Układ nerwowy

Budowa układu nerwowego

Cały układ zbudowany jest z tkanki nerwowej, a ona z dwóch rodzajów komórek:
nerwowych - neuronów, których zadaniem jest przewodzenie impulsów nerwowych
glejowych - które odżywiają i ochraniają komórki nerwowe

Neurony dzielimy na 3 rodzaje:

Czuciowe - przewodzą impulsy od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego
Ruchowe - przewodzą impulsy do konkretnych narządów np. mięśni
Pośrednicze - przewodzą impulsy pomiędzy pozostałymi rodzajami neuronów
• Neurony mogą przechodzić ze stanu spoczynku do stanu pobudzenia pod
wpływem bodźca. To oznaka powstawania impulsu nerwowego.
• Ich podstawą są zjawiska elektrochemiczne związane z transportem jonów
( głównie Na+ oraz K+)
• W stanie spoczynku komórka jest spolaryzowana i ma różne ładunki pomiędzy
obiema stronami błony. Bodziec powoduje masowy przepływ jonów sodu do
wnętrza i zachodzi depolaryzacja. Następnie ta sama komórka powraca do stanu
podstawowego za pomocą pompy sodowo-potasowej przekazując impuls dalej.
• Impulsy są przekazywane do następnej komórki za pomocą synaps.
Występują one pomiędzy aksonami dwóch komórek nerwowych albo
pomiędzy aksonem a inną komórką.
• Dzielimy je na dwa rodzaje ze względu na sposób przesyłania impulsu
Chemiczna - między komórkami jest szczelina, występuje opóźnienie
Elektryczne - komórki są na tyle blisko, że sygnał przechodzi
bezpośrednio i bez opóźnień.
• Neuroprzekaźniki działają albo pobudzająco jak np. Dopamina lub
hamująco i nie przekazują impulsu dalej np. glicyna
 Podział

Ze względu na budowę:​ Ze względu na sposób działania

• Ośrodkowy - w jego skład wchodzi • Autonomiczny – niezależny od woli
mózg i rdzeń kręgowy • Somatyczny - zależny od woli
• Obwodowy – tworzony przez
nerwy
OŚRODKOWY
• Analiza informacji od środowiska
zewnętrznego i wewnętrznego
• Koordynowanie poleceniami dla
innych organów
OBWODOWY
• Dostarczanie i rozprowadzanie
informacji do lub od
ośrodkowego układu
nerwowego
AUTONOMICZNY
• Przebieg procesów świadomych
ale niekontrolowanych,
• Kontrola pracy organów
wewnętrznych i procesów
przemiany materii
SOMATYCZNY
• Kontrola pracy mięśni
szkieletowych,
• Odbieranie informacji od
zmysłów i bodźców ze
środowiska
https://www.onkorodzice.pl/wp-content/uploads/2020/01/budowa_mozgu_s.png
https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F
%2Fchorobykregoslupa.blogspot.com%2F2017%2F07%2Frdzen-kregowy-budowa-i-
przekroj.html&psig=AOvVaw1mUatZWxASgN8wZWP4vk_2&ust=1699206060222000&
source=images&cd=vfe&opi=89978449&ved=0CBEQjRxqFwoTCLDzpd_yqoIDFQAAAAA
dAAAAABAl
Budowa mózgowia
• Wyróżniamy mózg, móżdżek i pień mózgu lub kresomózgowie, międzymózgowie
śródmózgowie, tyłomózgowie wtórne oraz rdzeń przedłużony
• Półkula - to główne części mózgu, wyróżnia się dwie: lewą i prawą. Są one połączone ze sobą
ciałem modzelowatym.
• Istota szara tworzy zewnętrzną część półkul a biała wewnętrzną.
• Struktura mózgu jest pofałdowana i z licznymi zakrętami na korze mózgowej. To właśnie ona
tworzy płaty.
• Płat to części kory mózgowej, które odpowiadają specyficzne funkcje, zmysły, umiejętności itp.
Wyróżniamy cztery rodzaje: potyliczny, ciemieniowy, skroniowy i czołowy.
• Podwzgórze to część międzymózgowia, która odpowiada za między innymi ośrodki czynności
niezależnych.
Budowa rdzenia kręgowego.
• Istota szara znajduje się przy kręgach, a istota biała ją otacza
• Kanał środkowy znajdujący się w centrum rdzenia jest wypełniony płynem mózgowo-
rdzeniowym.
• Wyróżniamy 5 części rdzenia kręgowego: szyjną, piersiową, lędźwiową, krzyżową i guziczną
• W jego w skład wchodzi aż 31 par nerwów rdzeniowych najwięcej w odcinku piersiowym.
• Tylnie korzenie nerwów przewodzą odczucia czuciowe a przednie kontrolują sygnały pracy mięśni.
Ochrona układy ośrodkowego.
• Wyróżniamy trzy opony, które chronią nasz mózg i rdzeń: twardą,
pajęczynówkę oraz miękką.
• Koło środkowej opony znajduję się jama pajęczynówka, w której
znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy.
• Płyn ten odpowiada za utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia
czaszki oraz odżywianie neuronów
Podtypy układu autonomicznego

Współczulny Przywspółczulny
• Pobudza • Hamuje emocje
• Działa w stresujących sytuacjach • Kontroluje procesy snu i
• Mobilizuje podczas wysiłku odpoczynku
• Pozwala nam wracać do
spokojnego stanu.
Jak podtypy układu autonomicznego
wpływają na nasze ciało?
Współczulny Przywspółczulny
• nasze źrenice się zwężają, • rozszerzają się źrenice
• pobudza się produkcje łez i śliny, • produkcja łez, śliny,
• zwężają się drogi oddechowe, • rozszerzają się drogi oddechowe,
• zwalnia praca serca, • serce przyspiesza,
• pobudza się wydzielenie soków żołądkowych • wydzielanie żółci w wątrobie, a zwiększa się uwalnianie glukozy,
• pobudza się wątroba do wchłaniania glukozy z krwi i wydzielania • hamowana jest perystaltyka jelit,
żółci,
• rozszerzają się ściany pęcherza
• pobudza się też perystaltyka jelit i wydzielanie enzymów
jelitowych • zwężają naczynia narządów płciowych

• dochodzi do skurczu ściany pęcherza moczowego

• rozszerzenie naczyń narządów płciowych.
Różnice w ośrodkach nerwowych układu
współczulnego i przywspółczulnego
Współczulny
• Znajdują się w istocie szarej rdzenia kręgowego na
odcinku lędźwiowym i piersiowy
• Zlokalizowane przy kręgach, wzdłóż słupa po obu
jego stronach
• Neuroprzekaźniki współczulny acetylocholina,
adrenalina i noradrenalina.
• Włókna przedzwojowe są krótkie a włókna
zazwojowe są długie
Przywspółczulny
• Znajdują się w istocie szarej pnia mózgu oraz
rdzenia kręgowe w odcinku krzyżowym
• Lokalizacją zwojów nerwowych przywspółczulny w
narządach lub bezpośrednio obok nich
• Neuroprzekaźniki przywspółczulne to
acetylocholina
• Włókna przedzwojowe są długie ), a zazwojowe
krótkie.