I.

C¸c chøc n¨ng cña hÖ QTCSDL

a. Cung cÊp m«i tr­êng t¹o lËp CSDL

HÖ QTCSDL ph¶i cung cÊp mét m«i tr­êng ®Ó ng­êi dïng dÔ
dµng khai b¸o kiÓu d÷ liÖu, c¸c cÊu tróc d÷ liÖu thÓ hiÖn th«ng
tin vµ c¸c rµng buéc trªn d÷ liÖu.

VÝ dô: HÖ QTCSDL MS
Visual
Access
Foxpro

Mçi hÖ QTCSDL cung cÊp mét hÖ thèng c¸c kÝ hiÖu ®Ó

m« t¶ CSDL gäi lµ ng«n ng÷ ®Þnh nghÜa d÷ liÖu.
b. Cung cÊp m«i tr­êng cËp nhËt vµ khai th¸c d÷ liÖu

Ng«n ng÷ ®Ó ng­êi dïng diÔn t¶ yªu cÇu cËp nhËt hay khai th¸c
th«ng tin gäi lµ ng«n ng÷ thao t¸c d÷ liÖu.

Thao t¸c d÷ liÖu gåm:

 CËp nhËt (xem, nhËp, söa, xo¸... d÷ liÖu)

 Khai th¸c (s¾p xÕp, t×m kiÕm, kÕt xuÊt b¸o c¸o… )

Ng«n ng÷ ®Þnh nghÜa d÷ liÖu vµ thao t¸c d÷ liÖu lµ hai

thµnh phÇn cña mét ng«n ng÷ CSDL duy nhÊt.
VÝ dô: ng«n ng÷ SQL (ng«n ng÷ hái cã cÊu tróc)
c. Cung cÊp c«ng cô kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn truy cËp vµo CSDL
HÖ QTCSDL ph¶i cã c¸c bé ch­¬ng tr×nh thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô
sau:
 §¶m b¶o an ninh, ph¸t hiÖn vµ ng¨n ngõa truy cËp kh«ng ®­îc
phÐp.
 Duy tr× tÝnh nhÊt qu¸n cña d÷ liÖu.
 Tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn c¸c truy cËp ®ång thêi.

 Kh«i phôc CSDL khi cã sù cè ë phÇn cøng hay phÇn mÒm.

 Qu¶n lÝ c¸c m« t¶ d÷ liÖu trong CSDL.

ChØ nh÷ng ng­êi thiÕt kÕ vµ qu¶n lÝ CSDL míi ®­îc quyÒn sö

dông c¸c c«ng cô kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn truy cËp vµo CSDL.
II. Ho¹t ®éng cña mét hÖ QTCSDL

Mçi hÖ QTCSDL lµ mét phÇn mÒm gåm nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã cã
hai thµnh phÇn chÝnh:

 Bé xö lÝ truy vÊn

 Bé qu¶n lÝ d÷ liÖu

HÖ QTCSDL chØ qu¶n lÝ cÊu

tróc cña c¸c b¶ng trong CSDL,
cßn viÖc qu¶n lÝ c¸c tÖp trong
CSDL do hÖ ®iÒu hµnh thùc
hiÖn  mçi hÖ QTCSDL ph¶i
cã c¸c giao diÖn cÇn thiÕt víi hÖ
®iÒu hµnh.

HÖ QTCSDL ®ãng vai trß cÇu nèi gi÷a c¸c truy vÊn trùc
tiÕp cña ng­êi dïng vµ c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông cña hÖ
QTCSDL víi hÖ thèng qu¶n lÝ tÖp cña hÖ ®iÒu hµnh.
III. Vai trß cña con ng­êi khi lµm viÖc víi c¸c hÖ CSDL

Sau khi hÖ CSDL ®· x©y dùng xong, nh÷ng ng­êi cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng cña mét hÖ CSDL cã thÓ ®­îc chia thµnh ba líp:

a. Ng­êi qu¶n trÞ CSDL lµ mét hay mét nhãm ng­êi cã nhiÖm vô:

 Qu¶n lÝ c¸c tµi nguyªn cña hÖ CSDL vµ c¸c phÇn mÒm liªn quan.

 Tæ chøc hÖ thèng: ph©n quyÒn truy cËp, ®¶m b¶o an ninh cho hÖ
CSDL…

 B¶o tr× vµ n©ng cÊp hÖ CSDL: b¶o vÖ vµ kh«i phôc hÖ CSDL, bæ

sung vµ söa ®æi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông.

Ng­êi qu¶n trÞ ph¶i hiÓu biÕt s©u s¾c vµ cã kÜ n¨ng trong c¸c lÜnh
vùc hÖ CSDL vµ hÖ ®iÒu hµnh, ®ång thêi cã ®¹o ®øc tèt.
b. Ng­êi lËp tr×nh øng dông lµ nh÷ng ng­êi cã nhiÖm vô x©y dùng c¸c
ch­¬ng tr×nh øng dông, hç trî khai th¸c th«ng tin tõ CSDL trªn c¬ së
c¸c c«ng cô mµ hÖ QTCSDL cung cÊp, ®¸p øng nhu cÇu khai th¸c
CSDL cña c¸c nhãm ng­êi dïng.

 Mçi ch­¬ng tr×nh sÏ cã c¸c c©u lÖnh yªu cÇu hÖ QTCSDL thùc
hiÖn mét sè thao t¸c trªn CSDL tuú theo nhu cÇu cô thÓ.

Ng­êi lËp tr×nh øng dông chØ cÇn biÕt th«ng tin vÒ cÊu tróc tÖp
trong CSDL vµ ph¶i cã kÜ n¨ng lËp ch­¬ng tr×nh trªn c¸c ng«n ng÷
lËp tr×nh.
c. Ng­êi dïng lµ nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu khai th¸c th«ng tin tõ
CSDL th«ng qua viÖc sö dông nh÷ng ch­¬ng tr×nh øng dông ®· ®­
îc viÕt tr­íc.
 Giao diÖn cho ng­êi dïng th­êng cã d¹ng biÓu mÉu ®Ó cã thÓ
®iÒn c¸c néi dung thÝch hîp.
 Ng­êi dïng th­êng ®­îc chia thµnh tõng nhãm, mçi nhãm cã mét sè
quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó truy cËp vµ khai th¸c CSDL.

VÝ dô: – Phô huynh vµ häc sinh chØ cã thÓ xem ®iÓm mµ

kh«ng cã quyÒn cËp nhËt th«ng tin.
– Gi¸o viªn bé m«n chØ cã quyÒn cËp nhËt th«ng tin cña
bé m«n vµ líp m×nh d¹y.

Ng­êi dïng lµ tËp thÓ ®«ng ®¶o nhÊt nh÷ng ng­êi cã quan hÖ víi
CSDL vµ ®­îc chia thµnh nhiÒu nhãm.
IV. C¸c b­íc x©y dùng CSDL

B­íc 1. Kh¶o s¸t

 T×m hiÓu c¸c yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lÝ.
 X¸c ®Þnh c¸c d÷ liÖu cÇn l­u tr÷, ph©n tÝch mèi liªn hÖ gi÷a chóng.
 Ph©n tÝch c¸c chøc n¨ng cÇn cã cña hÖ thèng khai th¸c th«ng tin, ®¸p
øng c¸c yªu cÇu ®Æt ra.

B­íc 2. ThiÕt kÕ
 ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu.
 Lùa chän hÖ CSDL ®Ó triÓn khai.
 X©y dùng hÖ thèng ch­¬ng tr×nh øng dông.

B­íc 3. KiÓm thö

 NhËp d÷ liÖu cho CSDL.
 Ch¹y thö c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông ®Ó ph¸t hiÖn vµ söa lçi.
 C¸c chøc n¨ng cña hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu:
Cung cÊp m«i tr­êng t¹o lËp CSDL
Cung cÊp m«i tr­êng cËp nhËt vµ khai th¸c d÷ liÖu
Cung cÊp c«ng cô kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn truy cËp vµo
CSDL
 HÖ QTCSDL cã hai thµnh phÇn chÝnh: bé xö lÝ truy vÊn
vµ bé qu¶n lÝ d÷ liÖu.
 Nh÷ng ng­êi cã liªn quan tíi CSDL chia thµnh ba líp:
Ng­êi qu¶n trÞ CSDL
Ng­êi lËp tr×nh øng dông
Ng­êi dïng