Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν.

Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Ενοχή
ΑΚ 287: Έννομη σχέση υποχρεούσα σε
παροχή
 Έννομο
 Σχετικότητα (δανειστής-οφειλέτης)
 Παροχή (πράξη – παράλειψη)
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Ενοχή

Ενεργητική πλευρά Παθητική

πλευρά
Ενοχικό δικαίωμα Ενοχική υποχρέωση
Απαίτηση Νόμιμη
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Η Ενοχή ως «Οργανισμός»
ως «δομή», ως «διαδικασία»

 Φυσιολογία (316-324)
 Παθολογία: Ανώμαλη Εξέλιξη (330, 335 επ., 380 επ.)
 Ομαλή απόσβεση
 Ανώμαλη απόσβεση
 Ενοχές πρωτογενείς & δευτερογενείς
 Ενοχές κύριες & παρεπόμενες
 Μετενέργεια της ενοχής: Παρεπόμενες ενοχές χωρίς
κύρια ενοχή
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Το ενοχικό δίκαιο σαν θεσμός

Διανεμητικής Αποκαταστατικής
Κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών

Δικαιοσύνης
Con-Tort Law
Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Το ενοχικό δίκαιο σαν ρυθμιστικό μοντέλο

 σε οικογενειακές απαιτήσεις (ΑΚ 1485 επ.)

 σε κληροδοσίες (ΑΚ 1995)
 σε φορολογικές ενοχές
 στην νομική μεταχείριση της κάθε αξίωσης
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Σύγχρονες τάσεις
 Ενωσιακό δίκαιο επαγγελματικών &
καταναλωτικών ενοχών Β2Β, B2C (Οδ. 93/13,
19/770, 19/771 κ.ά.)

 Διεθνείς κωδικοποιήσεις – Πρότυποι νόμοι (Modell

Laws)
 DCFR Draft Common Frame of Reference
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

• (Πλήρης) Ενοχή = Υποχρέωση + Ευθύνη

• Ατελής ενοχή = Υποχρέωση Ευθύνη
(παίγνιο, στοίχημα, παραγραφή)
• Βάρος = Υποχρέωση Ευθύνη
(του δανειστή προς αποδοχήν της παροχής)
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Αρχές του ενοχικού δικαίου

 Ελευθερία των συμβάσεων (ΑΚ 361, Σ 5)
 Καλή πίστη (ΑΚ 288, 281, 409, 388, 198 κ.ά.)
 Επιείκεια
 Αναλογικότητα ( Σ 25 κ.ά.)
 «Βιωσιμότητα» (Sustainability) ;

 Αρχή της υπαιτιότητας (ΑΚ 330, 914) ~ Αρχή της ευθύνης (ΑΚ 330, 332,
334§2)
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνστ. Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο
Γενικές ρήτρες ΑΚ 919, 288, 281 κ.ά.

 Χρηστά ήθη: Επικρατούσα ηθική

 Καλή πίστη: Συναλλακτική εντιμότητα & ευθύτητα
 Συναλλακτικά ήθη: Συναλλακτικές συνήθειες
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Ενοχικά δικαιώματα
≠ Εμπράγματα δικαιώματα
Αρχή του διαχωρισμού =
«Σπονδυλική στήλη του ιδιωτικού
δικαίου»
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Διαφορές των ενοχικών δικαιωμάτων έναντι των

εμπραγμάτων
 Όχι κλειστός αριθμός
 Όχι δημοσιότητα
 Υποχώρηση του ενοχικού δικαιώματος προ του εμπραγμάτου
 Σύμμετρη ικανοποίηση με ενοχικά δικαιώματα τρίτων - Όχι
χρονική προτεραιότητα
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Διαφορές των ενοχικών δικαιωμάτων έναντι των εμπραγμάτων

Πρακτικές συνέπειες της σχετικότητας
 Όχι κλειστός αριθμός
 Όχι δημοσιότητα
 Όχι εξουσία διώξεως & παρακολουθήσεως (έναντι τρίτων)
 Επί συγκρούσεως προς εμπράγματα δικαιώματα τρίτων: Υποχώρηση του
ενοχικού δικαιώματος (προ της εμπράγματης εξουσίας αποχωρισμού και
προτιμήσεως)
 Επί συγκρούσεως προς ενοχικά δικαιώματα τρίτων: Σύμμετρη ικανοποίηση
Όχι χρονική προτεραιότητα
Πρακτικές συνέπειες της μη ειδικότητας
 Αρχή του απεριορίστου της ενοχικής ευθύνης
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου

Ενοχικό δικαίωμα Εμπράγματο δικαίωμα

προς παροχή στην βούληση του οφειλέτη σε πράγμα
Έμμεσο Άμεσο
Σχετικό Απόλυτο
Όχι εξουσία διώξεως, παρακολουθήσεως Εξουσία διώξεως, παρακολουθήσεως,
αποχωρισμού & προτιμήσεως αποχωρισμού & προτιμήσεως
Ηττάται από εμπράγματα δικαιώματα τρίτων Νικά ενοχικά δικαιώματα τρίτων
Έναντι άλλων ενοχικών δικαιωμάτων: Αρχές Έναντι άλλων εμπραγμάτων
δικαιωμάτων: προλήψεως & σύμμετρης ικανοποίησης Αρχή της χρονικής
προτεραιότητας

Δυναμικό Στατικό
Ενδοτικό (361) Κλειστός αριθμός (973)
Αρχή δημοσιότητας
 Καθ. Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου, Γ ε ν ι κ ό Ε ν ο χ ι κ ό Δ ί κ α ι ο

Εξαιρέσεις από την αρχή της σχετικότητας

 Δυνάμει της καλής πίστης (ΑΚ 288, συμβάσεις με
προστατευτική ενέργεια υπέρ τρίτου, ισότητα στο εργατικό δίκαιο κ.ά.)
 Δυνάμει των χρηστών ηθών λόγω δόλου (919)
 Πραγματοπαγείς ενοχές
 «Εμπραγμάτωση» ενοχικών σχέσεων: Χρηματοδοτική μίσθωση (ν. 1665/ 86),
Χρονομεριστική μίσθωση (ν. 1652/86), μίσθωση βέβαιης χρονολογίας (ΑΚ 614),
μεταγεγραμμένη υπερεννεαετής συμβολαιογραφική μίσθωση (618), αλλά 616
 Επί υποσυμβάσεων (ΑΚ 599, 702, 819, 825)
 Καταδολίευση δανειστών (939)
 Πλαγιαστική αγωγή (ΚΠολΔ 72)
 Προστασία της κατοχής του ενοχικού δικαιούχου, μισθωτή, χρησαμένου (997)
 Κανονιστικές συμβάσεις (ΣΣΕ, BCRs)
 Καθηγητής Δρ Δρ Κωνσταντίνος Ν. Χριστοδούλου
Γενικό Ενοχικό Δίκαιο

Παροχές
 Ορισμένες ή οριστές (371 επ., 289)

 Δυνατές ή αδύνατες (362)

 Θεμιτές ή αθέμιτες (365 ή 174)

 Στιγμιαίες ή διαρκείς

 Πρωτογενείς ή δευτερογενείς

 Κύριες ή παρεπόμενες

 Πρωτεύουσες ή δευτερεύουσες