n( jw)

Devre Fonksiyonu: H ( jw) 

d ( jw)
n( jw) H ( jw)  H ( jw) e j H ( jw)
H ( jw) 
d ( jw)
Özellik: Herhangibir devre fonksiyonunun genliği w’nın çift fonksiyonudur,
fazı da her zaman w’nın tek fonksiyonudur.
Tanıt: n( jw)  n( jw)  n( jw)
H ( jw)  H ( jw)   
d ( jw) 
 d ( jw)  d ( jw)
n( jw)
jw   jw ve Lemma’dan H ( jw)   H ( jw)
d ( jw)
w H ( jw)  H ( jw)  H ( jw)  H ( jw)
s ’nin fazı   s seçilebildiğinden   H ( jw)   H ( jw)
 Vd j  H ( jw)Vk

+ N-Devresi vk (t )  Vk cos( wt  Vk )

_ Vk (t)
vd j (t )  H ( jw) Vk cos(wt   H  Vk )

Vd j  H ( jw) Vk

V   H  V
dj k

Sonuç:Devrenin w frekansındaki davranışını belirlemek için Vk , Vd genlikleri

ile Vk , H fazlarını belirlemek yeterli.
j

Hatırlatma
1
cos2 x  (1  cos 2 x) *
2
cos( x  y )  cos x cos y  sin x sin y **
2 cos x cos y  cos( x  y )  cos( x  y ) ***
 SSH’de Güç ve Enerji Kavramları

Tüm akım ve gerilimler “w” frekanslı sinüsoidaller

Ani Güç ve Ortalama Güç
R 2- uçlu direnç elemanı

iR (t )  I m cos( wt   I ) I R  I m e j I
Kaynak tarafından dirence aktarılan güç:

p (t )  vR (t )iR (t )  RI m cos(wt   I ) I m cos(wt   I )

* bağıntısından 1
p (t )  vR (t )iR (t )  RI m2 [1  cos 2( wt   I )]
2
2 2
Ani güç T  peryodu boyunca iki kere 0 ve RI m arasında değişiyor
w
T
1 1 2
Bir peryod boyunca ortalama güç: port 
T0  p (t ) dt 
2
RI m
 C kapasite elemanı

vc (t )  Vm cos( wt   v ) VC  Vme j v I C  jwCVC  jwCVme j v

ic (t )  Re[ jwCVme j v e jwt ]  Re[ jwCVm (cos( wt   v )  j sin( wt   v ))]

 Re[ jwCVm cos( wt   v )  wCVm sin( wt   v )]

ic (t )  wCVm cos(wt   v  )
2
Kaynak tarafından kapasiteye aktarılan güç:

pc (t )  vc (t )ic (t )  Vm cos(wt   v ) wCVm cos(wt   v  )
2
1  
*** bağıntısından pc (t )  wCVm {cos[2( wt   v )  ]  cos }
2
2 2 2
1 
 wCVm2 cos 2( wt   v  )
2 4
2 1 2 1 2
Ani güç T  peryodu boyunca iki kere  wCVm ve wCVm arasında
değişiyor w 2 2
T
1
Bir peryod boyunca ortalama güç: port   p (t )dt  0
T0
L endüktans elemanı
Kapasite için elde edilen bağıntılara benzer şekilde
Kaynak tarafından kapasiteye aktarılan güç:
1 
pL (t )  wCI m cos 2( wt   I  )
2
2 4 T
1
Bir peryod boyunca ortalama güç: port   p (t )dt  0
T0
 1-Kapılı
i
+
N-Devresi v(t )  V
G v
SSH i (t )  I
_

T anında G kaynağı tarafından N devresine aktarılan ani güç:

p (t )  v(t )i (t )  Vm cos( wt   v ) I m cos( wt  i )

*** bağıntısından
1 1
p (t )  Vm I m cos( v  i )  Vm I m cos(2 wt   v  i )
2 2
T
1 1
Bir peryod boyunca ortalama güç: port   p(t )dt  Vm I m cos( v  i )
T0 2
 1
port  Vm I m cos( v  i )
2
Ortama güç v(.),i(.) sinüsoidallerinin sadece genliğine değil fazına da bağlı
cos( v  i ) Güç faktörü (güç çarpanı) olarak adlandırılır
V=ZI bağıntısı ile belirlenen N 1-kapılısına ilişkin giriş empedans
fonksiyonu Z’ye ilişkin faz  Z   v  i ‘dir.

port  0   Z  90
1 1 2
port  Vm I m cos Z  I m Re( Z )
2 2
1 1 2
port  Vm I m cosY  Vm Re(Y )
2 2
 Kompleks Güç

i
1-kapılı N devresine G kaynağı
+ tarafından aktarılan kompleks güç:
G v N-Devresi V  Vme j v
SSH 1
_ P ̂ VI
2 I  I m e  j i

1 1
P  Vm I m cos( v  i )  j Vm I m sin( v  i )
2 2
port Q

P  port  jQ

Aktif Reaktif
Güç Güç
[Watt] [VAR] [VAR]-VoltAmperReaktif
 1
port  Vm I m Q0
2

port  0 1
Q   Vm I m
2

port  0 1
Q  Vm I m
2

L.O. Chua, C.A. Desoer, S.E. Kuh. “Linear and Nonlinear Circuits” Mc.Graw Hill, 1987, New York
 Kompleks Gücün Sakınımı

Tellegen
KAY+KGY Herhangi bir devrede enerji sakınımı geçerlidir
Teoremi
Teorem: Hep aynı w frekanslı sinüsoidal kaynaklarla sürülen lineer zamanla
değişmeyen devrenin SSH’de çalıştığını varsayalım. Kaynaklar
tarafından devreye aktarılan kompleks güçlerin toplamı devredeki
elemanlar tarafından çekilen kompleks güçlerin toplamına eşittir.
Tanıt:

V1,V2 ,V3 ,....,Vne KGY’yi sağlayan

gerilim fazörleri
I1, I 2 , I 3 ,...., I ne KAY’yi sağlayan
akım fazörleri

 AI  0  AI  0
KAY
1 ne
Tellegen teoreminden  Vk I k  0
2 k 1 1 1 ne
  V1I1  Vk I k
2 2 k 2
L.O. Chua, C.A. Desoer, S.E. Kuh. “Linear and Nonlinear Circuits” Mc.Graw Hill, 1987, New York
 Maksimum Güç Transferi Teoremi

Amaç: Devre SSH’de çalışıyor; ZL ‘nin

değerini, çektiği aktif gücün
maksimum olmasını sağlayacak
Z =? şekilde belirlemek.
L

ZG  RG  jX G
Varsayımlar:
EG  EGm
Kompleks gücün sakınımı Aktif gücün sakınımı
1 1 2
PL  Re{EG I L }  RG I L
2 2

Kaynağa ilişkin ZG ’de harcanan

aktif güç aktif güç
1 1 2
PL  EG I Lm cos I L  RG I L m
2 2
PL , ØIL ve ILm ‘nin fonksiyonu (RG >0 ve EG baştan belirli)
 1 1 2
PL  EG I Lm cos I L  RG I L m
2 2
PL ‘yi maksimum kılmak için cos I L  1

PL 1
 EG  RG I L m 0
I Lm 2
 2 PL
2
  RG  0
 I Lm
o o j I Lo
IL ‘nin maksimum değeri: I L  I Lm e

1
EG  RG I oL m  0 cos I L  1
o

2 Z Lo  Z G
o 1 EG  o
0 Z Lo  RG  jX G
I Lm  IL

2 RG EG
2
PLo 
8RG
Sonuç: SSH’de kaynakları w frekanslı 1-kapılı ZL yük empedansını beslesin.
Bu 1- kapılı Thevenin eşdeğeri ile EG , Z G  RG  jX G , RG  0
verilsin.Yük empedansının bu 1-kapılıdan
o
maksimum ortalama güç
çekmesi için gerek ve yeter koşul Z L  Z G olmasıdır.
2
o EG
Bu durumda yüke aktarılan maksimum aktif güç: PL 
8 RG
Z Lo  Z G , RL  RG ‘ye eşit olduğundan kaynağın enerjisinin %50’si
yüke aktarılıyor. Z G ‘yi kontrol etmek imkanımız olmadığından bu
elde edilebilecek en iyi sonuç.