TÜRK DİLİ II

DİLEKÇE-TUTANAK-KARAR

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 1

 YAZI TÜRLERİ
Resmi Yazılar:
Yazı türleri 1850 yılından sonra gelişme göstermiştir ve işlenecek konuya göre yazı türleri
oluşturulmuştur.
Bir iş için gerektiği durumlarda yazılan, biçimi belli olan yazılardır.
Estetik kaygı söz konusu değildir. Dolayısıyla edebî ve estetik değeri yoktur.
Formel yazılar olarak da adlandırılır, amaçlı yazılardır ve belgesel önem taşırlar.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 2

 1. DİLEKÇE
Bir isteği ya da şikayeti bildirmek, herhangi bir konuda bilgi talep etmek için resmi makamlara sunulan
imzalı ve adresli mektuplara dilekçe denir.
Dilekçe bir bireyin anayasal hakkıdır. Dilekçe konusu hangi makamı ilgilendiriyorsa bizzat verilebildiği gibi
internet ya da posta ile taahhütlü olarak da gönderilebilir.
Dilekçenin yazıldığı makam dilekçeyi kabul etmek zorundadır.
Bilgi edinmek amacıyla dilekçe yazılan kurum dilekçeye en geç on beş gün içinde cevap vermek
zorundadır. Konu, başka kurumları da ilgilendiriyorsa bu süre otuz güne çıkabilir. Süre uzadığında başvuru
sahibine bilgilendirme yapılır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 3

 Dilekçenin Biçimsel Özellikleri:

1. Dilekçenin yazıldığı makamın adı tam yazılmalıdır. (Valilik Makamına, Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlığına )
2. Makam ve yer adlarını oluşturan sözcükler iki şekilde yazılabilir. 1- Sözcüklerin tamamı büyük
harfle. 2- Sözcüklerin yalnızca ilk harfleri büyük harfle.
3. İl ve ilçe adları kısaltılmadan yazılmalıdır. (Gökçeada/Çanakkale)
4. Dilekçeler A4 biçimindeki kağıda yazılır.
5. Sağ alt köşeye ya da sağ üst köşeye tarih yazılmalıdır.
6. İmzasız dilekçelerin hiçbir yasal geçerliliği yoktur. İmza, sağ alta, isim ve soyisminin üstüne atılır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 4

6. Adres sol alt köşeye yazılmalıdır.
7. Ek belgeler varsa “ek” başlığı altında sol alt köşeye yazılır.
8. Dilekçe renkli ya da kurşun kalemle yazılmaz.
9. Dilekçe renkli ve çizgili kağıda yazılmaz.
10. Dilekçe bir konu içermiyorsa, dilekçe kime ait ise o kişinin ad-soyad ve imzası bulunmuyorsa,
iletişim adresi yazılmamışsa dilekçenin geçerliliği yoktur ve o dilekçe işleme alınmaz.
11. Toplu olarak imzalanan dilekçeler geçerli değildir.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 5

 Dilekçenin İçerik Özellikleri:
1. Dilekçelerin konusu ne ise o konuyu ilgilendiren makama verilmelidir.
2. Yazım kurallarına dikkat edilmelidir.
3. Dilekçe yazarken amaç belirtilmelidir.
4. Dilekçede yabancı asıllı sözcükler yerine Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
5. Cümleler, açık ve anlaşılır olmalıdır.
6. Gereksiz ayrıntılara yer verilmemelidir.
7. Dilekçenin giriş kısmında amacımız ne ise açıkça belirtilmelidir.
8. Gelişme bölümünde ise istek,dilek ve şikayet açık bir ifadeyle ortaya konulmalıdır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 6

10. Sonuç kısmında ise istek ya da şikayet hangi hususta ise açık bir biçimde dile getirilmelidir.
11. Dilekçede bir işin yapılması isteniyorsa “gerek”, bilgi verilmesi isteniyorsa “bilgi” ifadelerinden biri
kullanılır.
12. Gerek ve bilgi cümleleri şu şekilde sonlandırılabilir:
 ….saygılarımla arz ederim.
 ….saygılarımla bildiririm.
 ….saygılarımla sunarım.
Gereğini (saygılarımla) arz ederim.
Durumu bilgilerinize (saygılarımla) arz ederim.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 7

 Dilekçe Çeşitleri
1. İstek Dilekçesi:
Bir isteğin, bir dileğin yerine getirilmesi amacıyla yazılan yazılardır. Herhangi bir işe giriş,öğrenci
belgeleri ve istekleri,teklif mektupları,iş yeri ile ilgili açma ve kapatma istekleri vb. konuları istek
dilekçesi dahilinde yazılır.
2. Şikâyet Dilekçesi:
Çevremizde bizi ve toplumu rahatsız eden çeşitli sorunların çözümlenmesi amacıyla resmi
kurumlara yazılan dilekçelerdir. Güvenlik birimleriyle ilgili sorunlar, sağlık sorunları, iletişim
sorunları, yönetim sorunları vb. hususlar şikayet dilekçesinin konusu oluşturmaktadır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 8

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 9
ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 10
ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 11
 2. Tutanak

Herhangi bir olayın ya da durumun ilgili kişilerce belirlenip anında veya olaydan
hemen sonra imzalanarak resmiyet kazandırılan belgeye tutanak (zabıt,,
mazbata) denir. Tutanak yazmak için olumsuzluk yaşanmasına gerek yoktur.
Olaysız biten bir sınavdan sonra da yazılabilir.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 12

 Tutanak Çeşitleri
1. Olay Tutanağı:

• Kavga, iş kazası, trafik kazası, mal ve hizmet, denetim işlerinde olay veya durumun olduğu
gibi yazıya aktarılmasıdır.
• Tutanak konuyla ilgili kişiler tarafından düzenlenmelidir.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 13

 Bir olay tutanağı düzenlenirken şu
noktalara dikkat edilmelidir:
Giriş bölümünde olay nerede ve ne zaman meydana geldiyse yer, tarih, saat ve olaya karışanların
kimlikleri, yetkililerin olaya müdahale ediş biçimleri belirtilir.
Gelişme bölümünde, olayın oluşumu, nedenleri, çevreye yansıması, yaşanan olumsuzluklar ve olaya
karışan görgü tanıklarının ifadelerine yer verilir.
Olayla ilgili olarak ne gibi önlemler alındığı, olayla ilgili nasıl çözümler üretildiği ise sonuç bölümünde
açıklanır.
Olaya karışanlar ve yetkililer tutanağı imzalayarak tutanak tamamlanır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 14

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 15
ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 16
2. Toplantı Tutanağı
•Meclis, mahkeme, kurul vb. toplantılarda yapılan konuşmaların, görüşmelerin yazıya geçirildiği tutanak
çeşididir.
•Zümre toplantısı, öğretmenler kurulu , okul aile birliği, apartman yönetimi gibi görüşmelerde toplantı
tutanağı tutulur.
•Toplantılarda ihtiyaç olabilecek yasalar, tüzükler, yönetmelikler ve diğer belgeler toplantı esnasında hazır
bulundurulmalıdır.
•Yapılan toplantılarda bir sekreter ya da raportör kayıt tutar.
•Konuşmalar eksiksiz bir biçimde yazıya aktarılmalıdır. Eğer konuşmalar uzarsa aslından hareket edilerek
konuşma özetlenmelidir.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 17

 Bir toplantı tutanağı düzenlenirken şu hususlara dikkat edilir:
Toplantının yeri, tarihi, saati belirtilir.
Toplantının gündemi yazılır.
Toplantının türü belirtilir.
Toplantının kimin başkanlığında ve hangi amaçla yapıldığı yazılır.
Yapılan konuşmalar, konuşanların kimlikleri belirtilerek yazılır.
Toplantı sırasında meydana gelen birtakım olaylar, müdahaleler parantez içinde belirtilir.
Gündemle ilgili kararlar maddeler halinde sıralanır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 18

Bir sonraki toplantının tarihi ve yeri belirtilir.
Toplantıya katılanlar ve yetkililer tutanağı imzalarlar.
Düzenlenen tutanaklar gerekirse ve istenilirse ilgililere ve katılımcılara dağıtılır.
Tutanağı sadece sorumlu ve yetkili kişiler düzenlemelidir.
Yoruma ve kişisel görüşlere yer verilmemelidir.
Kısa, öz, açık ifadeler kullanılmalıdır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 19

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 20
 3. KARAR
Tüzel kişilerin ve bazı resmî kuruluşların yönetim kurullarının, bir şeyin yapılması ya da yapılmamasıyla ilgili
konuşma ve tartışmalar esnasında çıkan sonuçları saptayan yazılara karar denir.
Karar defteri, önceden resmî olarak onanmış yani mühürlü, sayılı ve sayfalı bir defterdir.
Kararlar, toplantıya katılanların oylarıyla belirlenir. Tüm katılanların oylarıyla alınan karara ‘oy birliğiyle’ ;
katılmayanların bulunması halinde alınan karara ise ‘oy çokluğuyla’ alınmış notu düşülür.
Bazı üyeler alınan karara katılmayabilir ; bu üyeler karara neden katılmadıklarının gerekçelerini açıklar ve bu
kararın altını imzalayarak yazıya son verilir.
Bu tür uygulamaya ‘karşı oy’ veya ‘muhalefet şerhi’ denir.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 21

 Bir karar yazısı yazılırken şu hususlara
dikkat edilir:
Karar yazısının başına sırasıyla karar numarası, karar tarihi, günü, oturum yeri ve saati yazılır.
Giriş bölümünde oturumun kimin başkanlığında açıldığı, toplantıya katılmayan yönetim kurulu ve diğer
üyelerin adları, toplantının gündemi ya da konusu belirtilir.
Gelişme bölümünde ise üyelerin konuya ilişkin görüşleri ve tartışma sonuçları maddeler halinde yazılır.
Sonuç olarak karar yazısı “oy birliği ile” ya da “oy çokluğu ile” ifadesiyle sonlandırılır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 22

Karar yazısının altına yönetim kurulunun ve üyelerin adları yazılır ardından bu kişiler kararı
imzaladıktan sonra karar yazısı tamamlanmış olur.
Resmî kurumlarda alınan kararlar, yasa, yönetmelik ve tüzüklerinde belirtilen esaslara uygun
olarak alınmalıdır.

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 23

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ 24