Νομικός Κίνδυνος

“Legal Risk”

«Διαχείριση οικονομικών κινδύνων στο διεθνές περιβάλλον»

Ροδάτου Όλγα
Αιγυπτιάδης Άρης
Σάββας Θεοδωρίδης
Κίνδυνος και Διαχείριση Κινδύνου

Ορισμός Κινδύνου

Κινδυνος ειναι η εμφάνιση μη αναμενόμενων

αρνητικών (κυρίως) συνεπειών μετά από
ενέργεια του δρώντα ή από ένα γεγονός και
συνεπάγεται ζημία στον δρώντα ή περιορισμό
της ικανότητας υλοποίησης των στόχων του.

➔ Ανάγκη άμεσης, προσεκτικής και

αποτελεσματικής διαχείρισης του, ή εκ
των προτέρων προετοιμασία, με στόχο την
ελαχιστοποίηση ή την απουσία
επιπτώσεων.
 Κίνδυνος και Διαχείριση Κινδύνου

Ορισμός Διαχείρισης Κινδύνου

«Διαχείριση (του) κινδύνου σημαίνει ανάληψη ηθελημένης
δράσης προκειμένου να μεταβάλεις τις πιθανότητες προς
όφελός σου αυξάνοντας τις πιθανότητες καλών εκβάσεων και
μειώνοντας τις πιθανότητες κακών εκβάσεων» (Borge, 2008).

➔ Διαχείριση μέσω λήψης αποφάσεων (στρατηγική

δρώντα), ύπαρξης κατάλληλων υποδομών, συνεχούς
ελέγχου με στόχο την αναγνώριση και αδιάκοπη
παρακολούθηση πορείας κινδύνου

Καλή Διαχείριση Κινδύνου

=
γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη επίτευξη στόχων
Διεθνές Πρότυπο Διαχείρισης Κινδύνου ISO 31000 (5+2)
 Νομικός Κίνδυνος και τα Είδη του

Ορισμός:
α) κίνδυνος (άμεσης) οικονομικής απώλειας
β) κίνδυνος (έμμεσης) προσβολής της φήμης της
εταιρείας (Whalley)

Από:
α) έλλειψη γνώσης ή εσφαλμένη κατανόηση
β) αδιαφορία ως προς τον τρόπο που → ο νόμος
και οι κανονιστικές διατάξεις εφαρμόζονται σε:
❖ μία επιχείρηση
❖ στις σχέσεις της με τους τρίτους και με το
προσωπικό της,
❖ στα προϊόντα ή/και στις υπηρεσίες της

Νομικός Κίνδυνος μόνο όταν:

➢ η πηγή του εμπεριέχει νομικό κανόνα που
μπορεί να οδηγήσει σε πιθανή ζημία
 Νομικός Κίνδυνος και τα Είδη του

1.McCormick, R.:
➢ Κίνδυνος απώλειας από:
❖ ελαττωματική συναλλαγή
❖ αξίωση (+ υπεράσπιση μιας αξίωσης ή μιας ανταγωγής) ή κάποιο άλλο
γεγονός → μια ευθύνη για το ίδρυμα ή άλλη ζημία
❖ μη λήψη κατάλληλων μέτρων για την προστασία περιουσιακών
στοιχείων
❖ αλλαγή νόμου

Ένας από τους πιο

προφανείς νομικούς 1. Johnson & Swanson:
κινδύνους της ➢ Τα δικαστικά έξοδα μιας εταιρείας.
επιχειρηματικής
δραστηριότητας :
α) κίνδυνος σύλληψης
1. Tsui T.C:
β) κίνδυνος δίωξης. ➢ Το κόστος και η απώλεια εισοδήματος από:
❖ νομική αβεβαιότητα, πολλαπλασιαζόμενη με την πιθανότητα του
μεμονωμένου γεγονότος ή του νομικού περιβάλλοντος στο σύνολό του.
 Νομικός Κίνδυνος και τα Είδη του

1. Συμβατικός κίνδυνος (contractual risk):

➢ παραβίαση μιας σύμβασης από ένα μέρος και

➢ εξωσυμβατικές υποχρεώσεις από αυτή τη
συμπεριφορά.

1. Νομοθετικός/ κανονιστικός κίνδυνος ( regulatory

risk):

➢ Από: υποχρεωτικούς κανονισμούς και νόμους μιας

επιχειρηματικής οργάνωσης ή της αγοράς στην οποία
δραστηριοποιείται.
➢ Ο πιο περίπλοκος

1. Κίνδυνος αντιδικίας (dispute risk):

➢ ευρύς και πολυσυζητημένος

➢ Οι συμβατικοί και οι νομοθετικοί/κανονιστικοί κίνδυνοι
⇒ κινδύνους αντιδικίας
Story for illustration purposes only
 Νομικός Κίνδυνος και τα Είδη του

4. Δομικός/διαρθρωτικός κίνδυνος (structural risk):

➢ ο πιο σπάνιος (κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις)

➢ Από: αβεβαιότητα για το μέλλον ενός κλάδου της
τεχνολογίας, μιας τεχνολογίας ή ενός τρόπου
διεξαγωγής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
➢ μπορεί να αλλάξει το τοπίο στο ανταγωνιστικό
πεδίο απροσδόκητα→ μια δομική αλλαγή μπορεί
να ευνοήσει μία επιχείρηση και να βλάψει κάποια
άλλη

5. Κίνδυνος φήμης (reputational risk) :

➢ Η δυνατότητα της μείωσης της φήμης λόγω

νομικών ενεργειών
 Διαχείριση Νομικού Κινδύνου

1. Αναγνώριση
2. Ανάλυση
3. Εκτίμηση
4. Χειρισμός
 Αναγνώριση

Η διαδικασία της αναγνώρισης

πραγματοποιείται με: συγγραφή λίστας από
ομάδα εμπειρογνωμόνων σε τρία στάδια:

1. Εύρεση των πηγών/αιτιών των νομικών

κινδύνων

2. Περιοχές των επιπτώσεων

3. Εντοπισμός συνεπειών (και από τυχαία
συμβάντα)

➔ Συνεχής ανάδυση νέων κινδύνων

(τεχνολογία)
 Αναγνώριση

➔ Συμβατικός Κίνδυνος
◆ Δύσκολη αναγνώριση, ανάγκη συστηματικής και
ολοκληρωμένης διαχείρισης των συμβάσεων
◆ Αλλιώς διαρροή δαπανών και χαμένες εισοδηματικές
ευκαιρίες
➔ Νομοθετικός/Κανονιστικός Κίνδυνος
◆ Ανάγκη αναγνώρισης για αποφυγή προστίμων, ποινών
και μέτρων περιορισμού ή τερματισμού της
δραστηριότητας της επιχείρησης
➔ Κίνδυνος Αντιδικίας
◆ Αναγνώριση εκ των προτέρων και ανάγκη
αντιμετώπισης πριν φτάσει η επιχείρηση στην αντιδικία
(προκαταβολική αναγνώριση των περιοχών της
αβεβαιότητας που επηρεάζουν τους στόχους της)
➔ Δομικός/Διαρθρωτικός Κίνδυνος
◆ Ανάγκη άμεσης προσαρμογής στους νέους νόμους και
στις γενικότερες αλλαγές στον τομέα ασχολείας της
επιχείρησης
 Ανάλυση

Πώς Γίνεται:

➢ Κατανόηση κινδύνου
➢ Εξέταση αποτελεσματικότητας των μέσων ελέγχου
του κινδύνου
➢ Εκτίμηση εμφάνισης
➢ Εύρεση συνεπειών εμφάνισης

Μέθοδοι Ανάλυσης Κινδύνου:

1. Μήτρα πιθανότητας εμφάνισης κινδύνου έναντι των

συνεπειών του
2. Δέντρο ανάλυσης σφαλμάτων
3. Δέντρο ανάλυσης γεγονότων/επιπτώσεων

➔ Η ανάλυση είναι μία δυναμική διαδικασία και οι

κίνδυνοι ενδέχεται να προστίθενται, να αφαιρούνται οι
να συγχωνεύονται στη λίστα
 Εκτίμηση

Στο στάδιο αυτό αντιμετωπίζεται ο κίνδυνος με σειρά

προτεραιότητας (σύγκριση σημαντικότητας) χειρισμού,
ξεκινώντας από τον σημαντικότερο. Μπορεί να οδηγήσει σε
ανάγκη για περαιτέρω ανάλυση κάποιων κινδύνων. Σε αυτό το
στάδιο φαίνεται η συνολική έκθεση σε νομικούς κινδύνους.

Στοιχεία Εκτίμησης:

1. Ευρύτερο πλαίσιο του κινδύνου

2. Ανοχή απέναντί του

➔ Λανθασμένη στρατηγική “μηδενικής ανοχής”, ανάγκη

σωστής πολιτικής ανοχής ιδιαίτερα σε οικονομικά θέματα

Σωστή πολιτικής ανοχής

=
εξοικονόμηση πόρων και βελτίωση αποδοτικότητας
 Χειρισμός

Στόχος να γίνει ανεκτός ο κίνδυνος για την επιχείρηση,

μέσω της τροποποίησης/μεταβολής του. Η εξάλειψη
του είναι περιττή.

Στρατηγικές

➔ Αποφυγή (μη συνέχεια ή μη έναρξη)

◆ Νομοθετικός/Κανονιστικός(ύπαρξη
τμήματος κανονιστικής συμμόρφωσης)
◆ Αντιδικίας (ανάμειξη τρίτου προσώπου για
διαπραγμάτευση,διαμεσολάβηση,διακανονι
σμό και διαιτησία)

➔ Μεταφορά (ασφάλιση και μοίρασμα)

◆ Συμβατικός (πώληση, αγορά και ασφάλιση)

➔ Ενημέρωση και Εγρήγορση

◆ Δομικός/Διαρθρωτικός
 Θετικά διαχείρισης νομικού κινδύνου

Ο χειρισμός του νομικού κινδύνου συνεπάγεται θετικά

αποτελέσματα για την εταιρεία, αφορώντα το νομικό
σκέλος της:

● Μειωμένη νομική τρωτότητα

● Μειωμένη πιθανότητα νομικών διενέξεων
● Μειωμένη πιθανότητα ζημιάς στη φήμη της επιχείρησης
● Καταλληλότερη κατανομή χρόνου σε παραγωγικότερες
ενασχολήσεις

Μειωμένες οικονομικές απώλειες (αύξηση εσόδων)

 Συνέπειες μη διαχείρισης

Από την άλλη, η εταιρεία που αγνοεί τον κίνδυνο αυτό

αναμένεται να αντιμετωπίσει δυσμενείς επιπτώσεις όπως:

● αδυναμία εφαρμογής συμβολαίων,

● οικονομικές ζημίες λόγω προστίμων,
● εν γένει νομική τρωτότητα

Πλήγμα στην εμπιστοσύνη της εταιρείας από τρίτους

(κατ’επέκτασιν στη φήμη της), βασισμένο στην σχηματισμένη
από τους μετόχους εικόνα.
⇒ Αυξημένη τρωτότητα επιχείρησης, λόγω:
1. Δικαστικών εξόδων
2. Δυσπιστίας
3. Nομικών κωλυμάτων και εν γένει δυσλειτουργιών
 Dieselgate

Environmental Protection Agency (US)

❖
Σεπτέμβριος 2015: Η Volkswagen παραβιάζει τη
νομοθεσία περί εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε
αυτοκίνητα με 2.0l diesel μηχανές
❖
Νοέμβριος 2015: Η παραβίαση επεκτείνεται και στα
αυτοκίνητα με τα V6 3.0l diesel μηχανές
Η παραβίαση αφορά τα αποτελέσματα των ελέγχων των
εκπομπών, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην
πραγματική εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα (περίπου
11 εκατομμύρια αυτοκίνητα παγκοσμίως).
❖
Αποτέλεσμα: Οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο επέβαλαν
στην Volkswagen ποικίλες ποινές, οι οποίες ήταν κυρίως
χρηματικής φύσεως, ενώ η Κομισιόν παρέβλεπε για πολύ
καιρό τις προειδοποιήσεις των ειδικών (Guardian)
❖
Μέχρι σήμερα το Dieselgate έχει κοστίσει στο VW Group
περισσότερα από 32 δισεκατομμύρια ευρώ (
DeutscheWelle)
 Operation Car Wash

Federal Police of Brazil

❖Μάρτιος 2014: Σύλληψη Paulo Roberto Costa,
πρώην διευθυντή της Petrobras, μιας εθνικής
πετρελαϊκής εταιρείας, αντιπροσωπευούσης το
10% της βραζιλιάνικης οικονομικής
δραστηριότητας
Ανακάλυψη πετρελαϊκών πεδίων (2007) από την
Petrobras και θέσπιση νόμου για
αποκλειστικότητα κατά την εκμετάλλευσή τους.
❖Αποτέλεσμα: Απώλεια 27 δις δολάρια από το
ΑΕΠ της Βραζιλίας, μείωση προϋπολογισμού
Ολυμπιακών Αγώνων κατά 500 εκατομμύρια
δολάρια και προσβολή του κύρους της χώρας
(Whalley & Guzelian, 2016).
 Βιβλιογραφία
● Mahler, T. (2007). Defining legal risk. Paper Presented at the "Conference Commercial Contracting for Strategic
Advantage-Potentials and Prospects". Turku University of Applied Sciences, Conference Proceedings, pp 10-31.
● Roger McCormick. "Legal Risk in the Financial Markets", Oxford University Press
● Mahler, T., & Vraalsen, F. (2005). Legal risk analysis with respect to IPR in a collaborative engineering virtual
organization. Collaborative Networks and Their Breeding Environments , 513-520.
● Masson, A., & Shariff, M. (2009). Legal strategies-How corporations use law to improve performance. Berlin,
Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg.
● Moorhead, R., & Vaughan, S. Legal risk: Definition, management and ethics. London: UCL Centre for Ethics and Law:
Faculty of Law
● https://practicalrisktraining.com/iso31000
● https://amitos.library.uop.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/3974/583-2017%20%CE%A0%CE%91%CE%A0%CE
%91%CE%92%CE%95%CE%9D%CE%95%CE%A4%CE%99%CE%9F%CE%A5%20%CE%91%CE%93%CE%93%
CE%95%CE%9B%CE%99%CE%9A%CE%97.pdf?sequence=6&isAllowed=y
● https://www.kavalapost.gr/oikonomia/268571/oeve-kavalas-yparchoyn-nomikoi-kindynoi-gia-tis-epicheiriseis-kata-ton-y
pochreotiko-elegcho-pistopoiitikon-covid/
● https://www.typosthes.gr/diethni/258670_koronoios-nomikoi-kindynoi-gia-3i-dosi-horis-tin-egkrisi-toy-ema
● https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/1217/1/SkarlatosMsc2005.pdf
● kochiesbusinessbuilders.com.au/understanding-and-managing-legal-risk-what-every-business-needs-to-know/
● https://www.greenclimate.fund/sites/default/files/document/guidance-risk-management-framework-legal-risk.pdf
● https://boisestate.pressbooks.pub/buslaw/chapter/chapter-1/
● https://www.theguardian.com/environment/2016/jun/20/european-commission-warned-car-maker-suspected-cheating-fi
ve-years-vw-scandal
● https://www.dw.com/en/vw-pays-millions-in-dieselgate-settlement-in-britain/a-61936459
● Whalley, M., & Guzelian, C. (2016). The legal risk management handbook: An international guide to protect your
business from legal loss. London, New York: Kogan Page Limited.
Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας…