UNIVERSITETI I TIRANES

Fakulteti i Gjuhëve Të Huaja

Departamenti i Gjuhës Gjermane
Lënda:Mendimi shoqëror, politik shqiptar 1870-1945
Viti:II
Grupi:B

TEMA: Gjergj Fishta (1871-1940)

Punoi:Aleksandra Bregu
Pranoi: Dr.Majlinda Keta
 Të dhënat në jetëshkrim dhe produkti
intelektual
• Gjergj Fishta lindi në Fishtë të Lezhës
më 23 tetor 1871 dhe vdiq më 30
dhjetor 1940.
• Arsimin e mesëm e mori në Kolegjin
Saverian të Shkodrës.Filozofin dhe
teologjine I studioi në Bosnje.
• Ai ka qenë frat françeskan, arsimtar,
shkrimtar, përkthyes dhe po ashtu
kryetar i komisionit për hartimin e
alfabetit në Kongresin e Manastirit,
anëtar i delegacionit të
qeverisë Përmeti në Konferencën e
Versajës, zëvendëskryetar i legjislativit
shqiptar më 1921 si dhe përfaqësues
diplomatik i shtetit shqiptar ndër disa
konferenca ballkanike gjatë viteve '30.
 Veprat e tij dhe profilet kontribute
intelektuale
• Në fushën e letrave Fishta lëvroi gjini të ndryshme si poezinë epike ashtu edhe atë
lirike e satirike, dramën, publicistikën dhe përkthimin. Vera kryesore e Fishtës, nje
nga majat me te larta te letrave shqipe eshte poema epike "Lahuta e Malcis’ që
pasohet nga "Mirzi zanave“.
• Shtrirje të gjerë pikëpamjet filozofike e estetike të Fishtës gjejnë krijimtarinë
letrare në poezi e proze, por edhe në shtypin periodik ku u perfaqësua që nga
"Albania" e Konicës deri te "Hylli i dritës”. Me vlera të veçanta letrare, estetike e
filozofike janë satirat, duke filluar prej "Anxave te Parnasit" , tek "Gomari i
Babatasit".
• Mbas vendosjes së sistemit pluralist në Shqipëri filloi edhe rivleresimi i plotë i
veprës letrare dhe publicistike te Fishtës, e cila qendron jo vetëm në ribotimin e
kryeveprës poetike “Lahuta e Malcis”, por edhe ne botimin e përmbledhjes
publicistike "Perndritje" dhe librie"Estetika e Fishtes“.
 Profili shoqëror i Shqipërisë dhe I
Shqipetareve
• Gjergj Fishta shprehu mbështetjen e tij për pavarësinë e Shqipërisë përmes
veprave të tij letrare dhe fjalimeve publike.
• Ai e përdori shkrimin e tij për të promovuar identitetin dhe unitetin kombëtar
shqiptar, duke frymëzuar të tjerët për të luftuar për pavarësi. Poezitë dhe esetë e
Fishtës shpesh përcillnin mesazhe patriotizmi dhe qëndresë kundër sundimit të
huaj.
• Përfshirja e Fishtës në lëvizjet politike ndihmoi në mobilizimin e mbështetjes për
luftën për pavarësinë e vendit dhe kontribuoi në formësimin e peizazhit politik të
kohës së tij. Pjesëmarrja aktive e Fishtës në lëvizjet politike pati një ndikim të
rëndësishëm në pavarësinë e Shqipëris.
• Nëpërmjet shkrimeve dhe fjalimeve të tij, ai galvanizoi mbështetjen për lëvizjen,
duke ndihmuar në mobilizimin e popullatës dhe ndërgjegjësimin për rëndësinë e
lirisë dhe sovranitetit.
“ E vërteta mbi Shqipërinë dhe Shqipëtarët”. Si e njihnin
veten?Si i njihnin të tjerët ato?
• Gjergj Fishta, përshkruan përçarjen dhe përballjen e shqiptarëve me fqinjët e tyre,
veçanërisht me anëtarët e Ballkanit dhe me shtetet e mëdha si Franca. Ai akuzon se
kundërshtarët e Shqipërisë i shikojnë shqiptarët si një popull të egër dhe barbar dhe i
përjashtojnë ata nga civilizimi dhe feja. Me këtë, Fishta dëshiron të theksojë pamundësinë
dhe padrejtësinë e akuzave të tilla, duke mbrojtur nderin dhe identitetin e shqiptarëve.

• Gjergj Fishta po reflekton mbi akuzat dhe përçarjet e shfaqura nga anëtarët e Ballkanit dhe
nga fletorja franceze ndaj shqiptarëve. Fishta përpiqet të argumentojë se shqiptarët kanë një
identitet të fortë kombëtar dhe janë në gjendje të udhëheqin vetveten. Ai kundërshton
pretendimin se shqiptarët janë një fis ose race barbare dhe përpiqet të mbrojë nderin dhe
integritetin e tyre kombëtar.

• Nji popull pra, qi me ligje e kanune tveta i pruen kto trì rode t'mirash t'nierit, nuk mûnd
t'quhet barbar. (Fq158)
Gjergj Fishta argumenton se një popull që ka ligje dhe kanune të mira, të cilat rregullojnë tre
dimensionet e mirësisë individuale, nuk mund të quhet barbar.
• Por tuj kêné qi megjithkà dorasi pshtote pa ju dhane ndeshkimi i dekes, qi aj e kishte
meritue me faj t'vet, Kanúni i dha tager gjindes s'shpis s'vramit qi me e ndjeke jaksin e me e
vrà, tuj i dhâne kshtû n'êmen t'bajrakut at ndeshkim deket qi aj e kishte meritue. (Fq.160)
Gjergj Fishta po përshkruan rëndësinë dhe autoritetin e vendimeve të Kanunit në shoqërinë
shqiptare. Kanuni ka fuqinë për të dhënë vendime dhe ndëshkime të merituara. Fishta
ilustron se Kanuni nuk i fal përkatësisht të parët e ndryshkuar, duke vendosur tager për të
ndëshkuar atë që ka bërë gabim, për të ruajtur rendin dhe ligjin në shoqëri. Kjo tregon
përparimin e një sistemi të organizuar ligjor dhe rregullave të vendosura nga Kanuni në
shoqërinë shqiptare.

• …populli shgyptar nuk asht nji race barbare, por âsht nji fis, qi me nihme t'njimêndte
t'Europes, per sa kohe mûndet me u ndertue e me u mbajte shtet m'vedi. E, sa per me
mylle ket t paren pjese t'ktij artikullit, po matrim lejet ine jau qite nder mend shkruesve
fletoreve Frances at vend t'Demostenit gi thote: lavd e nder meritojne vetem atà qi flasin
t'drejten pa kgyre t'dobten. (Fq.161-162)
Ai argumenton se për të vlerësuar një popull, duhet të analizohet nëse ata ndjekin ligjet
dhe trajtohen në përputhje me konstitucionin që ata sundohen, dhe jo duke vlerësuar
veçmas disa raste të izoluara. Kjo tregon besimin e Fishtës në rëndësinë e organizimit ligjor
dhe respektimin e vlerave demokratike për të cilat Europa është njohur. Përfundimisht, ai
kritikon fletorët francezë për të cilët nëse duan të meritojnë lavdinë dhe nderin, duhet të
flasin drejtësisht pa u përqëndruar në gjërat e kotë.
 Profili shoqëror i Shqipërisë dhe Shqipëtarëve, struktura
shoqërore , mundësia, realiteti , modeli i mundshëm zhvillor…..

• Autori përshkruan gjuhën si diçka unike dhe të vështirë për t'u shpjeguar, e cila
përdoret nga shqiptarët kur shkruajnë. Ajo e krahason atë me mushkun, duke
thënë se nuk është as gomar as kal.
Do shayptare, kúr shkruejn shayp, e perziejn gegnishten e tosknishten n'nji mëndyre
kaq t'vrazhte, sa mos me t'u ba m'e kndue. Ajo sasht giûhe: ajo âsht si mushku, qi
s'âsht kal as gomar.
• Autori shpreh bindjen se populli shqiptar, si edhe të gjithë popujt tjerë, ka pasur
një lidhje të ngushtë me fuqinë dhe ndikimin e fjalës, dhe kjo ka kontribuar në
zhvillimin dhe formimin e gjuhës kombëtare.
• Autori argumenton se nëse puna për gjuhën letrare të shtetit do të kishte qenë e
drejtuar me seriozitet dhe logjikë, atëherë do të kishte pasur një zhvillim më të
madh sesa ka pasur deri më tani. Ai shpreh që shqiptarët nuk kanë përjashtuar
asnjëherë përfitimet e kulturës së tyre kombëtare dhe gjuhës së tyre në aktivitetin
letrar, por ka pasur ndryshime në qasjen e tyre ndaj caktimit të një dialekti për
gjuhën letrare.(fq174-175)
Organizimi administrativ, organizimi politik, aspekte normative
te jetes se perbashket, rregullatoret normative

• Ai thekson se shteti është i ndërtuar mbi bazën e familjes dhe se të dyja kanë
qëllime të përbashkëta në përmbushjen e detyrave dhe synimeve të tyre. Përveç
kësaj, roli dhe detyrat e individit në shoqëri dhe natyrë thekson rëndësinë e
përputhjes së tyre me synimet dhe detyrat e tyre. Në fund, ai vë në dukje se për të
arritur lumturinë dhe qëllimin e jetës, është e rëndësishme që individët të
kuptojnë dhe të përmbushin detyrat e tyre ndaj familjes, shoqërisë dhe natyrës.
• Detyra e prindërve është të mësojnë fëmijët e tyre vlerat dhe parimet e arsyes dhe
të ndihmojnë ata të zhvillojnë mendjen dhe shpirtin e tyre në përputhje me këto
parime. Megjithatë, për shkak të sfidave të ndryshme dhe ndryshimeve në shoqëri,
shkollat kanë marrë përsipër pjesën e tyre në edukimin e fëmijëve. Prindërit që
nuk mund të përmbushin plotësisht detyrën e tyre në këtë drejtim, duhet të jenë
të gatshëm të lëshojnë kujdesin e edukimit të fëmijëve të tyre në duar të
institucioneve të arsimit.
Si duhej te qeverisej Shqiperia sipas Fishtes

• Sipas ideve të Gjergj Fishtës, Shqipëria duhet të qeveriset me drejtësi dhe pavarësi.
Ai kishte besim të madh në aftësitë dhe potencialin e popullit shqiptar për të
zhvilluar një shoqëri të lirë dhe të progresuar. Fishta mbeshteste një qeverisje të
bazuar në meritokraci, ku individët me aftësi dhe talent të jenë në pozita të
rëndësishme, dhe ku sundimi i ligjit dhe respektimi i të drejtave të njeriut të jenë
kryesore. Ai gjithashtu vlerësonte rolin e arsimit në ndërtimin e një shoqërie të
emancipuar dhe të zhvilluar. Në thelb, Fishta besonte në një Shqipëri të lirë,
sovrane dhe të drejtë.
 Bibliografi

• https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjergj_Fishta#
• https://lahutaemalcis.wordpress.com/veprat-2
/
• Liber, Antologji e Mendimit Shqiptar 1870-
1945,Ndricim Kulla