(według „Anatomia układu ruchu” Zofii Ignasiak)
Mięśnie zewnętrzne miednicy:
• Pośladkowy wielki
• Pośladkowy średni
• Pośladkowy mały
• Naprężacz powięzi szerokiej
• Gruszkowaty
• Zasłaniacz wewnętrzny
• Zasłaniacz zewnętrzny
• Bliźniaczy górny
• Bliźniaczy dolny
• Czworoboczny ud
 Powięzie
Biodrowa (fascia iliaca) - pokrywa przednią powierzchnię m. biodrowo-lędźwiowego. Rozpoczyna się na
więzadle łukowatym przyśrodkowym przepony, na kręgach lędźwiowych i na grzebieniu biodrowym. Zrasta się z
więzadłem pachwinowym i biegnie ku dołowi razem z m. biodrowo-lędźwiowym, tu zmienia nazwę na powięź
biodrowo-łonową (fascia iliopectinae).

Pośladkowa (fascia glutea) - pokrywa mm. pośladkowe na całej ich powierzchni. Jest przedłużeniem powięzi
szerokiej uda ku górze aż do grzebienia biodrowego, do którego się przyczepia, ku tyłowi od niego sięga do
przyczepu m. pośladkowego wielkiego wzdłuż kości krzyżowej i guzicznej. W części przedniej obejmuje ona m.
napinacz powięzi szerokiej, z tyłu zaś brzusiec m. pośladkowego wielkiego.

Szeroka (fascia lata) - obejmuje ona ściśle mięśnie uda. Jest szczególnie mocna, ponieważ służy nie tylko jako
osłona mięśni, ale spełnia również ważne zadanie w mechanice stawu kolanowego. Przyczepia się do części
kostnych takich jak kolec biodrowy przedni górny, podstawa rzepki, kłykieć kości piszczelowej i łączy się z
więzadłem pachwinowym. Z tyłu przechodzi w powięź pośladkową, ku dołowi w powięź podkolanową i w
Biodrowo-lędźwiowy (musculi iliopsoas)

Składa się z 3 mięśni:

• Biodrowy- iliacus
• Lędźwiowy większy- psoas major
• Lędźwiowy mniejszy- psoas minor
 Mięsień biodrowy (musculi iliacus)

Przyczep początkowy: wypełnia cały

dół biodrowy
Przyczep końcowy: Krętarz mniejszy
kości udowej
Czynność: zgina, przywodzi i rotuje na
zewnątrz udo
Unerwienie: nerw udowy, gałęzie
krótkie splotu lędźwiowego
Lędźwiowy większy (musculi psoas major)

Przyczep początkowy: trzony kręgów

Th12-L4
Przyczep końcowy: krętarz mniejszy
kości udowej
Czynność: zgina, przywodzi i rotuje na
zewnątrz udo
Unerwienie: nerw płciowo-udowy
 Lędźwiowy mniejszy (musculi psoas
minor)

Przyczep początkowy: trzony kręgów Th12-L1

Przyczep końcowy: wyniosłość biodrowo
łonowa
Czynność: napina powięź biodrową
Unerwienie: nerw płciowo-udowy
 Pośladkowy wielki (musculi gluteus maximus)
Kaletka kulszowa- pow. tylna guzka kulszowego
Kaletka krętarza m. pośladkowego wielkiego- między
boczną i tylną powierzchnią krętarza większego
Przyczep początkowy: pow. tylna talerza biodrowego,
brzeg boczny k. krzyżowej i guzicznej, więzadło krzyżowo-
guziczne
Przyczep końcowy:
• Część górna (pasmowa)- wplata się w powięź biodrowo-
piszczelową
• Część dolna (udowa)- guzowatość pośladkowa k. udowej
Czynność:
• Wyprost, odwodzenie i rotacja zewnętrzna uda w stawie biodrowym
• Tyłopochylenie miednicy
• Wspomaga prostowanie w stawie kolanowym
Unerwienie: nerw pośladkowy dolny, gałąź splotu krzyżowego
 Pośladkowy średni (musculi gluteus
medius)
Przyczep początkowy: talerz biodrowy między
kresą pośladkową przednią i tylną (tylno-boczna
powierzchnia talerza biodrowego)
Przyczep końcowy: wierzchołek krętarza
większego kości udowej
Czynność:
• Stabilizuje miednicę
• Odwodzą i rotują na zewnątrz udo
• Cz. przednia- zgina udo
• Cz. tylna- prostuje udo
Unerwienie: nerw pośladkowy górny, gałąź splotu
krzyżowego
 Pośladkowy mały(musculi gluteus
Pośladkowy małyminimus)
Przyczep początkowy: talerz biodrowy między kresą
pośladkową przednią i tylną (tylno-boczna powierzchnia talerza
biodrowego)
Przyczep końcowy: wierzchołek krętarza większego kości
udowej
Czynność:
• Stabilizuje miednicę
• Odwodzą i rotują na zewnątrz udo
• Cz. przednia- zgina udo
• Cz. tylna- prostuje udo
• Funkcja mięśnia jest taka sama jak w pośladkowym średnim,
ale ma słabsze działanie
Unerwienie: nerw pośladkowy górny, gałąź splotu krzyżowego
Naprężacz powięzi szerokiej
> TFL (musculus tensor fasciae latae)
Przyczep początkowy: kolec biodrowy przedni górny, powięź
pośladkowa
Przyczep końcowy: kłykieć boczny kości piszczelowej
Czynność:
• Staw kolanowy > Napina powięź szeroka uda i ustala staw
kolanowy wzmacniając pionową postawę ciała oraz zgina
go jeszcze bardziej
• Staw biodrowy > zgina udo w stawie, rotuje wewnętrznie,
obraca udo do wewnątrz i silnie odwodzi.
Unerwienie: n. pośladkowy górny z gałązki splotu
krzyżowego
Gruszkowaty (piriformis)
Przyczep początkowy: powierzchnia
miedniczna kości krzyżowej
Przyczep końcowy: wierzchołek krętarza
większego kości udowej
Czynność:
• Ruch obrotowy na zewnątrz stawu
biodrowego
• Prostowanie (słaby ruch)
• Przy ustalonej nodze pochyla miednicę i
tułów
• Niewielki udział w ruchu odwodzenia
Unerwienie: gałązki splotu krzyżowego
Zasłaniacz wewnętrzny (musculus obturator
internus)
Przyczep początkowy: powierzchnia
wewnętrzna błony zasłonowej, kość
miedniczna w otoczeniu otworu
zasłonowego
Przyczep końcowy: dół krętarzowy kości
udowej
Czynność:
• Rotacja uda na zewnątrz
• Słaby przywodziciel i prostownik uda
• W odpowiednim ułożeniu mogą wspierać
mięsień dźwigacz odbytu
Unerwienie: nn. splotu krzyżowego
Zasłaniacz zewnętrzny ( musculus obturator
externus)
Przyczep początkowy: powierzchnia zewnętrzna
błony zasłonowej, brzeg przedni, dolny, częściowo
tylny otworu zasłonowego
Przyczep końcowy: dół krętarzowy kości udowej
Czynność:
• Przywodzi udo
• Obraca udo na zewnątrz i nieznacznie prostuje
• Podtrzymuje głowę kości udowej w pionowej
postawie ciała przy wysuwanie się jej z panewki
Unerwienie: gałązki tylne n. zasłonowego ze
splotu lędźwiowego
Bliźniaczy górny i dolny (musculis gemelli
superior et inferior)
Przyczep początkowy: kolec kulszowy (m.
bliźniaczy górny), guz kulszowy (m. bliźniaczy
dolny)
Przyczep końcowy: ścięgno m.
zasłaniacza wewnętrznego, dół krętarzowy
kości udowej
Czynność:
• Nieznacznie wzmagają pracę m.
zasłaniacza wewnętrznego (odwodzenie
uda gdy jest zgięte)
Unerwienie: nn. Splotu krzyżowego
Czworoboczny uda (musculus quadratus
femoris)
Przyczep początkowy: guz kulszowy
Przyczep końcowy: grzebień
międzykrętarzowy kości udowej
Czynność:
• Obraca udo na zewnątrz, przywodzi i
prostuje udo
Unerwienie: gałązki części przedniej
splotu krzyżowego
 Bibliografia
• J. Sobotta „Atlas anatomii człowieka”
• A. Bochenek, M. Reicher „Anatomia człowieka tom I”
• Z. Ignasiak „Anatomia układu ruchu”