Analiza transakcyjna w zarządzaniu

Jak na podstawie dostępnych

charakterystyk zachowania
człowieka wnioskować o jego
stanach wewnętrznych?
 Działy analizy transakcyjnej

ANALIZA TRANSAKCYJNA

Analiza struktury Analiza Analiza Analiza

osobowości transakcji gier skryptu
Transakcja

Każdy sygnał werbalny i/lub

niewerbalny wysłany do drugiego
człowieka
 Struktura osobowości – stany Ja

Pewnym jest to, że każda sytuacja wywołuje

w nas uczucia, myśli, zachowanie.

Spójny system uczuć, myśli i adekwatnych

zachowań nazywamy stanem Ja.
 Struktura osobowości
Model stanów Ja

Rodzic (R)
Opinie, reguły, wartości,
przekonania

Dorosły (D)
otoczenie
Strategie, procedury
„tu i teraz”

Dziecko (Dz)
Energia, pragnienia,
potrzeby,intuicja
Przykład zastosowania modelu strukturalnego
Otrzymałeś propozycję awansu. Możesz zareagować na tę sytuację na
kilka sposobów.
Matka: „Bez ryzyka nie ma rozwoju”

R Ojciec: „Jeśli masz stabilną sytuację w pracy, to nic nie

zmieniaj”
„Propozycja jest interesująca, ale zanim podejmę
D decyzję muszę zebrać więcej informacji o tej firmie”

„ Och! Wreszcie ktoś się na mnie poznał. Tylko, czy

Dz sobie poradzę?”
Wpływ wewnętrznych przekazów
(skryptu) na proces podejmowania decyzji
menedżerskich
 Jeśli chcesz, aby coś było dobrze zrobione, to
zrób to sam
 Możesz polegać na innych
 Zawsze można wykonać coś jeszcze lepiej,
aniżeli zostało to zrobione
 Ludzie wykonują swoją pracę wykorzystując
jak najlepiej swoje kompetencje
Niekiedy sama świadomość owych wewnętrznych
przekazów wystarcza, aby dokonać zmian we
własnym funkcjonowaniu.
 Analiza funkcjonalna
osobowości
Ratownik Wspierający
opiekuńczy
- + Rodzic (R)
Prześladowca -krytyczny+ Normatywny

otoczenie Dorosły (D)

intuicyjne
dostosowane Dziecko (Dz)
Spontaniczne + naturalne
- Zbuntowane
Rodzic krytyczny (RK)
 Normatywny
- ustanawiamy normy
- stawiamy granice
- określamy hierarchię
wartości
- ustalamy reguły
postępowania
- nakazujemy
- zakazujemy
- wyrażamy opinie
- oceniamy
- sugerujemy co należy zrobić
 Prześladowca
- ustanawiamy normy bez
podawania uzasadnień
- normy mają charakter
ograniczający
- normy bywają zbyt trudne do
zastosowania
- normy nie uwzględniają realiów
- stara się utrzymać kontrolę i
władzę nad innymi
- normy są wynikiem specyficznej
relacji interpersonalnej
Rodzic opiekuńczy (RO)
 Wspierający
- troszczymy się o innych
- wspieramy ich
- radzimy
- dajemy przyzwolenia
- motywujemy
- dodajemy odwagi
 Ratownik
- pomagamy w sytuacjach
nieuzasadnionych
- narzucamy naszą pomoc
- pomijamy możliwości drugiej
osoby
- wyręczamy innych
- dajemy więcej niż jesteśmy
o to poproszeni
- wiemy lepiej, czego ktoś
potrzebuje
Dorosły (Dr)
 Nie dzieli się na podsystemy.
 Zachowania pochodzące z tego stanu są reakcją
na sytuację „tu i teraz”.
 Dowiaduje się i weryfikuje
 Wykorzystuje swoje możliwości
 Analizuje, przetwarza, gromadzi informacje
 Ocena szansy na powodzenie
 Przejmowanie odpowiedzialności
W zasadzie nie mówi się o negatywnym aspekcie
funkcjonowania stanu Ja Dorosły?!
Dziecko naturalne (DN)
 Spontaniczne
- wyraża podstawowe emocje
- jest zdolny do odbierania
świata na poziomie zmysłów
- jest autentyczne
- jest zaangażowane
- działa z pasją
- przejawia autonomię wobec
innych
- podejmuje ryzyko zmiany
- adaptuje się
 Zbuntowane
- jest agresywne
- niezadowolone
- przeciwstawiające się
- prowokacyjne
- niezręczne
- nie uznaje autorytetu innych
- szuka zaczepki
- wybiera negatywną reakcję
pomimo, że może być
niezgodna z jej pragnieniami
 Dziecko dostosowane (DD)
 Jest do przesady skrupulatne
 Nie komunikuje swoich potrzeb wprost
 Nie bierze odpowiedzialności za siebie
 Ma trudności w wyrażaniu własnych opinii
 Nie ma poczucia sprawstwa
 Ma rozbudzone poczucie winy
 Gubi się w swoich myślach
 Łatwo powtarza opinie innych
 Stara się zawsze przestrzegać norm
 Nieświadomym sposobem zaspokajania potrzeb może być
chorowanie, bądź nieprzewidziane wypadki
 Minimalizuje swoje zdolności
Dziecko intuicyjne „Mały Profesor”

 Jest twórcze, kreatywne

 Opiera się na intuicji
 Wychodzi poza schematy myślowe
 Wykorzystuje heurystyki
 Uczy się poprzez dokonywanie wglądu
Style zarządzania
w ujęciu Analizy Transakcyjnej

Wysoki
Styl II Styl IV
Stosunek do ludzi

RK RO Dr DN DD RK RO Dr DN DD
Styl I Styl III
Niski

RK RO Dr DN DD RK RO Dr DN DD

Niski Wysoki
Stosunek do zadań
Sposoby rozpoznawania stanów Ja

 Komunikaty
 Komunikaty
niewerbalne werbalne
- wyraz mimiczny - kluczowe i powtarzające się
- spoglądanie słowa
- aspekty wokalne - rodzaje informacji
- postawa
- gestykulacja
- odległość
- ubiór
- czas reakcji
Aplikacje
 Adaptacja do nowej sytuacji
 Stymulowanie do twórczych rozwiązań
 Motywowanie
 Przekraczanie norm przez pracownika
 Kształtowanie kultury organizacyjnej
 Szacowanie ryzyka
 Uzgadnianie umów
 Podejmowanie zadań
 Uzgadnianie zadań
 Kreatywne rozwiązania
Zastosowanie stanów Ja do
opisu organizacji
 Rodzic – kultura organizacji, hierarchia wartości, normy,
system motywacyjny, misja, cele, tradycje.

 Dorosły – przedmiot działalności organizacji: technologie,

procedury, rozliczenia, sprawozdania, system
komunikowania się z otoczeniem,system przepływu
informacji, strategie negocjacyjne.

 Dziecko – klimat, życie emocjonalne organizacji, napięcia,

konflikty, entuzjazm, pasywność, jakość relacji
międzyludzkich, potencjał twórczy, źródła oporu, optymizm
bądź niepokój o jutro, zmęczenie, potencjał do zmiany