GESTALT TERAPI

ZEHRA YILMAZ 2 0 2 11 5 2 7 0 2 7
GESTALT TERAPİNİN TARİHÇESİ

FRITZ PERLS’ÜN YAŞAMI

• Gestalt terapinin kurucusu olarak bir çok kaynakta sadece

Fritz Perls’ün adı geçer . Oysa, Fritz Perls kadar, eşi Laura
Perls’ün de Gestalt Terapinin gelişiminde katkıları vardır.

• Fritz Perls (1893-1970), orta sınıf Alman Yahudi ailesinin, üç

çocuğundan en büyük olanıdır.

• Tıp okumuştur. 23 yaşındayken, 1. dünya savaşı çıktı ve

askere gitti.

• 1920’de hekim olduktan sonra, Kurt Goldstien’in asistanı

olarak Beyin Hasarlıları Enstitüsünde çalışmıştır.
• Perls, Goldstein’dan etkilenmiştir.

• Fritz Perls, Viyana ve Berlin’de Psikoanalist olabilmek için

eğitim almıştır.
• Analistleri Reich, Fenichel ve Horney’di.

• Bu dönemde, Adler, Jung ve Freud’la tanışmıştır.

• New York’ta 12 yıl kalmıştır. Daha sonra, Miami, San

Fransisco, Los Angeles, İsrail, Japonya ve Kanada’ya giderek
Gestalt eğitim enstitüsünü açtı.
• 1970’ de Kanada’ da Vancouver Adası’nda ölmüştür.
 GESTALT PSİKOLOJİ AKIMI

• Gestalt sözcüğü Almanca’da yapı, biçim, tamamlanma ve

bütünleşme gibi anlamlar ifade etmektedir.

• Gestalt sözcüğü algı alanında teknik bir terim olarak

kullanıldığında; algılanan obje ya da şeklin bir anlam
oluşturacak biçimde bütünleşmesi anlamına gelmektedir.

• Böylece meydana gelen bütün, kendisini oluşturan

parçaların toplamından farklı bir şeydir ve kendine özgü
nitelikler göstermektedir. Bu nedenle parçaları incelemek,
bütün hakkında tam bir fikir vermemektedir.
 GESTALT TERAPI YAKLAŞIMI’ NIN
TEMELLERI

Varoluşçu Bakış: Yaşama anlam verecek olan kişinini

kendisidir. Her insan kendini gerçekleştirebilir. Tek ihtiyaçımız
kendimizi var olduğumuz gibi kabul etmektir.

Fenomenolojik Bakış: Her insan özel ve kendine özgüdür.

Asla yorum ya da genelleme yapılmaz.

Bütüncü Bakış: Bütün, kendisini oluşturan özelliklerin tek tek

ele alınmasıyla açıklanmaz. İnsan hem kendi içinde, hem de
çevresiyle bir bütündür.
 GESTALT TERAPİ KAVRAMLARI VE GESTALT
TERAPİDE AMAÇLAR

• Gestalt Terapi denince, kuşkusuz birçok kavram akla gelmektedir.

• Bu kavramlar, Gestalt Terapi sırasında danışanın kişisel gelişimi

için üzerinde durulan kavramlardır.

- -Şekil – Zemin İlişkisi - Risk alma

- - Farkındalık - İhtiyaçlar
- - Kutuplar ya da Kutuplaşma -Temas engellemeleri

- -Bitirilmemiş işler - Alan Kuramı

- - Şimdi ve Burada -Ben- Sen ilişkisi
 ŞİMDİ VE BURADA

• Burada içinde bulunan yeri, şimdi ise içinde bulunan anı

ifade etmektedir.
• Perls için şimdi dışında hiçbir şey varolamaz, çünkü geçmiş
bitmiştir, gelecekse erişilememiştir.
• Gestalt yaklaşımının en önemli katkısı şimdi ve burada’ ya
vurgudur. Gücün, şimdi ve burada olduğu tezi
savunulmaktadır.
• Öğretilmesi en zor gerçek, anın şimdi varolduğudur. Birçok
insan için anın gücü kaybedilmiştir.
• Anda olmak yerine, insanlar geçmişlerine yas tutmak için
enerjilerini harcarlar ya da gelecekle ilgili sonsuz planlar
yaparlar.
 ŞEKİL – ZEMİN İLİŞKİSİ

• Çevre ile ilişkiler sonucu, algı odağı değişebilir. Şöyle ki,

sokağa çıktığında, oğlunu askere yollamış bir anne, hep
subayları, erleri algılamaktadır. Ya da hamile olan bir kadın
yürüyüşe çıktığında, yürüyüşe çıkmış hamile kadınları
algılamaktadır.

• Ihtiyaçlara göre ilgi odakları değişebilmektedir. Örneğim, çok

susamış bir çocuk, yolda su satanlara daha fazla dikkat
etmektedir.
 İHTİYAÇLAR

• Gestalt Terapide ihtiyaçların doyrulmasının ayrı bir yeri

bulunmaktadır. Organizma neye ihtiyaç duyarsa birinci
plana taşır.

• Söz gelimi, aç bir insanın dikkatini yiyecekler çekmektedir.

• Bu insanın ihtiyacı doyrulduğunda, sözü geçen durumda,
yiyecek verildiğinde artık dikkatini yemek çekmez; çünkü,
bu ihtiyaç giderildiği için zemine, ikinci plana taşınmıştır.
 FARKINDA OLMAK

• Gestalt Yaklaşımı’nın en temel kavramlarından biridir.

• Terapide farkında olma becerisini geliştirmek ve farkındalık
düzeyini yükseltmek amaçlanmaktadır.
• Kişinin kendi duyum, düşünce ve davranışlarıyla, yani kendi
varlığıyla ve çevresiyle temas içinde olması
• Farkına varılan bazı şeyler kişinin rahatsız ve mutsuz olmasına ya
da acı çekmesine yol açabilir. Bununla birlikte ;
• Kişi farkında olduklarını bütünleştirip yeniden organize ettikçe,
• Farklı seçeneklerinin olduğunu gördükçe ve seçimlerini
değiştirdikçe , farkına varılanlar neşe, farklılık, heyecan ve yenilik
getirir.
 KUTUPLAR YA DA KUTUPLAŞMA

• Gestalt terapinin amaçlarından biri de kişiliği

bütünleştirmektir.
• Kişilikte, birbiriyle mücadele eden iki zıt yön bulunmaktadır.
• Bu iki zıt yön, bireydeki tutarsızlıkları, değişkenliği ortaya
koymaktadır.
• Kişilikte bu iki zıt yönün bulunması doğaldır. Ancak, Gestalt
Terapi sürecinde bu iki zıt yönün uzlaşması, bütünleşmesi,
kabul edilmesi söz konusudur.
• Gestalt Terapide en önemli iki kutup bastırgan yan (top dog)
ve basılgan (under dog) yandır.
• BASTIRGAN YAN (TOP DOG)
• Kişiliğin, otoriter, talepkar, manüplatif, kuralcı yanıdır.
• Bu eleştirel ana- babadır.

• BASILGAN YAN (UNDER DOG)

• Kurban rolü oynayarak ortaya çıkmaktadır, savunucudur,
çaresiz görünür, zayıftır.
• Bu, sorumsuz, pasif yandır ve davranışlarında devamlı özür
bulunur.
 GESTALT TERAPİDE AMAÇLAR

• Gestalt terapinin amacı, kişinin olgunlaşmasını sağlamaktır.

Danışana sorumluluk almayı öğretir. Farkındalık kazanmak
bir diğer amaçtır.
• Kişinin duyguları, algıları, düşünce ve beden süreçlerinin
bütünleştirilmesi de önemlidir.
• Başkalarını yansıtmak yerine bireyler, kendi deneyimlerini,
yaşantılarını sahiplenirler.
• Suçlamak, azarlamak, şikayet etmek yerine, bireyler
kendilerini destekleme yetenekleri ve güçleri denerler.
• En büyük farkındalık, eylem ve sonuçları için sorumluluk
almaktır.
 ALIŞTIRMALAR VE DENEYLER

BOŞ SANDALYE TEKNİĞİ

• Bu teknikte karşılıklı iki sandalye konur. Karşılıklı konan

sandalyelerin her biri isimlendirilir. Danışana hangi
sandalyeye kendisinin oturmak istediği sorulur.
• Bu teknik, danışanın içe verdiklerini, su üstüne çıkarması için
kullanılan tekniktir.
• Danışan boş olan sandalyeye oturarak bir çeşit rol oynar.
• Bu teknik, danışanın sahiplenmediği yanlarıyla temasa
geçmesini sağlamaktır.
• Rol değişimi ile tekrar tekrar devam eder.
 ABARTMA ( ŞİDDETİNİ ARTIRMA) TEKNİĞİ
• Terapist problemin içeriğine göre danışandan; üzücü ya da
örseleyici bir yaşantısıyla ilgili olarak paylaşmak istediği bir
duygu, düşünce ya da davranışını şiddetini arttırarak ve
abartarak ifade etmesini istemektedir.

• Terapistin amacı ; bireyin içinde ve dışında kendini etkileyen

düşünce, duygu, olay, nesne ve kişilerin farkına varmasını
sağlamaktır.

• Bu aşamaya ulaşmış olan danışan kendi sorunlarının farkına

vararak çözüm yollarını kendisinin bulabileceğini kabul
etmesidir.
• Gestalt terapi gruplarında asıl amaç; ‘‘dış desteğe’’ karşı
• ‘‘iç desteği’’ kazanması ve kişiliğinin sahiplenilmeyen
bölümleriyle bütünleşmesi için danışana yardımcı olmaktır.

• Danışanın yalancı çaresizliği ile temas kurmasını sağlamak

için en uygun yol abartma tekniğinin kullanılmasıdır.

• Amaç danışanın insanlara karşı sandığından daha az bağımlı

olduğunu anlamasına ve kendi sorumluluğunu almasına
yardımcı olmaktır.
 DUYGUNLA KAL

• Danışan, hoş olmayan ve kolaylıkla kaçabileceği, bir duygu ya da

duygu durumundan söz ettiğinde, terapist danışanı, bu duygu ile
kalması için destekler .
• Danışanların çoğu, korkutucu uyarıcılardan ya da hoş olmayan
duygulardan kaçmak isterler.
• Terapist danışanlara, anında yaşanan korku, acı vb. gibi duygularla
kalmasını daha derinlere inerek o duyguyu yaşamalarını
sürdürmelerini söyler.
• Duyguyla yüz yüze gelmek, duyguyu yaşamak, sadece cesaret
gerektirmez, aynı zamanda gelişim için yeni yolları tıkayan acıya
dayanma isteğinide getirmektedir.
 RÜYA ÇALIŞMASI
• Gestalt yaklaşımında, rüyalar analiz edilmez, yorumlanmaz. Amaç
rüyayı ‘’şimdiye’’ getirerek, yeniden yaşanmasını sağlamaktır.
Rüyadaki her bir nesne varlık rüyayı göreni yansıtmaktadır.

• Perls’e göre rüya, ‘’ bütünleşmeye giden görkemli bir yoldur.’’

• Rüyalar bitirilmemiş işleri simgelemektedir.
• Eğer rüya hatırlanmazsa, yaşamla ilgili ne hata varsa reddediliyor
demektir.
• Rüyalar, rüyayı görenin ‘’ şimdi ve burada’’ varoluşunun bir
ifadesidir.
• Rüya çalışması birkaç şekilde olabilir.
• Her birinde rüyayı görene rüyasını şimdiki zamanda söylemesi
istenir.
• Rüyayı gören şimdiki zamanda rüyasını anlattıktan sonra,
danışana nereden başlamak istediği sorulur.
• Danışan rüyasındaki bir nesne veya kişiyi söyleyebilir. Terapist,
o nesne veya kişi olmasını, ona ses vermesini söyler, rüya
çalışması sırasında ayrışan kısımlar, kutuplar ortaya çıkabilir,
bunlar arasında diyalog olabilir.
• Bu çalışma gruplar halinde de yapılabilir.
 METAFORLARI KULLANMA

• Gestalt terapide metaforların ayrı bir önemi vardır.

• Danışandan kullandığı metaforlara ses vermesi istenir.

• Danışan, metaforlara ses verirken bir bakıma projeksiyon oyunu

oynamaktadır.

• Gestalt yaklaşımına göre, birey canlandırdığı her şey de kendini

ifade etmekte , kendini yansıtmaktadır.

• Metaforlara dikkat edilerek, danışanın içsel çalışmalarına ,ilişkin

ipuçları elde edilebilir.
• Metaforların altında bastırılmış bitirilmemiş işleri temsil eden
içsel diyaloglar yatabilir.
 MEDİTASYON

• Meditasyon, anı yaşama, farkındalık kazanma açısından

yararlı olan bir tekniktir.

MİDAS’IN KULAKLARI

• Midas’ın kulakları, Adlerci yaklaşımda uygulanan bir

tekniktir. Ancak , Gestalt Terapide uygulanmasının bir
sakıncası yoktur.
• Amaç danışanın içinde kalan, o güne dek söyleyemediklerini
ifade etmesini sağlayarak, bitirilmemiş işlerinin bitirilmesidir.
• Terapist ortaya kuyuya benzer bir dekor yapabilir ve danışana
kuyunun içine kafasını uzatarak bağırmasını isteyebilir ya da,
danışanın kafasına bol bir örtü koyarak, çevreden tecrit
edilmesini sağlayarak bağırmasını isteyebilir . Bu iki durum,
danışanın grup önünde bağırmaktan, söylemekten çekindiği
durumlarda uygulanabilir.
 KAYNAKÇA

• Voltan Acar, N. (2019). Gestalt terapi ne kadar farkındayım?,

Nobel yayınları
• Daş,C. Gestalt Terapi Bütüleşmek Ve Büyümek, Altınordu
yayınları
• Karahan, F. & Sardoğan, M. (2011). Psikolojik Danışma ve
Psikoterapide Kuramlar. Nobel.
• Sharf, R. (1996). Psikoterapi ve Psikolojik Danışma
Kuramları. Nobel.
• Atılgan, S. Gestalt Terapi Yaklaşımı.