ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

ԿԱՊ - տարբեր միջոցներով տեղեկատվության

(հաղորդագրությունների) փոխանցումն ու ընդունումն է։

Կախված հաղորդագրությունների փոխանցման միջոցներից՝

առանձնանում են էլեկտրական կապը և սուրհանդակային-փոստային
կապը
Էլեկտրական կապ - կապի տեսակ, որով տեղեկատվությունը փոխանցվում
է էլեկտրամագնիսական ալիքների միջոցով

Սուրհանդակային-փոստային կապ - կառավարման մարմիններ մտնող և

դրանցից ելնող բոլոր տեսակի գաղտնի և կարևոր փոստային
առաքանիների ստացման, մշակման և առաքման կապի տեսակ:

Ընդհանուր առմամբ Կապը նախատեսված է հաղորդագրություններ ուղարկելու և

ստանալու համար և հանդիսանում է ցանկացած կառավարման համակարգի
անբաժանելի մաս:
Կառավարումը չի կարող գործել առանց տեղեկատվություն ընդունման, մշակման
և
համապատասխան կառավարման խնդիրների փոխանցման
ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳ՝ տարբեր նշանակության
կապի գծերի և հանգույցների
փոխկապակցված, խնդիրներով
համաձայնեցված համախմբություն, որը
ստեղծված է արտակարգ իրավիճակների
ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳ
խնդիրները ղեկավարելու համար:
ԿԱՊԻ ԳԾԵՐ՝ տեխնիկական սարքերի և
ֆիզիկական միջավայրի ամբողջություն,
որն ապահովում է ազդանշանների ԿԱՊԻ ՀԱՆԳՈՒՅՑՆԵՐ
տարածումը հաղորդիչից մինչև ընդունիչ։
ԿԱՊԻ ԳԾԵՐ
ԿԱՊԻ ՀԱՆԳՈՒՅՑ՝ հեռահաղորդակցության
տեխնիկական միջոցների խումբ, որն
ապահովում է կապի ծառայությունների ԿԱՊԻ ՄԻՋՈՑՆԵՐ
մատուցում և միացում կապի ցանցին:

ԿԱՊԻ ՄԻՋՈՑՆԵՐ - տեխնիկական և

ծրագրային սարքեր, որոնք օգտագործվում
են ազդանշաններ ստանալու, մշակելու,
պահպանեելու, փոխանցելու համար
 ԿԱՊԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ և ՁԵՎԵՐԸ
Կապի գործընթացի իրականացման համար կիրառվում են կապի տարբեր տեսակներ և
ձևեր։
Կապի տեսակ - կապի դասակարգված խմբավորում, նախատեսված ազդանշանների
տարածմանԿԱՊԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ
համար:
ԿԱՊԻ ՁԵՎԵՐԸ՝
- ռադիո,
- հեռախոսային,
- ռադիոռելեային,
- հեռագրային,
- տրոպոսֆերային,
- ֆաքսիմիլային,
- արբանյակային,
- տվյալների
- լարային, հաղորդման,

- օպտիկամանրաթելայ - տեսահեռախոսային,
ին,
- հեռուստատեսային:
- ազդանշանային:
 ԿԱՊԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ

1 . ապահովել ազդանշանների, հրամանների, հրահանգների

հաղորդումը և ընդունումը.

2 . արտակարգ իրավիճակների և մարտական գործողությունների

վարման ժամանակ վերադաս և ենթակա շտաբների,
համագործակցող շտաբների հետ տեղեկատվության
փոխանակումը.

3 . արտակարգ իրավիճակների կառավարման կետերի

ազդանշանների հաղորդում, ղեկավար կազմի ու բնակչությանն
ազդարարման կազմակերպում

4 . արտակարգ իրավիճակների մասին տվյալների հավաքագրումը,

մշակումը և տեղեկատվության փոխանակումը.

5 . տեղեկատվության փոխանակումը ավտոմատ կառավարման

համակարգերի միջոցով

6. ճիշտ ժամանակին օդերևութաբանական և այլ տվյալների

մասին տեղեկատվության փոխանակումը:
 ԿԱՊ

ԿԱՊԻ ԿԱՊԻ
ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ ՁԵՎԵՐԸ

Հեռուստատեսային
Ռադիո
Հեռախոսային
Ռադիոռելեային
Տրոպոսֆերային Ֆաքսիմիլային
Լարային Հեռագրային
Օպտիկամանրաթելային Տվյալների հաղորդման
Արբանյակային Տեսահեռախոսային
Ազդանշանային
 ԿԱՊԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ.
Ռադիո` – իրականացվում է ռադիոմիջոցների, երկրային և իոնոսֆերային ռադիոալիքների միջոցով:
Ռադիոկապը կիրառվում է կառավարման բոլոր օղակներում: Տակտիկական օղակում ռադիոկապը
երբեմն համարվում է միակ և կարևորագույն կապը, որի միջոցով հնարավոր է դառնում
իրականացնել ստորաբաժանումների ղեկավարումը դժվարին իրավիճակներում, երբ
հրամանատարական կազմը (շտաբերը) գտնվում է շարժման մեջ:

Ռադիոռելեային` – իրականացվում է գերկարճալիք տիրույթում կապի ռադիոռելեային միջոցների և

ռադիոալիքների միջոցով:
Տրոպոսֆերային` – իրականանում է կապի տրոպոսֆերային միջոցներով և գերկարճալիք
ալիքների տրոպոսֆերային տարածման ֆիզիկական երևույթի հիման վրա:

Լարային` – իրականանում է կապի լարային (մալուխային) գծերով: Լարային կապի

համակարգերում էլեկտրական ազդանշանը հաղորդվում է մալուխային գծերով: Լարային կապի
միջոցներն ապահովում են բարձր որակի կապուղիներ, կապի կազմակերպման պարզություն,
ռադիոկապի հետ համեմատած բավականին բարձր գաղտնիություն: Լարային կապը կիրառվում է
կառավարման բոլոր օղակներում:

Արբանյակային կապ՝ - Ռադիոկապի տեսակ, որի աշխատանքը հիմնված է Երկրի արհեստական

արբանյակների (որպես վերահաղորդիչ) կիրառության վրա : Այս դեպքում բազային կայանները
գտնվում են մերձերկրյա ուղեծրում գտնվող արհեստական արբանյակների վրա

Օպտիկամանրաթելային` – իրականանում է օպտիկամանրաթելային մալուխի միջոցով, հատուկ

սարքավորման կիրառմամբ, որն էլեկտրական ազդանշանը կերպափոխում է օպտիկականի:

Ազդանշանային` – իրականանում է նախօրոք որոշված տեսողական և ձայնային կառավարման

 ԿԱՊԻ ՁԵՎԵՐԸ
Բովանդակությամբ նույն տեղեկատվությունը կարող է հաղորդվել տարբեր ձևի
հաղորդագրությունների միջոցով՝ տեքստի, տվյալների, պատկերների կամ խոսքի ձևով

Կապի ձևեր - փոխանցվող հաղորդագրության ձևից կախված կապի դասակարգված

խմբավորում: Հեռագրակապը, տվյալների հաղորդումը և ֆաքսիմիլային կապն ընդունվում
են «փաստաթղթային կապ» գաղափարի շրջանակներում:

Հեռախոսային` - ապահովում է խոսքային տեղեկատվության հաղորդումը (ընդունումը):

Հեռախոսային կապն առավել շատ կիրառելի է կառավարման տակտիկական օղակում,
չնայած որ, այն չի կորցնում իր նշանակությունը նաև կառավարման մյուս օղակներում:

Հեռագրային` – հեռագրային կապի միջոցների կիրառմամբ ապահովում է կառավարման

մարմինների միջև հեռագրերի (կարճ տեքստային հաղորդագրություններ)
փոխանակությունը: Հեռագրային կապը նախատեսված է նաև փաստաթղթային
հաղորդագրությունները ծածկագրերի ձևով հաղորդելու համար: Հեռագրային կապը
կարող է լինել տառատպիչ կամ լսողական, գաղտնիացված կամ բաց: Կարևոր
տեղեկատվություն պարունակող հեռագրերը՝ ելնելով անվտանգության նկատառումներից,
նախօրոք ծածկագրվում (գաղտնագրվում) կամ կոդավորվում են:
Ֆաքսիմիլային` – ապահովում է փաստաթղթային տեղեկատվության հաղորդումը
գունավոր կամ սև-սպիտակ պատկերների միջոցով: Կապի այս տեսակը
նախատեսված է փաստաթղթերի, սխեմաների, գծագրերի, նկարների և տառա-
թվային տեքստերի հաղորդման համար: Կառավարման օղակի
պատասխանատուների համար կապի այս տեսակից օգտվելու
հարմարավետությունը կայանում է նրանում, որ այս կերպ ստացված
հաղորդագրությունը համարվում է պատրաստի փաստաթուղթ, որի վրա առկա է
ուղարկողի կնիքն ուստորագրությունը: Ֆաքսիմիլային կապը կարող է լինել բաց կամ
գաղտնիացված:

Տվյալների հաղորդման` – կառավարման կետերի ղեկավար անձանց

աշխատավայրերի ավտոմատացված էլեկտրոնային-հաշվողական համալիրների
միջև ապահովում է ձևայնացված կամ չձևայնացված հաղորդագրությունների
փոխանակումը: Այս դեպքում տվյալներ ասելով պետք է նկատի ունենալ այն
տեղեկատվությունը, որը ներկայացված է ավտոմատ մշակման համար պիտանի
տեսքով:

Տեսահեռախոսային` – ապահովում է պաշտոնատար անձանց միջև

խոսակցությունների հաղորդումը միաժամանակյա շարժական պատկերների
փոխանցմամբ:
 ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ
ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

- Հաղորդակցման օպերատիվությունը
(փոխանցումն ու ընդունումը կարճ ժամանկում)

- Հաղորդակցման հուսալիությունը

- Հաղորդակցման գաղտնիությունը.
 ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ՕՊԵՐԱՏԻՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

Կապի համակարգերի ունակությունն է ապահովել փաստաթղթային

հաղորդագրությունների փոխանցումը (առաքումը) կամ
բանակցությունների իրականացումը սահմանված ժամկետում

Օպերատիվության միջոցառումներն են՝

- կապի համակարգերի մշտական պատրաստականությունը

- անձնակազմի բարձր որակավորումը և հանգույցներում ու կապի

գծերում հերթապահության հստակ կազմակերպումը

- տեղեկատվության փոխանցման միջոցների և մեթոդների ճիշտ

ընտրությունը՝ հաշվի առնելով դրա հրատապությունը, ներկայացման
ձևը և ծավալը

- տեղեկատվության փոխանցման և հաղորդակցությունների նկատմամբ

վերահսկողության իրականացումը
 ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ՀՈՒՍԱԼԻՈՒԹՅՈՒՆԸ

Կապի համակարգերի ունակությունն է ՝ ապահովելու փոխանցված

հաղորդագրությունների վերարտադրումը ժամանման կետերում տվյալ
ճշգրտությամբ:

Հուսալիության միջոցառումներն են՝

- ամենակարևոր հաղորդագրությունները փոխանցելու համար լավագույն որակի

հաղորդակցման ուղիների օգտագործումը .

- հրամանների
​ , հրահանգների, ազդանշանների փոխանցում միաժամանակ մի
քանիսի վրայով
 ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ
ԳԱՂՏՆԻՈՒԹՅՈՒՆԸ

Կապի համակարգերի ունակությունն է ՝ գաղտնի պահելու փոխանցված (ստացված)

հաղորդագրությունների բովանդակությունը և դիմակայելու կեղծ տեղեկատվության
մուտքագրմանը.
Անվտանգության միջոցառումներն են՝
- գաղտնիացնող սարքավորումների օգտագործում, դրա շահագործման կանոնների խիստ
պահպանում

- տեղեկատվության նախնական գաղտնագրում և կոդավորում.

- Գաղտնի ծածկագրերի օգտագործում

- Շահագործողների շրջանակի սահմանափակում

- Գաղտնիացման և իմիտացիոն պաշտպանության սարքավորումների արդյունավետ կիրառում

- Ստացված հաղորդագրությունների իսկության ստուգում` հետադարձ կապի միջոցով.

- Գաղտնիության կանոնների խստիվ պահպանում

- Տեղեկատվության հաղորդման, պահպանման գաղտնիության ռեժիմի պահանջների

 Շարժակա Անշարժ
ն

Լարային Լարային

Ոչ լարային Ոչ լարային

Կապի համակարգն ըստ ներառվող կապի միջոցների լինում է շարժական և անշարժ,

որոնք էլ իրենց հերթին լինում են լարային և ոչ լարային տեսակների:

Ռադիոմիջոցները բաժանվում են շարժական և անշարժ (ստացիոնար)

ռադիոկայանների:

Շարժական ռադիոմիջոցները, դրանք ձեռքով տեղաբաշխվող ռադիոկայաններն են:

Ռադիոկայաններ, որոնք տեղադրված են մեքենաների, ինքնաթիռների, ուղղաթիռների,
երկաթուղային տրանսպորտի, ջրային և այլ տրանսպորտային միջոցների վրա, ինչպես
նաև ռադիոկայաններ, որոնք ընդունակ են արագ ծավալման և տեղափոխման
ցանկացած տրանսպորտային միջոցով:
ՇԱՐԺԱԿԱՆ ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ ԲԱՂԿԱՑԱԾ Է ՄԻ ՔԱՆԻ
ԲԱՂԱԴՐԻՉՆԵՐԻՑ՝

- ԿԱՐՃԱԼԻՔ,

- ԳԵՐԿԱՐՃԱԼԻՔ,

- ԲՋՋԱՅԻՆ, ԱՆՁՆԱԿԱՆ ԿԱՆՉԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳ՝ ՓԵՅՋԻՆԳԱՅԻՆ,

- ԱՐԲԱՆՅԱԿԱՅԻՆ:

Շարժական կապը հեռահաղորդակցության միջոց է, որի դեպքում ձայնային,

տեքստային և գրաֆիկական տեղեկատվությունը հաղորդվում է բաժանորդային անլար
տերմինալներին, որոնք ամրացված չեն որոշակի վայրին կամ տարածքին:
ՌԱԴԻՈԱԼԻՔ - էլեկտրամագնիսական ալիքներ մինչև 3 THz հաճախականությամբ, տարածվում են
տարածության մեջ

Պարբերականությու
Երկարություն
ն

Ապլիտուդ

Հաճախականությ
ուն
• Երկար ալիքները - կիրառվում են գեր հուսալի կապի համար՝ մեկ գերհզոր
ռադիոհաղորդիչը մի քանի հազար կմ համար:Նրանց հաղորդումը և ընդունումը կապված չե
օրվա ժամերից:

• Միջին ալիքները - շատ են կլանվում իոնոսֆերայի կողմից ցերեկով և այդ

պատճառով նրա ազդեցության շառավիղը կախված է երկրի մակերևույթի մոտ անցնող
ալիքներից, իսկ երեկոյան ուժեղ անրադարձի հաշվին շառավիղը մեծանում է:

• Կարճ ալիքները - տարածվում են բացառապես իոնոսֆերայից արդրադարձի

շնորհիվ: Ցերեկով լավ են տարածվում 30 ՄՀց, իսկ գիշերով ավելի երկար 3 Մհց
հաճախականության ալիքները: Կարճ ալիքները կարող են տարածվել ավելի մեծ
տարածություններով՝ նույնիսկ հաղորդիչի փոքր հզորության դեպքում:

• Գեր կարճալիք - ալիքները տարածվում են ուղղաձիք և որպես օրենք չեն

անրադառնում իոնոսֆերայից, սակայն որոշակի պայմաններում կարող են շրջանցել
երկրագունդը՝ մթնոլորդի տարբեր շերտերում օդի խտության տարբերությունների հաշվին:
Հեշտությամբ շրջանցում են արգելքները և ունեն բարձր թափանցելիության աստիճան:
Կիրառվում է միայն հաղորդումների մոտակա գոտում 50-100 կմ շառավիղով կամ 10-30 կմ՝
մեքենայի անտենայի վրա ընդունման դեպքում:

• Չափազանց բարձր հաճախականության ալիքները - չեն շրջանցում արգելքները և

տարածվում են ուղիղ տեսանելիության պայմաններում: Օգտագործվում են WiFi և բջջային
կապի համար:
ՈՒղիղ տեսանելիության ռադիոկապ

Անդրադարձի սկզբունքով ռադիոկապ

 Ռադիոալիքների միջակայքերը և կիրառման
բնագավառները
Ռադիոալիքի Ալիքի երկարությունը Հաճախականության Կիրառման հիմնական
անվանումը տիրույթը բնագավառը
Գերերկար 10-100 կմ 30-3 կՀց Ռադիոնավիգացիա,
ռադիոկապ
Երկար 1-10 կմ 300-3Օ կՀց Ռադիոկապ,
ռադիոհաղորդում
Միջին 100-1000 մ 3-0,3 ՄՀց Ռադիոհաղորդում,
ռադիոկապ
Կարճ 10-100 մ 30-3 ՄՀց Ռադիոկապ,
ռադիոհաղորդում
Մետրանոց 1-10 մ 300-30 ՄՀց Ռադիոկապ,
հեռուստատեսություն
Դեցիմետրանոց 1-10 դմ 3-0,3 ԳՀց Ռադիոտեղորոշում,
ռադիոռելեային կապ,
ռադիոնավիգացիա
Սանտիմետրանոց 1-10 սմ 30-3 ԳՀց Ռադիոտեղորոշում,
ռադիոռելեային կապ
Միլիմետրանոց 1-10 մմ 300-30 ԳՀց Հատուկ օգտագործման
համար
Սուբմիլիմետրանոց <1 մմ 300 ԳՀց և բարձր -----
ԿԱՊԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ
ՄԻՋՈՑՆԵՐ

Ռադիոկայաններ
ԿԱՊԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ
ՄԻՋՈՑՆԵՐ

Ռադիոկայաններ
 ԿԱՊ ԵՎ ԱԶԴԱՐԱՐՈՒՄ
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿ

Դ.Ռ. ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ
ԱԻՆ համակարգում օգտագործվում
են
Hytera և ICOM
մակնիշի ռադիոկայանները
 ՎԵՐԱՀԱՂՈՐԴԱԿՆԵՐ

Նախատեսված են միաժամանակ մի ռադիոհաճախականության միջոցով ընդունել

հաղորդում, ուժեղացնել և մի այլ ռադիոհաճախականության միջոցով հաղորդել:

Վերահաղորդակը միաժամանակ հանդես է գալիս ընդունիչ – հաղորդիչ, այդ

աշխատանքային ռեժիմը կոչվում է ԴՈՒՊԼԵԿՍԱՅԻՆ:

Վերահաղորդակները տեղադրվում են հնարհավորինս բարձր կետում որպեսզի

հնարհավոր լինի ուղիղ ռադիոտեսանելիություն ստեղծել ռադիոկայնների հետ:
 ՍԿՐԵՄԲԼԻՆԳԱՅԻՆ ՍԱՐՔԵՐ (SCRAMBLING) նշանակում է
սկզբնական խոսքի կամ ազդանշանի փոխակերպում՝
հաղորդագրության առանձնահատկությունները
(ճանաչելիությունը) նվազագույնի հասցնելու համար, ինչի
արդյունքում այդ ազդանշանը դառնում է անընթեռնելի կամ
անճանաչելի։
Խլացման ռադիոկայաններ (jamming) - Կիրառվում են
անցանկալի ռադիոկայանների խլացման համար

ՌԱԴԻՈՏԵԼԵՍԿՈՊ - Զգայուն ընդունիչներ, երբեմն

հաղորդիչներ սուր/ նեղ ուղղված անտենաներով: Կիրառվում
են տիեզերական օբյեկտների ուսումնասրման համար,

ՆԱՎԻԳԱՑԻՈՆ ՌԱԴԻՈԿԱՅԱՆՆԵՐ
Կիրառվում են մոտակա/երկար և միջին ալիք/ և հեռակա նավիգացիայի համար LORAN,
«Консоль», «Альфа»,«Омега» համակարգերի հաղորդիչները, ինչպես նաև վերգետնյա ու
տիեզերական GPS, ГЛОНАСС и BeiDou համակարգերի հաղորդիչները:
 ԱՐԲԱՆՅԱԿԱՅԻՆ ԿԱՊ - Ռադիոկապի տեսակ, որի աշխատանքը հիմնված է Երկրի
արհեստական արբանյակների (որպես վերահաղորդիչ) կիրառության վրա: Այս դեպքում
բազային կայանները գտնվում են մերձերկրյա ուղեծրում գտնվող արհեստական
արբանյակների վրա

Արբանյակային կապը հանդիսանում է ավանդական ռադիոռելեային կապի զարգացման արդյունք, քանի որ

այս դեպքում կապի վերահաղորդիչը գտնվում է Երկրի մակերևույթից տասնյակ, իսկ երբեմն էլ հարյուրավոր
կիլոմետր բարձրությունների վրա: Այս կապի հասանելիության տիրույթն ընդգրկում է Երկիր մոլորակի գրեթե
կես տարածքը:
 ԲՋՋԱՅԻՆ ԿԱՊ

Կապի այս տեսակն այսօր համարվում է շարժական կապի ամենատարածված տեսակը:

Բջջային հեռախոսի անլար կապն ապահովվում է բազային կայանների ցանցի միջոցով:

Յուրաքանչյուր կայան պայմանավորված տեղանքի ռելիեֆով և այլ պարամետրերով,

ապահովում է սահմանափակ տարածքների վրա կապի հասանելիություն:

Վրածածկված գոտիները ստեղծում են մի կառուցվածք, որը նման է մեղրահացի

բջջին։ Այստեղից էլ առաջացել է «բջջային կապ» անվանումը:
 ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄ

ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
ԿԱՊԸ հանդիսանում է հիմնական միջոց, որը խաղաղ կամ
պատերազմական ժամանակ կառավարման բոլոր մակարդակներում
կառավարման մարմինների և ուժերի միջև ապահովում է կառավարման
անընդհատությունը, որով էլ որոշվում է կառավարման համակարգի
պատրաստականության վիճակը:

ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳ կառավարման համակարգում տեղեկատվության

փոխանակումն ապահովելու նպատակով կապի ուժերի և միջոցների
կազմակերպատեխնիկական միավորում է:

ԱԻՆ կապի համակարգն իրենից ներկայացնում է նախարարության բոլոր

ստորաբաժանումների, վարչական, պետական և ոչ պետական կապի ուժերի
և միջոցների կազմակերպչա-տեխնիկական միավորում, որն ամբողջովին
ծավալվում է ՔՊ խաղաղից ռազմական դրության անցման և խաղաղ
ժամանակ խոշոր աղետների առաջացման դեպքում:
ԱԻ և ՔՊ կապի համակարգը հիմնվում է վարչական, պետական և ոչ
պետական կապի ցանցերի, կապի հանգույցների, ինչպես նաև անշարժ և
շարժական կառավարման կետերի վրա:
ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ՝

• բարձր պատրաստակամություն և շարժունակություն,

• մեծ թողունակություն,

• կամայական իրավիճակում կայուն կառավարում իրականացնելու

ունակություն,

• կարճ ժամկետներում անհրաժեշտ ծավալի կապի տարատեսակ

շարժական միջոցների ծավալում ԱԻ առաջացման շրջաններում,

• գաղտնի կառավարման հնարավորության ապահովում:

ԱԻ և ՔՊ համակարգերի ստեղծման հիմքում դրվում է հետևյալ սկզբունքը՝

կառավարման կետերի և լայն օգտագործման հասարակական ցանցերի
(գերատեսչական և ոչ պետական) միջև ուղիղ կապի ապահովում: Նշված
սկզբունքի իրագործման նպատակով մշակվում են կապի միջոցների և
կապուղիների կիրառման կենտրոնացված կապի պլաններ, կապի սխեմաներ,
ինչպես նաև դրանց տրամադրման կարգի մասին նորմատիվային փաստաթղթեր:
 ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

ԱԻ-ի և ՔՊ կառավարումը կազմակերպելու և իրականացնելու նպատակով ստեղծվում

է կառավարման համակարգ:

ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԿԱՊԻ, ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ

ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԿԵՏԵՐ
ՄԱՐՄԻՆՆԵՐ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ

Բնակչության պաշտպանության համակարգում ընդգրկվում են պետական

կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինները,
ձեռնարկությունները, հիմնարկներն ու կազմակերպությունները:

Քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը ներառում է պետական

կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինները,
կազմակերպությունները:
 ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ

ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐ

ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ
ՄԱՐՄԻՆՆԵՐ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Կառավարման համակարգ` խաղաղ ժամանակ բոլոր պետական և տարածքային
կառավարման ու ինքնակառավարման մարմիններում , կազմակերպություններում
ստեղծվող, արտակարգ իրավիճակների և ռազմական դրության պայմաններում
բնակչության և տարածքների պաշտպանության խնդիրների արդյունավետ լուծման
համար նախատեսված կառավարման մարմինների , կառավարման կետերի , կապի
և ազդարարման համակարգերի, կառավարման ավտոմատացված համակարգերի
և միջոցների, ինչպես նաև այլ հատուկ համակարգերի փոխկապակցված
ամբողջականություն:

Կառավարման մարմին` խաղաղ և ռազմական դրության ժամանակ

միջոցառումների կազմակերպման ղեկավարումն իրականացնելու նպատակով
որոշակի լիազորություններով օժտված հաստիքային կամ ժամանակավորապես
ստեղծվող մարմին, առանձին պաշտոնակատար անձ :
 ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԿԵՏ
ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԿԵՏ – Հատուկ
նախապատրաստված և կահավորված
գործողոթյունների վայր, որտեղից ղեկավար
կազմը իրականացնում է ենթակաների
կառավարում (որտեղ կազմակերպված է
հերթապահություն)
Կապի համակարգի կառավարումն
իրականացվում է համապատասխան
կառավարաման կետերից և պետք է ապահովի՝
• կապի համակարգի ժամանակին ծավալումը և
տեղակայումը,
• ըստ իրադրության կապի գծերի, կապուղիների
և միջոցների տարաշարժման (մանևվրի)
իրականացումը,
• կապուղիներով տեղեկատվության ժամանակին
անցկացման ապահովումը,
• կապի հանգույցների և գծերի
պաշտպանության միջոցառումների
կատարումը և կապի խզման դեպքում արագ
վերականգնումը,
• կապի աշխատանքային ռեժիմների
կատարման և անվտանգության ապահովման
նկատմամբ հսկողությունը:
 ԿԱՊԻ ՊԼԱՆԱՎՈՐՈՒՄ

Կապի կազմակերպման կարևորագույն խնդիրը կապի պլանավորումն է: Այն իր մեջ

ընդգրկում է`
• կապի համակարգի առավել շահավետ կառուցվածքի և կապի կազմակերպման
ձևերի ընտրություն,
• կապի հանգույցների և ստորաբաժանումների խնդիրների հաստատում,
• կապի հանգույցների, ստորաբաժանումների ու ԱԻ և ՔՊ կապի կազմավորումների
նյութական և տեխնիկական ապահովման միջոցառումների մշակում:

Կապի պլանավորումը նախատեսում է նաև՝

• կապի ուժերի և միջոցների բաշխում ըստ կառավարման կետերի,
• կապի պահեստային ուժերի, միջոցների և դրանց օգտագործման կարգի
սահմանում,
• վերականգնման միջոցառումների մշակում կառավարման կետերի շարքից դուրս
գալու կամ կառավարումն այլ կառավարման կետեր փոխանցելու դեպքում,
• կապի անձնակազմի և միջոցների պահպանման միջոցառումների սահմանում:

Կապի պլանը կապի կազմակերպումը սահմանող հիմնական փաստաթուղթ է: Այն

բաղկացած է՝
• քարտեզի վրա մշակվող գրաֆիկական մասից,
Քարտեզի վրա արտացոլվում է վերադասի, սեփական և փոխգործակցող ԱԻ և ՔՊ
մարմինների կառավարման հանգույցների, ստորաբաժանումների կառավարման
կետերի տեղակայման վայրերը, վարչական և ոչ պետական կապի ցանցերի,
գծերի և հանգույցների տեղակայման վայրերը, կառավարման կետերի կապի
հանգույցների տեղակայման գծերը ոչ պետական կապի ցանցերին ու
հանգույցներին, ռադիոռելեային և ներքնոլորտային (տրոպոսֆերային) կապի
գծերը, շարժական կապի միջոցների երթևեկության երթուղիները, կապի
ուղղաթիռների համար օդանավակայանները և վայրէջքային հրապարակները,
պահեստային կապի և վթարավերականգնողական կապի տեղակայման վայրերը:
Օպերատիվ կապի սխեման կարող է մշակվել առանձին էջի կամ
կազմակերպման քարտեզի վրա, որտեղ նշվում է յուրաքանչյուր ուղղության
վրա կապի տեսակներն ու քանակները:
Բացատրական գրության մեջ նշվում է՝

• կապի հիմնական խնդիրները,

• կապի համակարգի կայունության բնութագիրը (պաշտպանված

կապի հանգույցների քանակը, մալուխային գծերի քանակը, շրջանցիկ
կապուղիները և այլն),

• կապի հանգույցների կազմը և դրանց խնդիրները,

• ազդարարման հիմնական տվյալները, վարչական կապուղիների և

կապի միջոցների օգտագործման կարգը,

• ֆելդեգերական փոստային կապի կազմակերպման կարգը,

• կապի համակարգի հանգույցների, ստորաբաժանումների,

կազմավորումների պաշտպանության և այլ հարցեր, որոնք չեն նշվել
կապի կազմակերպման պլանում:
 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

6 ապրիլի 2017 թվականի N 346-Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐԻ ԱՌԱՋԱՑՄԱՆ

ԿԱՄ ԴՐԱ ՍՊԱՌՆԱԼԻՔԻ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ ԶԻՆՎԱԾ ՀԱՐՁԱԿՄԱՆ,
ԴՐԱ ԱՆՄԻՋԱԿԱՆ ՎՏԱՆԳԻ ԱՌԿԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱՄ ՊԱՏԵՐԱԶՄ ՀԱՅՏԱՐԱՐԵԼՈՒ ԴԵՊՔՈՒՄ
ՈՒ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԴՐՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԵՎ ՏԵՂԱԿԱՆ
ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ, ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ, ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ
ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԶԵԿՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՄԻ ՇԱՐՔ ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ
ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Սույն կարգով կանոնակարգվում են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում

արտակարգ իրավիճակների առաջացման կամ դրա սպառնալիքի, Հայաստանի
Հանրապետության վրա զինված հարձակման, դրա անմիջական վտանգի առկայության
կամ պատերազմ հայտարարելու դեպքում ու ռազմական դրության պայմաններում
պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների,
կազմակերպությունների, բնակչության ազդարարման և իրազեկման գործընթացի հետ
կապված հարաբերությունները:
 ՏԵՂԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ
ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿ

ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ
ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿ

ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐԻ
ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
ՄԱՐԶԱՅԻՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ
ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿ

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ
ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿ

ԱՆԴՐՍԱՀՄԱՆԱՅԻՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ
ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿ
ԱԶԴԱՐԱՐՈՒՄ՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում արտակարգ իրավիճակների
առաջացման կամ դրա սպառնալիքի, Հայաստանի Հանրապետության վրա զինված
հարձակման, դրա անմիջական վտանգի առկայության կամ պատերազմ հայտարարելու
դեպքում ու ռազմական դրության պայմաններում պետական կառավարման մարմիններին,
կազմակերպություններին, բնակչությանն ազդարարման համակարգերով և (կամ) այլ
միջոցներով (եղանակներով) ազդարարման ազդանշանների, տագնապի կամ հավաքի,
հնարավոր վտանգների, ինչպես նաև վարքականոնների և պաշտպանական
միջոցառումների անցկացման անհրաժեշտության մասին հրատապ տեղեկատվության
տրամադրում.

ԻՐԱԶԵԿՈՒՄ՝ պետական կառավարման մարմիններին, կազմակերպություններին,

բնակչությանն ազդարարման համակարգերով, զանգվածային լրատվական և (կամ) այլ
միջոցներով (եղանակներով) Հայաստանի Հանրապետության տարածքում զինված
հարձակման, արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացման ընթացքի,
բնակչության և տարածքների պաշտպանության ուղղությամբ իրականացվող կամ
նախատեսվող միջոցառումների վերաբերյալ, ինչպես նաև խուճապի կանխման ու
քարոզչության նպատակով տեղեկատվության տրամադրում.
ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ԱԶԴԱՆՇԱՆ` ազդարարման համակարգով տրվող պայմանական նշան, որը
պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների,
կազմակերպությունների, արտակարգ իրավիճակների հանձնաժողովների, տարահանման
հանձնաժողովների, քաղաքացիական պաշտպանության ծառայությունների, շտաբների,
կազմավորումների, զորահավաքային մարմինների, ինչպես նաև փրկարար ուժերի ու
բնակչության համար հրահանգ է հանդիսանում համապատասխան միջոցառումներ
իրականացնելու համար.

ՕԴԱՅԻՆ ՀԱՐՁԱԿՈՒՄ` թռչող սարքերի կամ ռեակտիվ հրետանու միջոցով որևէ տարածքի
նկատմամբ զենքի տեսակների կիրառում.

ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ՎԵՐՋՆԱԿԵՏ սարքավորումներ` ազդարարման սարքավորումներ, որոնցով

հնչեցվում են ազդարարման ազդանշանները:
 ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ՈՒ ԻՐԱԶԵԿՄԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ

Ազդարարումն ու իրազեկումն իրականացվում են կապի և ազդարարման բոլոր

միջոցներով` էլեկտրաշչակների և բարձրախոսային (ստացիոնար և շարժական)
սարքերով, հեռուստատեսությամբ, ռադիոհեռարձակմամբ, համացանցային կապով ու
հեռախոսակապով, այդ թվում՝ նաև բջջային կապի կարճ հաղորդագրությունների (sms)
միջոցով (առավելագույնը 15 րոպեի ընթացքում):
 Ազդարարման ազդանշանները լինում են երկու
տեսակ՝

1 . «ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ»

2. «ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈԼՈՐԻՆ»
1 2

Այս ազդանշանները տրվում են էլեկտրաշչակների և բարձրախոսային (անշարժ և

շարժական) սարքերով, հեռուստատեսությամբ, ռադիոհեռարձակմամբ,
համացանցային կապով ու հեռախոսակապով:
 Տվյալ բնակավայրում Հակառակորդի կողմից
(տարածքում) արտակարգ զինված հարձակման և դրա
Պատերազմ հայտարարելու
իրավիճակի առաջացման կամ անմիջական վտանգի
դրա սպառնալիքի առկայության

ո՞ր
դեպքերում
են տրվում

ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ԱԶԴԱՆՇԱՆՆԵՐ
ՕԴԱՅԻՆ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՏԱԳՆԱՊ ԲՈԼՈՐԻՆ
ու՞մ
համար են
նախատեսված

Արտակարգ իրավիճակների Պետական կառավարման

ՔՊ ծառայությունների
հանձնաժողովների մարմինների
Տեղական
ՔՊ շտաբների
Փրկարար ուժերի ինքնակառավարման
ՔՊ կազմավորումների
մարմինների

ՔՊ հանձնաժողովների Բնակչության Կազմակերպությունների

«ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ» ազդանշանի դեպքում էլեկտրաշչակների միջոցով տրվում է
ընդհատվող (տատանվող) ձայնային ազդանշան (2-3 րոպե տևողությամբ)

Միաժամանակ բարձրախոսներով տրվում է «ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ: ՊԱՏՍՊԱՐՎԵԼ

ՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ԿԱՌՈՒՅՑՆԵՐՈՒՄ» բովանդակությամբ համապատասխան
հաղորդագրություն:
«ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ» ԱԶԴԱՆՇԱՆԻ ԴԵՊՔՈՒՄ`

Պետական կառավարման
Պետական կառավարման
տարածքային մարմիններն ու
հանրապետական
Տեղական
մարմիններն ու ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆԸ
ինքնակառավարման
կազմակերպությունները
մարմինները
պետք է
կազմակերպեն

պետք է
ենթակա մարմնի պատսպարվ
համապատասխան մարզի և
և նրա ստորաբաժանումների ի
համայնքի բնակչության
անձնակազմի

պատսպարումը

ՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ԿԱՌՈՒՅՑՆԵՐՈՒՄ
 Ինչ անել «ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ» ազդանշանի դեպքում, Ինչպես ՊԱՏՍՊԱՐՎԵԼ

անջատել գազամատակարարումն ու
էլեկտրասնուցումը, փակել ջրի
1 ծորակները, փակել պատուհանները

հագնվել, հագցնել երեխաներին ու

2 ծերերին
վերցնել առաջին անհրաժեշտության
ՏԱՆԸ ԳՏՆՎԵԼԻՍ դեղամիջոցներն և անձը հաստատող
3 փաստաթղթերը, անհրաժեշտ իրերն ու
որոշակի քանա­կությամբ սննդամթերք և
ջուր
4
արագ, առանց խուճապի պատսպարվել
1. ԱՄՐԱԳՐՎԱԾ ՊԱՏՍՊԱՐԱՆ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ԹԱՔՍՏՈՑՈՒՄ
2. ՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ՆԿՈՒՂ Հնարա­վորու­թյան դեպքում տեղեկացնել
3. ԱՊԱՀՈՎ ՍԵՆՅԱԿ հարևաններին
4. ԱՅԼ «ՀԱՐՄԱՐ» ՏԱՐԱԾՔ
Ինչ անել «ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ» ազդանշանի դեպքում, Ինչպես ՊԱՏՍՊԱՐՎԵԼ

Արագ` առանց խուճապի, ճշտել մոտակա

թաքստոցի տեղը և պատսպարվել այնտեղ
1
Պատսպարվել մոտակա շինություններում
2 (նկուղ, փակ սենյակներ և այլն)

ՓՈՂՈՑՈՒՄ և ԲԱՑ
ՏԱՐԱԾՔՆԵՐՈՒՄ ՊԱՌԿԱԾ ԴԻՐՔՈՒՄ պատսպարվել
3 ճանապարհամերձ առվակների,
ԳՏՆՎԵԼԻՍ
հեղեղատարների համար նախա­տեսված
կառույցներում, տարբեր տեսակի
փոսորակներում, թմբա­պատնեշների և ոչ
բարձր պատնեշների (պատերի) հետևում

%-ը Խոցման հավանականությունն է

Ինչ անել «ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ» ազդանշանի դեպքում, Ինչպես ՊԱՏՍՊԱՐՎԵԼ

Կանգնեցնել տրասպորտային միջոցը,

դուրս գալ տրանսպորտից
1
Պարկած դիրքում սողալով հեռանալ
2 տրանսպորտի միջոցից

Հարվածների կարճ դադարի պահին արագ

ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ՄԵՋ տեղափոխվել մոտակա թաքստոց
3
կամ
Իրականացնել բաց տարածքի համար
սահմանված գործողություններ
 Ինչ անել «ՕԴԱՅԻՆ ՏԱԳՆԱՊ» ազդանշանի դեպքում, Ինչպես ՊԱՏՍՊԱՐՎԵԼ

անջատել էներգակիրները, փակել ջրի

ծորակները, անջատել սարքավորումները,
1 փակել պատուհանները

վերցնել անձնական իրերը

2 (հնարավորության դեպքում ջուր)
Ըստ սահմանված ընթացակարգի
Կազմակերպություններո կարևոր փաստաթղթեր կամ իրեր
ւմ և հասարակական
շենք-շինություններում 3 արագ, առանց խուճապի պատսպարվել
գտնվելիս ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ԹԱՔՍՏՈՑՈՒՄ

Հասարակական շենք-շինություններում գտնվելիս՝ հետևել աշխատակիցների

հրահանգներին
«ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈԼՈՐԻՆ» ազդանշանի դեպքում էլեկտրաշչակների միջոցով տրվում է
չընդհատվող ձայնային ազդանշան (2-3 րոպե տևողությամբ)

Միաժամանակ ազդարարման միջոցներով տրվում է «ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈԼՈՐԻՆ,

ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈԼՈՐԻՆ …………..» բովանդակությամբ համապատասխան
հաղորդագրություն:
ՕՐԻՆԱԿ`
«Ուշադրություն բոլորին, ուշադրություն բոլորին: Ճառագայթային վտանգ է սպառնում հետևյալ
բնակավայրերին…..»

«Ուշադրություն բոլորին, ուշադրություն բոլորին: Հայտարարված է քիմիական տագնապ,

վտանգ է սպառնում … թաղամասերին, … շենքերին…»,

«Ուշադրություն բոլորին, ուշադրություն բոլորին: Մանրէաբանական վտանգ է սպառնում

հետևյալ տարածքներին…..»

«Ուշադրություն բոլորին, ուշադրություն բոլորին: Աղետալի ջրածածկման վտանգ է սպառնում

հետևյալ բնակավայրերին… տներին, … կազմակերպություններին …»

«Ուշադրություն բոլորին, ուշադրություն բոլորին: Օդային տագնապի ավարտ: Դուրս գալ

պաշտպանական կառույցներից … (կամ կատարել … գործողությունները)»)
 «ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈԼՈՐԻՆ» ԱԶԴԱՆՇԱՆԻ ԴԵՊՔՈՒՄ`

Տեղական
Պետական կառավարման
ինքնակառավարման
մարմինների ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆԸ
մարմինների
Արտակարգ իրավիճակների
ՔՊ ծառայությունների
հանձնաժողովների առաջարկվում
է հետևել
Փրկարար ուժերի ՔՊ շտաբների
ՔՊ կազմավորումների
Բարձրախոսային
Տարահանման սարքերով,
հանձնաժողովները ՔՊ հանձնաժողովների հեռուստացույցով,
ռադիոյով,
Կազմակերպությունների Զորահավաքային հեռախոսակապով
առաջարկվում և
մարմինները համացանցային
է հետևել կապով
տրվող
հաղորդագրությա Արտակարգ իրավիճակների
ն համաձայն նախարարության, պետական
պետք է կատարեն կառավարման տարածքային
ու տեղական
Համապատասխան պլաններով, ծրագրերով, ինքնակառավարման
հրահանգներով, պայմանագրերով և այլ մարմինների կողմից տրվող
փաստաթղթերով նախատեսված միջոցառումներ. հաղորդագրություններին
 ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐՆ ԸՆԴՈՒՆՈՒՄ ԵՆ`

ՀԱԷԿ արտակարգ 0-5 կմ գոտու բնակչությանը ՀԱԷԿ

իրավիճակի առաջացման
սպառնալիքի և ծագման 5-10 կմ գոտու ԱԻՆ, Արմավիրի,
դեպքում բնակչությանը Արագածոտնի ՄՓՎ

ջրամբար
Ջրամբարի պատվարի ջրամբարի անվտանգությունն ի
փլուզման սպառնալիքի ապահովող ծառայության ղեկավարը պատվար
դեպքում ի
փլուզման
ԱԻՆ, ՃԿԱԿ
դեպքում

Հայաստանի Հանրապետության վրա

ԱԻՆ, ՃԿԱԿ ՀՀ ՊՆ կողմից
զինված հարձակման, դրա
ստացված
անմիջական վտանգի առկայության տեղեկատվության
դեպքում հիման վրա
 ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐՆ ԸՆԴՈՒՆՈՒՄ ԵՆ`

Հանրապետական նշանակության ԱԻ
ՀՀ
առաջացման կամ սպառնալիքի
Վարչապետը
դեպքում
Մարզպետ
Մարզային նշանակության ԱԻ
ը
առաջացման կամ սպառնալիքի Երևանի
դեպքում քղաքապետը
Համայնքային նշանակության ԱԻ
համայնքի
առաջացման կամ սպառնալիքի
ղեկավարը
դեպքում

Տեղական նշանակության համայնքի

ԱԻ առաջացման կամ ղեկավարը
Երևանի վարչական շրջանի
սպառնալիքի դեպքում
ղեկավարը
կազմակերպության
ղեկավարը
 ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԱԶԴԱՐԱՐՈՒՄԸ
(կենտրոնացված ազդարարման համակարգի առկայության դեպքում)

ՀԱԷԿ արտակարգ 0-5 կմ գոտու բնակչությանը ՀԱԷԿ

իրավիճակի առաջացման
սպառնալիքի և ծագման 5-10 կմ գոտու ԱԻՆ, Արմավիրի,
դեպքում բնակչությանը Արագածոտնի ՄՓՎ

Հատուկ, կարևորագույն տվյալ կազմակերպության

նշանակության օպերատիվ հերթապահությունը
օբյեկտներում

Հայաստանի Հանրապետության վրա

ԱԻՆ, ՃԿԱԿ ՀՀ ՊՆ կողմից նշված
զինված հարձակման, դրա
տարածքում
անմիջական վտանգի առկայության
դեպքում
 ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԱԶԴԱՐԱՐՈՒՄԸ

Հանրապետական նշանակության ԱԻ ԱԻՆ ՃԿԱԿ

առաջացման կամ սպառնալիքի
դեպքում ՄՓՎ ՃԿԿ

ՄՓՎ ՃԿԿ
Մարզային նշանակության ԱԻ
առաջացման կամ սպառնալիքի ԱԻՆ ՃԿԱԿ
դեպքում
Համայնքային նշանակության ԱԻ համայնքի
առաջացման կամ սպառնալիքի ղեկավարը
դեպքում Տարածքային ՄՓՎ
ՃԿԿ
Տեղական նշանակության
ԱԻ առաջացման կամ Տարածքային ՄՓՎ
սպառնալիքի դեպքում ՃԿԿ
 Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման, տեղական
ինքնակառավարման մարմինների և կազմակերպությունների ազդարարումը

ԱԻՆ ՃԿԱԿ

Նախարարությո Երևանի
ւն, քաղաքապետար ՄՓՎ ՃԿԿ
Վարչություն ան

պլաններով, Երևանի
Մարզպետար Համայն Կազմակերպությ
ծրագրերով, վարչական
ան ք ուն
հրահանգներով, շրջանների
պայմանագրերով և
այլ փաստաթղթերով
նախատեսված
անձանց

Ազդարարման հավաստիության ստուգումն անհրաժեշտության դեպքում իրականացվում է

հետադարձ կապով
 ԱԶԴԱՐԱՐՄԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

ԱԻՆ համակարգում է բնակչության կենտրոնացված ազդարարման հանրապետական

համակարգի գործունեության ապահովմանն ուղղված միջոցառումները:

ԱԻՆ հաստատում է Ազդարարման համակարգի փորձարկման և բնակչությանն

առաջարկվող վարվելակերպի կանոնները

Կապի ոլորտում լիազոր մարմինը ազդարարման համակարգի կապի ցանցերի

ստեղծման համար տրամադրում է կապուղիներ և ապահովում դրանց հետագա
անխափան աշխատանքը
Հանրային ծառայությունները կարգավորող Աջակցում է
հանձնաժողովը

Հատուկ, կարևորագույն նշանակության ազդարարման

օբյեկտների և դրանց հնարավոր համակարգի
վտանգավոր ազդեցության տարածքի ստեղծման և
բնակավայրերի անխափան
աշխատանքի
ապահովման համար
ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒ ԵՆ
Օբյեկտները և դրանց գործունեությունը համակարգող
ՀՀ պետական կառավարման համապատասխան
 Ազդարարման համակարգի գործարկման և համապատասխան տեղեկատվության
տրամադրման համար պատասխանատու են

Տեղական նշանակության
ԱԻ
Կազմակերպության և դրա հնարավոր վտանգավոր ազդեցության
տարածքում գտնվող ազդարարման վերջնակետ սարքավորումների
գործարկման համար` Կազմակերպությունը

Համայնքային
նշանակության ԱԻ

Երևան քաղաքում Հեռուստաընկերությունների և Մարզային

հեռուստաընկերությունն ռադիոընկերությունների հեռուստաընկերություններ
երի և միջոցով տեղեկատվության իև
ռադիոընկերությունների տրամադրման համար ռադիոընկերությունների
միջոցով Հանրային միջոցով տեղեկատվության
տեղեկատվության հեռուստառադիոընկերության տրամադրման համար՝
տրամադրմանվերջնակետ
Ազդարարման համար՝ խորհուրդը Մարզպետարանը և
ԱԻՆ
սարքավորումների Հանրային
գործարկման համար՝ ԱԻՆ հեռուստառադիոընկերությ
ան խորհուրդը
 Ազդարարման համակարգի գործարկման և համապատասխան տեղեկատվության
տրամադրման համար պատասխանատու են

Մարզային նշանակության
ԱԻ

Ազդարարման Հեռուստաընկերությունների և ռադիոընկերությունների միջոցով

վերջնակետ տեղեկատվության տրամադրման համար`
սարքավորումների Հեռուստատեսության և ռադիոյի ազգային հանձնաժողովը,
գործարկման հանրային հեռուստաընկերությունների,
համար՝ ԱԻՆ ՄՓՎ Ռադիոընկերությունների միջոցով տեղեկատվության
տրամադրման համար`
Հայաստանի հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհուրդը

Հանրապետական
ԱԻ

Ազդարարման վերջնակետ Հանրային հեռուստաընկերությունների և

սարքավորումների ռադիոընկերությունների միջոցով
գործարկման համար՝ ԱԻՆ տեղեկատվության տրամադրման համար՝
Հանրային հեռուստառադիոընկերության
խորհուրդը
 Ազդարարման համակարգի պատրաստականության
ապահովում

Ազդարարման համակարգի սարքավորումների պահպանման և սպասարկման

համար պատասխանատու է այն մարմինը և կազմակերպությունը, որի տարածքում
տեղադրված են սարքավորումները:

Ազդարարման համակարգի սարքավորումները, որպես գույքային արժեք` օրենքով

սահմանված կարգով հաշվառվում են այն մարմնի և կազմակերպության
հաշվեկշռում, որի տարածքում տեղադրված են:

Հայաստանի Հանրապետության համայնքներում, մարզերում և Երևան քաղաքում

տեղադրված ազդարարման սարքավորումների հաշվառումն իրականացնում է
լիազոր մարմնի համապատասխան տարածքային ստորաբաժանումը:
 ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐԻ ԱՌԱՋԱՑՄԱՆ ԿԱՄ ԴՐԱ ՍՊԱՌՆԱԼԻՔԻ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ ԶԻՆՎԱԾ ՀԱՐՁԱԿՄԱՆ, ԴՐԱ ԱՆՄԻՋԱԿԱՆ ՎՏԱՆԳԻ
ԱՌԿԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱՄ ՊԱՏԵՐԱԶՄ ՀԱՅՏԱՐԱՐԵԼՈՒ ԴԵՊՔՈՒՄ
ԻՐԱԶԵԿՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում արտակարգ իրավիճակների առաջացման

կամ դրա սպառնալիքի դեպքում հանրային իրազեկումն ու տեղեկատվության շուրջօրյա
տրամադրումն իրականացնում է լիազոր մարմինը

Հայաստանի Հանրապետության վրա զինված հարձակման, դրա անմիջական վտանգի

առկայության կամ պատերազմ հայտարարելու դեպքում տեղեկատվության
տրամադրումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ
իրավիճակների նախարարության ու Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության
նախարարության համապատասխան փոխգործողությունների պլանների համաձայն
 Արտակարգ իրավիճակների առաջացման կամ դրա սպառնալիքի մասին իրազեկումն
իրականացնում են

ԱԻՆ ՃԿԱԿ

Նախարարությո Ներկայացուցիչն
ւն, ՄՓՎ ՃԿԿ
եր
Վարչություն

Մարզպետար Համայն Կազմակերպությ

Երևան ուն
ան ք
 Արտակարգ իրավիճակների առաջացման կամ դրա սպառնալիքի մասին իրազեկումն
իրականացնում են

ՎԱՐՉԱՊԵՏ

ԱԻՆ ՃԿԱԿ
Նախարարությո
ւն, ԱԻ Նախարար
Վարչություն
ՄՓՎ ՃԿԿ

Երևանի
Կազմակերպությ քաղաքապետ
ուն ը
 Մարզային և հանրապետական
նշանակության ԱԻ
Առաջացման կամ դրա սպառնալիքի դեպքում

հանրության
իրազեկման
բնակչությանն անհրաժեշտ տեղեկատվության
տրամադրման
ԱԻ վերաբերյալ տեղեկատվական հոսքերի կենտրոնացման և
կառավարման

նպատակո
վ
ԱԻՆ

Կազմակերպում
է

«թեժ միջգերատեսչական լրատվական ԶԼՄ

գիծ» կենտրոն աշխատանքներ
պաշտոնական հաղորդագրություններ և մամլո
տեղեկատվություն ասուլիսներ
Անդրսահմանային, հանրապետական և մարզային նշանակության արտակարգ
իրավիճակների առաջացման դեպքում լիազոր մարմնի շարժական լրատվական
կենտրոնից ուղիղ հեռարձակում կազմակերպելու նպատակով Հայաստանի
Հանրապետության տրանսպորտի, կապի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների
նախարարությունը տրամադրում է կապի գծեր, իսկ Հայաստանի Հանրապետության
հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհրդին առաջարկվում է տրամադրել
անհրաժեշտ սարքավորումներ

Մարզային և հանրապետական նշանակության արտակարգ իրավիճակների առաջացման

կամ դրա սպառնալիքի դեպքում Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման
մարմինների տեղեկատվական ապահովումն իրականացնում է լիազոր մարմնի օպերատիվ
ծառայությունը` տվյալ պետական կառավարման մարմնի ներկայացուցչի միջոցով:
Անհրաժեշտության դեպքում նշված գործընթացի ապահովման նպատակով Հայաստանի
Հանրապետության պետական կառավարման մարմիններում ստեղծվում են շտաբներ,
կազմակերպվում է շուրջօրյա հերթապահություն
ՀԱՐՑԱՇԱՐ
Ինչ է Ազդարարումը Ինչ է Իրազեկումը
Ազդարարման միջոցները Ազդարարման ազդանծանները
Գործողություններ Ազդարարման Ոշադրություն Բոլորին ազդանծանով տրվող
ազդանծաններով տեղեկատվությունները
Ազդարարման համակարգերին ներկայացվող Ինչ է Ազդարարման միջոցներ
պահանջները
ՀԱԷԿ-ի ազդարարման կազմակերպումը Ջրամբար վթարի կամ սպառնալիքի դեպքում
ազդարարման կազմակերպումը
պտական կառավարման, տեղական Արտակարգ իրավիճակների առաջացման կամ
ինքնակառավարման մարմինների և դրա սպառնալիքի, հայաստանի
կազմակերպությունների ազդարարման կարգ հանրապետության վրա զինված հարձակման,
դրա անմիջական վտանգի առկայության կամ
պատերազմ հայտարարելու դեպքում
իրազեկման կարգը
Մարզային և հանրապետական նշանակության
արտակարգ իրավիճակների առաջացման կամ
դրա սպառնալիքի դեպքում հանրության
իրազեկման, բնակչությանն անհրաժեշտ
տեղեկատվության տրամադրման, արտակարգ
իրավիճակի վերաբերյալ տեղեկատվական
հոսքերի կենտրոնացման և կառավարման
նպատակով լիազոր մարմնի գործառույթները
Ինչ է Կապը
Կապի տեսակները (3)
Կապի Ձևերը (3)
Կապի համակարգերին ներկայացվող
պահանջները
Կապի Խնդիրները
ինչ է ռադիոալիքը
Տեղեկատվության դասակարգումը
Կառավարման կետեր
Ինչ է կապի համակարգ
Ինչ է կապի հանգույցներ
Ինչ է կապի գծեր
Ինչ է կապի միջոցներ
Կապի համակարգը ըստ կապի ներառվող
միջոցների
Ռադիոալիքներ
Կառավարման համակարգ
Կապի պլանավորում