Hatırlatma

Elektrik Devrelerinin Temelleri dersinde ne yapacağız?

Amaç: Fiziksel devrelerin elektriksel davranışlarını öngörme

akım ve gerilim

Teori oluşturken işe nasıl başlarız?

Tanımlanmamış büyüklükler
Aksiyomlar
Sonra ne yaparız?

Yeni büyüklükler için: Tanımlar Yeni sonuçlar için: Teoremler

Hatırlatma

Elektrik Devre Teorisi

Tanımlanmamış büyüklükler

Akım Gerilim
i(t) [A] v(t) [V]

uyumlu çift

1 İ1 (t)
+

v1 (t)

_
2
Hatırlatma
Aksiyomlar
Ne demek?
1. Toplu Parametreli Devre
Fiziksel devrede her aletin uçlarındaki akım i(t) ve gerilim v(t)
her t anında tam olarak tanımlanmışsa, devre toplu parametreli devredir.
Kirchhoff’un Gerilim Yasası (1845)
Önce biraz hazırlık

• n düğümü olan toplu parametreli, birleşik bir devrede

herhangi bir düğümü referans düğümü olarak seç.
• seçilen referans düğümüme göre n-1 tane düğüm gerilimi
tanımla
1 2 3
• k. düğüm ile j. düğüm
+
+ + . . . k Vkn-1 arasındaki gerilim farkı: vkj

e1 e2 +. . .
n-1
e3
ek +
__ _ en-1
en=0 n __
 Hatırlatma

2. Kirchhoff’un Gerilim Yasası (KGY)

Tüm toplu parametreli birleşik devrelerde referans düğümü keyfi
seçilmek üzere tüm k, j düğüm çiftleri için, her t anında

vkj (t )  ek (t )  e j (t )
bağıntısı geçerlidir.

2. Kirchhoff’un Gerilim Yasası (KGY)

Tüm toplu parametreli birleşik devrelerde tüm kapalı düğüm

dizileri için, her t seçilen kapalı bir düğüm dizisi için düğümden
düğüme gerilimlerin cebirsel toplamı sıfırdır.

Teorem:
Düğüm gerilimleri cinsinden Kapalı düğüm dizileri cinsinden
KGY KGY
Hatırlatma

Kirchhoff’un Akım Yasası (KAY)

+
_ içi ve dışı tanımlı, sadece devre elemanlarını
birleştiren bağlantıları kesecek şekilde çizilmiş
yüzey
Gauss Yüzeyi

3. Kirchhoff’un Akım Yasası (KAY)

Tüm toplu parametreli devrelerde, tüm Gauss yüzeyleri için her t

anında Gauss yüzeyini kesen akımların cebirsel toplamı sıfırdır.

3. Kirchhoff’un Akım Yasası (KAY) (Düğümler için)

Tüm toplu parametreli birleşik devrelerde, her t anında, herhangi
bir düğümden çıkan akımların cebirsel toplamı sıfırdır.
KAY ve KGY toplu parametreli devrelerde geçerli

KAY ve KGY elemanların özelliklerinden bağımsız

KAY ve KGY ile elde edilen denklemler katsayıları 1,-1,0 olan lineer
lineer, cebrik, homojen denklemler
Graf Teorisi
 Leonard Euler (1707-1783)

1736’da Königsberg’in yedi köprüsü problemini graf teorisinden

yararlanarak çözdü
 Bir graf nasıl tanımlanır?

G  {V , E}

düğüm çizgi
kümesi kümesi
1 1 2
2
9
7 3 3
6 Elektrik devrelerine ilişkin çizeceğimiz
8
4
graflarda çizgi yönlüdür
6 4
5
5
GD  VD , E D   1,2,3,4,5,6 , 1,2,3,4,5,6,7,8,9
2-uçlu elemana ilişkin uç-grafı

1 1
İ1 (t)
Sadece ok yeterli,
+ neden?

v1 (t)

_
2
2

Tanım: (Ani Güç) p (t ) ˆ v(t )i (t )

[Watt] [Volt] [Amper]

Ani güç, t anında elemanın bağlı olduğu devre tarafından elemana

aktarılan güç
3-uçlu elemana ilişkin uç-grafı
1 2

_ V21
1 İ1 (t)
+_ 2
İ2 (t) 3
+

3- uçlu 1 2
eleman
V 13

V32

3
İ3 (t)
_ 1 2
+
3

Hangisini, nasıl seçeceğiz?

3
 Referans nerede?

1 İ1 (t) 2
+ İ2 (t) +
1 2

3- uçlu
eleman
İ1 (t) İ2 (t)
V1

V2

_ _
3 3

Referans 3 düğümü
 Referans nerede?

+ V1 _
1 İ1 (t) _ 2

İ1 (t)
3- uçlu 1
2
eleman V3

İ3 (t)
İ3 (t)
+
3

3
Referans 2 düğümü
 Referans nerede?

_ V2
1 + 2
_ İ2 (t)
İ2 (t)
1 2
3- uçlu
eleman
V3

İ3 (t)
İ3 (t)

+ 3
3
Referans 1 düğümü
Bu graf gösterimleri ile birşeyler kayboldu, neler?

Kaybolanları nasıl bulacağız?

_ V21
1 İ1 (t)
+_ 2
İ2 (t) 2 1 3 2
+
Kapalı düğüm dizisi için KGY
3- uçlu yazalım
eleman G1
v21 (t )  v13 (t )  v32 (t )  0
V 13

V32

G1 Gauss yüzeyi dizisi için KAY

İ3 (t) yazalım
_
+ i1 (t )  i2 (t )  i3 (t )  0
3
n-uçlu elemana ilişkin uç-grafı

1 İ1 (t) İ2 (t) k
İk(t)
1 2 k

n- uçlu n-1

eleman İk(t)
İ1 (t)
İ2 (t)

İn-1 (t)

İn-1(t)
n
n n-1

Tanım: (Ani Güç) n 1

p (t ) ˆ  vk (t )ik (t )
k 1
 Devre grafı: Verilen bir devre için devredeki her elemana ilişkin uç grafı
çizilerek elde edilen grafa devre grafı denir.

iki kapılıları eklemeyi unutma