Układ mięśniowy – m. głowy, m. szyi, m. klatki piersiowej, m. grzbietu, m.

kończyny górnej i
dolnej.

Mięśnie głowy

Mięśnie wyrazowe (mimiczne) – nadają twarzy wyraz odzwierciedlający stany psychiczne;

unerwione przez nerw twarzowy
- m. sklepienia czaszki;
- m. szpary powiekowej;
- m. szpary ustnej;
- m. nozdrzy;
- m. małżowiny usznej
- m. policzkowe
Mięśnie żuciowe (żwaczowe) – ruchy w stawie skroniowo – żuchwowym w czasie żucia i
artykulacji
- m. skroniowy
- m. żwacz;
- m. skrzydłowy boczny;
- m. skrzydłowy przyśrodkowy
Powięzi głowy
- powięź policzkowo-gardłowa;
- powięź skroniowa;
- powięź przyuszniczo-żwaczowa

MIĘŚNIE SZYI: powierzchowne, środkowe, głębokie

Grupa powierzchowna:
- m. szeroki szyi (platysma) – funkcja unosi skórę szyi, zmniejsza ciśnienie na żyłę
szyjną zewnętrzną, pociąga kąt ust ku dołowi nadając twarzy wyraz przerażenia;
- m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus) – funkcja: działając
jednostronnie zgina głowę ku bokowi i odwraca w stronę przeciwną, unosząc twarz ku
górze; działając obustronnie zgina głowę do tyłu; przy ustalonej głowie unosi mostek
Grupa środkowa obejmuje mięśnie podgnykowe i nadgnykowe.

* Mięśnie podgnykowe – ustalają kość gnykową umożliwiając czynność innych mięśni

przyczepiających się do tej kości:
- m. mostkowo-gnykowy (m. sternohyoideus);
- m. łopatkowo-gnykowy (m. omohyoideus) – funkcja: obniża kość gnykową;
- m. mostkowo-tarczowy (. sternothyroideus) – funkcja: obniżą chrząstkę tarczowatą
- m. tarczowo-gnykowy (m. thyrohyoideus) – funkcja: unosi krtań w czasie połykania.
* Mięśnie nadgnykowe
- m. dwubrzuścowy (m. digastricus) – funkcja: przy ustalonej kości gnykowej opuszcza
żuchwę; przy ustalonej żuchwie podnosi kość gnykową
- m. rylcowo-gnykowy –m. stylohyoideus: funkcja: pociąga kość gnykową ku górze i
ku tyłowi
- m. żuchwowo-gnykowy (m. mylohyoideus) – funkcja: przy ustalonej kości gnykowej
opuszcza żuchwę; przy ustalonej żuchwie unosi kość gnykową i napina dno jamy
ustnej, unosząc język;
- m. bródkowo-gnykowy (m. geniohyoideus) – funkcja: unosi kość gnykową opuszcza
żuchwę; unosi język
 Grupa głęboka mięśni szyi

* Mięśnie pochyłe
- m. pochyły przedni (m. scalenus anterior),
- m. pochyły środkowy (m. scalenus medius),
- m. pochyły tylny (m. scalenus posteriors),
- m. pochyły najmniejszy (m. scalenus minimus)
Czynność mięśni pochyłych: działanie jednostronne- pochyla kręgosłup w odcinku
szyjnym do boku, obustronne – zginają go do przodu. Przy ustalonym kręgosłupie unoszą
żebra.

* Mięśnie przedkręgowe
- m. prosty przedni głowy (m. rectus capitis anterior),
- m. długi głowy (m. longus capitis),
- m. długi szyi (m. longus colli).
Czynność: zginają głowę do przodu i w stronę boczną. Mięsień długi szyi obraca również
kręgosłup w odcinku szyjnym w swoją stronę.

Mięśnie klatki piersiowej

* Powierzchowne mięśnie klatki piersiowej

- m. piersiowy większy (m. pectoralis maior) – funkcja: pociąga ramię przyśrodkowo i
do przodu oraz obraca je do wewnątrz; przy ustalonym przyczepie ramiennym dźwiga
całe ciało ku górze;
- m. piersiowy mniejszy (m. pectoralis minor) – funkcja: obniża obręcz kończyny
górnej i pociąga ją przyśrodkowo; przy ustalonym stawie ramiennym działa jako
mięsień wdechowy;
- m. podobojczykowy (m. subclavius) – funkcja: pociąga obojczyk ku dołowi do
przodu;
- m. zębaty przedni (m. serratus anterior) – funkcja: pociąga staw ramienny do przodu i
ku dołowi, odwodzi ramię ponad poziom, przyciska łopatkę do klatki piersiowej;
pomocniczy mięsień wdechowy

* Głębokie mięśnie klatki piersiowej

- mm. międzyżebrowe (mm. intercostales)- funkcja: mm. międzyżebrowe zewnętrzne
są mięśniami wdechowymi, a wewnętrzne – wydechowymi;
- m. poprzeczny klatki piersiowej (m. transversus thoracis) – funkcja: m. wydechowy

*Przepona – stanowi mięśniowe odgraniczenie jamy brzusznej od jamy klatki piersiowej;

m. wdechowy właściwy .

Do pomocniczych mięśni wdechowych zaliczamy: mięśnie pochyłe, mięsien mostkowo-

obojczykowo-sutkowy, zębaty przedni, piersiowy większy, piersiowy mniejszy,
najszerszy grzbietu, podobojczykowy, zębaty tylny górny.

Mięśniami wydechowymi są głównie mm. międzyżebrowe wewnętrzne i m. poprzeczny

klatki piersiowej. Mięśniami pomocniczymi są mm. brzucha oraz m. najszerszy grzbietu.
Mięśnie brzucha

* Boczne i przednie mięśnie brzucha

- m. skośny zewnętrzny brzucha (m. obliquus externus abdominis) – funkcja: zgina
kręgosłup i obraca tułów w stronę przeciwną; skurcz obustronny zgina kręgosłup i
pociąga klatkę piersiową ku dołowi; przy ustalonej klatce piersiowej dźwiga miednicę;
- m. skośny wewnętrzny brzucha (m. obliquus internus abdominis)- funkcje: działając
obustronnie zgina tułów do przodu; skurcz jednostronny obraca tułów w tę samą
stronę;
- m. poprzeczny brzucha (m. transversus abdominis) – funkcje: zbliża żebra do
płaszczyzny pośrodkowej, zwęża klatkę piersiową, bierze udział w wytwarzaniu
tłoczni brzusznej;
- m. prosty brzucha (m. rectus abdominis)- funkcja: zgina tułów, zbliża klatkę piersiową
do miednicy; wzmacnia tłocznię brzuszną
- m. piramidowy (m. pyramidalis)-funkcja: napina kresę biała; kresa biała to silne
pasmo łącznotkankowe, leżące w płaszczyźnie pośrodkowej między mięśniami
prostymi.

* Tylne mięśnie brzucha

- mm. międzypoprzeczne boczne lędźwi ( mm. intertransversarii lateralis lumborum) –
funkcja: zginają bocznie kręgosłup
- m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum) – funkcja: działając jednostronnie
zgina tułów do boku, a obustronnie ustala część lędźwiową kręgosłupa i obniża 12
żebra

Mięśnie grzbietu

* Grupa powierzchowna dzieli się na:

Mięśnie kolcowo-ramienne (m. spinohumerales), których zaliczamy:

- m. czworoboczny (m. trapezius) – funkcja: część górna dźwiga bark do góry lub
pochyla głowę ku tyłowi; część środkowa zbliża łopatki do kręgosłupa; część dolna
opuszcza staw ramienny lub unosi tułów ku górze;
- m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi) – funkcja: opuszcza podniesione ramię,
przywodzi je do tyłu i obraca do wewnątrz;
- m. równoległoboczny (m. rhomboideus) – funkcja: przyciąga łopatkę do kręgosłupa i
ku górze, przyciska łopatkę do żeber , a panewkę stawową kieruje ku dołowi;
- m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae) – funkcja: pociąga łopatkę ku górze i
przyśrodkowo oraz obraca ją kątem dolnym przyśrodkowo; przy ustalonej łopatce
zgina kręgosłup w odcinku szyjnym do boku, a działając obustronnie – do tyłu.

Mięśnie kolcowo-żebrowe (mm. spinocostales)

- m. zębaty tylny górny (m. serratus posterior superior) – funkcja: dźwiga żebra (m.
wdechowy);
- m. zębaty tylny dolny (m. serratus posteriori inferior) – funkcja: opuszcza żebra (m.
wdechowy.
* Głębokie mięśnie grzbietu obejmują:

Mięśnie kolcowo-poprzeczne (mm. spinotransversarii)

- m. płatowy głowy (m. splenius capitis) – funkcja: obustronny skurcz zgina głowę ku
tyłowi, a jednostronny obraca twarz w tę samą stronę i ku górze;
- m. płatowaty szyi (m. splenius colli) – funkcja: zgina szyję do tyłu;

Mięsień krzyżowo-grzbietowy (m. sacrospinalis) dzieli się na:

- m. biodrowo-żebrowy (m. iliocostalis) – funkcja: zgina kręgosłup w kierunku
bocznym;
- m. najdłuższy (m. longissimus) – funkcja: prostownik tułowia;
- m. kolcowy (m. spinalis) – funkcja: działając jednostronnie zgina kręgosłup do boku, a
działając obustronnie zgina kręgosłup do tyłu.

Mięsnie poprzeczno-kolcowe (mm. transversospinales) układają się w trzy warstwy:

powierzchowną- m. półkolcowy, środkową – m. wielodzielny, głęboką- mm. skręcające
- m. półkolcowy (m. semispinalis) – funkcja: działając jednostronnie zgina kręgosłup i
głowę ku bokowi i w stronę przeciwną, a kurcząc się obustronnie prostuje kręgosłup w
odcinku szyjnym i zgina głowę ku tyłowi;
- m. wielodzielny (m. multifidus) – funkcja: działając obustronnie prostuje kręgosłup, a
działając jednostronnie zgina kręgosłup ku bokowi i obraca w stronę przeciwną;
- mm. obracająco-skręcające (mm. rotatores) – funkcja: działając obustronnie prostują
kręgosłup, a działając jednostronnie zginają kręgosłup ku bokowi i obracają w stronę
przeciwną.

*Krótkie mięśnie grzbietu łączą dwa sąsiednie kręgi. Obejmują one:

- mm. międzykolcowe (mm. interspinales) – funkcja: służą głownie ruchom
obrotowym;
- mm. międzypoprzeczne (mm. intertransversarii) – funkcja: zginają kręgosłup bocznie;
- mm. dźwigacze żeber (mm. levatores costarum) – funkcja: współdziałaja przy
prostowaniu kręgosłupa, pochylają go w kierunku bocznym i obracają w stronę
przeciwległą.

* Mięśnie podpotyliczne rozpięte są w liczbie pięciu między kością potyliczną a dwoma

górnymi kręgami szyjnymi. Do nich zaliczamy:
- m. skośny górny głowy (m. obliquus capitis superior);
- m. skośny dolny głowy (m. obliquus capitis inferior);
- m. prosty tylny mniejszy głowy (m. rectus capitis posteriori minor);
- m. prosty tylny większy głowy (m. rectus capitis major);
- m. prosty głowy boczny (m. rectus capitis lateralis).
Czynność: mm. proste tylne i skośne pociągają głowę ku tyłowi. Działając jednostronnie
obracają głowę i m. prosty boczny zgina głowę ku bokowi.

Mięśnie kończyny górnej

Górna grupa czynnościowa kończyny górnej

*Mięśnie odwodzące i unoszące ramię:
- m. naramienny – m. deltoideus
- m. nadgrzebieniowy – m. supraspinatus
- m. kruczo ramienny – m. coracobrachialis
* Mięśnie przywodzące ramię
- m. piersiowy większy – m. pectoralis maior
- m. najszerszy grzbietu – m. latissimus dorsi
* Mięśnie obrotowe ramienia
- m. podłopatkowy – m. subscapularis
- m. obły większy – m. teres maior
- m. podgrzebieniowy – m. infraspinatus
- m. obły mniejszy – m. teres minor
*Mięśnie ustalające ruchy łopatki
- m. czworoboczny – m. trapezius
- m. równoległoboczny – m. rhomboideus
- m. dźwigacz łopatki – m. levator scapulae
- m. zębaty przedni – m. serratus anterior
- m. piersiowy mniejszy – m. pectoralis minor
* Mięsień ruchowy obojczyka
- m. podobojczykowy – m.subclavius

Środkowa grupa czynnościowa kończyny górnej

*Mięśnie zginacze przedramienia
- m. dwugłowy ramienia – m. biceps brachii
- m. ramienny wewnętrzny – m. brachialis internus
- m. ramienno-promieniowy – m. brachioradialis
* Mięśnie prostowniki przedramienia
- m. trójgłowy ramienia – m. triceps brachii
- m. łokciowy – m. anconeus
*Mięśnie obrotowe przedramienia
- m. odwracacz przedramienia – supinator brevis
- m. nawrotny obły – pronator teres
- m. nawrotny czworoboczny – m. prozator quadratus

Dolna grupa czynnościowa kończyny górnej

Mięśnie długie
*Zespół zginaczy ręki i palców ręki
- m. zginacz promieniowy nadgarstka – m. flexor carpi radia lis
- m. zginacz łokciowy nadgarstka – m. flexor carpi ulnaris
- m. dłoniowy długi – m. palmaris longus
- m. zginacz palców powierzchowny – m. flexor digitorum superficjalis
- m. zginacz palców głęboki – m. fluor digitorum profundus
- m. zginacz kciuka długi – m. flexor pollicis longus
*Zespół prostowników ręki i palców ręki
- m. prostownik promieniowy nadgarstka długi – m. extensor carpi radialis longus
- m. prostownik nadgarstka krótki – m. extensor carpi radialis brevis
- m. prostownik łokciowy nadgarstka – m. extensor carpi ulnaris
- m. prostownik palców wspólny – m. extensor digitorum communis
- m. prostownik palca wskazującego – m. extensor indicis
- m. prostownik palca małego – m. extensor digiti minimi
- m. prostownik kciuka długi – m. extensor pollicis longus
- m. prostownik kciuka krótki – m. extensor pollicis brevis
- m. odwodziciel kciuka długi – m. abductor pollicis longus
Mięśnie krótkie
*Mięśnie kłębu palca pierwszego
- m. odwodziciel kciuka krótki – m. abductor pollicis brevis
- m. zginacz kciuka krótki – m. flexor pollicis brevis
- m. przywodziciel kciuka – m. adduktor pollicis
m. przeciwstawiacz kciuka – m. opponens pollicis
*Mięśnie kłębu palca piątego (małego)
- m. odwodziciel palca małego – m. abduktor digiti minimi
- m. zginacz palca małego krótki – m. flexor dititi minimi brevis
- m. przeciwstawiacz palca małego – m. opponeus digiti minimi
*Mięśnie międzykostne – mm. interossei
*Mięśnie glistowate – mm lumbricales

Górna grupa czynnościowa kończyny dolne

*Mięsień zginacz uda
- m. lędźwiowo-biodrowy – m. iliopsoas
*Mięsień prostownik uda
- m. pośladkowy wielki – m. gluteus maximus
*Mięśnie ustalające miednicy
- m. pośladkowy średni – m. gluteus medius
- m. pośladkowy mały – m. gluteus minimus
- m. napinający powięź szeroką uda – m. tensor fasciae latae
*Mięśnie obrotowe uda
- m. gruszkowaty – m. piriformis
- m. zasłaniacz wewnętrzny – m. obturator internuj
- mm. bliźniacze: górny i dolny – mm. gemmelius superior et interior
- m. czworoboczny uda – m. quadratus femoris
- m. zasłaniacz zewnętrzny – m. obturator externus
Mięśnie przywodzące udo
- m. łonowy (grzebieniowy) – m. pectineus
- mm. przywodzące: długi, krótki i wielki – mm. adductor longus, brevis, magnus

Środkowa grupa czynnościowa kończyny dolnej

*Mięśnie zginacze podudzia

- m. krawiecki – m. sartorius
- m. smukły – m. gracilis
- m. półścięgnisty – m. semitendinosus
- m. półbłoniasty – m. semimembranosus
- m. dwugłowy uda – m. biceps femoris
- m. podkolanowy – m. popliteus
*Mięsień prostownik podudzia
- m. czworogłowy uda – m. quadriceps femoris
Dolna grupa czynnościowa kończyny dolnej

*Mięśnie długie
Zespół zginaczy podeszwowych
- m. brzuchaty łydki – m. gastrocnemius
- m. płaszczkowaty – m. soleus
- m. podeszwowy – m. plantaris
- m. piszczelowy tylny – m. tibialis posteriori
- m. zginacz palców długi – m. flexor digitorum longus
- m. zginacz palucha długi – m. flexor hallucis longus
Zespół prostowników
- m. piszczelowy przedni – m. tibialis anterior
- m. strzałkowy długi – m. peroneus longus
- m. strzałkowy krótki – m. peroneus brevis
- m. prostownik palców długi – m. extensor digitorum longus
- m. strzałkowy trzeci – m. peroneus tertius
- m. prostownik palucha trzeci – m. ex tensor hallucis longus

*Mięśnie krótkie

Zespół zginaczy
- m. zginacz palców krótki – m. flexor digitorum brevis
- m. zginacz palucha krótki – m. flexor hallucis brevis
- m. czworoboczny podeszwy – m. quadratus plantae
- m. zginacz palca małego krótki – m. flexor digiti minimi brevis
Zespół prostowników
- m. prostownik palców krótki – m. extensor digitorum brevis
- m. prostownik palucha krótki – m. extensor hallucis brevis
Zespół mięśni innych ruchów stopy
- m. odwodziciel palucha – m. abductor hallucis
- m. przywodziciel palucha – m. adductor hallucis
- m. odwodziciel palca małego – m. abductor digiti minimi
- m. przeciwstawiacz palca małego – m. opponens digiti minimi
- mm. glistowate stopy – mm. lumbricales
- mm. międzykostne grzbietowe – mm. interossei dorsales
- mm. międzykostne podeszwowe – mm. interossei plantares